Aspekty prawne realizacji obowiązku szkolnego i obowiązku nauki w Polsce

Elżbieta Królikowska-Kińska – Przewodnicząca Komisji Edukacji i Sportu w Radzie Miej- skiej

w Łodzi

Aspekty prawne realizacji obowiązku szkolnego i obowiązku nauki w Pol- sce

„Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Art. 70

1.

Z powyższego zapisu wynika, że do prawo nauki ma w Polsce każdy - dziecko i dorosły, bez

ograniczeń wieku. Jednakże dla części społeczeństwa to nie tylko prawo, ale i obowiązek. W ustawie o systemie oświaty (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. nr 256 poz.2572 z późniejszymi zmianami) oraz przepisach wykonawczych* do niej określono, kto podlega obowiązkowej edukacji, kto odpowiada za dopełnienie czynności związanych z obowiązkowym kształceniem, a także co należy uczynić w przypadkach uchylania się od obowiązkowego kształcenia. Poniżej przedstawię zapisy ustawowe do- tyczące obowiązku szkolnego. Przepisy wykonawcze zostaną jedynie wymienione, bez omawiania ich treści.

W ustawie z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (OSO) mamy wyszczególnione trzy kategorie obowiązkowego kształcenia: obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne (dla dzieci sześcioletnich), obowiązek szkolny (dla dzieci od 7 roku życia do ukończenia gimnazjum, ale nie dłużej niż do 18 roku życia) oraz obowiązek nauki (po ukończeniu gimnazjum do18 roku życia).

O tym, w jaki sposób realizuje się obowiązek szkolny i obowiązek nauki mówi art. 16.

….

5. Obowiązek szkolny spełnia się przez uczęszczanie do szkoły podstawowej i gimnazjum, publicz- nej albo niepublicznej.

5a. Po ukończeniu gimnazjum obowiązek nauki spełnia się:

1) przez uczęszczanie do publicznej lub niepublicznej szkoły ponadgimnazjalnej,

2)

3)

gospodarczej), dla której osoby te uzyskały akredytację, o której mowa w art.68b,

4)

….. cy.

7. Za spełnianie obowiązku, o którym mowa w art. 14, ust. 3 (obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne), obowiązku szkolnego i obowiązku nauki uznaje się również udział dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych, organizo- wanych zgodnie z odrębnymi przepisami .

8. Na wniosek rodziców dyrektor publicznej szkoły podstawowej lub gimnazjum, w obwodzie któ- rych dziecko mieszka, lub dyrektor szkoły ponadgimnazjalnej, do której dziecko uczęszcza, może zezwolić na spełnianie przez dziecko odpowiednio obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkołą oraz określa warunki jego spełniania. Dziecko spełniając odpowiednio obowiązek szkolny lub

obowiązek nauki w tej formie może otrzymać świadectwo ukończenia poszczególnych klas danej szkoły lub ukończenia tej szkoły na podstawie egzaminów klasyfikacyjnych przeprowadzonych przez szkołę, której dyrektor zezwolił na taką formę spełniania obowiązku szkolnego lub nauki.

Wpisanie do ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty prawa do realizacji obowiązku szkolnego poza szkołą otworzyło furtkę dla tzw. ”kształcenia domowego”. Obecnie jest to forma istniejąca, ale wykorzystywana rzadko. W całym województwie łódzkim korzysta z niej 20 osób.

Przepis ustawowy nie został doprecyzowany przepisami wykonawczymi, ale Ministerstwo Edukacji Narodowej wysłało pismo interpretujące ten zapis ustawowy:

Pismo MEN z 6.X.1993 r. w sprawie spełniania obowiązku szkolnego poza szkołą (DKO-430-4/93/JB) W związku z pytaniami dotyczącymi realizacji obowiązku szkolnego poza szkołą, MEN przedstawia w tej sprawie następujące stanowisko:

1. Spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą jest nową formą realizacji tego obowiązku, a jej podstawę prawną stanowi art.16, ust. 8 ustawy o systemie oświaty. Ustawa ta nie określiła dla MEN delegacji w sprawie opracowania szczegółowych zasad i trybu udzielania zezwoleń na speł- nianie obowiązku szkolnego poza szkołą i w związku z tym art.16 ust.8 tej ustawy jest jedynym przepisem prawnym w tej sprawie.

2. Uzyskanie zezwolenia na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą oznacza, że dziecko nie musi uczęszczać na zajęcia lekcyjne do szkoły, ale nie jest zwolnione ze spełniania obowiązku szkol- nego. Powinno mieć zorganizowaną naukę w domu lub kształcić się w innej formie, wybranej przez rodziców i zaakceptowanej przez dyrektora wydającego zezwolenie, w taki sposób jednak, aby gwa- rantowało to dziecku uzyskanie wiedzy i umiejętności koniecznych dla ukończenia szkoły podstawo- wej i uzyskania tym samym świadectwa ukończenia tej szkoły. Treść pisma ma obecnie zastosowa- nie także do szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.

3. Dyrektor szkoły, podejmując decyzje w sprawie udzielenia zezwolenia na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą, musi rozważyć wszystkie argumenty przedstawione we wniosku przez rodzi- ców i ocenić, czy warunki zapewnione przez rodziców - w tym kwalifikacje osoby (osób) mających kształcić dziecko - pozwolą dziecku sprostać wymaganiom określonym w minimach programowych (podstawie programowej) przedmiotów obowiązkowych i ukończyć szkołę podstawową

(gimnazjum).

4. Dziecko, któremu udzielono zgody na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą, powinno być wpisane do księgi uczniów z adnotacją o formie spełniania obowiązku szkolnego, a także do księgi ewidencji dzieci podlegających obowiązkowi szkolnemu - ze wskazaniem dyrektora szkoły udzielają- cego zezwolenia na tę formę realizacji obowiązku szkolnego. Dziecko takie, mimo wpisania jego na- zwiska do księgi uczniów, nie jest wliczane do ogólnej liczby uczniów tej szkoły i szkoła nie powinna wykazywać go w liczbie uczniów, na których przyznawane są dotacje określone w art. 80, ust. 1 ustawy o systemie oświaty. Wpisanie dziecka do księgi uczniów wynika jedynie z konieczności zało- żenia arkusza ocen. Dyrektor szkoły udzielający zezwolenia lub osoba przez niego wskazana prowa- dzi dokumentację przebiegu nauczania: protokoły egzaminów klasyfikacyjnych i ew. sprawdzają- cych, jeśli takie są organizowane, a także arkusz ocen, do którego wpisuje się wyniki egzaminów.

5. Komisyjny egzamin klasyfikacyjny wyznacza dyrektor szkoły udzielający zezwolenia - w terminie uzgodnionym z dzieckiem i jego rodzicami, a przeprowadza komisja (...). Tylko pozytywne wyniki uzyskane z tego egzaminu mogą być podstawą do uzyskania świadectwa ukończenia szkoły pod- stawowej (gimnazjum) lub promocyjnego, będącego podstawą do przyjęcia do szkoły. Stanowi o tym §17, ust. 1, pkt 2 rozporządzenia.

6. W świetle obowiązujących przepisów szkoła nie ma obowiązku przeprowadzania komisyjnych eg- zaminów klasyfikacyjnych w innych, niż opisane wyżej, przypadkach. Jednak egzaminy takie - na wniosek rodziców dziecka - mogą być przeprowadzane za zgodą dyrektora szkoły, który udzielił ze- zwolenia na tę formę spełniania obowiązku szkolnego, np. coroczne egzaminy z programu naucza- nia każdej klasy z wpisaniem ich wyników do arkusza ocen ucznia.

7. Dziecko realizujące obowiązek szkolny poza szkołą powinno otrzymać legitymację szkolną, która jest dokumentem poświadczającym uprawnienie do ulgi przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego. Uprawnienia do tej ulgi zostały określone w ustawie z dnia 20.VI.1992r. o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. Nr 54, poz. 254 ze zmianami) i przysługują dzieciom i młodzieży w wieku powyżej 7 lat do czasu ukończenia szkoły ponadpodstawowej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły

publicznej, nie dłużej niż do ukończenia 20 roku życia. Legitymację wydaje dyrektor szkoły, który zezwolił na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą.

8. Dyrektor szkoły, w obwodzie której dziecko mieszka, sprawując kontrolę spełniania obowiązku szkolnego zgodnie z art.19, ust.1 ustawy o systemie oświaty, powinien rokrocznie ocenić, czy rodzi- ce dziecka spełniającego obowiązek szkolny poza szkołą zapewniają dziecku warunki umożliwiające kształcenie się (nauczyciel, podręczniki itp.). Polska jest sygnatariuszem Konwencji o Prawach Dziecka, w której gwarantuje się dziecku prawo do nauki. Kształcenie w zakresie szkoły podstawo- wej (i gimnazjum) jest w naszym kraju obowiązkowe, a dziecko realizujące obowiązek szkolny poza szkołą nie jest zwolnione ze spełniania tego obowiązku.

9. Uczniowi realizującemu obowiązek szkolny poza szkołą nie przysługuje z tego tytułu dofinan- sowanie z kuratorium.

Treść pisma ma obecnie zastosowanie także do szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.

Odpowiedzialność za dobre funkcjonowanie systemu obowiązkowego kształcenia spada na rodziców, dyrektora szkoły oraz gminę. Obowiązki rodziców polegają na zgłoszeniu dziecka do szkoły, dopilnowaniu, aby uczęszczało na zajęcia i stworzeniu mu warunków umożliwiających przygotowanie się do zajęć.

Określają to zapisy art.14b i art.18. ustawy o systemie oświaty:

Art. 14b.

1. Rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi, o którym mowa w art. 14 ust. 3 (obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne), są obowiązani dopełnić czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do przedszkola lub oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej, a także zapewnić regularne uczęszczanie dziecka na zajęcia.

Art. 18. Rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi szkolnemu są obowiązani do:

1) dopełnienia czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły,

2)

3)

4)

5)

Dyrektorzy szkół podstawowych i gimnazjów kontrolują spełnianie obowiązku szkolnego. Dyrek- torzy szkół publicznych, dla których określono obwód, prowadzą ewidencję dzieci z danego terenu podlegających obowiązkowi szkolnemu. Dyrektorzy szkół niepublicznych lub publicznych, ale bez określonego obwodu (np. artystycznych) zobowiązani są wysyłać informację do szkół obwodowych o uczniach spełniających obowiązek szkolny w ich szkole, a także informować o zaprzestaniu speł- niania tego obowiązku. Ustawowe obowiązki dyrektora szkoły lub przedszkola opisują art.14b, 16 i 19.

Art. 14b

2. Kontrolowanie spełniania obowiązku, o którym mowa w art.14 ust. 3 (obowiązkowe roczne przy- gotowanie przedszkolne), należy do zadań dyrektora szkoły podstawowej, w obwodzie której dziec- ko mieszka.

3. Dyrektorzy publicznych i niepublicznych przedszkoli i szkół podstawowych, w których zorganizo- wano oddziały przedszkolne, są obowiązani powiadomić dyrektora szkoły, w obwodzie której dziec- ko mieszka, o spełnianiu przez dziecko obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3 (obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne) w tym przedszkolu lub oddziale przedszkolnym oraz o zmianach w tym zakresie.

Art. 16

6. Dyrektorzy niepublicznych szkół podstawowych i gimnazjów oraz dyrektorzy publicznych szkół podstawowych i gimnazjów, a także dyrektorzy szkół specjalnych i ośrodków, o których mowa w art. 2, pkt 5 (młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wy-

magających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodki umożliwiające dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 16, ust. 7 (dzieci i młodzież upośledzo- na umysłowo w stopniu głębokim), a także dzieciom i młodzieży upośledzonym umysłowo ze sprzę- żonymi niepełnosprawnościami zapewniają realizację odpowiednio obowiązku, o którym mowa w art.14, ust. 3 (obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne)], obowiązku szkolnego i obowiąz- ku nauki, prowadzonych przez osoby fizyczne lub osoby prawne nie będące jednostkami samorządu terytorialnego, którym nie ustalono obwodów, o przyjęciu ucznia do szkoły są obowiązani powiado- mić dyrektora publicznej szkoły podstawowej lub gimnazjum, w których obwodzie uczeń mieszka, oraz informować go o spełnianiu przez ucznia obowiązku szkolnego.

6a. Przepis ust. 6 stosuje się odpowiednio do dyrektora publicznej szkoły podstawowej i publiczne- go gimnazjum o ustalonym obwodzie, który przyjął do szkoły ucznia zamieszkującego w obwodzie innej szkoły publicznej.

Art. 19.

1. Dyrektorzy publicznych szkół podstawowych i gimnazjów kontrolują spełnianie obowiązku szkol- nego przez dzieci zamieszkujące w obwodach tych szkół, a gmina kontroluje spełnianie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki przez młodzież w wieku 16-18 lat, w tym odpowiednio:

1)

2)

Swój zakres ustawowej odpowiedzialności za realizację obowiązku szkolnego mają również gmina i powiat. Zadanie to polega na stworzeniu warunków do realizacji obowiązkowego kształcenia dla własnych mieszkańców. Chodzi przede wszystkim o zapewnienie szczelności tego systemu. Gmina określa zatem obwody szkół podstawowych i gimnazjów, a powiat zapewnia możliwości kształcenia zawodowego i kształcenia dzieci o specjalnych potrzebach. Gmina ma prowadzić ewidencję uczniów podlegających obowiązkowi nauki. Gmina jest też instytucją egzekwującą realizację obowiąz- ku szkolnego i obowiązku nauki. Mówią o tym zapisy art. 4, art.14 a, art.17 w powiązaniu z art.71, art.19

4. Zapewnienie warunków do spełniania obowiązku, o którym mowa w ust. 3 (obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne), jest zadaniem własnym gminy.

5. Opłaty za świadczenia prowadzonych przez gminę przedszkoli publicznych ustala rada gminy, a w przypadku innych przedszkoli publicznych - organy prowadzące te przedszkola, z uwzględ- nieniem art. 6 pkt 1.( bezpłatne nauczanie i wychowanie w zakresie co najmniej podstawy programowej wychowania przedszkolnego).

Art. 14a.

1. Rada gminy ustala sieć prowadzonych przez gminę publicznych przedszkoli i oddziałów przed- szkolnych w szkołach podstawowych.

2. Sieć publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych powinna być ustalona tak, aby wszystkie dzieci sześcioletnie zamieszkałe na obszarze gminy miały możliwość spełniania obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3 (obowiązkowe roczne przygotowanie przed- szkolne), a droga dziecka sześcioletniego z domu do najbliższego publicznego przedszkola lub od- działu przedszkolnego w szkole podstawowej nie przekraczała 3 km.

3. Jeżeli droga dziecka sześcioletniego z domu do najbliższego publicznego przedszkola lub od- działu przedszkolnego w szkole podstawowej przekracza 3 km, obowiązkiem gminy jest zapew- nienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka lub zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice.

4. Obowiązkiem gminy jest zapewnienie niepełnosprawnym dzieciom sześcioletnim bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższego przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej lub ośrodka umożliwiającego dzieciom, o których mowa w art. 16 ust. 7 (dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim), a także dzieciom upośledzonym umysło- wo ze sprzężonymi niepełnosprawnościami realizację obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3 (obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne), albo zwrot kosztów przejazdu ucznia i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice.

Art. 17.

1. Sieć publicznych szkół powinna być zorganizowana w sposób umożliwiający wszystkim dzieciom spełnianie obowiązku szkolnego, z uwzględnieniem ust. 2.

2. Droga dziecka z domu do szkoły nie może przekraczać:

1) 3 km - w przypadku uczniów klas I-IV szkół podstawowych,

2)

3. Jeżeli droga dziecka z domu do szkoły, w obwodzie której dziecko mieszka, przekracza odległości wymienione w ust.2, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu lub zwrot kosztów przejazdu środkami komunikacji publicznej.

3a. Obowiązkiem gminy jest zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, których kształcenie i wy- chowanie odbywa się na podstawie art. 71 b, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej, gimnazjum lub ośrodka umożliwiającego realizację obowiązku szkolnego i obowiązku nauki dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 16 ust. 7(dzieci i młodzież upośledzona umysłowo w stopniu głębokim), a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysło- wym ze sprzężonymi niepełnosprawnościami, albo zwrot kosztów przejazdu ucznia i opiekuna środ- kami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice.

4. Rada gminy, z uwzględnieniem ust. 1 i 2, ustala plan sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjów prowadzonych przez gminę, a także określa granice obwodów publicznych szkół podsta- wowych i gimnazjów, z wyjątkiem specjalnych, mających siedzibę na obszarze gminy, z zastrzeże- niem art. 58, ust. 2 należących do jej obwodu, a w przypadku szkoły podstawowej także podporząd- kowane jej organizacyjnie szkoły filialne. Szkole publicznej prowadzonej przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego nie ustala się obwodu, chyba że osoba prowadząca wystąpi z takim wnioskiem. W przypadku publicznych szkół podstawowych i gimnazjów prowadzonych przez inne organy, określenie granic ich obwodów następuje w uzgodnieniu z tymi organami. Uchwała rady gminy podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

5. Rada powiatu ustala plan sieci publicznych szkół ponadgimnazjalnych oraz szkół specjalnych, z uwzględnieniem szkół ponadgimnazjalnych i specjalnych mających siedzibę na obszarze powiatu prowadzonych przez inne organy prowadzące, tak aby umożliwić dzieciom i młodzieży zamieszkują- cym na obszarze powiatu lub przebywającym w zakładach i jednostkach, o których mowa w art. 3, pkt 1a lit. b) (szkoła specjalna lub oddział specjalny - należy przez to rozumieć odpowiednio: (...) b) szkołę lub oddział zorganizowane w zakładzie opieki zdrowotnej, w tym w zakładzie opiekuńczo- leczniczym i zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, a także w jednostce pomocy społecznej, w celu kształcenia dzieci i młodzieży przebywających w tym zakładzie lub jednostce, w których stosuje się odpowiednią organizację kształcenia oraz specjalne działania opiekuńczo-wychowawcze, zorganizo- wane zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art.71c, ust. 2), realizację odpowiednio

obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki. (Art.71c, ust.1: Zakład opieki zdrowotnej, w tym zakład opiekuńczo-leczniczy i zakład lecznictwa uzdrowiskowego, a także jednostka pomocy społecznej, w których zorganizowana jest szkoła specjalna, zapewniają korzystanie z pomieszczeń dla prowa- dzenia zajęć edukacyjnych i wychowawczych. Warunki korzystania z pomieszczeń oraz ponoszenia kosztów ich utrzymania określa umowa zawarta pomiędzy zakładem a organem prowadzącym szkołę.

Art.71c, ust. 2: Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia oraz ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego, określi, w drodze rozporządzenia, organizację kształcenia oraz warunki i formy realizowania specjal- nych działań opiekuńczo-wychowawczych w szkołach, o których mowa w ust. 1, uwzględniając szczególne potrzeby psychofizyczne dzieci i młodzieży.)

Art. 19.

1. Dyrektorzy publicznych szkół podstawowych i gimnazjów kontrolują spełnianie obowiązku szkol- nego przez dzieci zamieszkujące w obwodach tych szkół, a gmina kontroluje spełnianie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki przez młodzież w wieku 16-18 lat (...)

2. Organ gminy prowadzący ewidencję ludności jest obowiązany w ramach zadań własnych prze- syłać właściwym dyrektorom szkół informacje o aktualnym stanie i zmianach w ewidencji dzieci i młodzieży w wieku od 3-18 lat.

Niespełnianie obowiązku szkolnego podlega egzekucji w trybie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U.2002 nr 110 poz.968). Oznacza to, że na ustawowego przedstawiciela dziecka (rodziców lub opiekunów prawnych) może być nałożona grzywna w celu przymuszenia do spełniania ciążącego na nim obowiązku. Ustawa ta określa tryb po- stępowania i środki egzekucji administracyjnej stosowane w celu doprowadzenia wykonania obowiązków.

Obowiązek szkolny w rozumieniu tej ustawy jest obowiązkiem „o charakterze niepienięż- nym, przekazanym do egzekucji administracyjnej na podstawie przepisu szczególnego” - którym jest art. 20 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty. Dyrektor publicznej szkoły pod- stawowej i gimnazjum, w rozumieniu art. 5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jest „wierzycielem”, uprawnionym do żądania wykonania obowiązku szkolnego w drodze egzekucji administracyjnej. W tym celu, po stwierdzeniu niespełniania przez dziecko obowiązku szkolnego, dyrektor publicznej szkoły podstawowej, w której obwodzie dziecko mieszka, wysyła do jego rodzi- ców (opiekunów prawnych) upomnienie zawierające stwierdzenie, że obowiązek szkolny nie jest realizowany, wezwanie do posyłania dziecka do szkoły z wyznaczeniem terminu oraz informację, że niespełnianie obowiązku jest zagrożone skierowaniem sprawy na drogę postępowania egzekucyjne- go. Jeżeli rodzice (opiekunowie prawni ) dziecka nie zastosują się do wezwania mimo upływu terminu określonego w upomnieniu przez dziecko obowiązku szkolnego dyrektor publicznej szkoły podstawowej (gimnazjum) kieruje wniosek o wszczęcie egzekucji ad- ministracyjnej do organu egzekucyjnego, jest właściwa gmina. Do wniosku dołącza się tzw.

tytuł wykonawczy, sporządzony zgodnie z przepisami art.27 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz dowód doręczenia upomnienia. Postępowanie egzekucyjne może być wszczęte po upływie siedmiu dni od dnia doręczenia upomnienia. Kosztami upomnienia obciąża się rodziców dziecka na rzecz wierzyciela, tj. szkoły, na konto wskazane przez dyrektora.

Środkiem egzekucji administracyjnej obowiązku szkolnego jest grzywna w celu przymuszenia. Grzywnę nakłada się na ustawowego przedstawiciela dziecka, tj. rodziców lub prawnych opiekunów. W art.59 par.1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji określono przypadki, w których postępowanie egzekucyjne podlega umorzeniu.

*Przepisy wykonawcze do ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty precyzujące zapi- sy ustawowe w zakresie realizacji obowiązku szkolnego i obowiązku nauki.

1) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i try- bu przyjmowania uczniów do publicznych przedszkoli i szkół oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych (Dz.U. Nr 26, poz. 232)

2) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 2 września 2004r. w sprawie or- ganizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą (Dz. U. Nr 194, poz. 1986)

3) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu na- uczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225 ze zmianami)

4) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 30 I 1997 w sprawie organizowania zajęć rewali- dacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim (Dz.

U. Nr 14, poz. 76)

5) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 15 lipca 2004r. w sprawie przypad- ków, w których do szkoły dla dorosłych można przyjąć osobę, która ukończyła 16 albo 15 lat. (Dz. U.

Nr 169, poz. 1768)

6) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 4 października 2001 r. w sprawie przyj- mowania osób niebędących obywatelami polskimi do publicznych przedszkoli, szkół, zakładów kształcenia nauczycieli i placówek (Dz. U. Nr 131, poz. 1458)