Jakub Juszczak Wspó ANARCHIZM ł czesne doktryny polityczne, prawne i administracyjne

(1)

ANARCHIZM

Jakub Juszczak

(2)

Cechy charakterystyczne

• Wolność

• Indywidualizm

• Pozytywna prognoza antropologiczna - dobra opinia o

naturze człowieka

• Sprzeciw wobec istnienia państwa

• Woluntaryzm

Za: R. Antonów, Pod czarnym sztandarem. Anarchizm w Polsce po 1980 roku,  

(3)

Anarchizm

Indywidualistyczny

Bakunin

(anarchizm gminny,

anarchokolektywizm)

Kropotkin

(anarchokomunizm)

Proudhon

Max Stirner

nurt

amerykański

Tucker

Spooner

(4)

Proudhon - własność to

kradzież (!?)

•

Refleksja na temat praw podstawowych - z praw takich jak własność, wolność, sprawiedliwość, równość, własność wychodząc z zasad równych dla wszystkich, powoduje nierówności (Co to jest własność?)

•

zajęcie z pracy - teoria wartości wymiennej i ukonstytuowanej, różnica między wartością pracy a ceną produktu. -> problem laborystycznej teorii wartości (Smith, Ricardo)

•

ludzie wymieniają się, zakłada Proudhon, jeżeli wartości są równe i jest to też swoisty aksjomat.

•

Przeciwstawia temu kapitalistów i rząd

•

Stąd dochodzi do odrzucenia kapitalizmu ( rozumianego jako wyzysk przez pracodawcę) i rządu

(5)

Bakunin - anarchizm,

kolektywizm, ateizm

• Istota filozofii Bakunina - wolność absolutna ( Wolność jest niepodzielna,

nie można odjąć jej jakiejkolwiek części, nie zabierając całości. Ta właśnie

malutka cząsteczka, którą odejmujecie, stanowi istotę mojej wolności)

• Moja wolność musi być odzwierciedlona w wolności innych (...), wolności

uzupełniają się, są wzajem sobie niezbędne a nie konkurencyjne

• Człowiek jako ,,najwyższe stworzenie społeczne”, stąd konieczność

realizowania swojej natury w ramach społeczności.

• Państwo oraz religia jako antyteza społeczeństwa

(6)

Kropotkin - książę

anarchistów

•

Próba unaukowienia anarchizmu i zaprezentowania jego podstaw w oparciu o naukę

•

Odwołanie do Teorii Karola Darwina ( Pomoc wzajemna jako czynnik rozwoju) -> skłonność do pomocy wzajemnej jako podstawa sukcesu gatunku ludzkiego, walczącego wspólnie o przetrwanie.

•

Pochodzenie moralności i podstawowych wartości ( sprawiedliwości, równości) jest naturalne, a człowiek naturalnie garnie się do solidarności i szczodrości

•

Ten wysiłek jednostka może podjąć jedynie w społeczeństwie, które jest dla niego naturalnym środowiskiem.

•

Przeciwstawia nienaturalne i deprawujące państwo naturalnej gminie, o charakterze oddolnym.

(7)

SOREL

(8)

Syndykalizm

• Naczelny cel - odnowa moralna scalonej ludzkości przez socjalizm.

• Kapitalizm i ,,moralność konsumencka” - wszystkie wartości ,,na

sprzedaż”.

• Odpowiedzią na upadek moralności i ludzkości - mit strajku

powszechnego ( inspiracja od Henri’ego Bergsona).

• Akcja bezpośrednia

• Stworzenie ,,społeczeństwa wolnych wytwórców”, zgrupowanych w

syndykaty.

(9)

(10)

Robert Owen

• Właściciel zakładów włókienniczych, współtwórca komun w New Lanark i

New Harmony( USA). Żaden z tych projektów nie przetrwał więcej niż kilka lat.

• Wedle niego, ludzkość pomimo rozwoju technologicznego nie rozwija się

moralnie

• Program poprawy moralnej - ,,racjonalistyczny”( problemy, także społeczne,

wynikają z niewiedzy)

• Źródłem zła i wyzysku w gospodarce - własność prywatna, rozwija egoizm

• Program powszechnego szkolnictwa połączonego z pracą

• Komuny i ,,pieniądz pracy”

(11)

Claude Henri de

Saint-Simon

•

Kryzys nauki europejskiej : rozwiązaniem harmonizacja wiedzy.

•

Wizja historii : prawo postępu świadomości, z okresu wierzeń do okresu industrialnego

•

klasa legalistów i metafizyków oraz klasa industrialistów

•

Religia przemysłowa

•

Koncepcja ,,nowego chrześcijaństwa” - poprawa bytu klas najniższych jako wykonanie zasad chrześcijaństwa

•

Budowa ,,świata racjonalnego” - nauka jako podstawa życia społecznego

•

Rada Newtona, Izba Ocen, Izba Twórcza,Izba Wykonawcza, Najwyższe Kolegium Naukowe…