Ważne informacje Poważne ryzyko odniesienia obrażeń. Podręcznik użytkownika Silnik maszynowy DC13 PDE pl-pl

(1)

pl-PL

Wydanie 9.0

Podręcznik użytkownika Silnik maszynowy DC13 PDE

Podczas pracy przy silniku, na przykład podczas regulacji pasków napędowych i sprzęgła lub wymiany oleju, niezwykle istotne jest, aby silnik nie został uruchomiony. Silnik może zostać uszkodzony, ale, co waż- niejsze, występuje wówczas poważne ryzyko odniesienia obrażeń.

Z tego powodu przed przystąpieniem do pracy przy silniku należy zabezpieczyć rozrusznik lub odłączyć przewód akumulatora. Jest to szczególnie ważne, jeśli silnik jest wyposażony w zdalny rozrusznik lub au- tomatyczny układ uruchamiania.

OSTRZEŻENIE!

Ten symbol ostrzegawczy oraz tekst są umieszczone obok tych punktów przeglądu, które wymagają szcze- gólnej uwagi ze względu na ryzyko odniesienia obrażeń.

(2)

Rozpoczęcie gwarancji . . . 3

Wprowadzenie . . . 4

Homologacja . . . 4

Klasy zasilania . . . 5

Środowisko i bezpieczeństwo . . . 6

Odpowiedzialność za środowisko. . . 6

Bezpieczeństwo. . . 6

Ostrzeżenia i zalecenia . . . 7

Tabliczka znamionowa silnika . . . 12

Identyfikacja podzespołów . . . 13

Uruchamianie i praca . . . 14

Kontrola przed pierwszym uruchomieniem . 14 Kontrola przed uruchomieniem . . . 14

Uruchamianie silnika . . . 14

Uruchamianie . . . 15

Wyłączenie silnika . . . 17

Kontrola po zakończeniu pracy. . . 17

Przegląd . . . 18

Czyszczenie silnika . . . 19

Silniki o niewielkiej liczbie godzin pracy. . . 20

Odstęp między przeglądami . . . 21

Układ smarowania . . . 23

Klasa oleju. . . 23

Analiza oleju . . . 26

Sprawdzenie poziomu oleju . . . 27

Maksymalne kąty pochylenia podczas pracy 28 Wymiana oleju . . . 29

Czyszczenie odśrodkowego filtra oleju . . . . 30

Sprawdzenie działania odśrodkowego filtra oleju . . . 34

Wymiana wirnika, silniki 9- i 13-litrowe . . . 35

Wymiana filtra oleju . . . 38

Filtr powietrza . . . 39

Odczytywanie wskaźnika podciśnienia . . . . 39

Wymiana wkładu filtrującego i wkładu bezpiec- zeństwa filtra powietrza . . . 40

Układ chłodzenia . . . 41

Płyn chłodzący . . . 41

Sprawdzenie poziomu płynu chłodzącego . . 46

Sprawdzenie stężenia środka zapobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego w płynie chłodzącym . . . 47

Sprawdzanie szczelności . . . .67

Sprawdzanie i regulacja luzu zaworowego oraz pompowtryskiwaczy . . . .68

Wymagania dotyczące jakości paliwa . . . .74

Silnik wysokoprężny . . . .74

Biodiesel (FAME) . . . .77

HVO . . . .79

GTL . . . .79

Przygotowanie silnika do składowania . . . .80

Produkty konserwujące . . . .80

Przygotowania do przechowywania. . . .81

Dane techniczne . . . .84

Dane ogólne . . . .84

Układ smarowania . . . .84

Układ dolotowy . . . .85

Układ chłodzenia . . . .85

Układ paliwowy . . . .85

Układ elektryczny . . . .85

Scania Assistance . . . .86

Ogólne momenty dokręcania dla połączeń śrubowych . . . .87

Śruby sześciokątne, śruby z sześciokątnym łbem gniazdowym, śruby typu Torx, nakrętki sze- ściokątne. . . .87

Śruby kołnierzowe z łbem sześciokątnym i sze- ściokątne nakrętki kołnierzowe . . . .87

Obejmy przewodów giętkich . . . .88

(3)

Rozpoczęcie gwarancji

Im lepiej znamy Ciebie, Twoją firmę oraz Twoje wyposażenie, tym lepiej możemy dostosować nasze usłu- gi. Po rozpoczęciu eksploatacji nowego silnika firmy Scania bardzo ważne jest bezzwłoczne odesłanie do nas raportu dotyczącego rozpoczęcia gwarancji. Musimy zarejestrować wszystkie informacje dotyczące właściciela silnika itp. w celu umożliwienia jego monitorowania.

Datę rozpoczęcia okresu gwarancji można zapisać na stronie internetowej firmy Scania: www.scania.com.

Uwaga:

Nieprzesłanie raportu dotyczącego gwarancji powoduje, że silnik nie jest objęty dołączoną gwarancją firmy Scania.

Wypełnij poniżej informacje wprowadzane w raporcie dotyczącym gwarancji. Informacje te ułatwiają na przykład kontakt z warsztatem. Numer seryjny silnika znajduje się na jego tabliczce znamionowej oraz jest wygrawerowany na bloku cylindrów.

Kraj

Numer seryjny silnika (np. 1111111)

Numer identyfikacyjny okrętu (na przykład numer MMSI 111111111 lub IMO 1111111)

Data rozpoczęcia (rrrr-mm-dd)

Nazwa firmy

Osoba kontaktowa

Numer telefonu

Adres e-mail

Adres

Kod pocztowy

Miejscowość

Stan/województwo

(4)

Wprowadzenie

W niniejszym Podręczniku użytkownika opisano obsługę oraz konserwację silników maszyno- wych firmy Scania.

Są to chłodzone cieczą czterosuwowe silniki wy- sokoprężne z wtryskiem bezpośrednim oraz z turbosprężarkami.

Silniki są dostępne w wersjach różniących się mocą wyjściową oraz prędkością obrotową. Moc zamówionego silnika jest podana na tabliczce umieszczonej na jednostce sterującej silnika.

Uwaga:

W Podręczniku użytkownika opisano tylko stan- dardowe podzespoły. Informacje na temat wypo- sażenia specjalnego można znaleźć w

instrukcjach dostarczonych przez różnych pro- ducentów.

W celu zapewnienia maksymalnej wydajności oraz najdłuższego czasu eksploatacji silnika pa- miętaj o następujących wskazówkach:

• Przeczytaj dokładnie Podręcznik użytkowni- ka przed rozpoczęciem użytkowania silnika.

W Podręczniku użytkownika znajdują się informacje, które są nowe nawet dla regular- nych użytkowników silników firmy Scania.

• Zawsze postępuj zgodnie z instrukcjami konserwacji.

• Dokładnie przeczytaj rozdział dotyczący bez- pieczeństwa.

• Poznaj dokładnie możliwości oraz sposób działania silnika.

• W sprawach przeglądów i napraw zawsze kontaktuj się z autoryzowanym warsztatem firmy Scania.

Informacje zawarte w niniejszym podręczniku były prawidłowe w momencie oddania go do druku. Firma Scania zastrzega sobie prawo do

Homologacja

WAŻNE!

Aby firma Scania mogła zagwarantować zgod- ność silnika z homologowaną konfiguracją oraz przyjąć odpowiedzialność za wszelkie uszkodzenia i obrażenia, jakie mogą wystąpić, wymagane jest przeprowadzanie konserwacji w sposób zgodny z instrukcjami opisanymi w niniejszym Podręczniku użytkownika.

Silnik z certyfikatem emisji spalin spełnia wymagania w określonym zakresie zastosowań.

Na każdym silniku z certyfikatem emisji spalin znajduje się tabliczka informująca o klasie wy- magań spełnianych przez silnik. Firma Scania gwarantuje, że każdy silnik spełnia wymagania dotyczące emisji spalin w zakresie zastosowań, dla którego został certyfikowany.

W celu zapewnienia zgodności z wymogami do- tyczącymi emisji spalin przez certyfikowany silnik wdrożony do eksploatacji wymagane jest spełnienie następujących wymagań:

• Konserwację należy wykonywać zgodnie z instrukcjami opisanymi w niniejszym Pod- ręczniku użytkownika.

• Konserwacja i naprawy urządzeń wtryskowych powinny być wykonywane przez autoryzowany warsztat Scania.

• Silnik można modyfikować wyłącznie za po- mocą sprzętu zatwierdzonego przez firmę Scania.

• Zerwanie plomb oraz modyfikacja ustawień może nastąpić tylko po uzyskaniu zgody firmy Scania. Modyfikacje mogą zostać zatwierdzone wyłącznie przez upoważnionych pracowników.

• Modyfikacje wpływające na działanie układu wydechowego i dolotowego muszą zostać za-

(5)

Klasy zasilania

Firma Scania dostarcza silniki w pięciu różnych klasach zasilania:

ICFN, Continuous Service: Przeznaczone do pracy ciągłej przy nieograniczonej liczbie godzin pracy rocz- nie i całkowitym współczynniku obciążenia wynoszącym 100%.

IFN, Intermittent Service: Przeznaczone do eksploatacji okresowej, gdzie moc znamionowa jest dostępna przez jedną godzinę w trzygodzinnym cyklu. Całkowity współczynnik obciążenia nie może przekroczyć 80% mocy znamionowej. Nieograniczona liczba godzin pracy rocznie.

PRP, Prime Power: Przeznaczone do pracy ciągłej przy nieograniczonej liczbie godzin pracy i zmiennych obciążeniach. Do pracy ciągłej przy nieograniczonej rocznej liczbie godzin pracy i zmiennych obciąże- niach. Maksymalny średni współczynnik obciążenia wynosi 70% mocy znamionowej w ciągu 24 godzin pracy. Obciążenie powyżej 100% przez 1 godzinę na każde 12 godzin pracy. Maksymalnie 25 godzin rocznie łącznego czasu pracy z obciążeniem powyżej 100%. Ta klasa mocy dotyczy silników jednobiegowych.

COP, Continuous Power: Przeznaczone do ciągłego użytkowania przy niezmiennym obciążeniu i nieogra- niczonej liczbie godzin pracy.

ESP, Emergency Standby Power: Przeznaczone do użytku ze zmiennymi obciążeniami przez maksymal- nie 200 godzin rocznie. Nie można przeciążać. Średni współczynnik obciążenia nie może przekraczać 70%

mocy znamionowej w okresie 24 godzin. Silniki ESP są przeznaczone do zasilania rezerwowego w wydaj- nych sieciach elektrycznych w Europie, Ameryce Północnej i Południowej, Australii, Nowej Zelandii, Ja- ponii i na Tajwanie. W innych obszarach do zasilania rezerwowego zalecany jest PRP

Poniżej należy wymienić numery seryjne oraz klasy zasilania silników używanych w tej instalacji: Klasę zasilania danego silnika można znaleźć w arkuszu danych typu silnika na stronie internetowej firmy Scania:

www.scania.com.

Numer seryjny silnika:

Typ silnika:

Moc silnika: kW przy obr./min

ICFN, Continuous service

IFN, Intermittent service

PRP, Prime power

COP, Continuous Power

ESP, Maximum stand-by power

(6)

Środowisko i bezpieczeństwo

Środowisko i bezpieczeń- stwo

Odpowiedzialność za środo- wisko

Firma Scania projektuje i produkuje silniki z my- ślą o maksymalnej ochronie środowiska. Firma Scania poczyniła znaczne inwestycje w celu ograniczenia emisji substancji szkodliwych w spalinach, aby spełnić wymagania dotyczące ochrony środowiska obowiązujące na niemal wszystkich rynkach.

Zapewniamy jednocześnie wysoki poziom wy- dajności oraz ekonomię eksploatacji silników firmy Scania. W celu utrzymania tych parame- trów podczas całego okresu eksploatacji silnika użytkownik musi przestrzegać opisanych w Pod- ręczniku użytkownika instrukcji dotyczących eksploatacji, konserwacji, paliwa, oleju smaro- wego oraz płynu chłodzącego.

Do innych czynności mających na celu ochronę środowiska należy wykonywanie po zakończe- niu konserwacji lub naprawy utylizacji odpadów (na przykład oleju, paliwa, płynu chłodzącego, filtrów i akumulatorów) w sposób zgodny z obo- wiązującymi przepisami.

Bezpieczeństwo

Na kolejnych stronach podsumowano zalecenia dotyczące bezpieczeństwa obowiązujące podczas eksploatacji i konserwacji silników firmy Scania. Odpowiednie informacje znajdują się także w opisie poszczególnych punktów przeglą- du.

W celu uniknięcia uszkodzenia silnika oraz zapewnienia jego optymalnej pracy należy prze- strzegać instrukcji podanych w ostrzeżeniach i zaleceniach.

Nieprzestrzeganie instrukcji może spowodować

Różne rodzaje zaleceń

Ostrzeżenie!

Wszystkie zalecenia poprzedzone słowem Ostrzeżenie! są bardzo ważne. Ostrzegają przed poważnymi usterkami i nieprawidłową obsługą, które mogłyby skutkować obrażeniami ciała.

Przykład:

OSTRZEŻENIE!

Na czas wykonywania prac przy silniku zablokuj rozrusznik. Niespodziewane włączenie się silnika może spowodować poważne obrażenia.

Ważne!

Zalecenia poprzedzone słowem Ważne! ostrze- gają przed usterkami i nieprawidłową obsługą, które mogłyby skutkować uszkodzeniem wypo- sażenia. Przykład:

WAŻNE!

Zbyt wysoka temperatura płynu chłodzącego może spowodować uszkodzenie silnika.

Uwaga:

Zalecenia poprzedzone słowem Uwaga: Zawie- rają ważne informacje umożliwiające zapewnie- nie jak najlepszej wydajności i funkcjonalności.

Przykład:

Uwaga:

Przed sprawdzeniem poziomu oleju pozostaw silnik wyłączony przez co najmniej 7 min.

(7)

Środowisko

Niniejszy Podręcznik użytkownika zawiera spe- cjalnie oznaczony tekst instrukcji mających na celu ochronę środowiska podczas przeglądów.

Przykład:

Środowisko

Użyj odpowiedniego pojemnika. Zebrane paliwo należy usuwać zgodnie z przepisami krajowymi i międzynarodowymi.

Ostrzeżenia i zalecenia

Palenie tytoniu

OSTRZEŻENIE!

Palenie jest zabronione

• w pobliżu materiałów palnych lub wybucho- wych, np. paliwa, olejów, akumulatorów, substancji chemicznych

• podczas tankowania paliwa oraz w pobliżu stacji paliw

• podczas pracy nad układem paliwowym

Zalecenia dotyczące bezpieczeństwa podczas eksploatacji silnika

Przeglądy codzienne

Kontrolę wzrokową silnika oraz komory silnika należy wykonywać zawsze przed jego uruchomieniem oraz po jego wyłączeniu po zakończe- niu pracy.

Ta kontrola ma na celu wykrycie wycieków paliwa, oleju lub płynu chłodzącego lub innych usterek wymagających podjęcia działań napraw- czych.

Paliwo

OSTRZEŻENIE!

Nieprawidłowa klasa paliwa może spowodować uszkodzenie lub zatrzymanie pracy silnika z powodu usterki układu wtryskowego. Może to do- prowadzić do uszkodzenia silnika oraz

odniesienia obrażeń.

WYMAGANIE

Należy używać wyłącznie paliwa spełniającego wymagania opisane w rozdziale Wymagania do- tyczące jakości paliwa.

Tankowanie paliwa

OSTRZEŻENIE!

Podczas tankowania paliwa występuje ryzyko pożaru i wybuchu. Silnik musi być wyłączony, a palenie jest zabronione.

Nie należy przepełniać zbiornika paliwa, ponie- waż paliwo potrzebuje pewnej przestrzeni na rozszerzanie się. Upewnij się, że korek wlewu jest dokładnie zamknięty.

Niebezpieczne gazy

OSTRZEŻENIE!

Silnik należy uruchamiać tylko w miejscu o do- brej wentylacji. Spaliny zawierają tlenek węgla oraz tlenki azotu, które są toksyczne.

Gdy silnik pracuje w zamkniętej przestrzeni, musi być zainstalowane urządzenie wyciągające w sposób skuteczny spaliny oraz gazy ze skrzyni korbowej.

(8)

Stacyjka WAŻNE!

Jeśli tablica rozdzielcza nie jest wyposażona w stacyjkę, komora silnika powinna być zabloko- wana w celu uniemożliwienia uruchomienia silnika przez nieupoważnione osoby.

Alternatywnie można użyć włącznika zasilania lub głównego wyłącznika zasilania z funkcją blokady.

Gaz wspomagający rozruch

OSTRZEŻENIE!

Nigdy nie używać gazu wspomagającego rozruch lub podobnych środków w celu ułatwienia rozruchu silnika. Może to spowodować wybuch w kolektorze ssącym oraz obrażenia.

Uruchamianie

OSTRZEŻENIE!

Silnika nie wolno uruchamiać w miejscach, w których występuje ryzyko wybuchu, ponieważ wszystkie podzespoły elektryczne oraz mecha- niczne mogą generować iskry.

Zbliżanie się do uruchomionego silnika stanowi zawsze zagrożenie dla bezpieczeństwa. Części ciała, ubranie lub upuszczone narzędzia mogą zostać pochwycone przez obracające się części, takie jak wentylator, co może doprowadzić do obrażeń. W celu zapewnienia bezpieczeństwa wszystkie obracające się części oraz gorące powierzchnie muszą być wyposażone w osłony.

Zalecenia dotyczące bezpieczeństwa podczas posługiwania się materiała- mi

Paliwo i olej smarowy

OSTRZEŻENIE!

Wszystkie paliwa oraz środki smarne, a także wiele substancji chemicznych, mają właściwości palne. Należy zawsze przestrzegać instrukcji podanych na odpowiednim opakowaniu.

Pracę należy wykonać przy zimnym silniku.

Wyciek paliwa na gorącą powierzchnię może być przyczyną pożaru.

Używane szmaty i inne materiały palne należy przechowywać w bezpieczny sposób uniemożli- wiający ich samozapłon.

Akumulatory

OSTRZEŻENIE!

Akumulatory zawierają i wydzielają tlenowodór, w szczególności podczas ich ładowania. Tleno- wodór ma właściwości palne i jest niezwykle wybuchowy.

W pobliżu akumulatorów oraz przedziału aku- mulatorów nie wolno palić ani umieszczać żad- nych źródeł otwartego ognia i iskier.

Nieprawidłowe podłączenie przewodu akumulatora lub przewodu rozruchowego może spowo- dować iskrę, która może być przyczyną wybuchu akumulatora.

(9)

Substancje chemiczne

OSTRZEŻENIE!

Większość substancji chemicznych, takich jak glikol, środki antykorozyjne, oleje konserwujące i środki do usuwania smarów jest szkodliwych dla zdrowia. Niektóre substancje chemiczne, takie jak oleje konserwujące, mają także właści- wości palne. Należy zawsze przestrzegać zaleceń dotyczących bezpieczeństwa podanych na opakowaniu.

Substancje chemiczne oraz inne materiały szko- dliwe dla zdrowia należy przechowywać w za- twierdzonych, wyraźnie oznaczonych

pojemnikach, tak aby były one niedostępne dla nieupoważnionych osób.

Środowisko

Nadmiar substancji chemicznych oraz zużyte substancje chemiczne należy zutylizować w spo- sób zgodny z przepisami krajowymi i międzyna- rodowymi.

Zalecenia dotyczące bezpieczeństwa podczas konserwacji

Wyłącz silnik

OSTRZEŻENIE!

Praca przy uruchomionym silniku stanowi zawsze zagrożenie dla bezpieczeństwa. Części cia- ła, ubranie lub upuszczone narzędzia mogą zostać pochwycone przez obracające się części, co może doprowadzić do obrażeń.

Przed przystąpieniem do konserwacji należy zawsze wyłączyć silnik, chyba że instrukcja wskazuje inaczej.

Aby uniemożliwić uruchomienie silnika: Wyj- mij kluczyk zapłonu ze stacyjki lub odłącz zasilanie przy użyciu wyłącznika zasilania lub głównego wyłącznika zasilania, a następnie zablokuj te wyłączniki.

Zamontuj w odpowiednim miejscu tabliczkę ostrzegawczą informującą o prowadzeniu prac przy silniku.

Gorące powierzchnie i płyny

OSTRZEŻENIE!

Gdy silnik jest gorący, zawsze istnieje ryzyko poparzeń. Szczególnie gorące są rozgałęźniki rurowe, turbosprężarki, miski olejowe, gorący płyn chłodzący i olej w przewodach.

(10)

Układ smarowania

OSTRZEŻENIE!

Gorący olej może spowodować oparzenia i po- drażnienia skóry. Wymieniając gorący olej, noś rękawice i okulary ochronne.

Przed rozpoczęciem pracy przy układzie smarowania upewnij się, że nie jest on pod ciśnieniem.

Podczas uruchamiania i eksploatacji silnika upewnij się, że pokrywa wlewu oleju jest zamon- towana, aby uniknąć wydostania się oleju.

Środowisko

Zużyty olej należy usuwać zgodnie z przepisami krajowymi i międzynarodowymi.

Układ chłodzenia

OSTRZEŻENIE!

Nigdy nie otwieraj korka wlewu płynu chłodzą- cego, gdy silnik jest gorący. Gorący płyn chło- dzący i para wodna mogą wytrysnąć, powodując oparzenia. Korek należy otwierać powoli, aby przed jego całkowitym zdjęciem zredukować ci- śnienie w zbiorniku. Używaj rękawic ochronnych, ponieważ płyn chłodzący jest nadal bardzo gorący.

Unikaj kontaktu płynu chłodzącego ze skórą, po- nieważ może on powodować jej podrażnienia.

Podczas prac z płynem chłodzącym należy zawsze używać okularów ochronnych i rękawic.

Spożycie glikolu etylowego może mieć skutek śmiertelny.

Układ paliwowy

OSTRZEŻENIE!

Konserwacja i naprawy urządzeń wtryskowych powinny być wykonywane przez autoryzowany warsztat Scania.

Zawsze używaj części zamiennych Scania do układów paliwowych i elektrycznych. Części za- mienne firmy Scania zostały zaprojektowane w celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia po- żaru lub wybuchu.

Środowisko

Użyj odpowiedniego pojemnika. Zebrane paliwo należy usuwać zgodnie z przepisami krajowymi i międzynarodowymi.

Układ elektryczny

OSTRZEŻENIE!

Wyłącz silnik oraz zasilanie, odłączając przewody elektryczne od akumulatora. Należy również odłączyć zasilacze zewnętrzne podłączone do dodatkowego wyposażenia silnika.

Zawsze używaj części zamiennych Scania do układów paliwowych i elektrycznych. Części za- mienne firmy Scania zostały zaprojektowane w celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia po- żaru lub wybuchu.

(11)

Spawanie elektryczne

OSTRZEŻENIE!

Podczas prowadzenia prac spawalniczych przy silniku lub w jego pobliżu należy odłączyć przewody akumulatora i alternatora. Odłącz również złącze wielostykowe jednostki sterującej silnika.

Podłącz zacisk klamrowy urządzenia do spawania w pobliżu spawanego elementu. Zacisk klamrowy urządzenia do spawania nie może być podłączony do silnika, ani w taki sposób, aby prąd przepływał przez łożysko.

Po zakończeniu spawania:

1.Podłącz przewody alternatora oraz jednostki sterującej silnika.

2.Podłącz akumulatory.

Akumulatory

OSTRZEŻENIE!

Akumulatory zawierają kwas siarkowy o silnym działaniu korozyjnym. Podczas ładowania lub przenoszenia akumulatorów chroń oczy, skórę oraz odzież. Wkładaj rękawice i okulary ochronne.

W przypadku kontaktu kwasu siarkowego ze skórą: Umyj narażone miejsce mydłem i dużą ilością wody. W przypadku kontaktu z oczami:

Natychmiast przepłucz oczy dużą ilością wody i skontaktuj się z lekarzem.

Środowisko

Zużyte akumulatory należy utylizować zgodnie z przepisami krajowymi i międzynarodowymi.

Przed uruchomieniem pojazdu

OSTRZEŻENIE!

Przed uruchomieniem silnika upewnij się, że wszystkie osłony znajdują się na swoich miejscach. Upewnij się, że na silniku nie zostały po- zostawione żadne narzędzia lub inne

przedmioty.

Przed uruchomieniem silnika należy zamonto- wać filtr powietrza. W przeciwnym przypadku występuje ryzyko wessania przedmiotów do wirnika sprężarki lub odniesienia obrażeń po do- tknięciu filtra powietrza.

(12)

Tabliczka znamionowa silnika

Tabliczka znamionowa sil- nika

Na tabliczce znamionowej silnika określono w formie kodu typ, rozmiar i zastosowanie silnika.

Podane są również zakres mocy tego typu silnika oraz jego znamionowa prędkość obrotowa. Ho- mologacja UE typu silnika w zakresie emisji substancji szkodliwych w spalinach jest podana w Output, jeśli ma to zastosowanie.

Moc silnika podana jest na tabliczce umieszczonej na jednostce sterującej silnika. Numer seryjny silnika jest wytłoczony na górnej części bloku cylindrów z prawej przedniej strony.

Przykład: DC13 074A Obwó

d prądu stałego

Silnik wysokoprężny z turbodoładowa- niem z chłodnicą powietrza doładowują- cego.

13 Całkowita pojemność skokowa w dm³. 074 Kod osiągów i homologacji. Kod ten,

wraz z kodem zastosowania, wskazuje znamionową całkowitą moc silnika.

A Kod zastosowania. Środek do ogólnego użytku przemysłowego.

Made by

Type Engine No

Output . kW r pm .

DC13 074A 1234567

257-368 2100

Output . kW r pm .

350 594

Przykładowa tabliczka znamionowa silnika

(13)

Identyfikacja podzespołów

8 7

11 10 1

2

5 6 2 9

4 3

381 633

Ilustracja przedstawia normalną wersję silnika DC13. Zamówiony silnik może mieć inne wyposażenie.

1. Tabliczka znamionowa silnika.

2. Filtr oleju

3. Numer seryjny silnika wybity na bloku cylindrów.

4. Filtr oleju.

5. Końcówki do spuszczania i nalewania płynu chłodzącego.

6. Odśrodkowy filtr oleju.

7. Filtr paliwa

8. Pompa ręczna paliwa.

9. Bagnet.

10.Korek wlewu oleju.

11.Jednostka sterująca silnika.

Uwaga: filtr wstępny paliwa z oddzielaczem wody znajduje się między zbiornikiem paliwa a silnikiem.

(14)

Uruchamianie i praca

Uruchamianie i praca Kontrola przed pierwszym uruchomieniem

Przed uruchomieniem silnika po raz pierwszy należy wykonać punkty przeglądu opisane w części Pierwsze uruchomienie w harmonogra- mie przeglądów. Sprawdź następujące elementy (patrz również Odstęp między przeglądami):

• Poziom oleju.

• Płyn chłodzący.

• Poziom paliwa.

• Poziom elektrolitu w akumulatorach.

• Stan naładowania akumulatora.

• Stan paska napędowego.

Kontrola przed uruchomie- niem

Przed przystąpieniem do pracy wykonaj codzienne czynności kontrolne opisane w harmo- nogramie przeglądu. Patrz Odstęp między przeglądami.

Uruchamianie silnika

OSTRZEŻENIE!

Nigdy nie używać gazu wspomagającego rozruch lub podobnych środków w celu ułatwienia rozruchu silnika. Może to spowodować wybuch w kolektorze ssącym oraz obrażenia.

Silnik należy uruchamiać tylko w miejscu o do- brej wentylacji. Gdy silnik pracuje w zamkniętej przestrzeni, musi być zainstalowane urządzenie wyciągające spaliny oraz gazy ze skrzyni korbowej.

Ze względów ochrony środowiska silniki firmy Scania zostały zaprojektowane do uruchamiania przy niskim zasilaniu paliwem. Używanie nad- miernej ilości paliwa podczas rozruchu silnika zawsze powoduje emisję niespalonego paliwa.

1.Otwórz dowolny ręczny zawór odcinający paliwa.

2.Odłącz silnik.

3.Jeśli silnik jest wyposażony w główny wy- łącznik zasilania: Włącz zasilanie za pomocą głównego wyłącznika zasilania.

4.Uruchom silnik.

Jeśli zbiornik paliwa jest pusty lub jeśli silnik nie pracował przez długi czas, odpowietrz układ paliwowy. Patrz rozdział Odpowietrzanie układu paliwowego.

Uruchamianie w niskich temperatu- rach i na dużych wysokościach

Należy uwzględnić lokalne wymagania dotyczą- ce ochrony środowiska. Użyj podgrzewacza paliwa oraz grzałki silnika, aby uniknąć

problemów z uruchomieniem oraz białego dymu.

Scania zaleca stosowanie podgrzewacza silnika, jeśli silnik będzie używany w temperaturach po- niżej -10 ° C (14 ° F) lub na wysokości większej niż 2000 metrów.

Mała prędkość obrotowa silnika oraz umiarko- wane obciążenie zimnego silnika pozwalają ograniczyć ilość białego dymu, zapewniają lep- sze spalanie oraz umożliwiają szybsze rozgrza- nie silnika niż praca bez obciążenia.

Unikaj pracy na biegu jałowym dłuższej niż to konieczne.

(15)

Uruchamianie

Regularnie sprawdzaj przyrządy i lampki ostrze- gawcze.

Zakres prędkości obrotowej silnika

Zakres roboczy prędkości obrotowej silnika mie- ści się między niską prędkością obrotową biegu jałowego a znamionową prędkością obrotową silnika. Znamionowa prędkość obrotowa silnika jest podana na jego tabliczce znamionowej. Ni- ska prędkość obrotowa biegu jałowego może być ustawiana w zakresie od 500 do 975 obr./min Przy niskim lub ujemnym obciążeniu może wy- stąpić nieco wyższa niż nominalna prędkość obrotowa silnika.

Praca w trybie awaryjnym

W przypadku usterki normalnego otwarcia przepustnicy lub przerwania komunikacji w sieci CAN można użyć następującej operacji awaryj- nej:

Usterka komunikacji w sieci CAN lub usterka otwarcia przepustnicy w silniku o zmiennej prędkości (przełącznik sygnału oraz przełącznik biegu jałowego):

• Wartość otwarcia przepustnicy wynosi 0% i silnik pracuje z normalną prędkością obroto- wą biegu jałowego.

• Po włączeniu tej funkcji wartość otwarcia przepustnicy wynosi 0%, a silnik pracuje z ustaloną podwyższoną prędkością obrotową biegu jałowego (750 obr./min).

Usterka sieci CAN:

• Silnik zostanie wyłączony w przypadku akty- wacji funkcji wyłączenia.

Jazda na dużej wysokości nad pozio- mem morza

Podczas jazdy na dużej wysokości nad pozio- mem morza moc silnika zmniejsza się automatycznie z powodu mniejszej zawartości tlenu w powietrzu. Dlatego używanie silnika z maksy- malną mocą jest niemożliwe.

Uwaga:

Jazda na wysokości powyżej 4000 metrów nad poziom morza jest dozwolona tylko wtedy, gdy zostanie to najpierw zatwierdzone przez firmę Scania.

Temperatura płynu chłodzącego

WAŻNE!

Zbyt wysoka temperatura płynu chłodzącego może spowodować uszkodzenie silnika.

Normalna temperatura płynu chłodzącego podczas pracy wynosi od 90 do 95 ° C (194 do 203 ° F).

Poziomy alarmowe są ustawiane w jednostce sterującej silnika. Domyślne ustawienia dolnej oraz górnej wartości granicznej dla wysokiej temperatury płynu chłodzącego silnika wynoszą odpowiednio 95°C (203°F) oraz 105°C (221°F).

Podana niżej funkcja jest standardem, jako alarm dla wysokiej temperatury płynu chłodzącego:

• Alarm oraz zmniejszenie momentu obrotowego przy dolnej wartości granicznej.

(16)

Uruchamianie i praca

W zależności od konfiguracji silnika mogą być dostępne następujące funkcje alarmu:

• Tylko alarm.

• Alarm i wyłączenie silnika przy najwyższej wartości granicznej.

• Alarm, ograniczenie momentu obrotowego przy dolnej wartości granicznej oraz wyłą- czenie silnika przy górnej wartości granicznej.

• Alarm i wyłączenie silnika przy najwyższej wartości granicznej z możliwością sterowania nadrzędnego wyłączeniem silnika.

• Alarm, ograniczenie momentu obrotowego przy dolnej wartości granicznej i wyłączenie silnika przy górnej wartości granicznej z możliwością sterowania nadrzędnego wyłą- czeniem silnika.

W przypadku długotrwałej pracy przy bardzo małym obciążeniu silnik może mieć problem z utrzymaniem temperatury płynu chłodzącego.

Przy większym obciążeniu temperatura płynu chłodzącego wzrasta do normalnej wartości.

Ciśnienie oleju

Podczas normalnej pracy ciśnienie oleju powinno wynosić 3–6 bar (43,5–87 psi). Najniższe do- puszczalne ciśnienie oleju na biegu jałowym wynosi 0,7 bar (10,2 psi).

System zarządzania silnikiem wysyła alarmy na następujących poziomach:

• Przy prędkości obrotowej silnika poniżej 1000 obr./min i ciśnieniu oleju poniżej 0,7 bar (10,2 psi).

• Przy prędkości obrotowej silnika powyżej 1000 obr./min i ciśnieniu oleju poniżej 2,5 bar (36,3 psi) przed dłużej niż 3 sekundy.

Alarm nieprawidłowego ciśnienia oleju pełni na- stępujące funkcje:

• Tylko alarm.

• Alarm ograniczenia momentu obrotowego o 30%.

• Alarm i wyłączenie silnika.

• Alarm i sterowanie nadrzędne wyłączeniem silnika.

Uwaga:

Wysokie ciśnienie oleju (powyżej 6 bar/87 psi) jest normalne, gdy silnik jest zimny po uruchomieniu.

Lampka kontrolna ładowania

Jeśli lampka świeci podczas pracy: Sprawdź i wyreguluj pasek napędowy alternatora zgodnie z instrukcją opisaną w rozdziale Sprawdzenie paska napędowego.

Jeśli lampka kontrolna ładowania nadal świeci, przyczyną może być usterka alternatora lub ukła- du elektrycznego.

Przekładnia pasowa

Gdy przekładnia pasowa jest nowa, może gene- rować piszczący dźwięk podczas pracy. Ten dźwięk jest normalny i znika po około 50–100 godzinach pracy. Dźwięk nie wpływa na czas eksploatacji przekładni pasowej.

(17)

Wyłączenie silnika

WAŻNE!

W przypadku wyłączenia silnika bez chłodzenia istnieje ryzyko zagotowania oleju i uszkodzenia turbosprężarki. Nie wolno odłączać zasilania do momentu, gdy silnik zatrzyma się.

Uwaga:

Napięcie akumulatora musi występować jeszcze przez kilka sekund po wyłączeniu zasilania 15, aby jednostki sterujące mogły zapisać wartości i przełączyć się w tryb gotowości.

10 zabronionych wyłączeń silnika pod rząd powoduje ograniczenie momentu obrotowego (70% ilości paliwa). Zresetuj silnik, wyłączając go w sposób prawidłowy jeden raz.

1.Jeśli silnik był eksploatowany w sposób cią- gły z dużym obciążeniem, uruchom go bez obciążenia na kilka minut.

2.Wyłącz silnik.

Kontrola po zakończeniu pra- cy

OSTRZEŻENIE!

WAŻNE!

Sprawdź poziom płynu chłodzącego po pierwszym uruchomieniu. W razie potrzeby uzupełnij płyn chłodzący.

1.Sprawdź, czy zasilanie zostało odłączone.

2.Uzupełnij paliwo w zbiorniku. Upewnij się, że korek wlewu oraz obszar wokół wlewu są czyste, aby uniknąć zanieczyszczenia paliwa.

3.Jeśli występuje ryzyko mrozu, w układzie chłodzenia musi znajdować się odpowiednia ilość glikolu. Patrz rozdział Ryzyko zamarzania.

4.Jeśli temperatura jest niższa niż 0°C (32°F):

Przygotuj silnik do kolejnego uruchomienia, podłączając grzałkę silnika (jeśli jest zamon- towana).

(18)

Przegląd

Program przeglądu obejmuje pewną liczbę punktów, które zostały podzielone na następują- ce grupy:

• Układ smarowania.

• Filtr powietrza.

• Układ chłodzenia.

• Układ paliwowy.

• Różne.

OSTRZEŻENIE!

Program przeglądu obejmuje następujące czyn- ności:

• Przegląd S: najmniej szczegółowy przegląd podstawowy.

• Przegląd M: przegląd bardziej szczegółowy.

• Przegląd L: prawie wszystkie punkty przeglą- du.

• Przegląd XL: wszystkie punkty przeglądu.

Kolejność jest następująca: S-M-S-L-S-M-S-L- S-M-S-XL.

XL

S M

S L

S M

S L

S M

S

WAŻNE!

Dostarczany silnik Scania jest optymalnie dosto- sowany do przewidywanego zastosowania. Jed- nak regularne przeglądy są niezbędne w celu:

• zapobiegania nieplanowanym postojom;

• przedłużenia okresu użytkowania silnika;

• zapewnienia maksymalnej, długotrwałej zgodności z normą emisji spalin;

• zapewnienia najlepszej osiągalnej ekonomii eksploatacji.

(19)

Czyszczenie silnika

OSTRZEŻENIE!

Postępuj ostrożnie z gorącą wodą do mycia. Noś okulary, odzież i rękawice ochronne.

Środowisko

Wodę użytą do mycia należy zutylizować zgodnie z lokalnymi przepisami dotyczącymi ochrony środowiska.

Silnik i komorę silnika należy czyścić gorącą wodą. Ostrożnie używaj dysz wysokociśnienio- wych. Unikaj spryskiwania części elektrycznych, tj. silnik rozruchowy, alternator itp.

(20)

Przegląd

Silniki o niewielkiej liczbie go- dzin pracy

WAŻNE!

W przypadku silników o niewielkiej liczbie godzin pracy przeglądy należy przeprowadzać co roku lub co 5 lat.

Awaryjne zespoły prądnicowe i podobne urzą- dzenia, które nie są używane regularnie, należy uruchamiać na próbę i sprawdzać zgodnie z in- strukcją producenta.

Po rozgrzaniu się silnika do temperatury roboczej należy wykonać czynności określone w na- stępujących punktach przeglądu.

1.Sprawdzenie poziomu oleju.

2.Sprawdzenie poziomu płynu chłodzącego.

3.Sprawdzenie wskaźnika podciśnienia.

4.Sprawdzenie poziomu paliwa.

5.Sprawdzenie szczelności silnika.

(21)

Odstęp między przeglądami

Co- dzien

nie

Pierwszy raz Częstotliwość (godz.) Min.

Pierwsze urucho-

mienie

500 500 1000 2000 6000 Co roku

Co 5

R A M L XL lat

Sprawdzenie poziomu oleju X X Wymiana oleju¹

1. W przypadku silników z 80-litrową miską olejową – patrz oddzielna tabela na kolejnych stronach.

X X X X X X

Czyszczenie odśrodkowego fil-

tra oleju X X X X X X

Wymiana filtra oleju X X X X X X

Filtr powietrza

Odczytywanie wskaźnika pod-

ciśnienia X X X X X X

Wymiana wkładu filtrującego X X X

Wymiana wkładu bezpieczeń-

stwa X X X

Układ chłodzenia

Sprawdzenie poziomu płynu

chłodzącego X X X X X X X

Sprawdzenie stężenia środka za- pobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego w pły- nie chłodzącym

X X X X

Wymiana płynu chłodzącego i

czyszczenie układu chłodzenia X X

Układ paliwowy

Sprawdzenie poziomu paliwa X X

Wymiana filtrów paliwa X X X X

Filtr odpowietrzenia zbiornika paliwa

X (X)²

2. Co dwa lata.

Różne

Sprawdzenie paska napędowe-

go X X X X X

Sprawdzenie szczelności X X X X X X

Sprawdzanie i regulacja luzu zaworowego oraz pompowtryskiwaczy

X X X

(22)

Przegląd

Odstęp między wymianami oleju dla silników z 80-litrową miską olejową

Uwaga:

Jedynie stacjonarne silniki do agregatów prądo- twórczych są wyposażone w 80-litrowe miski olejowe.

W przypadku wybrania 80-litrowej miski olejowej odstęp między wymianami oleju można wy- dłużyć z 500 godzin do 750 godzin, patrz tabela poniżej:

Co- dzien-

nie

Pierwszy raz Częstotliwość (godz.) Min.

Pierwsze urucho-

mienie

750 1500 2250 3000 3750 Co roku

Co 5

R A M L XL lat

Wymiana oleju X X X X X X

Wymiana/czyszczenie wirnika

w odśrodkowym filtrze oleju X X X X

Wymiana filtra oleju X X X X X X

(23)

Układ smarowania Klasa oleju

Scania LDF (Long Drain Field) jest normą testo- wania opracowaną przez firmę Scania. Oleje LDF firmy Scania zostały starannie wybrane po szczegółowych badaniach. Firma Scania za- twierdza oleje silnikowe tylko najwyższej jako- ści.

Olej silnikowy musi spełniać następujące wymo- gi jakościowe:

• ACEA E5/API CI-4.

• ACEA E7/API CI-4 +.

• W przypadku silników, które nie są zasilane paliwem o niskiej zawartości siarki, całkowi- ta liczba zasadowa TBN (Total Base Num- ber) powinna wynosić co najmniej 12 (ASTM D2896).

• Nie zaleca się stosowania olejów o niskiej za- wartości popiołu siarczanowego (ACEA E9/

API CJ4).

Sprawdź u swojego dostawcy olejów, czy olej spełnia te wymagania.

W przypadku eksploatacji silnika w regionach, gdzie oleje silnikowe z klasyfikacją ACEA lub API nie są dostępne, klasę oleju należy zmierzyć w rzeczywistych warunkach eksploatacji. W ta- kim wypadku skontaktuj się z najbliższym warsztatem Scania.

Zalecany olej silnikowy Scania Oil LDF-3 Olej Scania LDF-2 Scania Oil LDF Olej Scania E7

(24)

Układ smarowania

Praca w ekstremalnie niskich temperaturach otoczenia: Poproś najbliższego przedstawiciela firmy Scania o poradę, w jaki sposób uniknąć trudności z rozruchem.

Klasa lepko- ści

Temperatura otoczenia w °C

SAE 20W-30 -15°C - +30°C

SAE 30 -10°C - +30°C

SAE 40 -5°C - +45°C

SAE 5W-30 < -40°C - +30°C

SAE 10W-30 -25°C - +30°C

SAE 15W-40 -20°C - +45°C

Klasa lepko- ści

Temperatura otoczenia w °F

SAE 20W-30 5°F - 86°F

SAE 30 14°F - 86°F

SAE 40 23°F - 113°F

SAE 5W-30 <-40°F - 86°F

SAE 10W-30 -13°F - 86°F

SAE 15W-40 -4°F - 113°F

(25)

Etykiety wskazujące klasę wlanego oleju silnikowego

Wymieniając olej, koniecznie trzeba wlać olej silnikowy o właściwej klasie. Na wlewie oleju musi znajdować się tabliczka informacyjna wskazująca klasę wlanego oleju silnikowego.

Dostępne są jednak tylko tabliczki informacyjne dla olejów Scania LDF oraz dla klasy olejów ACEA E7.

Naklej nową tabliczkę informacyjną, jeśli zmie- niono typ oleju lub klasę oleju na wyższe niż używane wcześniej. Jeśli brakuje tabliczki infor- macyjnej, naklej nową.

W razie użycia niższej klasy olejów można za- mówić w firmie Scania tabliczki informacyjne na wlew oleju.

Klasa oleju Kolor Nr części Nr części

Napełnianie w bloku cylin- drów

Napełnianie w pokrywie dźwigienek zaworowych

Scania LDF-3 Czerwony 2 132 426 2 427 133

Scania LDF-2 Niebieski 2 132 424 -

Scania LDF Szary 2 269 345 -

ACEA E7 Białe 2 132 425 2 427 132

391 050

Tabliczka informacyjna napełniania w bloku cylin- drów.

364 191

Tabliczka informacyjna napełniania w pokrywie dźwigienek zaworowych.

(26)

Układ smarowania

Analiza oleju

Aby wydłużyć odstęp między wymianami oleju na podstawie analizy oleju, należy stosować oleje Scania LDF-3 i LDF-2. Niektóre laboratoria oferują usługi analizy oleju silnikowego.

Podczas wymiany oleju muszą być spełnione na- stępujące warunki:

• Lepkość w temperaturze 100°C (212°F):

maks. +/-20% oryginalnej wartości świeżego oleju.

• TBN (zgodnie z ASTM D4739): > 3,5.

• TBN (zgodnie z ASTM D4739): > TAN (zgodnie z ASTM D664).

• Zawartość sadzy (DIN 51452): < 3%.

Podczas takiej analizy dokonuje się pomiaru cał- kowitej liczby zasadowej TBN (Total Base Number), całkowitej liczby kwasowej TAN (Total Acid Number), rozcieńczania paliwa, za- wartości wody, lepkości oraz ilości cząstek sta- łych i sadzy w oleju.

Wynik serii analiz stanowi podstawę do ustalenia odpowiedniej częstotliwości wymian oleju.

W przypadku zmiany warunków eksploatacji trzeba przeprowadzić nową serię analiz oleju w celu ustalenia nowych odstępów między wymianami. Razem z pracownikami warsztatu oblicz nowy okres między wymianami oleju silnikowego.

WYMAGANIE

Do analizy oleju i potencjalnego wydłużenia od- stępu między przeglądami można stosować tylko oleje Scania LDF.

W zależności od kraju, jeśli odstępy między wymianami oleju różnią się od harmonogramu zale- canego przez firmę Scania, zmianie mogą również ulec warunki gwarancji.

(27)

Sprawdzenie poziomu oleju

WYMAGANIE

Przed sprawdzeniem poziomu oleju pozostaw silnik wyłączony przez co najmniej 7 min.

Jeśli poziom oleju przekroczy maksymalny, trzeba wymienić olej. W przypadku, gdy poziom oleju przekroczy poziom maksymalny, sprawdź przyczynę i skontaktuj się z najbliższym warsztatem firmy Scania, jeśli podejrzewasz usterkę.

WAŻNE!

Prętowy miernik poziomu oleju (bagnet) jest dostarczany z gumową tuleją ochronną, która może ulec uszkodzeniu w przypadku usterki. Wycią- gnij prętowy miernik poziomu oleju, przytrzy- mując pierścień przeznaczony do tego celu, i pozwól, aby gumowa tuleja wyszła razem z nim.

1.Wyjmij prętowy miernik poziomu oleju (bagnet) (1) i sprawdź poziom oleju. Prawidło- wy poziom mieści się między oznaczeniami minimum i maksimum na bagnecie.

2.Uzupełnij olej w punkcie 2 na rysunku, jeśli jego poziom sięga oznaczenia poziomu mi- nimalnego lub jest poniżej niego.

Więcej informacji na temat właściwej klasy oleju podano w części Klasa oleju.

433 936

2

2 1

381 873

(28)

Układ smarowania

Maksymalne kąty pochylenia podczas pracy

Maksymalne dozwolone kąty nachylenia podczas pracy zależą od rodzaju miski olejowej.

Patrz rysunek.

25°

30°

35°

30° 30°

40° 40°

45° 45°

5°

5° 5° 5°

423 151

(29)

Wymiana oleju

OSTRZEŻENIE!

Gorący olej może spowodować oparzenia i po- drażnienia skóry. Wymieniając gorący olej, noś rękawice i okulary ochronne. Przed przystąpie- niem do wymiany oleju upewnij się, że układ smarowania nie jest pod ciśnieniem. Aby nie do- szło do wytryśnięcia oleju, podczas rozruchu i pracy silnika korek wlewu oleju musi być zawsze założony.

Uwaga:

Wymieniaj olej częściej, jeśli silnik pracuje w szczególnie trudnych warunkach, na przykład przy dużym zapyleniu, albo gdy osad w odśrod- kowym filtrze oleju ma grubość większą niż 28 mm (1,1 cala).

Przy wymianie oleju wymień filtr oleju i oczyść odśrodkowy filtr oleju.

Środowisko

Użyj odpowiedniego pojemnika. Zużyty olej na- leży usuwać zgodnie z przepisami krajowymi i międzynarodowymi.

1.Odkręć korek i spuść olej, gdy silnik jest go- rący. W niektórych typach silników olej wy- pompowuje się za pomocą pompy zęzowej.

Podczas opróżniania silnika przez zawór olej powinien być gorący. Alternatywnie użyj pompy. Dzięki temu spuszczanie będzie szybsze.

2.Oczyść magnes na korku wlewu oleju.

3.Wymień uszczelkę korka wlewu oleju.

4.Wkręć korek wlewu oleju.

5.Napełnij miskę olejową odpowiednią ilością oleju.

6.Odczekaj co najmniej 7 minut.

7.Sprawdź poziom oleju na bagnecie.

381 871

Objętość oleju:

Min. 28 l (7.4 gal. USA) Maks. 34 l (9.0 gal. USA).

362 865

Objętość oleju: Min. 33 l (8.7 gal. USA). Maks. 39 l (10.3 gal. USA).

362 866

Min. 30 l (7.9 gal. USA).

Maks. 36 l (9.5 gal. USA).

362 867

Min. 39 l (10.3 gal. USA).

Maks. 45 l (11.9 gal. USA).

422 738

(30)

Układ smarowania

Czyszczenie odśrodkowego filtra oleju

OSTRZEŻENIE!

Olej może być gorący. Zachowaj ostrożność przy zdejmowaniu pokrywy z odśrodkowego filtra oleju.

Przed przystąpieniem do prac przy odśrodko- wym filtrze oleju załóż rękawice i okulary ochronne.

Podczas czyszczenia odśrodkowego filtra oleju na wkładzie papierowym pokrywy wirnika powinien znajdować się osad zanieczyszczeń. Jeśli wkład papierowy jest czysty, urządzenie nie działa tak, jak powinno. W takiej sytuacji należy ustalić przyczynę nieprawidłowego działania.

Wymieniaj wkład papierowy częściej, jeśli podczas zaplanowanej wymiany oleju warstwa osadu zanieczyszczeń jest grubsza niż 28 mm (1.1 in).

1.Oczyść pokrywę.

2.Odkręć nakrętkę mocującą zewnętrzną po- krywę.

3.Spuść olej z wirnika.

4.Wyciągnij wirnik. Oczyść z zewnątrz.

5.Poluzuj nakrętkę wirnika i odkręć ją o około 1,5 obrotu.

Uwaga:

Uważaj, aby nie uszkodzić wałka wirnika.

x 1.5

133 315

(31)

6.Jeśli nakrętka wirnika zacięła się: Odwróć wirnik spodem do góry i zamocuj nakrętkę wirnika w imadle. Patrz rysunek.

7.Użyj nakładek ochronnych, aby nie uszko- dzić rowków na nakrętce wirnika.

8.Obróć wirnik ręką o 1,5 obrotu w lewo.

9.Jeśli to nie działa: Przykręć 2 nakrętki wraz ze śrubą M20.

10.Umieść łeb śruby w dolnej części wirnika.

11.Załóż klucz oczkowy na dolną nakrętkę i ob- róć wirnik o 1,5 obrotu w lewo.

WAŻNE!

Nie mocuj wirnika bezpośrednio w imadle. Ni- gdy nie uderzaj w pokrywę wirnika.

12.Zdejmij pokrywę wirnika, chwytając wirnik oburącz i stukając nakrętką wirnika o stół.

Pod żadnym pozorem nie wolno uderzać bezpośrednio w wirnik, gdyż może to spo- wodować uszkodzenia łożysk.

13.Wyjmij sitko z pokrywy wirnika. W przypadku oporu wsuń wkrętak między pokrywę wirnika a sitko i ostrożnie oddziel je od sie- bie.

x 1.5 M20

133 317

(32)

Układ smarowania

14.Usuń wkład papierowy.

15.Zeskrob pozostałe osady zanieczyszczeń z wewnętrznej powierzchni pokrywy wirnika.

Jeśli osad na papierowym wkładzie jest grubszy niż 28 mm (1.1 in.), odśrodkowy filtr oleju trzeba czyścić częściej.

16.Umyj wszystkie części zgodnie z odpowied- nią metodą przemysłową.

17.Sprawdź 2 dysze na wirniku. Upewnij się, że nie są zatkane ani uszkodzone.

Wymień uszkodzone dysze.

18.Sprawdź, czy łożyska nie są uszkodzone.

Wymień uszkodzone łożyska.

19.Złóż i zamontuj nowy wkład papierowy we- wnątrz pokrywy wirnika, jak pokazano na rysunku.

333 044

1 2 3 4

(33)

20.Załóż sitko na wirnik.

21.Zamontuj nowy pierścień O-ring do podsta- wy odśrodkowego filtru oleju.

22.Zamontuj pokrywę wirnika. Pierścień O-ring nie może wystawać poza krawędzie i musi znajdować się w rowku.

23.Przykręć nakrętkę wirnika ręką.

24.Sprawdź, czy wałek nie jest uszkodzony ani poluzowany.

Skontaktuj się z warsztatem firmy Scania, je- śli wałek wirnika wymaga wymiany.

Uwaga:

Uważaj, aby nie uszkodzić wałka wirnika.

25.Zamontuj wirnik i obróć go ręką, by spraw- dzić, czy obraca się swobodnie.

127 882

(34)

Układ smarowania

26.Załóż nowy pierścień O-ring w pokrywie.

27.Zamontuj pokrywę i dokręć przeciwnakręt- kę. Moment dokręcania to 20 Nm (15 lb-ft).

WAŻNE!

Aby zmniejszyć ryzyko wycieku oleju, należy dokręcić pokrywę właściwym momentem.

Sprawdzenie działania od- środkowego filtra oleju

Sprawdzenie działania należy przeprowadzić tylko wtedy, gdy istnieje podejrzenie, że odśrod- kowy filtr oleju nie działa prawidłowo. Na przy- kład, gdy osady zanieczyszczeń są nietypowo cienkie w odniesieniu do przebytego dystansu.

Wirnik obraca się bardzo szybko i powinien ob- racać się dalej po wyłączeniu silnika.

1.Uruchom silnik i pozwól mu pracować do osiągnięcia temperatury roboczej.

2.Wyłącz silnik i słuchaj odgłosów dochodzą- cych z wirnika. Przyłóż rękę, by wyczuć, czy obudowa filtra drga.

3.Jeśli obudowa nie drga, zdemontuj i sprawdź odśrodkowy filtr oleju.

333 043333 039

(35)

Wymiana wirnika, silniki 9- i 13-litrowe

Narzędzie

1.Uruchom silnik i pozwól mu pracować do osiągnięcia temperatury roboczej.

– Opróżnij układ smarowania w następu- jący sposób:

2.Zdejmij pokrywę filtra oleju za pomocą odpowiedniego narzędzia. Patrz rysunek.

3.Odczekaj około 2 min, aby umożliwić całko- wite opróżnienie układu.

4.Wymień filtr oleju.

5.Zamontuj pokrywę filtra oleju. Moment dokręcania pokrywy: 25 Nm.

6.Oczyść obszar wokół odśrodkowego filtra oleju.

Środowisko

Podczas opróżniania odśrodkowego filtra oleju należy użyć wózka na przepracowany olej.

OSTRZEŻENIE!

Wkładaj rękawice i okulary ochronne. Po zdję- ciu dolnej pokrywy wycieknie niewielka ilość oleju.

7.Poluzuj dolną pokrywę odśrodkowego filtra oleju o 2 obroty, ale jej nie zdejmuj. Patrz rysunek. Rozpocznij od oznaczenia na pokrywie, aby sprawdzić liczbę obrotów.

8.Opróżniaj odśrodkowy filtr oleju przez oko- ło 2 min.

Oznaczenie Ilustracja Nr części: 588 475. Na-

sadka sześciokątna 1/2 cala, 36 mm

143 381 353 697354 024

(36)

Układ smarowania

9.Wymontuj dolną pokrywę z wirnikiem.

10.Wymontuj wirnik, wyciągając go prosto w górę z pokrywy. Patrz rysunek.

WAŻNE!

Przed zamontowaniem posmaruj gwinty pokrywy i pierścienie O-ring olejem silnikowym.

11.Wymień górny czarny pierścień O-ring.

12.Wymień 2 dolne zielone pierścienie O-ring.

362 258393 701

(37)

13.Wciśnij wirnik do pokrywy.

14.Zamontuj pokrywę z wirnikiem w odśrodko- wym filtrze oleju. Moment dokręcania:

70 Nm.

393 700362 258

(38)

Układ smarowania

Wymiana filtra oleju

Narzędzie

WAŻNE!

Podczas wymiany filtra oleju oczyść odśrodko- wy filtr oleju. W przeciwnym wypadku filtr oleju będzie się zapychać, co spowoduje wzrost oporu na filtrze. W takiej sytuacji otworzy się zawór przelewowy we wsporniku filtra i nieprzefiltro- wany olej przepłynie dalej do układu smarowania.

1.Odkręć pokrywę filtra, używając nasadki do klucza.

WAŻNE!

Nie używaj klucza nastawnego ani innych narzę- dzi otwartych, ponieważ grozi to uszkodzeniem pokrywy filtra.

2.Podnieś pokrywę obudowy filtra z wkładem filtrującym. Olej z obudowy wypłynie samo- czynnie po wyjęciu filtra.

3.Odłącz stary filtr od pokrywy, przytrzymując ją i ostrożnie uderzając wkładem filtrującym w coś twardego. Pamiętaj, że olej będzie pry- skał.

4.Zamontuj nowy filtr i dokręć pokrywę momentem 25 Nm (18 lbf/ft).

Oznaczenie Ilustracja Nasadka sześciokątna 1/

2", 36 mm

118 268 150 318

(39)

Filtr powietrza

OSTRZEŻENIE!

Nigdy nie uruchamiaj silnika bez zamontowane- go filtra powietrza w odpowiednim miejscu. Bez filtra powietrza istnieje ryzyko przedostania się zanieczyszczeń do wnętrza silnika.

Turbosprężarka obraca się i zasysa powietrze jeszcze przez pewien czas po wyłączeniu silnika.

Z tego względu przed otwarciem filtra powietrza należy odczekać kilka minut.

WAŻNE!

Wymień wkład filtra przed upłynięciem wyzna- czonego okresu, jeśli wskaźnik podciśnienia jest czerwony lub emituje sygnał.

Wkładu filtra nie wolno czyścić wodą ani przedmuchiwać sprężonym powietrzem. Zawsze istnieje ryzyko uszkodzenia wkładu filtra podczas jego czyszczenia.

Odczytywanie wskaźnika podciśnienia

Mechaniczny wskaźnik podciśnienia

Jeśli czerwony trzpień wskaźnika podciśnienia jest całkowicie widoczny, wymień wkład filtra powietrza zgodnie z instrukcjami w poniższym rozdziale.

Elektryczny wskaźnik podciśnienia

Silnik może być również wyposażony w elektryczny wskaźnik podciśnienia. Jest on podłą- czony do interfejsu maszyny i jego wskazania są przekazywane za pośrednictwem lampki ostrze- gawczej lub innego sygnału. Wymiana wkładu

filtra powietrza — patrz następny rozdział. ³²⁶

671

Mechaniczny wskaźnik podciśnienia z przyciskiem zerowania.

(40)

Filtr powietrza

Wymiana wkładu filtrującego i wkładu bezpieczeństwa fil- tra powietrza

1.Zdejmij pokrywę z filtra powietrza.

2.Wymień wkład filtra.

3.Jeśli filtr powietrza ma wkład bezpieczeń- stwa: Wymontuj wkład bezpieczeństwa i za- łóż nowy.

4.Sprawdź wkład, wkładając do środka latar- kę, aby zobaczyć, czy papier filtra nie jest przedziurawiony lub pęknięty.

5.Wymień pierścień O-ring, jeśli jest uszkodzony lub stwardniały.

6.Zmontuj filtr powietrza.

7.Pierścień O-ring nie może wystawać poza krawędzie.

8.Jeśli silnik jest wyposażony w mechaniczny wskaźnik podciśnienia, wyzeruj go, naciska- jąc przycisk.

9.Elektryczny wskaźnik podciśnienia jest rese- towany automatycznie po wymianie filtra.

1

4 5 2

3

385 833

Filtr powietrza z wkładem bezpieczeństwa:

1. Wkład filtrujący 2. Pierścień O-ring 3. Wskaźnik podciśnienia 4. Wkład bezpieczeństwa 5. Pokrywa

1

2

4 3

(41)

Układ chłodzenia Płyn chłodzący

Uwaga:

Płyn chłodzący należy wymienić przy oczysz- czaniu układu chłodzenia: co 6000 godzin lub przynajmniej raz na 5 lat. Patrz Wymiana płynu chłodzącego i czyszczenie układu chłodzenia.

Płyn chłodzący zalecany przez firmę Scania jest mieszanką wody, płynu zapobiegającego zamarzaniu (glikol etylenowy) i środka antykorozyjnego. Płyn chłodzący ma wiele cech ważnych dla działania układu chłodzenia:

• Zabezpieczenie antykorozyjne

• Płyn zapobiegający zamarzaniu

• Podnosi temperaturę wrzenia

W celu zapewnienia prawidłowego działania płyn chłodzący powinien zawsze zawierać w swojej objętości 35–55% płynu zapobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego.

Uwaga:

Zbyt wysoka dawka płynu zapobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego spowoduje zwiększenie ilości osadu i substancji blokują- cych gromadzących się w chłodnicy. Zbyt niskie stężenie może prowadzić do korozji układu chło- dzenia i tworzenia się lodu w niskich temperaturach.

Gorący klimat

W celu utrzymania ochrony antykorozyjnej i wyższej temperatury wrzenia należy stosować płyn chłodzący składający się z mieszanki wody, płynu zapobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego (glikol etylenowy). Dotyczy to również krajów, w których temperatura nigdy nie spada poniżej 0°C (32°F).

(42)

Układ chłodzenia

Płyn zapobiegający zamarzaniu i środki antykorozyjne

W silnikach Scania należy stosować płyny zapo- biegające zamarzaniu i antykorozyjne oparte na glikolu etylenowym i środkach antykorozyj- nych.

W silnikach Scania można stosować wyłącznie płyn chłodzący Scania lub inne produkty przete- stowane jako środki zapobiegające zamarzaniu i antykorozyjne do silników Scania. Produkty nie- spełniające wymogów niezbędnych do stosowania w silnikach Scania mogą powodować usterki i uszkodzenia w układzie chłodzenia. To może doprowadzić do unieważnienia gwarancji firmy Scania ze względu na usterki i uszkodzenia wy- nikające ze stosowania niewłaściwego płynu chłodzącego.

Scania Ready Mix to gotowa mieszanka płynu chłodzącego składająca się z wody, płynu zapo- biegającego zamarzaniu (glikol etylowy) i środ- ka antykorozyjnego.

Woda

Używaj wyłącznie czystej słodkiej wody pozba- wionej cząstek stałych, osadu i innych zanie- czyszczeń. W razie wątpliwości dotyczących jakości wody, firma Scania zaleca stosowanie gotowych mieszanek płynów Scania. Patrz roz- dział Zalecane produkty Scania.

Zalecane produkty Scania

Scania Ready Mix 50/50

Scania Ready Mix 50/50 to gotowa mieszanka płynu chłodzącego składająca się w 50% z płynu zapobiegającego zamarzaniu (glikolu etylowego) i środka antykorozyjnego oraz w 50% z wody. Należy ją stosować w zimnych krajach, gdzie istnieje ryzyko zamarznięcia układu chłodzenia.

Nr części Głośność Głośność

litr Galony USA

Koncentrat Scania

Firma Scania produkuje również płyn chłodzący z płynem zapobiegającym zamarzaniu i środ- kiem antykorozyjnym w formie koncentratu.

Nr części Głośność Głośność

litr Galony USA

1 894 323 5 1,3

1 894 324 20 5,3

1 894 325 210 55

1 894 326 1000 264

(43)

Uzupełnianie

Płyn chłodzący należy uzupełniać wyłącznie go- tową mieszanką. Mieszanką płynu chłodzącego może być koncentrat zmieszany z wodą lub fa- bryczna gotowa mieszanka płynu chłodzącego.

Używaj wyłącznie czystej słodkiej wody pozba- wionej cząstek stałych, osadu i innych zanie- czyszczeń.

WAŻNE!

Pojemniki używane do mieszania płynu chłodzą- cego muszą być przeznaczone do tego celu oraz wolne od wszelkich pyłów i zanieczyszczeń.

Nieużywane pojemniki należy przechowywać zamknięte, aby uniknąć gromadzenia się brudu i kurzu.

Uwaga:

W okresie między wymianami płynu chłodzące- go można ponownie używać tylko w przypadku jego wcześniejszego oczyszczenia z brudu, osa- dów i cząstek stałych. Nie wolno ponownie uży- wać płynu chłodzącego zanieczyszczonego olejem lub paliwem.

Dodawanie płynu zapobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego do wody

Płyn chłodzący powinien zawierać w swojej ob- jętości 35–55% płynu zapobiegającego zamarzaniu (opartego na glikolu etylenowym) i środka antykorozyjnego. Procent ten może się różnić zależnie od potrzeb.

W celu zapewnienia odpowiedniej ochrony przed korozją co najmniej 35% objętości płynu chłodzącego musi stanowić płyn zapobiegający zamarzaniu i środek antykorozyjny firmy Sca- nia.

Zmierz zawartość glikolu etylenowego (płynu zapobiegającego zamarzaniu i korozji) przy uży- ciu refraktometru, zgodnie z instrukcjami w rozdziale Sprawdzenie stężenia środka

zapobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego w płynie chłodzącym.

Ryzyko zamarzania

WAŻNE!

Silnik nie powinien być poddawany dużym ob- ciążeniom, gdy w układzie chłodzenia zaczyna gromadzić się lód.

Gdy płyn chłodzący zaczyna zamarzać, woda obecna w płynie chłodzącym krystalizuje się, co prowadzi do wzrostu zawartości procentowej glikolu w płynie chłodzącym. Jeśli w temperaturze poniżej zera ilość lodu znacznie się zwięk- szy, mogą wystąpić problemy z cyrkulacją. Jeśli zawartość płynu zapobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego firmy Scania (lub ich odpowiednika w postaci mieszanki podobnego produktu) stanowi co najmniej 35% objętości, nie ma ryzyka uszkodzenia wskutek zamarznię- cia.

Minimalne gromadzenie się lodu w płynie chło- dzącym czasem powoduje nieprawidłowości w działaniu bez ryzyka uszkodzenia. Przykładowo:

ogrzewanie dodatkowe może nie działać przez okres do 1 godziny od uruchomienia silnika.

(44)

Układ chłodzenia

Tabela stężenia płynu zapobiegają- cego zamarzaniu i środka antykoro- zyjnego w litrach

Temperatura zamarzania (°C) -21 -24 -30 -38 -50 Pojemność układu chłodzenia

Glikol etylenowy (% obj.) 35 40 45 50 60 (litry)

Glikol etylenowy (litry)

11 12 14 15 18 30

14 16 18 20 24 40

18 20 23 25 30 50

21 24 27 30 36 60

25 28 32 35 42 70

28 32 36 40 48 80

32 36 41 45 54 90

35 40 45 50 60 100

39 44 50 55 66 110

42 48 54 60 72 120

46 52 59 65 78 130

49 56 63 70 84 140

53 60 68 75 90 150

56 64 72 80 96 160

60 68 77 85 102 170

63 72 81 90 108 180

67 76 86 95 114 190

70 80 90 100 120 200

(45)

Tabela stężenia płynu zapobiegają- cego zamarzaniu i środka antykoro- zyjnego w galonach USA

Temperatura zamarzania (°F) -6 -11 -22 -36 -58 Pojemność układu chłodzenia Objętość glikolu etylenowego (%) 35 40 45 50 60 (galony USA)

Objętość glikolu etylenowego (ga- lony USA)

2,9 3,2 3,7 4 4,8 7,9

3,7 4,2 4,8 5,3 6,3 10,6

4,8 5,3 6,1 6,6 7,9 13,2

5,5 6,3 7,1 7,9 9,5 15,9

6,6 7,4 8,5 9,2 11,1 18,5

7,4 8,5 9,5 10,6 12,7 21,1

8,5 9,5 10,8 11,9 14,3 23,8

9,2 10,6 11,9 13,2 15,9 26,4

10,3 11,6 13,2 14,5 17,4 29,1

11,1 12,7 14,3 15,9 19 31,7

12,2 13,7 15,6 17,2 20,6 34,3

12,9 14,8 16,6 18,5 22,2 37

14 15,9 18 19,8 23,8 39,6

14,8 16,9 19 21,1 25,4 42,3

15,9 18 20,3 22,5 26,9 44,9

16,6 19 21,4 23,8 28,5 47,6

17,7 20,1 22,7 25,1 30,1 50,2

18,5 21,1 23,8 26,4 31,7 52,8