w obliczu wojny
S E R C E I R O Z U M
Szanowni Państwo,
po pandemii koronawirusa, która jeszcze nie zdążyła się skończyć, spotkał nas kolejny wstrząs, Rosyjski atak na Ukrainę.
Niedaleko nas, na miasta i wsie spadają bomby, a ludzie muszą uciekać z własnych domów. Jednocześnie wzrósł niepokój wśród nas o przyszłość naszą i naszych dzieci. Po raz kolejny zapewniam Państwa, że nie jesteście sami w tej sytuacji. Jest wiele instytucji, która mogą udzielić wsparcia. Jednocześnie zespół specjalistów z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bochni przygotował dla Państwa poradni jak radzić sobie z lękiem i stresem w czasie wojny w Ukrainie.
W tym niezwykle trudnym czasie mieszkańcy Powiatu Bocheńskiego pokazują ogromne serce i działanie w imię wspólnego celu, którym jest działać i pomagać. Wojna na Ukrainie nas zjednoczyła. Każdy chce pomóc. Ważne jest jednak, aby ta pomoc była skoordynowana oraz konsekwentna, dlatego powstał Powiatowy System Koordynacji Pomocy dla Ukrainy, który tworzymy przy współdziałaniu z wojewodą, samorządami gminnymi i organizacjami pomocowymi.
Mam nadzieję, że informacje tu zgromadzone okażą się bardzo pomocne.
Zachęcam do lektury.
Adam Korta Starosta Bocheński
Ź r ó d ł o :
n a t u l i - d z i e c i s ą w a ż n e
Ź r ó d ł o :
n a t u l i - d z i e c i s ą w a ż n e
Kiedy 24 lutego rano media poinformowały o ataku wojsk rosyjskich na naszych wschodnich sąsiadów, rzeczywistość każdego z nas po raz kolejny się zmieniła. Po doświadczeniach związanych z pandemią COVID-19, stanęliśmy przed nagłą wizją mierzenia się z wojną. Z napięciem słuchaliśmy kolejnych doniesień o mających miejsce atakach. Staliśmy się świadkami ogromnych obaw, lęku, strachu wielu naszych rodzin, przyjaciół, sąsiadów, współpracowników - Polaków i przebywających tu Ukraińców.
Bardzo szybko początkowe głosy zaskoczenia, niedowierzania zamieniły się w nawoływanie do mobilizacji, podejmowania działań ukierunkowanych na wsparcie Ukrainy i jej obywateli.
Zaangażowanie Polaków przeszło wszelkie oczekiwania - gotowość do niesienia pomocy zauważalna była na każdym kroku.
Niezliczona ilość ochotników angażujących się na różne sposoby - poprzez zbiórki materialne, finansowe, pomoc w transporcie uchodźców z granicy ukraińskiej do różnych miejsc w Polsce, zapewnienie im miejsca do spania, usług medycznych.
W tym wyjątkowym czasie, chcielibyśmy ponownie zwrócić Państwa uwagę na to, co ważne - dbanie o siebie, swoich bliskich oraz wzmacnianie zasobów umożliwiających dalsze niesienie pomocy tym, którzy teraz najbardziej jej potrzebują. W poniższej broszurze znajdą się m.in wskazówki dotyczące radzenia sobie ze stresem, prowadzenia rozmowy o wojnie z dziećmi, możliwych form wsparcia Ukraińców.
Wstęp
Pierwsze reakcje na informację o ataku wojsk rosyjskich na Ukrainę były bardzo różne - w wielu z nas wywołały one duży niepokój, lęk, złość. Niepewność wiążąca się ze skutkami rozpoczętej przez Rosję wojny zaburzyła poczucie bezpieczeństwa, spokoju. Kierowani tymi stanami emocjonalnymi, zdecydowaliśmy się na działania, które jeszcze pewnie niedawno
były nie do wyobrażenia. Dzięki bardzo dobrej organizacji, w szybkim czasie dostarczyliśmy zasobów umożliwiających
zapewnienie bezpieczeństwa dużym ilościom ludzi. Zachowania Polaków cechowała duża determinacja, chęć niesienia pomocy, spontaniczność.
Duża impulsywność w podejmowaniu decyzji, umiejętność zintegrowania działań w obliczu sytuacji kryzysowej, okazały się kluczowymi, dla zorganizowania pomocy na tak masową skalę.
Warto jednak pamiętać o tym, że Ukraina i jej obywatele będą potrzebowali naszego wsparcia również w późniejszym czasie.
Nawiązując do pojawiających się w głosów - czeka nas nie sprint, a maraton.
Niezależnie od tego, czy i w jaki sposób będziemy chcieli zaangażować się w niesienie pomocy ludziom pokrzywdzonym przez wojnę, ważne jest, abyśmy pamiętali o zachowaniu spokoju - zarówno w znaczeniu zatroszczenia się o własne doświadczenia emocjonalne, jak i w znaczeniu podejmowania działań adekwatnych do potrzeb Ukraińców i naszych własnych możliwości.
Zachowajmy spokój
Wewnętrzny spokój wiąże się ze zdrowym, konstruktywnym radzeniem sobie z napotkanymi trudnościami, akceptacją odczuwanych emocji oraz poczuciem panowania nad otaczającą rzeczywistością. Pozwala na adekwatne reakcje, wykorzystywanie indywidualnych zasobów, chroni przed negatywnym wpływem sytuacji trudnej. Jest on czynnikiem niezbędnym do dobrego radzenia sobie w kryzysie.
W obliczu sytuacji konfliktu zbrojnego na Ukrainie, warto pamiętać o spokoju w swoich działaniach, zapewnieniu sobie samym możliwości do dokonywania jak najlepszych decyzji dotyczących udzielania wsparcia tym, którzy potrzebują go teraz najbardziej. Odzwierciedlać się on będzie w naszych rozmowach, samopoczuciu, a co za tym idzie - w umiejętności funkcjonowania w tej zmienionej rzeczywistości. Od tego, czy zachowamy spokój będzie zależało również, jak na sytuację konfliktu wojennego zareagują nasze dzieci. Ich poczucie bezpieczeństwa, stabilności
uzależnione jest od naszego sposobu komunikacji, zachowań.
W najbliższej przyszłości, będą one spotykały się z ukraińskimi rówieśnikami i to nasza postawa wpłynie na to, jakie będą ich interakcje z nowymi kolegami i koleżankami - czy będą one przepełnione lękiem, agresją, czy też może otwartością, ciepłem oraz chęcią udzielenia wsparcia. Rozważne, adekwatne
zachowania dorosłych zwiększą prawdopodobieństwo
występowania rozważnych i adekwatnych zachowań wśród dzieci.
Jak się w tym momencie czuję?
Co i w jaki sposób najbardziej wpływa na moje samopoczucie?
Czy jestem w stanie to zmienić? W jaki sposób?
Co mogę zrobić, żeby ten wpływ był mniejszy?
Co sprawi, że moje samopoczucie będzie lepsze?
Jakiego wsparcia mogę potrzebować?
W jakie aktywności, działania mogę się zaangażować?
Jak to, w jaki sposób radzę sobie z napięciami, wpływa na moje dziecko, moich bliskich?
Co jestem w stanie zmienić w swoim zachowaniu?
Jakiego wsparcia może potrzebować moje dziecko?
Zachowanie spokoju dla wielu z nas może być wyzwaniem.
Częste spotykanie się z informacjami dotyczącymi wojny, oglądanie materiałów filmowych, nadmierne angażowanie się m.in.
w czytanie treści wiążących się z sytuacją w Ukrainie może negatywnie wpływać na nasze samopoczucie, zwiększać poczucie braku kontroli, sprawczości.
Warto jest przyjrzeć się samemu sobie i zadać sobie kilka pytań:
Często się zdarza, sytuacja (stresor) wywoła u jednego człowieka wszystkie oznaki stresu, a druga osoba w ogóle nie zareaguje lub nasilenie stresu będzie mniejsze albo o wiele późniejsze. Dzieje się tak, ponieważ poziom stresu zależny jest nie tylko od samej sytuacji, ale od zasobów osoby - np. nadawanego jej znaczenia, kondycji psychicznej, umiejętności radzenia sobie.
Pamiętaj!!!
Nie wszyscy reagujemy tak samo na sytuację kryzysową!
Etapy reakcji na wydarzenie traumatyczne:
1. „Emocjonalny wybuch” (strach, smutek, wściekłość)
2. Etap „zaprzeczenia”, osoby mogą udawać, że nic się nie stało, może pojawić się amnezja (częściowa lub pełna)
3. Etap tzw. „wdzierania się” czyli pojawiają się trudne myśli, człowiek zaczyna mimowolnie koncentrować się na tym co się wydarzyło
4. Etap „przepracowanie” akceptacja tego co się stało, uczenie się życia z trudnym/traumatycznym doświadczeniem, zazwyczaj osoby korzystają ze wsparcia profesjonalistów (psycholog, psychiatra)
5. Etap „zakończenie”, pojawia się uczucie odbudowy, człowiek czuje, że może „pójść dalej”, że życie trwa nadal
za: Elisabeth Kübler-Ross
Reakcje na sytuację trudną
Objawy silnego stresu:
1. Psychiczne: niepokój, strach, przerażenie, gniew, uczucie „pustki w głowie”, pogorszenie się pamięci, trudności w koncentracji uwagi i podejmowaniu decyzji, poczucie bezradności, kłopoty ze snem
2. Fizjologiczne: płytki, przyspieszony puls, przyspieszone tętno, skoki ciśnienia, wzrost napięcia mięśniowego, odczucie chłodu lub gorąca, pocenie się, kłopoty żołądkowe
Indywidualne sposoby radzenia sobie w sytuacji
kryzysowej/trudnej:
-utrzymuj swoją zwykłą rutynową aktywność lub stwórz nową, dostępną w zaistniałej sytuacji,
-rozmawiaj z ludźmi, opowiadaj o tym co się stało, czego byłaś/eś świadkiem, czego doświadczyłaś/eś,
-nie podejmuj ważnych decyzji - odczuwane emocje mogą być bardzo intensywne i to one wpływają najbardziej na Twoje zachowanie,
-rób rzeczy, które są dla ciebie dobre i akceptuj to,
-spędzaj czas z innymi, szczególnie z członkami lokalnej społeczności,
-inni rodacy też przeżywają to co się wydarzyło, rozmawiaj z nimi, jednoczmy się.
Jak pomóc samemu sobie:
1. Rozładuj nagromadzone emocje przez: spacer, gimnastykę, pływanie, bieganie, gry zespołowe czy towarzyskie (planszowe lub karciane).
2. Zajmij się czymś, co sprawia Ci przyjemność (czytanie książki, pielęgnacja kwiatów, łowienie ryb, słuchanie muzyki).
3. Spróbuj medytacji, unikaj hałasu.
4. Śmiej się. Śmiech burzy napięcie, rozjaśnia Twoją twarz, rozluźnia mięśnie, przywraca obiektywizm i ożywia nadzieję.
5. Zadbaj o sposób życia - odżywiaj się prawidłowo, śpij odpowiednio długo, zaplanuj czas na rozrywkę.
6. Zapisywanie myśli. Kolejną techniką, która może oczyścić naszą głowę z nadmiernej ilości trosk jest ich zapisywanie w notesiku.
Bardzo prosty i skuteczny sposób. Jeżeli w naszej głowie pojawia się dręcząca nas myśl notujemy ją w zeszycie.
7. Techniki oddechowe. Jedną z najbardziej efektywnych oraz
zalecanych metod radzenia sobie ze stresem jest praca z oddechem. Na nim przede wszystkim powinniśmy się skupić.
Zaobserwujmy, czy oddychamy przez nos, czy oddech jest wystarczającą głęboki.
Jak rozmawiać z dziećmi o wojnie?
Jak reagować na ich pytania?
Temat ataku na Ukrainę i rozpoczętej przez Rosję wojny niemalże cały czas jest obecny w telewizji, radiu, mediach społecznościowych, a co za tym idzie, także wśród rozmów między dorosłymi. Coraz częściej mówi się o tym, w jaki sposób wspomóc emocjonalnie najmłodszych w zrozumieniu obecnej sytuacji, silnych emocji jakie odczuwają dorośli.
Nie każdy ma gotowość, by rozmawiać ze swoim dzieckiem na trudne tematy, jednak unikanie rozmowy może zwiększyć gromadzący się u dziecka lęk i przełożyć się na wystąpienie objawów somatycznych.
Na następnych stronach przedstawiamy kilka wskazówek , które mogą okazać się pomocne, gdy dzieci zaczną pytać o wojnę.
1. WIEK DZIECKA
Przekazywane informacje na temat wojny i naszego bezpieczeństwa w Polsce należy dopasować do możliwości rozwojowych dzieci i młodzieży. Zachowanie dzieci w dużej mierze będzie zależało od nas i naszej, dorosłych, reakcji. Jeżeli my sami odczuwamy duży niepokój i jesteśmy pochłonięci dochodzącymi
zewsząd wiadomościami z frontu, najważniejsze byśmy zadbali o siebie. Możemy to zrobić stosując techniki relaksacyjne, rozmowy
z bliskimi, szukając specjalistycznego wsparcia . Dobrym sposobem jest umiejscowienie poczucia kontroli poprzez udział w zbiórkach (jeżeli to możliwe z finansowego punktu widzenia). Warto ograniczyć oglądanie wiadomości poprzez wyznaczenie np. jednej godziny w ciągu dnia, podczas której zajmujemy się wyłącznie aktualną sytuacją na Ukrainie.
W sytuacji, kiedy sami czujemy lęk, nie ukryjemy tego przed dziećmi, dlatego warto nazwać swoje uczucia i przedstawić je dziecku (oczywiście, jeżeli dziecko zapyta lub zauważymy, że zaczyna się martwić).
Z młodszymi dziećmi ( wiek 1-11 ) nie należy na siłę rozmawiać na temat wojny. Za to warto obserwować je, udzielać odpowiedzi na zadane pytania, ale w taki sposób , by nie przekazywać brutalnych opisów wydarzeń, lepiej też nie wdawać się w szczegóły związane m.in. z polityką.
Do młodszych dzieci możemy skierować podobny komunikat:
„Czuję teraz strach, lęki, smutek w związku z wojną w Ukrainie.
Wiem, że jesteśmy bezpieczni w naszym domu. Może wspólnie zagramy w grę, by wspólnie spędzić miło czas?”,
Jeżeli dziecko będzie werbalizować swój lęk odnośnie tego, czy wojna wybuchnie również w Polsce, o tym, że ludzie strzelają do siebie i umierają warto dopytać dziecko skąd zaczerpnęło te informacje. Nazwać jego emocje, które nam przedstawia oraz krótko i okazując wsparcie wytłumaczyć to co aktualnie ma miejsce.
„ To zrozumiałe, że boisz się wojny. Ja też odczuwam ten lęk, często w takiej sytuacji jest zupełnie normalna reakcja. Nikt z nas nie chciałby, aby wojna miała miejsce również w Polsce.”
„Teraz w Twojej szkole, przedszkolu mogą pojawić się nowi koledzy i koleżanki z Ukrainy. Oni mogą teraz nie umieć mówić po polsku, ale za to możecie wspólnie się pobawić np. budując fajne rzeczy z klocków”
„Może opowiesz mi, czego się boisz? Co przeraża Cię najmocniej?”
„To wszystko o co pytasz związane jest ze strachem, który teraz odczuwasz. Co Ty na to, żebyśmy ograniczyli oglądanie wiadomości na rzecz wspólnej zabawy; spaceru; naszego ulubionego filmu?”
„ Na wojnie umierają ludzie. Masz rację. Inni uciekają ze swojego kraju , aby być bezpiecznymi. Może pójdziemy do sklepu i kupimy dla nich jedzenie, kosmetyki, koce, leki i w ten sposób zadbamy o nich?”
„W naszym domu jesteśmy bezpieczni. Nic Ci nie grozi. Czy chciałabyś/łbyś się teraz przytulić?”
„ Jak mogę Ci pomóc, abyś poczuł/a się bezpieczną/ym?”
„ Może zrobimy listę aktywności, które pomogą nam, gdy będziemy czuli strach?”
„Może narysujesz, gdzie Twój lęk się gromadzi? Może w brzuszku, albo głowie? A może na pleckach? Zastanowimy się i zaraz coś na to zaradzimy.”
„Nie wszystkie informacje, które usłyszysz od kolegów i koleżanek są prawdziwe. Pamiętaj, że zawsze możesz ze mną o tym porozmawiać, a wspólnie możemy sprawdzić co jest prawdą , a co
„fake newsem”
2. NASTOLATKI
Nie każdy nastolatek będzie miał ochotę rozmawiać na temat wojny, uzewnętrzniać swoje uczucia związane z tym tematem.
Należy to uszanować. To wcale nie oznacza, że coś z nim/nią nie tak, że nie ma empatii. Należy zapewnić swoje nastoletnie dziecko o tym, że w razie chęci czy potrzeby rozmowy jesteśmy dla nich oraz, że obdarzymy ich wsparciem. Możemy ewentualnie dopytać o to, z czego wynika brak chęci do rozmowy. Być może jest to dla nich bardzo trudna emocjonalnie sytuacja, dlatego wycofują się.
Możliwe też, że po prostu nie wie jak zacząć rozmowę- wtedy warto donieść się do własnych przeżyć, znormalizować strach. Dać sobie prawo do przeżywania bezsilności.
Ważne!
Warto zorientować się, co nasze dziecko już wie o wspomnianej sytuacji. Skąd zaczerpnęło informacje oraz czy sprawdziło zgodność z faktami?
Dopytaj o czym mówią jego/jej znajomi - czasem łatwiej wyrazić to co ktoś powiedział, niż to co sami czujemy. Przypomnij swojemu dziecku, że bardzo ważne jest, aby nadal dbało o siebie - prawidłową ilość snu, odżywianie, aktywność fizyczną i kontakty ze znajomymi. To, że w kraju obok dzieje się źle, nie oznacza, że dziecko ma rezygnować z siebie. Wręcz przeciwnie, troszcząc się o swoje zasoby przyczynia się do możliwości okazania pomocy tym, którzy będą jej potrzebować- być może nowym kolegom, koleżankom z Ukrainy, którzy rozpoczną naukę w jej/jego szkole?
3 . T E L E W I Z J A , R A D I O , I N T E R N E T
S t a r a j s i ę n i e o g l ą d a ć , s ł u c h a ć , w y s z u k i w a ć w i a d o m o ś c i d o t y c z ą c y c h s y t u a c j i w U k r a i n i e w t o w a r z y s t w i e d z i e c i . O b r a z y d o d a t k o w o w p ł y w a j ą n a d z i e c i ę c ą w y o b r a ź n i e , d l a t e g o l e p i e j n i e s t y m u l o w a ć i c h w y o b r a ź n i l i c z n y m i s c e n a m i w a l k i p r z e m o c y .
Z w r a c a j d o d a t k o w ą u w a g ę , n a t o c o o g l ą d a j ą T w o j e s t a r s z e d z i e c i w I n t e r n e c i e . P o r o z m a w i a j o t y m , c z y m s ą
„ f a k e n e w s y ” i j a k j e o d r ó ż n i ć o d p r a w d y ( n p . p o p r z e z k o r z y s t a n i e z e z w e r y f i k o w a n y c h , r z e t e l n y c h ź r ó d e ł i n f o r m a c j i ) . F a k e n e w s y m a j ą s ł u ż y ć d e z i n f o r m a c j i , k t ó r a j e s t d o d a t k o w y m s p r z y m i e r z e ń c e m w o j n y .
4 . P O M O C S P E C J A L I S T Y
N i e k a ż d e d z i e c k o p y t a j ą c e r o d z i c a / o p i e k u n a o w o j n ę p o t r z e b u j e o d r a z u w i z y t y u s p e c j a l i s t y ( p e d a g o g a , p s y c h o l o g a , t e r a p e u t y , l e k a r z a ) . J e s t t o n a t u r a l n a i z u p e ł n i e n o r m a l n a r e a k c j a w o d n i e s i e n i u d o z a i s t n i a ł e j s y t u a c j i . M o g ą p o j a w i ć s i ę l ę k , s t r a c h , z w i ę k s z o n y n i e p o k ó j , a c z a s e m n a w e t k o s z m a r y n o c n e . J e ż e l i i c h n a t ę ż e n i e , m i m o n a s z y c h p r ó b w s p a r c i a , j e s t w z m o ż o n e , w t e d y w a r t o u d a ć s i ę n a
k o n s u l t a c j ę d o s p e c j a l i s t y p o w s k a z ó w k i d o p r a c y z d z i e c k i e m i u s t a l i ć , c z y w s k a z a n a j e s t p o m o c
p s y c h o l o g i c z n a w k o n t a k c i e b e z p o ś r e d n i m z s y n e m l u b / i c ó r k ą . D z i e c k o p o t r z e b u j e p r z e d e w s z y s t k i m o d c z u w a ć w s p a r c i e n a j b l i ż s z e j r o d z i n y , z n a j o m y c h . W t e n s p o s ó b p r z y c z y n i a m y s i ę d o r o z w i j a n i a r e z y l i e n c j i u d z i e c i , c z y l i a d a p t a c j i d o z m i e n i a j ą c y c h s i ę w a r u n k ó w i o d p o r n o ś c i p s y c h i c z n e j .
5. MECHANIZMY OBRONNE
U dzieci i młodzieży również mogą pojawić się mechanizmy obronne podobne do tych występujących u dorosłych. Być może zaczną zadawać więcej pytań i nie będą zadowolone odpowiedzią. Może wybiorą postawę wycofania się - np.
zamknięcia w swoim pokoju i skupieniu na jednej aktywności (gry, sen, czytanie). Być może będą łatwiej i szybciej złościć się, nawet w sytuacjach zupełnie nie związanych z tematem wojny. Niektóre mogą spać dłużej, krócej, jeść mniej lub więcej.
Warto obserwować zachowanie swoich dzieci, by wyłapać te zachowania, które nas niepokoją i ustalić ich przyczynę. Pomóc można poprzez zapewnianie o swojej bliskości, przytulanie, wspólną zabawę, rozmowę. Zmianę kilku nawyków lub wprowadzenie rutyny, która może ułatwić funkcjonowanie i dać poczucie sprawstwa, kontroli sytuacji. Wszystkie działania należy indywidualnie dopasować do swojej rodziny. Gdyż to co pomaga jednym, wcale nie musi być dobrym rozwiązaniem dla innych.
W s p a r c i e d o r o s ł y c h u c h o d ź c ó w
A k t u a l n e t r u d n e w y d a r z e n i a m a j ą c e m i e j s c e u n a s z y c h w s c h o d n i c h s ą s i a d ó w w p ł y w a j ą r ó w n i e ż b e z p o ś r e d n i o n a n a s . P o j a w i a s i ę u c z u c i e n i e p o k o j u z w i ą z a n e z w y s ł a n i e m p r z e z W ł a d i m i r a P u t i n a a r m i i R o s y j s k i e j n a U k r a i n ę , w y w o ł a n i e m p r z e z n i e g o w o j n y . O d c z u w a m y n i e p e w n o ś ć c o d o d a l s z y c h l o s ó w m i e s z k a ń c ó w U k r a i n y . P o j a w i a s i ę r ó w n i e ż p o d z i w i s z a c u n e k d l a w s z y s t k i c h t y c h , k t ó r z y m i m o z n a c z n e j p r z e w a g i a g r e s o r a d z i e l n i e w a l c z ą o s i e b i e , s w o j e r o d z i n y i s w ó j K r a j . P o l a c y z j e d n o c z y l i s i ę i s z e r z ą p o m o c m a t e r i a l n ą , f i n a n s o w ą , w s p a r c i e e m o c j o n a l n e i d u c h o w e .
C o m y P o l a c y m o ż e m y z r o b i ć d l a s w o i c h w s c h o d n i c h s ą s i a d ó w :
1 . P r z y j ą ć p o d s w ó j d a c h .
N a j w i ę k s z ą g r u p ą o s ó b , k t ó r e p o d a r ł y z U k r a i n y d o P o l s k i s ą k o b i e t y , d z i e c i , o s o b y s t a r s z e , c h o r e o r a z n i e p e ł n o s p r a w n e . J e ż e l i p o s i a d a m y z a s o b y z a r ó w n o m a t e r i a l n e , f i n a n s o w e j a k i e m o c j o n a l n e w a r t o w e s p r z e ć u c h o d ź c ó w d a c h e m n a d g ł o w ą . N a l e ż y p a m i ę t a ć , ż e p o m o c t a k a m o ż e b y ć ś w i a d c z o n a p r z e z k i l k a d n i , a l e t e ż p r z e z k i l k a m i e s i ę c y , w i ę c p o d j ę c i e d e c y z j i j e s t b a r d z o o d p o w i e d z i a l n e . P a m i ę t a j , a b y z g ł o s i ć c h ę ć p r z y j ę c i a o s ó b z U k r a i n y , z a d b a j o t o u l o k a l n y c h w ł a d z l u b i n s t y t u c j i d b a j ą c y c h m . i n . o b e z p i e c z e ń s t w o T w o j e i o s ó b z U k r a i n y o r a z p r a w i d ł o w y z f o r m a l n e g o p u n k t u w i d z e n i a s p o s ó b u d z i e l a n i a p o m o c y .
mogą oni mieć trudności z odczuwaniem podstawowych potrzeb płynących z ciała (głodu, pragnienia, odpoczynku, ciepła) - warto podejmować działania mające na celu przywrócenie integracji w tym zakresie, tj. np. przypominać o zjedzeniu posiłku, napiciu się;
trudne doświadczenia mogą przyczynić się do powstawania ASD (Ostra reakcja na stres), a w dalszej perspektywie PTSD (Zespołu Stresu Pourazowego) - objawy mogą obejmować np.
zwiększoną drażliwość, gniew, odrętwienie emocjonalne, zamknięcie na kontakt;
nie należy na siłę inicjować rozmowy o przeżytej przez nich traumie - nadmierne dopytywanie może przeczynić się do jej pogłębienia;
duży krąg osób gotowych do udzielenia wsparcia może wzmacniać poczucie bezpieczeństwa i przynależności;
jeżeli osoba wydaje się być nieobecna, bądź doświadcza paniki, warto jest przywrócić jej uwagę do chwili obecnej, zachęcić do skoncentrowania się na tu i teraz, zaznaczając, że jest bezpieczna, nic jej nie grozi i ma nasze wsparcie;
wspierający może być delikatny kontakt fizyczny - np. dotyk dłoni, objęcie, położenie dłoni na ramionach (nie należy go jednak wymuszać);
powrót do lepszego funkcjonowania może wymagać czasu - warto wykazać się cierpliwością, łagodnością;
płacz jest naturalną czynnością, pozwalającą na redukcję napięcia emocjonalnego i przynosząca ulgę - pozwólmy się wypłakać tym, którzy tego potrzebują.
Udzielając pomocy uchodźcom na uwadze warto mieć, że:
Z a p e w n i ć p o m o c w u z u p e ł n i a n i u d o k u m e n t a c j i n i e z b ę d n e j d o l e g a l n e g o p r z e b y w a n i a w P o l s c e .
U m ó w i ć d o l e k a r z a .
Z a p r o w a d z i ć d o p u n k t u p o m o c y u c h o d ź c o m ( n p . o ś r o d k ó w z a p e w n i a j ą c y c h s c h r o n i e n i e )
P o m ó c w z a k u p i e b i l e t ó w .
P o m ó c w p r z y g o t o w a n i u n a r o z m o w ę o p r a c ę .
J e ż e l i j e s t e ś p r z e d s i ę b i o r ą c ą i m a s z m o ż l i w o ś ć z a t r u d n i e n i a , t o z g ł o ś t ę i n f o r m a c j ę d o l o k a l n e g o U r z ę d u P r a c y .
M o ż e s z r ó w n i e ż z a o f e r o w a ć o p i e k ę n a d z w i e r z ę c i e m u c h o d ź c y . N i e k t ó r z y n i e b ę d ą m i e l i m o ż l i w o ś c i z a b r a ć s w o i c h p u p i l i d o o ś r o d k ó w .
M o ż e s z z a p r o p o n o w a ć t r a n s p o r t .
N a z n a k s o l i d a r n o ś c i w y w i e ś f l a g ę U k r a i n y w o k n i e . 2 . P o m ó c w z o r g a n i z o w a n i u s p r a w f o r m a l n y c h
3 . Z a d b a j o s i e b i e !
P a m i ę t a j , ż e w s p i e r a j ą c z b i ó r k i p i e n i ę ż n e z w e r y f i k u j i n s t y t u c j e , n a k o n t o k t ó r e j w p ł a c a s z ś r o d k i . N i e s t e t y o s z u s t ó w n i e b r a k u j e , n a w e t w s y t u a c j i k r y z y s u h u m a n i t a r n e g o . G d y w i d z i s z n i e p o k o j ą c e C i ę z a c h o w a n i a z e s t r o n y u c h o d ź c ó w , z w ł a s z c z a l u d z i s t a r s z y c h : z a g u b i e n i e , p r z e r a ż e n i e - s k o n t a k t u j s i ę z e s ł u ż b a m i , k t ó r e b ę d ą u m i a ł y p o m ó c . B y ć m o ż e k t o ś j e s t w s i l n y m s z o k u l u b z g u b i ł s i ę . P o d o b n i e r e a g u j , g d y z a u w a ż y s z z a c h o w a n i a o c h a r a k t e r z e r a s i s t o w s k i m - n i e d a j m y s i ę p o d z i e l i ć p o p r z e z u s t a w i o n e , p r o p a g a n d o w e z a c h o w a n i a .
D b a j o i n f o r m a c j e , k t ó r e w y b i e r a s z . T o , ż e u s ł y s z a ł e ś / ł a ś , ż e s i o s t r a T w o j e j s z w a g i e r k i m a b l i s k i e g o z n a j o m e g o , k t ó r y p r a c u j e w W a r s z a w i e i z n a k o l e g ę j a k i e g o ś m i n i s t r a , k t ó r y p o w i e d z i a ł t a k a t a k n i e o z n a c z a , ż e t o p r a w d a . N i e s z e r z m y n i e p r a w d z i w y c h i n f o r m a c j i .
A c o n a j w a ż n i e j s z e - p a m i ę t a j m y o t y m , b y o k a z a ć ż y c z l i w o ś ć s o b i e n a w z a j e m n a c o d z i e ń - n i e z a l e ż n i e o d s y t u a c j i . W i e l u s p o ś r ó d u c h o d ź c ó w w o j e n n y c h z o s t a n i e w P o l s c e n a d ł u ż s z y c z a s l u b n a z a w s z e . N i e c h a k t u a l n e a k t y p o m o c y , w s p ó ł c z u c i a n i e b ę d ą c h w i l o w e . Z a c h o w u j m y s i ę t a k , a b y z a k i l k a t y g o d n i o b e c n a s y t u a c j a n i e s p o w o d o w a ł a p o d z i a ł ó w . A s y m i l u j m y s i ę z n a s z y m i s ą s i a d a m i - s ą o n i t a k i m i s a m y m i l u d ź m i j a k m y , a l e w z u p e ł n i e i n n e j , k r y z y s o w e j s y t u a c j i .
Z a c h o w a j m y s p o k ó j , b ą d ź m y ż y c z l i w i ! ☺
I n s t y t u c j e w s p i e r a j ą c e w k r y z y s i e
1 . P o w i a t o w e C e n t r u m Z a r z ą d z a n i a K r y z y s o w e g o w B o c h n i T e l . 1 4 6 1 5 3 7 7 5
2 . O ś r o d e k I n t e r w e n c j i K r y z y s o w e j B o c h n i a T e l . 1 4 6 1 1 2 8 9 2 , u l . K a r o l i n a ,
T a r n ó w T e l . 1 4 6 5 5 3 6 3 6 , u l . S z a r y c h S z e r e g ó w 1 , K r a k ó w T e l . 1 2 4 2 1 9 2 8 2 , u l . R a d z i w i ł ł o w s k a 8 B
3 . S p e c j a l n a I n f o l i n i a W o j e w o d y M a ł o p o l s k i e g o d l a o b y w a t e l i U k r a i n y s z u k a j ą c y c h s c h r o n i e n i a w M a ł o p o l s c e , I n f o l i n i a d z i a ł a 2 4 h n a d o b ę .
T e l . + 4 8 1 2 2 1 0 2 0 0 2 , e - m a i l : i n f o . s p e c @ m u w . p l
4 . P o r a d n i a P s y c h o l o g i c z n o - P e d a g o g i c z n a i m . S . S z u m a n a w B o c h n i ( d l a d z i e c i i m ł o d z i e ż y )
U l . D ą b r o w s k i e g o 1 b , T e l . 1 4 6 2 1 3 6 9 1
5 . B e z p ł a t n y t e l e f o n k r y z y s o w y w j ę z y k u u k r a i ń s k i m i r o s y j s k i m T e l . + 4 8 6 6 9 9 8 1 0 3 8
6 . I n f o l i n i a d l a u c h o d ź c ó w T e l . + 4 8 1 2 2 1 0 2 0 0 2
7 . C e n t r u m P s y c h o t e r a p i i H E L P
T e l . 7 2 0 8 2 6 8 0 6 i 7 9 0 6 2 6 8 0 6 ( p o m o c w j . a n g i e l s k i m i p o l s k i m ) 8 . P o l s k i e F o r u m M i g r a c y j n e
T e l . 6 6 9 9 8 1 0 3 8 ( j . p o l s k i i j . u k r a i ń s k i )
9 . F u n d a c j a P o m o c y P s y c h o l o g i c z n e j i E d u k a c j i S p o ł e c z n e j R a z e m
T e l . 7 3 3 5 6 3 3 1 1 ( j . p o l s k i , j . u k r a i ń s k i )
8 . D z i e c i ę c y T e l e f o n Z a u f a n i a R z e c z n i k a P r a w D z i e c k a T e l . 8 0 0 1 2 1 2 1 2
9 . T e l e f o n Z a u f a n i a d l a D z i e c i i M ł o d z i e ż y T e l . 1 1 6 1 1 1
Wsparcie
1 0 . C e n t r u m M e d y c z n e D a m i a n a
T e l . 2 2 5 6 6 2 2 2 7 ( t e l e f o n z a u f a n i a w j . u k r a i ń s k i m , j . r o s y j s k i m , j . a n g i e l s k i m , j . p o l s k i m )
1 1 . P o m o c n a t e r e n i e g m i n k o o r d y n u j ą u r z ę d y m i a s t i g m i n , k t ó r z y p o w o ł a l i p e ł n o m o c n i k ó w d s . z a p e w n i e n i a w y ż y w i e n i a i n o c l e g ó w d l a u c h o d ź c ó w o r a z d s . z b i ó r e k p o m o c o w y c h .
w w w . p o w i a t . b o c h n i a . p l , z a k ł a d k a „ P o m o c d l a U k r a i n y ” .
Ź r ó d ł a i n f o r m a c j i g o d n e p o l e c e n i a , d e m e n t u j ą c e n i e p r a w d z i w e w i a d o m o ś c i :
I n s t a g r a m / T w i t t e r
@ o u t r i d 3 r s
@ m i l o s z . n i e . w s z y s t k o . w y b a c z y
@ p _ p i e n i a z e k
@ t y g o d n i k
@ r c b _ r p ( R z ą d o w e C e n t r u m B e z p i e c z e ń s t w a )
I n n e :
Z n a n y l e k a r z . p l – L e k a r z e d l a U k r a i n y ; s t r o n a w j ę z y k u u k r a i ń s k i m ; d a r m o w e k o n s u l t a c j e
F u n d a c j a O c a l e n i e - w o l o n t a r i a t
H o n o r o w i K r w i o d a w c y - o d d a j k r e w d l a U k r a i n y C z e r w o n y K r z y ż - z b i ó r k a d a r ó w
P o l s k a A k c j a H u m a n i t a r n a - p o m o c f i n a n s o w a
P o m a g a m U k r a i n i e – p o m a g a m u k r a i n i e . g o v . p l – s c h r o n i e n i e d l a u c h o d ź c ó w
W s p a r c i e d l a n i e p e ł n o s p r a w n y c h - p o m a g a m . p l / d r o g a d o s a m o d z i e l n o ś c i
N A U C Z Y C I E L E :
P r z y k ł a d o w e s c e n a r i u s z e l e k c j i w y c h o w a w c z y c h i p o r a d n i k i n a t e m a t w o j n y i w s p i e r a n i a d z i e c i :
1 . A u t o r : A n n a K o n a r z e w s k a z „ B y ć n a u c z y c i e l e m ”
h t t p s : / / b y c n a u c z y c i e l e m . b l o g s p o t . c o m / 2 0 2 2 / 0 2 p r o p o z y c j a - l e k c j i - w y c h o w a w c z e j - o -
w o j n i e . h t m l @ s p r e f = f b & f b c l i d = l w A R 3 n V -
V q k g D c M v L f t 8 4 c 8 x y 3 K d S 4 E 6 Q I s G T H 4 G j 0 L u l l Q T R x E _ - z _ W u e f N s
2 . U n i w e r s y t e t D z i e c i
J a k r o z m a w i a ć z d z i e ć m i w o b l i c z y k o n f l i k t u .
3 . C e n t r u m E d u k a c j i O b y w a t e l s k i e j
„ K a ż d y m a p r a w o d o t k n ą ć c h m u r . D z i e n n i k m a r z e ń ” - o k o n f l i k t a c h z b r o j n y c h i p r z y c z y n a c h m i g r a c j i .
, , E m o c j e j a k o T w o j e s u p e r m o c e . P o r a d n i k p o e m o c j a c h n a ( n i e ) z w y c z a j n e c z a s y . "
, , 8 p o t r z e b . J a k p r z y g o t o w a ć s i ę d o r o z m o w y w k l a s i e o u c h o d ź s t w i e i m i g r a c j a c h "
Opracował zespół psychologów
Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bochni:
mgr Kinga Pałka - dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej a przede wszystkim psycholog, socjolog, pedagog, trener Biofeedbacku.
mgr Karina Banaszczak - psycholog, logopeda, terapeuta SI. Najlepiej czuję się pracując z dziećmi w wieku 0-6 i ich rodzicami. W kręgu moich zainteresowań są zagadnienia z zakresu procesów integracji sensorycznej, rozwoju psychoruchowego i emocjonalnego małego dziecka, rodzicielstwa bliskości oraz mindfulness.
mgr Agnieszka Biernat - psycholog, pedagog, terapeuta. Na co dzień pracuję z młodzieżą oraz ich rodzicami/opiekunami. Specjalizuję się w tematyce:
samookaleczenia, zagrożenie niedostosowaniem społecznym, depresja młodzieżowa oraz uzależnienia od mediów (internet). Ukończyłam liczne kursy, szkolenia jednak nadal staram się podnosić swoje kwalifikacje zawodowe.
Aktualnie kończę kurs psychoterapii dzieci i młodzieży w nurcie poznawczo behawioralnym. Dodatkowo, prowadzę szkolenia oraz warsztaty profilaktyczne dla rodziców i nauczycieli.
mgr Emilia Skołyszewska - psycholog, socjoterapeuta. Poszerzam swoje kompetencje poprzez udział w szkoleniu przygotowującym do zawodu psychoterapeuty. Mam doświadczenie w pracy z dziećmi, młodzieżą, osobami dorosłymi chorującymi przewlekle. W obszarze moich głównych zainteresowań zawodowych znajdują się wsparcie psychologicznie oraz psychoterapia młodzieży.
Poradnia
Psychologiczno-Pedagogiczna
im. Stefana Szumana w Bochni
