"Starodruki cenne Księgozbioru Biblioteki Głównej Papieskiego Fakultetu Teologicznego i Metropolitalnego Wyższego Seminarium Duchownego we Wrocławiu", oprac. Adam Skura, Wrocław 1993 : [recenzja]

Jan Dąbrowski

"Starodruki cenne Księgozbioru

Biblioteki Głównej Papieskiego

Fakultetu Teologicznego i

Metropolitalnego Wyższego

Seminarium Duchownego we

Wrocławiu", oprac. Adam Skura,

Wrocław 1993 : [recenzja]

Wrocławski Przegląd Teologiczny 2/2, 110-111

11U

Starodruki cenne księgozbioru Biblioteki Głównej Papieskiego Fakultetu

Teologicznego i Metropolitalnego Wyższego Sem inarium Duchownego we

Wrocławiu,

opracował Adam Skura, Papieski Fakultet Teologiczny we

Wrocławiu, Wrocław 1993, ss. 168

B iblioteka P apiesk iego F ak u ltetu T e o lo g ic z n e g o i M etro p o lita ln eg o W yższego Sem inarium D u ch ow n ego w e W rocław iu d oczek ała się opracow ania starych druków. Posiada ona ponad 120 tysięcy dzieł, w tym praw ie 4400 starych druków. N ie ma w nich inkunabułów i n ieliczn e są druki z p oczątk u X V I w ieku. Z naczna część to druki z sied em n astego i o sie m n a ste g o w ieku. Z b iór ten w przew ażającej części to teologia, ale są także d zieła z prawa, historii i filologii, głów n ie teksty literatury klasycznej. N iezn aczn ie rep rezen tow an a je st m edycyna, geografia oraz inne dziedziny, w których napotykam y w ydania in teresu jące, np. Jana ab Indagine

Introductiones apotelesm aticae in ph ysiogn om iam , com plexionem hom inum , aslrologiam naturalem , naturas plan elam m ... w yd an e w Strassburgu w 1622 roku.

P rzedm iotem pracy A d am a Skury były druki rzadkie i cen n e, u jęte w form ie katalogow ej. Pierwsze katalogi cennych druków b ibliotecznych zaczęły się ukazywać w XIII w ieku. W P olsce, b ibliotekarz Z ałuskich, Jan D a n ie l Janocki, w ydał w latach 1747-1753 Nachricht von denen in d er hochgräfl. Zaluskischen B iblioth ek sich

befindenden raren polnischen Büchern. N a to m ia st pierw sza uniw ersalna bibliografia

druków rzadkich i cennych, autorstw a Jacq u esa C harlesa B ru n eta (1 7 8 0 -1 8 6 7 ), została przygotow ana na p oczątk u X IX w ieku. W ydany k atalog B ib liotek i P F T i M W SD p osiada układ alfabetyczny w ed łu g h a seł autorskich oraz h a seł tytułow ych dla dzieł anonim ow ych lub prac zbiorow ych.

Bardzo cenną p rzed m ow ę, w prow adzającą czytelnika w świat starych druków znajdujących się w k sięgozbiorach k ościelnych na Śląsku, napisał ks. J ó z e f M andziuk - p rofesor A kadem ii T e o lo g ii K atolickiej w W arszaw ie. W rozdziałach p o św ię c o ­ nych prow eniencji, ośrod k om w ydaw niczym , językow i śląskich starodruków , oprawom i czytelnictwu, ukazuje zn aczen ie książki w kulturze dawnych w iek ów na ziem i śląskiej. D ołą czo n a bibliografia prac ks. J. M andziuka p o św ięco n a dziejom książki na Śląsku pozw ala na p o g łęb ia n ie stu d iów w tym kierunku.

K ończąc przedm ow ę, ks. J. M andziuk zauw aża, że istniejące na Śląsku w sp ółczesn e instytucje k o ścieln e kryją z p ew n ością jeszcze w iele „k osztow n ości” w p ostaci starych dfuków . N a leży wyrazić n ad zieję na rychłe ich od k u rzen ie, uporządkow anie i op racow an ie, co p ozw oli na ich o c a le n ie i u d o stę p n ie n ie w sp ółczesn em u czytelnikow i i badaczow i.

J ed n ocześn ie trzeba d od ać, ż e inform acja o w spom nianej wyżej p rzed m ow ie pow inna być zam ieszczon a na karcie tytułow ej om aw ianej publikacji.

W ażną i pożyteczn ą rzeczą byłoby p on u m ero w a n ie w szystkich starodruków , co ukazałoby ilość opracow anych dzieł. T ak że za m ieszczen ie in d ek su rzeczow ego um ożliw iłoby czytelnikow i od szu k an ie np. starych druków z prawa lub z innej dziedziny.

OMÓWIENIA I RECENZJE \ \ \

N iew ątpliw ie trzeba p ow ied zieć, że w ydany katalog jest godny od n otow an ia na rynku wydawniezym . Jest to een n a p o m o e dla studiujących np. te o lo g ię , pozw alająca na w stęp n e korzystanie z k atalogu cen n ych starodruków w zaciszu w łasnej pracow ni.

Jan D ąbrow ski

Ks. Janusz C z a r n y , Jana Pawła I I wizja cywilizacji miłości

(Studium filozoficzne) , Papieski F ak u ltet Teologiczny we W rocławiu,

Wrocław 1994, ss. 216.

W K ościele p osob orow ym pojaw ił się, za sprawą p ap ieża Pawła V I, term in „cywilizacja m iłości”. O kreśla się nim cywilizację opartą na zasadach E w angelii Jezusa Chrystusa. O w a cywilizacja nie jest rzeczyw istością już d ok on an ą, aktualną, ale jest czymś, co n ależy budow ać. W inna on a być antidotum na kryzysującą dziś cywilizację techniczn o-scjen tystyczn ą, nazyw aną czasem przez niektórych - ze w zględu na lan sow an e w niej zasady - „cywilizacją śm ierci”.

Problem atykę cywilizacji m iłości podjął i rozwinął Jan P aw eł II: najpierw jako filozof-kardynał, a p o te m jako p ap ież. W izja cywilizacji m iłości Jana Pawła II ukryta jest w jego licznych p rzem ów ien iach , encyklikach, adhortacjach, listach i innych dokum entach, jakie ogłasza K ościołow i i światu. O d dłuższego już czasu zach od ziła potrzeba całościow ego ukazania tej wizji, gdyż jest to koncepcja o szczególnym znaczeniu dla dzisiejszej ludzkości.

Próba takiego in tegraln ego zap rezen tow an ia wizji cywilizacji m iłości została podjęta w p rezen tow an ej tu k siążce. Podjął się jej ks. Janusz Czarny, w icerek tor M etrop olitaln ego W yższego Sem inarium D u ch o w n eg o w e W rocław iu.

A utor p od zielił sw oje rozw ażania na trzy rozdziały. W pierwszym znajdujem y sem an tyczno-zakresow ą d eterm in ację ok reślen ia „cywilizacja m iłości”. Owej precyzacji d ok on u je na tle analizy term inów pokrew nych, takich jak: „bardziej ludzki św iat”, „prawdziwy rozw ój”, „hum anizm ”, „cywilizacja”, „kultura”. A n aliza tych term inów w przyporządkow aniu do w yrażenia „cywilizacja m iłości” pozw oliła autorowi ujed n ozn aczn ić i bardziej w yprecyzow ać to o sta tn ie w yrażenie.

W drugim rozdziale autor p rezen tu je m erytoryczną zaw artość wizji cywilizacji m iłości. Jest to najobszerniejsza część pracy. A u tor p od zielił ją na cztery paragrafy, od p ow ied n io do zn a n eg o czw órm ianu, m ów iącego o: prym acie osob y przed rzeczą, etyki przed techniką, „bardziej być” przed „więcej m ieć” i m iłości przed spraw ied­ liwością. C zw órm ian ten jest czym ś, co znam ion u je cywilizację m iłości.

W rozdziale trzecim autor sięga do an trop ologii kard. K arola W ojtyły, która im plikuje w cześniej p rzed staw ion ą w izję cywilizacji m iłości. Jest to o d sło n ię te filozoficzne zap lecze, k orzen ie tej wizji. U k azan ie teg o zaplecza n iezm iern ie ubogaca i d op ełn ia w cześn iejsze rozwa/;tm ;i autora.

Praca ks. Janusza C zarn ego jest godn M notow ania na gruncie polskiej filozofii i teologii. Z biera bow iem w jed n ą całos, lnenty nauczania p ap iesk iego w tym