Rada Ministrów
Przygotowała Iwona Dyś - Branicka iwona.dys@uwr.edu.pl
Grupa 2,9 I NSP
Akty prawne
•Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997r.
•Ustawa z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów
•Ustawa z dnia 4 września 1997r. o działach administracji rządowej
•Ustawa z dnia 3 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie
•Uchwała nr 190 R M z 29 października 2013r – Regulamin pracy RM – uwaga-akt wewnętrznie obowiązujący !
Terminologia
•Segment władzy wykonawczej
•Naczelny organ konstytucyjny państwa, skład, tryb powoływania, zakres działania określony w Konstytucji i aktach niższego rzędu
•Rząd – Rada Ministrów
•Rząd – cały system organizacyjny podporządkowany RM, a więc wszystkie organy i aparaty urzędnicze zaliczane do administracji
rządowej ( ministrowie, kierownicy urzędów centralnych i terenowa administracja rządowa zorganizowana wokół wojewody bądź
podporządkowana określonym organom szczebla centralnego)
•Rząd – cały system sprawowania władzy w państwie
Pozycja ustrojowa RM
•Jeden z dwóch podstawowych organów władzy wykonawczej:
istnieje obok Prezydenta i nie jest mu podporządkowana, jest natomiast politycznie powiązana z Sejmem
•RM i jej członkowie ponoszą polityczną odpowiedzialność wobec Sejmu ( za swoją działalność), a odpowiedzialność indywidualną konstytucyjną wobec TS
•RM to organ kolegialny
•Podejmuje najważniejsze rozstrzygnięcia dotyczące bieżącej polityki państwa – art. 146 ust. 2
•Sprawuje kierownictwo nad systemem administracji rządowej – art.
146 ust. 3
•Po wejściu Polski do UE ma także kompetencję określania stanowiska Polski w organach wykonawczych Unii
Skład
• Organ kolegialny, nie jest to jednak jednolite kolegium złożone z równouprawnionych członków jak np. Sejm
•Członkowie obligatoryjni: Prezes Rady ministrów i ministrowie – art.
147 ust. 1
•Ministrowie: kierujący działami administracji rządowej ( tzw.
resortowi ) i ministrowie wypełniający zadania zlecone przez Prezesa RM ( tzw. bez teki )
•Członkowie fakultatywni: wiceprezesi RM (arrt.147 ust. 2) i
przewodniczący komitetów określonych w ustawach ( art. 147 ust. 4)
•Poza składem RM ( w rozumieniu pierwszym) : kierownicy urzędów centralnych np. ABW, Agencji Wywiadu, Głównego Urzędu
Statystycznego, UOKiK (podległe premierowi), Urząd Komunikacji Elektronicznej, Komendant Główny Policji, Urząd Dozoru
Technicznego ( podległe ministrom ). Organy te mają resortowy charakter i zajmują się zarządzaniem określonym odcinkiem adm.
rządowej
•Pełnomocnicy rządu –działają w ramach zadań RM, zajmują się sprawami o charakterze czasowym, nie mają ustawowej kompetencji, działają w imieniu rządu lub premiera – art. 10 u.
RM
•Kancelaria Prezesa Rady Ministrów – obsługa premiera, RM, koordynowanie prac w ramach rządu, na czele Szef
powoływany i odwoływany przez premiera
Kompetencje
•Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej” – art. 146 ust. 1 Konstytucji
•Rozstrzyganie strategicznych kwestii o politycznym charakterze
•Art.146 ust. 2 – domniemanie kompetencji
•Kierowanie administracją rządową – art. 146 ust. 3 – narzucanie jednolitej polityki działania, badanie stanu polityki
•Kierowanie wykonaniem budżetu państwa – koordynacja i kontrola, dzielone z MF, właściwa do uchwalania projektu budżetu państwa
•Zapewnienie wykonania ustaw – wydawanie aktów wykonawczych, prawo inicjatywy ustawodawczej, prawo nadawania klauzuli pilności swoim projektom, prawo zgłaszania poprawek
•Zapewnienie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego – wyrażanie zgody na pobyt lub przemieszczanie obcych wojsk – współdziałanie z Prezydentem, samodzielnie wprowadza stan klęski żywiołowej i działa w
zakresie zarządzania antykryzysowego
•Ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi
państwami i organizacjami międzynarodowymi – zawieranie umów międzynarodowych wymagających ratyfikacji i
zatwierdzanie i wypowiadanie innych
•Wydawanie aktów normatywnych – rozporządzenia ( art. 146 ust. 4 pkt. 2) uchwały ( art. 93 ust. 1 Konstytucji )
Prezes Rady Ministrów
•szef rządu, rzeczywisty kierownik prac rządowych
•Kompetencje w zakresie tworzenia rządu o dokonywania w nim zmian
•Udziela kontrasygnaty aktom Prezydenta
•Jego rezygnacja to upadek całego gabinetu
•Może zwracać się do Sejmu o udzielenie wotum zaufania
•Określa szczegółowo zakres działania każdego ministra ( związany ustawami)
•Kieruje pracami RM, zapewnia wykonanie polityki Rządu, określa sposoby jej wykonania, prawo żądania informacji, sprawozdań i dokumentów, rozstrzyganie sporów kompetencyjnych pomiędzy członkami RM, wyznaczanie zastępstwa nieobecnego ministra
•Kieruje pracami terenowej administracji rządowej – powołuje i odwołuje wojewodów, wicewojewodów,
•Zwierzchnictwo nad osobami zatrudnionymi w administracji rządowej ( zwierzchnik korpusu służby cywilnej)
•Nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego ( art. 148 pkt. 6 ) – ograniczony stosownie do zasady samodzielności
samorządu terytorialnego – może dotyczyć tylko legalności działalności samorządu terytorialnego i forma z Konstytucji i ustawy.
•Wydawanie rozporządzeń ( art. 148 pkt. 3 w zw. z art. 92) i zarządzenia ( art. 93)
Odpowiedzialność
Odpowiedzialność Rady Ministrów:
•Konstruktywne wotum nieufności
46 posłów,
Wniosek składany do MS
musi wskazywać kandydata na nowego premiera!
Dowolne podstawy
Głosowany nie później niż na następnym posiedzeniu ale nie wcześniej niż 7 dni od złożenia
Przyjęcie – bezwzględna większość ustawowej liczby posłów
W razie przyjęcia prezydent udziela dymisji RM, powołuje nowego premiera i na jego wniosek ministrów
W razie odrzucenia wniosku kolejny nie może być zgłoszony wcześniej niż przed upływem 3 miesięcy od złożenia odrzuconego, chyba że poprze go 115 posłów
•Wotum zaufania
Udziela Sejm na wniosek premiera
Zwykła większość w obecności połowy ustawowej liczby posłów
Udzielenie go oznacza poparcie lub brak dla RM
Brak udzielenia poparcia w tym trybie (art.160 K) nie oznacza obligatoryjnego udzielenia dymisji rządowi, bo art. 160 nie przewiduje takich konsekwencji (odmiennie – patrz L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne)
•Absolutorium
Akceptacja działalności finansowej RM
W ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego premier przekazuje Sejmowi – opinia KFP, NIK – uchwała w ciągu 90 dni od przedłożenia zwykła większość w obecności połowy ustawowej liczby posłów
Odpowiedzialność członka RM
•Polityczna – wniosek o wotum nieufności, min. 69 posłów – komisje sejmowe do zaopiniowania – wotum nieufności
większością ustawowej liczby posłów – Prezydent odwołuje ministra
•Konstytucyjna – przed Trybunałem Stanu
•Karna – jeżeli nie dochodzi do realizacji odpowiedzialności przed TS
Powoływanie RM
Konstytucja określa 3 etapy:
1. Podstawowy – art. 154 ust. 1 i 2
2. Pierwszy rezerwowy – art. 154 ust. 3 3. Drugi rezerwowy – art. 155 ust. 1
