Stefan Moysa
"Sind die Erwartungen erfüllt? :
Überbegungen nach dem Konzil", K.
Rahner, O. Cullmann, H. Fries,
München 1966 : [recenzja]
Collectanea Theologica 38/2, 187
R E C E N Z J E
187
K. - R A H N E R , O. C U L L M A N N , H. F R IE S , S i n d d ie E r w a r t u n g e n er f ü llt ?
Ü b e r le g u n g e n n ach d e m K o n z i l , M ü n ch en 1966, M ax H u eb er V erlag, s. 131.
C zy o c zek iw a n ia zo sta ły sp ełn io n e? P y ta n ie to cisn ęło się na u sta o b ser w a to r ó w i p r z e d sta w ic ie li o p in ii p u b liczn ej b ezp ośred n io po zak oń czen iu s o boru. O d p ow ied ź na n ie daje d w óch te o lo g ó w k a to lick ich i jed en p ro testa n ck i w sw o ic h k o n feren cja ch razem tu taj w y d a n y c h .
P o szczeg ó ln i au torzy p odchodzą w n ieco różn y sposób do za g a d n ien ia . W szy scy w p r a w d z ie p oddają a n a liz ie te k s ty sob orow e i starają s ię choć w k rótk ich sło w a ch w y d o b y ć ich p o d sta w o w e zn aczen ie, a le p od czas g d y R a h n e r d o k o n u je p ew n eg o o g ó ln eg o p o d su m o w a n ia o sią g n ięć soboru, C u l l m a n n i F r i e s p y ta ją g łó w n ie o p o stęp w e w z a je m n y m zb liżen iu c h rześcija n . N a jw ię k sz y cięż a r g a tu n k o w y p o sia d a b e z w z g lę d n ie ro zp ra w a o b serw a to ra p ro testa n ck ieg o . N a p o sta w io n e w y ż e j p y ta n ie o d p o w ia d a on w sposób zró żn ic o w a n y , a le n ie m n ie j jasn y: J e ż e li s ię w e ź m ie pod u w a g ę u za sa d n io n e o c z e k iw a n ia i ż y c zen ia p r o te sta n tó w z o sta ły one n ie ty lk o s p e ł n io n e, a le i p rzew y ższo n e. N ik t n a p rzyk ład w p o czą tk a ch soboru n ie m ó g ł się sp o d ziew a ć tak śm ia łeg o te k s tu jak D e k r e t o e k u m e n i z m i e , o k reśla ją ceg o „ sta tu s” K o ścio łó w n ie k a to lic k ic h , oraz stw ie r d z a ją c e g o is tn ie n ie h ie r a r c h ii p ra w d o b ja w io n y ch , czem u C u l l m a n n p rzy p isu je w ie lk ą w a g ę . N ie z n a czy to jed n ak , aby n a sob orze n ie b y ło rzeczy, k tó re się p ro testa n to m n ie podobają, jak na p rzyk ład n ie z a ła tw io n a sp ra w a m a łż e ń stw m iesza n y ch .
W y d źw ięk w y p o w ie d z i k a to lic k ic h jest m n iej w ię c e j podobny. W szyscy au torzy m im o p o zy ty w n eg o sp o jrzen ia strzeg ą s ię ek u m en iczn eg o s e n ty m e n ta liz m u lu b tr iu m fa liz m u sob o ro w eg o . W ie le rzeczy p o zo sta je do zro b ien ia ch o ćb y w d z ie d z in ie n iezm ierzo n eg o w p ro st p rob lem u sto su n k u K o ścio ła do św ia ta , m a łż e ń stw a i rod zin y, aby ty lk o k ilk a w y m ie n ić . Isto tn e jest, aby z soboru n ie czy n ić n a p rzy szło ść sz ty w n e g o sy ste m u p raw , k tó re ch cąc n ie ch cą c n a leży w y p e łn ić , choć czy n i się to z n ie c h ę c ią .
„ N a jw a ż n ie jsz y w soborze jest n o w y duch, n o w e życie. N ie m oże ono b y ć r e g la m e n to w a n e , a le m u si b yć d a lej p rzek a zy w a n e, jako du ch o d n ow y, w sp ó ln o ty , b o h a te r stw a , g o to w o ści słu żb y , p ok u ty, w ia r y , n a d z ie i” ( F r i e s , str. 126). P o d o b n e u ję c ie is to ty sob orow ej od n o w y zn a jd u jem y u R a h n e r a: „C ała su b te ln a teo lo g ia , dogm at, p raw o k a n o n iczn e, in sty tu c ja , urząd i jego w ła d za , św ię ta litu r g ia i od w a żn a m isja K o ścio ła m a ją ty lk o jed en cel: w ia rę, n a d zieję i m iło ść do B oga i lu d zi... T ak że sobór szu k a serca lu d zk ieg o , k tó re w w ie r z e , n a d ziei i m iło śc i u w a ln ia się od sie b ie i od d aje B ożej ta j e m n ic y ...” (str. 32). P r zy p o m in a n ie ty c h is to tn y c h p ra w d b ęd zie za w sz e a k tu a ln e w d ob ie p osob orow ego a g g io r n a m e n t o .
K S . S T E F A N M O Y SA SJ, W A R SZ A W A
LEO SC H E FFC ZY K , V on d e r H e i l s m a c h t d e s W o r te s . G r u n d z ü g e z u e in e r
T h e o lo g ie d e s W o r te s , M ü n chen 1966, M ax H u eb er V erlag, s. 307.
A u tor, te o lo g sz k o ły ty b in g sk ie j a o b ecn ie n astęp ca p r o f. S c h m a u s a na k a ted rze te o lo g ii d ogm atyczn ej w M onachium , zam ierza w sw o je j p racy p od ać p ew n ą sy n te z ę te o lo g ii sło w a B ożego. D ziś za g a d n ien ie to d oczek ało się ju ż liczn y ch , ch oć fra g m en ta ry czn y ch , op racow ań k a to lick ich . L eży ono b o w iem ja k b y na p rzecięciu flio z o fic z n y c h i teo lo g iczn y ch za in tereso w a ń ep o k i. Z jed n ej stron y zw ięk szo n a w n aszych czasach św ia d o m o ść god n ości lu d zk iej p o w o d u je rozw ój filo z o fii p e r so n a listy c z n e j, a w ra z z nią rozrost b ad ań nad lu d zk ą m ow ą, jak o w y ra zem tej osob ow ości. Z d ru giej — tr w a ją c y już od d łu ższego czasu d ia lo g z teo lo g ią ew a n g e lic k ą , k tóra od d aw n a za jm u je się za g a d n ien iem sło w a B ożego, jak też rozw ój n au k b ib lijn y c h k ie r u je u w a g ę k a to lik ó w na teo lo g iczn ą stro n ę za gad n ien ia. U siłu ją on i za
