ApriI 1987
TUDe
If t
Technisdhe UniversitéltiDeift
Facuftoit der Maritiemo Tochniek Vakgroep Hydronautica
TEN CELEIDE
En 1986 is veel aandacht besteed aan het onderzoek naar de dynamische eigenschappen van semi-planeren-de en planerensemi-planeren-de vaartuigen in zeegang: een belang-rijk aspekt van deze schepen dat bepalend is voor de inzetbaarheid en daarmee de economische
bruik-baarheid in de praktijk.
Zeegangsgedrag als ontwerp-parameter voor schepen wordt in toenemende mate belangrijk en een bijdrage
van de Vakgroep Hydronautica op dit gebied tijdens
de PATO-cursus: ttRecente ont'wikkelingen in de
Ma-ritieme-Techniek" wijst onder andere in die
rich-ting
Optirnalisati'e u-an het zeegangs:gedrag van kiethé
schepen met ktiik- en rondspantvormen toonde aan dat
de goedkope, ontwikkelbare oppervlakken voor
euro-kotters ook in dit opzicht goed bruikbaar zijn.
Windvoortstuwing van commerci1e schepen blijft de aandacht trekken en met nme bet optimale routeren van deze schepen leidde tot interessante conclusies
t.a.v. deze toepassing van "Windenergie".
Van belang voor de offshore industrie is bet dyna-misch positioneren; op dit gebied zijn enkele inte-ressante scripties tot stand gekomen, mede in sa-menwerking met het bedrijfsleven.
Uit de genoemde onderwerpen blijkt dat de toepas-sing van research op het gebied van de scheepshy-dromechanica belangrijk iso
Dat blijkt 66k uit de toename van de
maatschappe-lijke dienstverlening in 1986.
Het beleid van de Vakgroep is erop gericht om op deze weg verder te gaan.
INEOUD
Organisatie.
Onderwij.s .
Afstudeerde.rs
Gasten en. "Research Fellow's"
Ondërzoek 1986
Bj,dragen aan Symposia, Con.ressen e.d.
Maatschappelijke. dienstverlening
Onderzoekfacjljtejten .
1. ORGANISATIE
Vakgroep Hydronautica . tel'efoon
Dagelijks Bestüur; 0i5-78.
Prof.ir.J. Gerritsrna voorzitter 35.98
Ing.W.. Beukelrnan secretaris 1859
Ir..J.A. Keuning lid 1897
Ing.A. Goernan lid 1893
Wetenschappelijke staf:
Prof.. ir.J. Gerritsrna 3598
Prof.ir.J.A. Korteweg 5562
Prof.dr.ir.J.D. van Manen 5208
Prof.ir.M.C. Meijer 1852 Prof.ir.J.A. Spaans 3683 Ing.W. Beukelman . 1859 Ir.J.M.J. Journ&e 3881 Ir.J.A. Keuning 1897 'Ing.A. Versluis 3871 Onderwijs- en Onderzoekassistenten: Ing.C.J. Born 68.70 Ing.A. Goernan 1893
Ing.A.P. de. Zwaan 4684
Ing.W.B. Tinbergen 15,70
P.W. de }Ieer 68.73
A.F.C. ten Berg . - 6561
R. Onnink 6872
A.J. van Strien 6872
Secretaresse: Mevr. N. Rothfusz 6882 Archief: Ing.A. Goernan . 1893 Laboratoriurn: Bedrijfsingenieur: M. Buitenhek 6884
Konstruktjeburo:: ing.H. de Niet . 3.745 Elektronische dienst: -J. Ooms (chef.) 1590 C. Haneveld . 1590 Modelmakerjj:
C.A.C.M. v.d. Bergh (chef) . 6875
J.J. Rolvink 6875
Ins trumentmaker.jj:
B. Dammers (chef) 6877
H. van der Hek 6877
Gedurende. deze versiagperiode. hebben de heren Prof. Ir.M.C. Meijer en J..J. van Casteren de vakgroep verlaten.
Op II december 1986 heeft Prof.Ir.M.C. Meijereen
afscheidscollege gegeven ais hoogleraar aan de
Technisehe Universiteit te Deift, getiteld:
"Ret stuwpunt en een eigenzinnige caviteit"
In dienst getre.den.bij de. vakgroep zijn de heren J.J'. Rolvink en K. Weeteling (laatst genoemde in tijdeiijke dienst vanaf 1-9-1986).
2. ONDERWIJS
Prof.ir.J. Gerritsma
college MT513 - "Scheepsbewegingen en Sturen I"
deel I : Scheepsbewegingen
deel It:: Sturenen manoeuvreren
Scheepsbew. en Sturen I, '!Colven"
college MT514 - "Scheepsbewegingen en Sturen II"
deel I : Sturen
deel II: Scheepsbewegingen Ir.J.M.J. Journe
college MT511 - "Scheepshydromechaniká II"
college Xi - "Offshore Technologie"
Hydroxnechanische aspekten.: van drijvende offshore konstrukties
college X2HT1 - "Offshore hydrornechaniká"
(Service college voor andere
- Faku-iteiten)
-Prof.ir.J.A.. -Korteweg
college MTO15 - "Inleiding Maritieme Techniek" sectie 6: Scheepshydromechanika I
college MT51O '!Geometrie en Stabiliteit" Prof.dr.ir.J.D. van Manen
college }1T512 - "Weerstand en Voortstuwing I" college NT515 - !!Weerstand en Voortstuwing II"
Prof.ir.J.A. .Spaans
Maritieme Techniek"
Navigatiekunde. I
college MT61O - "Navigatiekunde Ii" college_MT611 - "Návi-ga.t-iekunde III" college MT612 - "Navigatiekunde IV"
college MTO15 - "Inleiding sectie 4:
DE ZEEFARKEL
Op 1 en 2 niei is een oefentocht gèhouden met het
op1eidingsschip "Zeefakkel", waarbij een 18-tal
deelnemende studenten kennis maakte met een aantal
TiJ4ens de versiagperiode zij:n' de voigende personen a.fgestudeerd bij. de vakgroep Hydronautica:
15.01.86 A.J. Oving: "Resistance prediction method for semi-planing catamarans with symmetrical demihulls".
(van )lanen)
26.08.86 J.L. Ceiling: "Inzetbaarheid eurokotters,
polair beschouwd". (Gerritsma)
29.08.86 C.A. Frijters: ttEen mathematisch
manoeu-vreer model voor een SWATH scheepsvorm".
(Gerritsma)
25.11.86 H.J. dé Koning-Gans: "Simulaties van vierbaksduisteIieninetof zonder kop-roeren".
(Gerritsma)
15.12.86 P.P. van der Brug "Sirnulatie van .een
Dynamisch POsitionerings systeem".
4. CASTEN EN "RESEARCH FELLOW' S"
Gedurende de verslagperiode varen de volgende gas-ten kortere of langere tijd werkzaam bij de
yak-groep Hydronautica:
- Ass. -Prof. H. Hagiwara, Tokyo University of
Mercantile Marine, september 1985 - juli 1986
Verder werd aan 8 MTS-praktikanten, 4 elektronika en 4 werktuigbouw/fijn-mechanische Techniek, en 3 HTS-praktikanten de gelegenheid geboden hun
stage-periode door te brengen bij het Laboratorium.
5. ONDKRZOEK 1986
Op onderzoek gebied ziju in de afgelopen periode
de volgende projecten begonnen of voortgezet: - Stabilisatie -van vaartuigen gebaseerd op het
"Magnus" -. effect
- Ontwikkeiing van snelle planerende vaartuigen vooral gericht op de invloed van de lengte -breedte verhouding en de "dead-rise"
- Een quaáie-statische computer-simulatie betref-fende het tewaterlaten van een offshore-jacket
van een drijvende ponton ("LAUNCH")
--- Bepaling van siamdrukkenvoor oscillerende
cy-linders
- Verticale oscjllatie-van een-model van een snel
-zevendelig deplacetnentsschip.
- Bewegingen van een model van Hr.Ms. Tydeman in
richtingsgespreide golven
- Osci:llatie en golfkrachtmetingen met betrekking tot zgn. "Wigley" - modellen.
- Onderzoek naar en predictie van de inzetbaarheid van snelie, al dan niet planerende, schepen in
zeegang (parameters tudie)
- Optimalisatie van een patrouille vaartuig ten aanzien van de inzetbaarheid in zeegang
- Invloed van de massatraagheidsstraal op het zee-gangsgedrag van snelle deplacementsschepen
- Voorbereiding ware grootte meting aan boord van
- 'Proef met modelschroef voorzien van tip vleugeIs - Weerrouteren voor motorschepen met
hulpzeilvermo-gen.
Bij verschi11ende onderzoekprojecten ward samenge-werkt met of opdrachten uitgevoerd voor:
- CMO Coördinatie Maritiem Onderzoek - WL Waterloopkundi.g Laboratorium
- MARIN Maritiem Research Instituut Nederland
- I! Koninklijke marine
- MIT Massachusetts Institute of Technology
University of Michigan
- KNNI Koninklij,k Nederlands 'Meteorologisch
Iñstltuut
- KNZHRN Koninklij:ke Noord- en Zuid-Hollandse
Redding Maatschappij
- RUG Rijksuniversiteit Croningen - RWS R.ijkswaterstaat.
en verschillende bedrijven aiLs: - van Mill
- Pa. Koop
-LeComte
- Beeldsnijder
Van een tweetal onderzoekprojecten volgt, hierna
Een quasi-statische computer-simu.latie betreffende
bet tewaterlaten van een offshore-jacket van een
drijvende ponton ("LAUNCH").
Gedurende de laatste decennia zijn de offshore-activiteiten op de wereldzeen in verband met bet zoeken en winnen van olie en gas aanmerkelijk toe-genomen. De thans optredende stagnatie lijkt daar-bij van voordaar-bijgaande aard te zijn. Een groot aan-tal vaste produktieplatformen is in de afgelopen tijd op zee geinstalleerd, sommige in waterdiepten van 300 meter en meer. Deze platformen bestaan uit een dekconstructie, ondersteund door een stalen vakwerktoren, de "jacket". De jacket is een stijve constructie bestaande uit stalen pijpen, waarvan de hoofdkolommen op de zeebodem vordenbevestigd
d.m.v. heipalen.
Dc jacket wordt als regel in liggende toestand aan
land geconstrueerd, op een bak of ponton geschoven,
naar de juiste offshorelokatie gesleept en daar te
water gelaten.
-Na dé tewaterlating wordt dè jacket rechtopgezet met behuip van een kraan, door middel van het
bal-lasten van de constructie of met behuip van
tijde-Iijk aangebrachte ballasttanks.
Het tewater laten van de jacket iseenbelangrijke stap in bet ontwikkelen van een olie- of gasveld en daarom worden vooraf uitgebreide modeiproeven uitgevoerd om een veilig verloop van de operatie
te garanderen.
In dit rapport wordt een eenvoudig en snel
compu-terprograrnma beschreven, waarmee de tewaterlating
van cen jacket op pseudo-statischewijze met be-huip van een tafelcomputer kan worden gesimuleerd.
Dit programma is bedoeld voor een eerste
beoorde-ling van de uitvoerbaarheid van een dergelijke evenwicht van ponton en jacket en in de optredende krachten gedurende de diverse stadia van de
tewa-terlating.
Ret tewaterlaten, van een. of
Optimalisatie van een patrouille vaartuig ten aan-zien van de inzetbaarhejd in zeegang.
In opdracht van de Stichting Co6rdinatie Maritiem
Onderzoek werd ten behoeve van de D,ienst Vaartuigen een onderzoek uitgevoerd met als doel de
inzetbaar-heid van een te bouwen patrouille vaartuig voôr de
Nederlandse Antlilen te optimaliseren.
Uit eerdere onderzoeken 'bij de Vakgroep Hydronauti-ca was gebieken dat de bewegingen van planerende schepen, zolang niet gelet wordt op niet lineaire
verschijnseien zoals piekversnellingen en slamming
goed voorspeld kunnen worden met behulp van bewe-gingsprogramma's gebaseerd op een lineaire strip-theorie bénadering.
Binnen de grenzen zoals aan het ontwerp gesteld
door de opdrachtgever is met behulp van deze bere-keningen een aantal systematische variaties van de hoofdafmetingen, zoals- breedte, kniklijn
projec-tie en deadrise, doorgerekend en hun invloed op de
werkbaarheid bepaald. Bij de interpretatie van de resultaten is gebruik gemaakt van de grote ervaring bij de Vakgroep Hydronautica op dit gebied, juist om ook de niet lineaireeffecten in deze
beschou-wing te betrekken.
Met behuip van ter beschikking gesteld statistisch materiaai betreffende het te beschouwen vaargebied
is de variant met de grootste te verwachten inzet-baarheid geselecteerd.
Van deze variant is een fys:isch model gemaakt ten
behoeve van experimenten in bet Laboratorium van
de 'Vakgroep.
Hierbi-j-is-het--mode-1-beproefd-in-v1-ak-water
tenein-de tenein-de weerstand en het te installeren vermogen te
bepalen en in zowel regeimatige als onregelmatige
inzicht te verkrijgen in de lnvloed van dE niet lineaire. verschijnselen op de uiteindelijke' inzet-baarhejd.
Uit de resultaten bleek dat de bewegingen dompen
en stampen goed voorspeld werden door de theorie.
De optredende piek versneLiingen in de 3
onder-zocht'te spectra hebben wel degelijk een grote
in-vloed op de resulterende inzetbaarhejd. Maar doOr het ontbreken van onderbouwde criteria ten aanzien
van toelaatbare bewegingen en versnellringen is een
absolute afschatting van de inzetbaarheid niet
goed tnogelijk. Meer onderzoek op dit gebied 1ijkt
dringend gewenst. Voor vergelijkende optimalisatie
lijkt de gevolgde procedure echter zinvol. Tens lotte is aan de hand van de proeven nog een
groot aantal aanbevelingen aan de opdrachtgever
gedaan voor een verdergaande optimalisatie van het zeegangsgedrag vOor het definitieve ontwerp.
VARiANT 6;
6. BIJDRACKN AAN SYMPOSIA-CONGRESSEN e.d.
-
Prof.irJ. Gerritsma, "Further experiments with
Keel-Hull combinations"., Universitä.t Duisburg,
January 1986..
- Ing.W. Beukelman, "Prediction of operability of
fast semi-planing vessels in a seaway",
Univer-sität Duisbur, January 1986.
- Ir.J.A. Keunin.g, ItSummary of work done at the
Deift Ship Hydromechanics Laboratory on planing
craft
nd swath", Univer.sität Duisburg.,
January 1986.
- Prof.ir.J. Cerritsma and J.A. Keuning, "Further
experiments with keel hull combinations", The
first Tampa Bay Sailing Yacht
Symposium,South-east Section of the Society of Naval Architects.
and Marine Engineers (SNMIE) and the University
of South Florida, February 1, 1986. St.
Peters-burg.
- Ir.J.M.J. Journée, Twee werkvergaderingen als
lid van het Seakeeping Committee van de I.T.T.C.,
in mei te Athene en in september te Parijs.
- Ing.W. Beukelman en Ir.J.A. Keuning,
"Zeegangs-gedrag als ontwerpparanieter", PATO-Cursus
"Recen-tc ontwlkkelingen in de l4aritieme Techniek", 17
en 18 juni 1986 in de Aula van de TU te Delft.
- Prof.ir.J. Gerritsma,
tDe zeilvaart van de toe
komst", opening tentoonsteIling "Energie Anders",
11 augustus 1986 te Hoek van Holland.
- Ir.J.A. Keuning en Ing.A. Vers.luis, "Sail design
and panel calculation",
SymposiumYacht
Architec-ture, The 9th International HISWA-symposium,
7. MAATSCRAPPELIJKE DIENSTVERLENING
Ook deze verslagperiode werd door de
vakgroep/labo-ratorjum naast wetenschappelfjk onderzoek. ook
een
aantal onderzoeken verricht in het kader
van
maat-schappelijke dienstverlening.
Ilieronder wordt o.a. verstaan (betaalde)
dienst-verlening aan het bedrijfsleven en
aan de
Rijks-overheid in de vorm van adviezen, modelproeven,
waregrootte metingen e..d.
De In. 1986 uitgevoerde opdrachten worden hieronder
genoemd.
- Sleepproeven met de niôdellen P28 en P28A (v. Mill)
- Bepaling van deinzetbaarhejd op de Noordzee
van
een serie semi-planerende vaartuigen (DGSM)
- Weerstand- en trimineting van een snelle
kustred-dingboot (Koninkiijke Noord- en Zuid-Holiandse
Redding Maatschappij, KNZHRN)
- Hellingproef motorreddingvlet "Siegfried Edmundis"
(KNzmu1)
- Beproeving slingerdempingssysteem op basis van
het Magnus Effect (Fa. Koop-Nautic)
Experiment met een modeischroef voorzien.
van tip
vleugels (Rijksuniversiteit Croningen)
- High speed displacement Hull Form Series.
Calcu-lated influence of the pitch gyradius
on
seakee-ping for the parent model ( The Royal Netherlands
Navy, The United States Navy and MARIN Wageningen)
- Weerstand- en trinimeting van 3 scheépsmodellen
- Meetrapport van twee planerende zeegaande vaar-tuigen, P20-Il en P20-Ill (v- Hill)
- Meetrapport van een planerend zeegaand vaartuig, P20-IV (v. Mill)
Bewegingen van een model van Hr.Ms. Tydeman in richtingsgespreide golven.
Proef in samenwerking met het Waterloopkun-dig Laboratorium te Delft.
8'. ONDERZOEKFACILITEITEN.
Ten behoeve van bet experimentele' onderzoek be-schikt de Vakgroep Hydronautica over de volgende
faciliteiten:,
Sleeptank I
Lengte : 142 m
breedte : 4.22 in
waterdiepte : 2.50 m
wagensnelheid: max. 5 mis
golfopwekker : flap-type (eiektronisch/
hydraulisc'h gestuurd)
golflengte ': 0.3 - 6.0 m
In de' loop van dit jaaris begonnen met het
kon-strueren van een nieuwe sleepwagen voor sleeptank I. Sleeptank II
lengtè 85
m
breedte : 2.75 in
waterdiepte
: L25Hm
wagensnelheid: max. 3 rn/s
golfopwekker : flap-type (elektronisch/
hydrauiisch gestuurd') golflengte : 0.4 - '6.,5 m
In de loop van dit jaar is de nieuwe .sl'eepwagen voor sleeptank II in gebruik genomen.
Naast deze "stationaire" faciliteiten beschikt de vakgroep nog over een uitgebreid instrumentarium
waarxuee, niet alleen in het laboratorium maar, ook
aan boord van schepen verschil]ende métingen
kun-nen vorden uitgevoerd.
9. RAPPORTEN EN PUBLIKATIES 1986
De flu volgende lijst van rapporten en publikaties
is in dit jaarverslag opgenomen om een indruk te
geven. van de werkzaamheden van de vakgroep.
A.J. Oving
Resistance prediction method for semi-planing
catamarans with symmetrical demihulls
Report 700-S, Ingenieurswerk, 15 January 1986 Ing.W. Beukeiman
Prediction of operability of fast semi-planing vessels in a seaway
Lecture at Universität Duisburg Reportno. 700, January 1986 Ir.J.A. Keuning
Summary of work done at the Delft Ship
Hyrome-chanics Laboratory on planing craft and swath
Lecture at Universität-Duisbur.g
Reportno. 701, January 1986
Ir.J..A. Keuning and ing.A. Versluis
Sail design and panel calculation HISWA-Paper
Reportno. 702-P, January 1986
Sleepproeven met de modellen 'P-28 en P-28A, van
Mill b.v., Hardinxveld-Giessendam Opdrachtno. SH-O-0186
Rapportño. 703-0, Februari 1986 R. Onnink
Meetresultaten van de Ocean Vamp, een 40 ft racing
sloop
Rapportno. 704-H, Februari 1986 '
Ir.J.A. Keuning
Roli-metingen aan boord van ENS "Makkum" Rapportno. 705, Maart 1986
J.L. Ceiling
Vergelij:king tussen rondspant- en knikspantvormen,
DeelI
Zeegangsoptimalisering, eurokotter, Deel II
Vergelijking met de
"Bales-optimaliserings-metho-de", Deel III
5e jaars kursuswerk
Rapportno. 692-S(l), Maart 1986:
Bepaling van de inzetbaarheid op de Noordzee van
een serie semi-planerende vaartuigen
DCSM - Dienst Vaartuigen - Afdeling projecten
Opdrachtno. SH-0-2285
Rapportno. 706-0, April 1986 Ing.A. Goeman
De bepaling van massa-traagheidsmomenten van een
model
Rapportno. 707-N, April 1986
Weerstand- en trimmetingvan eensnelle kustred-dingboot voor de Koninklijke Noord- en
Zuid-Hol-landse Redding Maatschappij (KNZHRN) Opdrachtno. SH-0-486
Rapportno. 708-0, April 1986
Ing.W. Beukeiman en ir.J.A. Keuning Zeegangsgedrag als ontwerpparameter
PATO-Kursus, Recente ontwikkelingen in de Naritieme Techni'ek
Rapportno. 709-P, Nei 1986
Neetrapport van twee planerende zeegaande vaar-tuigen, P20-Il en P20-Ill, van Hill b.v.
Hardinx-veld-Giessendam Opdrachtno. SH-0-486
H.J. de Koning-Gans
Simulatie, van duwstelien met kop- en achterroeren
Se jaars Kursuswerk
Rapportno. 711-S(1), Mei 1986
Jubileumboek, aangeboden ter gelegenheid van het 25 fang ambtsjubileum van Prof.ir.J. Gerr.itsma Boek no. 712-P, Mel 1986
Hellingproef motorreddingvlet "Siegfried Edmundis" Koninklijke Noord- en Zuid-Hollandse Redding Maat-schappif.
Opdrachtno. SH-0-0686 Rapportno. 713-0, Mei 1986
Beproeving siingerdempingssysteem op basis van het
"Magnus-Effect",: firma Koop
Opdrachtno. SH-0-0786
Rap.portno.. .714-0, Juni 1986 Marnix Krikke
Stamp- en dompbewegingen van swath-schepen in
re-gelmatige goiven 5e jaars kursuswerk
Rappo.rtno. 715-S(I), Juli .986 -C.A. Frijters
Een matheinatisch manoeuvreer model voor een swath
scheepsvorm Ingenieurswerk
Rapportno. 716-S, Juli 1986 J.L. Ceiling
Inzetbaarheid eurokotters, polair bEschouwd Ingenieurswerk
H. Hagiwara and J.A. Spaans
Practical weather routing of sail-assisted motor
vessels (1) Reportno. 718 , July 1986 A. Post, Ltz 2 "Inland VTS" Scriptie Rapportno. 717-S, Augustus 1986 J.H. Wulder
Nauwkeurigheid van het Short-Baseline-System van
de Ham 310
Ingenieurswer.k deel 1
Rapportno. 719-S(1), Augustus 1986
Prof.ir.J. Gerritsnia, Drs.P. Melissenen
Air Commodore C.T. Nance
Lezingen gehouden ter gelegenheid van de opening van de tentoonstelling "Dc zeilvaart van de toe-komst" bij de stichting "Energie Anders" op
11 Augustus 1986 te Hock van Holland Rapportno. 721-F, Augustus 1986
P.P. .v.d. Brug
Simulatie DP-Systemen 5e jaars kursuswerk
RapportnO. 720-S(1), September 1986
Experiment met een modelschroef voorzien van tip
vleugels
Rijksuniversiteit Groningen Opdrachtno. SH-0-1084
RapportnO. 722-0, September 1986
Prof.. ir.J. Gerritsma, Drs.P. Melissen en.
Air Commodore C.T. Nance
"Windenergie" publikatie in "Duurzame Energie"
Simulatjea van vierbaksduwste'llen met of zonder
koproeren
-Ingenieursverk
Rapportno. 711-S(2), Oktober 1986 MP. Stenvert Ltz 2
Operationele, functionele speciflcaties van
visu-ele navigatie huipmiddeien. Scriptie
Rapportno. 723-S, September 1986
Jaarvers:lag 1985
Rapportno. 725 Oktobe.r 1986
High speed displacement hull. form series
Calculated influence of the pitch gyradius on
sea-keeping for the parent model
Sponsored by the Royal Netherlands Navy, the United States Navy, Maritime Research. Institute
Nether-lands (MARIN) and the Royal ustralian Navy
Projectno. SH-0-0986
Reportno. 726-0, October 1986
Meetrapport van een planerend zeegaand vaartuig P20-IV
van Mill b.v. Hardjnxveid_Cjessefldam
Opdrachtno. SH-0-1486
Rap,portno. 727-0, November 1986 Ing.W. Beukelznan
S1'amdrukken op cylindero,ppervlakken bij gedvongen
oscillatje
Rapportno,. .728, November 1986
Prof.ir.JA. Korteweg en Ing.A Goeman
Een quasi-statische computer simulatie betreffende
het tevaterlaten van een offshore. jacket van een
drijvende ponton (.,LAUNCH")
P.P. van der Brug
Simulatie van een dynamisch positionerings systeem
Ingenieurswerk
Rapportno.
720-S(2),,
December 1986Meetrapport van 3 scheepsmodeilen in opdracht van
Le Comte Holland b.v. Opdrachtno. SH-O-l386
Rapportno. 730-0, November 1986
Pro.f.ir.J. Gerritsma and J.A.. Keuning, "Further
experiments with keel hull combinations", The
first Tampa Bay Sailing. Yacht Symposium,
South-east Section of the Society of Naval Architects and Marine Engineers (SNANE) and the University of South Florida,February 1, 1986. St. Peters-burg.
Reportno. 699-P, February 1986
JUBILEUM
Ter ge.iegenheid van het 25-jarig amtsjubileum van Prof.ir.J. Gerritsma op 2 februari 1986 is door dè Vakgroep Hydronautica een Jubileumboek samengesteid.
De bijdragen waren afkomstig van vrienden en collegae, van ingenieurs afgestudeerd bLj Prof ir.j. Gerritsma in de jaren 1961 t/m 1985 en inmiddels .werkzaam in de research, in de indu-strie of bij de overheid, van vakgenoten, pro-movendi en medewerkèrs van het 'Laboratoriuin voor Scheepshydromechanika.
Dit Jubileumboek is op 23 mel 1986.tijdens een
feestelijke bijeenkomst aangeboden .aan Prof. ir. J. Gerritsma.
Geintresseerden kunnen aIsnog een exempiaar van het Jubileumboek bij de Vakgroep }Lydronautica bestelien.
April 1987
TUDeIft
Technische Universiteit Delft
Faculteit der Maritieme Techniek Vakgroep Hydronautica
JMRVERSLAG 1986
1 Li ED
e I ft
Faculteut der Mar.tieme
-Vakgroep Bydronautica
In 1986. is veel aandacht besteed aän het onderzoek naar de dynamische eigenschappen van semi-planeren-de en planerensemi-planeren-de vaartuigen in zeegang een belang-rijk as,pekt van deze schepen dat bepalend is voor de itnzetbaarheid en daarmee de economische bruik-baarheid in de praktijk.
Zeegangsgedrag als ontwerp-parameter voor schepen wordt .n toenemende. mate belangrijk en éen bijdrage
van de Vakgroep Hydronautica op dit gebied tijdens de PATO-cursus "Recente ontwikkelingen in de Ma-riti1eme Techniek" wijst onder andere in die rich-titi.
Optimalisatie van het zeegangsgedrag van kleine
schpen met knik- en rondspantvormen toonde aan dat
de goedkope, ontwikkelbare oppervlakken voor euro-kot-ers óok iii cUt .opzicht goed bruikbaar zijn.
Winvoortstuwirig van commerciëie schepen blijft de
aandacht trekken en met name bet optimale routeren van deze schepen leidde tot interessante conclusies taa.v deze toepassing van "Windetiergie".
Van belang voor de offshore indutrie is et
dyna-misch positioneren, op dit gebied zijn enkele inte-ressante scripties tot stand gekomen, mede in sa-menwerking met he.t bedrijfsleven.
U-it dé genoemde onderwerpen blijkt dat sing van research op het gebied van de 4romechanica be-langrijk is.
Dat blijkt ook uit de toename van de maatschappe-lijke dienstverlening in 1986
Het beleid van de Vakgrpep is erop gericht om op deze weg verder te gaan.
de toepas-
Organisatie Onderwijs
Afstudeerder,s
Gasten en "Research FellOw' Onderzoek 1986
6 Bijdragen aan Symposia, Congressen e.d. atschappe1ijke dienstverlening
Oiderzoekfaci1iteiten
telefoon 015-78... 3598 1859 1897 1893 3598 5562 5208 1852 3683 :1859 3881 1897 3871 6870 1893 4684 1570 6873 6561 6882 1893 6884 3 745 vakgroep Gedurende deze verslagperiode hebben de heren Prof. Ir.M.C. Meijer en .J.J. van Gasterên de
ver laten.
op 11 december 1.986 heeft Prof.Ir.M.C. Meijer een afscheidscollege gegeven als hoogleraar aan de Technische Universiteit te Deift, getiteld:
tiHet stüwpunt en een eigenzinnige caviteit't.
In dienst getreden bij de vakgroep zijn de heren
J.J. Rolvink en K. Weeteling (laatst.genoemde in
tijdelijke diéñst vanaf 1-9-1986). Vakgroep Hydronauticâ
Dagelijks Bestuur:
Prof ir J Gerritsma voOrzitter Lng.W. Beukelman secretaris Ir.J.A. Keuning lid
Ing.A. Goeman lid Wetenchappe1ijke staf:
Prof.ir.J. Gerritsma Prof.ir.J.A. Korteweg Prof.dr.ir.J.D. van Manen Prof.ir.M.C. Neijer Prof.ir.J.A. Spaans tng.W. Beukelmañ Ir.J.M.J. Journe Er.J.A. Keuning Ing,A, Versluis Oidetwijs en Onderzoekassistenten: Ing.C.J. Born Ing.A. Goetan Ing,A.P de Zwään I;ng.W.B.. Tinbergen P.W. de. Heer
A.F.C. ten Berg Secretare s se:
Mêvr. M. Rothfusz Archief:
Ing.A. Goeman
Laborátoriuin voor Scheepshydromechanika
Bedrij fsingenieur: N. Buitenhek KOnstr.üktieburo: lng.H. de Niet J. Ooins (chef) 1590 C. Haneveld 1590 Modelmakerij:.
C.A.C.M. v.d. Begh (chef) 6875
J.J. Rolvink 6875
instrumentmakerij:
B. Damrners (chef) 6877
H, van der Hek 6877
Experimentatoren:
R. Onnink 6872
IrJ.M.J. Journe
college MT511 college Xl. college X2MT1 -Prof.i:r.J.A. Kor college MTO15 cllege MT51O "Scheepshydromechanika II'! "Of fshOre Technologie"HydroTnechanische aspekten van drijvende offshore konstrukties '!Offshore hydromechanika"
(Service college voor andere Fakulteiter)
teweg-- "Inleiding Maritieme Techfliek" sectie 6: Scheepshydromechanilcaii - "Geometrie en Stabiliteit"
Op 1 en 2 mei is een oefentbcht gehouden met het opleidingsschip "Zeefakkel", waarbij een 18-tal deelnernende studenten kennis maakte met een antal navigatie- en mnoetivreerproeven o:p ware g-rootte.
Pro.dr.irJ.D. van Iatien
college MT512
clIege MT515
Prof.ir.J.A. Spaans
college MTO15 -- "Inleiding
"Weetstand en Voortstuwing 1" "Weerstand en Voortstuwing II"
Maritieme Techniek" sectie 4: Navigatiekuride I "Navigatlékunde II" "Navigatiekunde III" "Navigatiekunde IV" cllege. MT61O college MT611 èollege HT612 -Prof.ir.J. Getritsma
college MT513 - ttScheepsbewegingen, en Sturen I" dêêl I : 'Scheepsbewegingen
deel II: Stüren en manoeuvreren Scheepsbew. en Sturen I, "Golvèn" "Scheepsbewegingen en Sturen II"
deel I : Sturen
dee]. II: Scheepsbewegingen college MT514
-Tijdeis de verslagperiode zijn de volgende personen afgestudeerd bij de vakgtOep Hydronautica:
15.01.86 A.J. Oving; "Resfstance prediction
method for semi-planing catamarans with symmetrical demihulls".
(van Manen)
26.08.86 J.L. Gelling: "Inzetbaarheid eurokotters, polair beschouwd".
(Gerritsrna)
29.08.86 C.A. Frijters: "Een mathemátisôh mafloêu-vreer model voor een SWATH scheepsvorm'.'.
(Gerritsma)
25.11. 86
15.12.86
H.J. de. KOning-Gans: "Simulaties van vierbaksduwstellen met of zonder
kop-roeren".
-(Gerritsma)
P.P. van der Brug: "Simu1at-ie van een Dynamisch Positionerings systee&'.
(Spaans)
Gedurende de verslagperiOde waren de
Vlgep_gs-ten kortere of langere
tij4
werkzaam bij devak-grOep:Hydtonaut-ica:
Ass.-Prof.. H. Hagiwara, Tokyo University of
Mercantile Marine, september 1985 - juli 1986
Verder werd aan 8 NTS-praktikanten, 4 elektronika
en 4 werktuigbouw/fijn-mechanische Techniek, en 3 HTS-praktikanten de gelegenheid geboden hun stage-periode door te brengen bij het Laboratorium.
Op on4erzoek gebied zijn in de afgelopen .période de volgende projecten begonnen of voortgezet: - Stabilisatie van vaàrtuigen gebaseerd op he.t
"Magnus" - effect
- Ontikkeling van snelle planerende vaartuigen
ioöra1 gericht op de invloed van de lengte -bredte verhouding en de !'dead_rise"
- EenIquasie-statische computer-simulatie betref-fende het tewaterlaten van een offshore-jacket
I . -
i-t--- ii
aneen drijvende ponton. ( LAUNCH)
-Bepaling van slamdrukken voor
oscllerefldecy-nders
- \1erticale oscillatie van een model van een snel
zevndelig deplacementsschip.
Bewgingen van een model van Hr.Ms. in
richtingsgespreide golven
Osc:i.11atie en golfkrachtmetingen met betrekking
totzgn. "Wigley" - modellen.
Oidrzoek naar en predictie van de inzetbaarheid
vanjsnelle, al dan niet planerende, schepen in -zeeang (parameterstudie)
Optimalisatie van een patrouille vaartuig ten aiatizien van de inzetbaarheid in zeegang
- .Invloed van. de massatraagheidsstraal op. het
zee-g!angsgedrag van snelle deplacemefltsschepèn
Voorbereiding ware grootte meting aan boord van
Hr.Ms. Tydeman.
- Weerrouteren voor motorschepen met
hulpzeilvermo-gefl.
Bij verschillende onderzoekprojecten werd samenge-werkt met of opdrachten uitgevoerd voor:
CMO
Coord]aheMaritiem Onderzoek
WL Wateriopkundig. .Labotor±u
MARIN
-ritiemsearch Instituut Nederland
-KM
Koninklijke marineMIT Massachusetts Institute of Technology
University of Michigan
- KNN-I Koniñklijk Nederlands Meteorologisch Instituut
KNZHRM Koninklijke Noord- en Zuid-Hollandse
Redding Maatschappij
- RUG Rijksuniversiteit Groningen) RWS Rijkswaterstaat
en verschi-llende bedr-ijven als:
= van Mill Fa. Koop Le Comte Beeldsnijder
Van een tweetal onderzoekprojecten volgt hierna
het téwaterlateñ van een offshore-jacket van een
driJjvénde ponton (uvi)
Gedurende de laatste decenflia zijn de
offshore-activiteiten op de wereldzeeen in verband met het
zoeken en winnen van olie en gas aanrnerkelijk
toe-genomen. De thans optredende stagnatie lijkt
daar-bij vn voordaar-bijgaande aard te zijn
Een groot
aan-ta1 vste produktieplatformen is in de afgelopen
tijd. op zee geinstalleerd,
omige in waterdiepten
van 3Q0 meter en meer. Deze p1atformen bestaan uit
een dkconstructie, ondersteund door eenstàlen
vakwektOren, de "jacket1t. De jacket is een stijve
constructie bestaande uit stalen pijpen, waarvan
de 'hoOfdkoloxmnen op de zeebodem worden bevestigd
d.nLvl heipalen.
De jacket wordt als regel in liggende toestand aan
laid geconstrueerd, op een bak of ponton geschoven,
naar de juiste of:fshorelokatie gesleept en daar te
water gelaten.
Na detewaterlating wordt dé jacket rechtopgezet
met behulp van een kraan, door middel van het
bal-lasteri van de constructie of met behuip van
t:ijde-lij:k
angebrachte ballasttanks.
Het t
water laten van de jacket iseenbelangrijke
stap
n bet ontwikkelen van een olie- of gasveld
en daarOm worden vooraf uitgebreide modelproeven
uitlgevoerd om een veilig verloop van de operatie
te gaanderen.
In dit. rapport wordt een eenvoudig en snel
compu-terprógramma beschreven, warmee de tewaterlating
van en jacket op pseudo-statische wijze met
be-huip van een tafelcomputer kan worden gesiuleerd.
Dit pogramma is bedoeld voor een eerste
beoorde-ling van de uitvoerbaarheid van. een dergelijke
operatie, voor het verkrijgen van inzicht in het
eveiwicht van ponton en jacket en in de optre'dende
kra1chten gedurende de diverse stadia van de
tewa-terlating.
zien van de inzetbaarheid in zeegang.
In opdracht van de Stichting Coördinatie Maritiem
Onderzoek werd ten béhoeve van de Dienst Vaartuigen
een onderzoek uitgevoerd met als doel de
inzetbaar-heid van een te bouwen patrouille vaartuig voor de
Nederlandse Antillen te optimaliseren.
Uit eerdere onderzoeken bij de Vakgroep
Hydronauti-cawas gebleken dat de bewegingen van planerende.
schepen, zolang niet gelet wordt op niet lineaire
verschijnselen zoàls piekversnellingen enslTàinming1
goed voorspeld kunnen warden met behuip van
bewe-\'
girigsprograinma's gebaseerd op een lineaire
strip-theorie benadering.
Binnen de grenzen zoals aan bet ontwerp gesteld
door de opdrachtgever is met behuip van deze
bere-Ikeringen eeri iàiital systematische variaties van
dhfdMingen, zoals breedte,
kniklijnrojec-tie en deadrise., doorgerekend en hun invloed op de
werkbaarheid bepaald
Bij de interpretatie van de
resultaten is gebruik gemaakt van de grote ervaring
bij de Vakgroep Hydronautica op dit gebied, juist
om ook de niet lineaire effecten in deze
beschou-wing te betrekken.
Met behuip van ter beschikking gesteld statistisch
materiaal betreffende bet te beschouwen vaargebied
is de var.iant met de grootste te verwachten
inzet-baarheid geselecteerd.
Van deze variant is een fysisch model gemaakt ten
behoeve van experimenten in bet Laboratorium van
de Vakgroep.
Hierbij is bet model beproefd in viak water
tenein-de tenein-de weerstand en het te installeren vermogen te
bepalen en .in zowel regelmatige als onregelmatige
golven teneinde de berekeningen te controleren en
lineaire verschijnselen op de uiteindelijke inzet-baarheid.
Uit de resultaten bleek dat dé bewegingen dompen
en stampen goed voorspeld werden dOor de theorie, Be optredende piek versnellingen in de 3
onder-zochtt spectra hebben wel degelijk een grote in-vloed àp de resulterende inzetbaarheid Maar door
bet ontbreken van onderbouwde criteria ten aanzieñ
vantoelaatbare bewegingen en versnellingen is een absolute afschatting van de inzetbaarheid net
goed mogelijk Meer onderzoek op dit gebied lijkt driiigend gewenst. Voor vergeiijkende optimalisatie lijkt de gevolgde procedure echter zinvol.
Ten1ot.te is aan de hand van de proeven nog een groot aantal aanbevelingen .aan d opdrachtgever
gedan voor een verdergaande optimalisatie van het
- Prof.ir.J. Gerritsmä, "Further experiments with Keel-Hull combinations", Universitat Duisburg, JanUary 1986.
- Iñg.W. Beukelman, "Prediction of operability of fast semi-planing vessels in a seaway",
Univer-sitt Duisburg, January 1986.
- Ir..A. Kuning,. "Summary of wOrk done at the Dëlft Ship HydromechanicsLàboratory on planing
craft and swath", Universitat Duisburg, January 1986,
- Prof.ir.J. Gerritsma and J.A. Keuning, "Further experiments with keel hull combinations", The
frst Tampa Bay Sailing Yacht Symposium,
South-east Section of the Society of Naval Architects ad Marine Engineers (SNAIvIE) and the University of South Florida, February 1, 1986. St.Peters-burg..
- Ir.J.M.J. Journée, Twee werkvergaderingen als lid van het Seakeeping Committee van de I.T.T.C., in mei te Athene en in september te Parijs.
- Ing.W. Beukelman en Ir.J.A. Keuning, "Zeegangs-gedrag als ontwerpparameter", PATO-Cursus "Recen-te ontwikkelingen in de Maritieme Techniek", 17 en 18 juni 1986 in de Aula van de TU te Deift. - Prof.ir.J. Gerritsma, "De zeilvaart van de
toe-kmst", opening tentoonstelling "Energie Anders",
11 augustus .1986 te Hoèk van Holland. -- Ir.J.A. Keuning en Ing.A. Versluis, "Sail design and panel calculation", Symposium Yaáht
Architec-ture, The 9th International HISWAsymposium1
-Ook deze verslagperIode werd door de vakgroep/labo-ratoriuth naast wetenschappelijk Onderzbek ook een aantal onderzoeken verricht in het kader van maat
Schapelijke dienstverlening.
Hierbnder wordt o.a. verstaan (betaaide) d-ienst-verleni1ng aan bet bedri.jfsleven en aan de Rijks-overheid in de vorm van adviezen, modelproevèn,
warerdotte metingen e.d.
De in 1.986 uitgevoer4e opdrachten worden hierohder
geno.md.
siLepproeven met de modellen P28 en P28A (.v. Mill,) pa1ing. van de inzetbaarheid äp de (oordzee van een erie semi-pianerende vaattuigen'(DGSM) Wertand- en tr.immeting van e.en snelle
kustred-d]ngoot (Koninklijke Noord- en Zuid-Hollandse
Redding Maatschappij., KNZHRM)
- Heilingproef motorreddingvlet "Siegfried Edmundis" (INzHR24)
Bepreving slingerdempingssysteem op basis van
het Magnus Effect.(Fa. Koop-Nautic)
- Experiment met een modelschroef voorzien van tip vleu1gels (Rijksuniversiteit Groningen)
- High speed displacement Hull Form Series. Calcu-1ated influence of the pitch gyradius on seakee-ping for the parent model ( The Royal Netherlands Nav), The United States Navy aid MARIN Wageningen) - Weerstand- en trimineting van 3 scheepsmodellèn
(Le Cointe Holland b.v.)
tuigeia, P20-Il en P20-Ill (v- Mill)
- Meetrapport éen planerend zeegaand vaartuig, P20-IV (v. Mill)
Bewegingen van een model van Hr.Ms. Tydeman
in richtingsgespreide golven.
Proef in samenwerking met het Waterloopkun-dig Laboratorium te Deift.
Ten behOeve van. het experimente1e onderzoek
be-schiktde Vakgroep Hydronautica over de volgende
faciliteiten: $1eeptánk I Lengte 142 breedte. 4.22 rn waterdiepte 2.50 m wagensnelheid: max. 5 rn/s
golfopwekker : flap-type (e1ektronisch/
hydrauiisch. gestuurd) gOlflengte :. 0L3 6.0 rn
Indé loop van dit jaar is begonnen met het kon struen van een nieuwe sleepwagen- voor sleeptank I.
Sleeptank II
lengte 85
breedte : 2.75 th
waterdiepte : 1.25 rn
wagensnelheid: max. 3 rn/s
gOlfOpwekker : flap-type (.elektronisch/ hydraulisch gestuurd) golflengte : 0.4 - 6:5 rn
In dé loop van dit jaar is de nieuwe sleepwagen voor sleeptank II in gebruik genornen.
Nàast deze "stationairet' faclitéiten beschikt de vakgroep nog over een uitgebreid instrurnentariurn
aan boord van schepen verschillende metingen kun-nen worden uitgevoerd.
De flu volgende lijst van rapporten en publikaties
is in dit jaarverslag opgenomen om een indruk te
geven van de werkzaamheden van de vakgroep.
A.J. Oving
Resistance prediction method for semi-planing
catainarans with symmetrical demihulls
Report 700-S, Ingenieurswerk, 15 January 1986
Ing.W. Beukelman
Prediction of operability of fast semi-planing
vessels in a seaway
Lecture at Universität Duisburg
Reportno. 700, January 1986
Ir.J.A. Keuning
Summary of work done at the Deift Ship
Hyrome-chanics Laboratory on planing craft and swath
Lecture at Universitt Duisburg
Reportno. 701, January 1986
Ir.J.A. Keuning and Ing.A. Versluis
Sail design and panel calculation
HISWA-Paper
Reportno. 702-P, January 1986
Sleepproeven met de modellen P-28 en P-28A,
van
Mill b.v., Hardinxveld-Giessendam
Opdrachtno. SH-0-0186
Rapportno. 703-0, Februari 1986
R. Onnink
Meetresultaten van de Ocean Vamp, een 40 ft racing
sloop
Rapportno. 704-N, Februari 1986
Ir.J.A. Keuning
Roll-metingen aan boord van HNS "Makkum"
Rapportno. 705, Maart 1986
J.L. Celling
Vergelijking tussen rondspant- en knikspantvormen,
Deel I
Zeegangsoptimalisering eurokotter, Deel II
Vergelijking met de
"Bales-optimaliserings-metho-de", Deel III
5e jaars kursuswerk
Rapportno. 692-S(1), Maart 1986
Bepaling van de inzetbaarheid op de Noordzee van
een serie semi-planerende vaartuigen
DGSM - Dienst Vaartuigen - Afdeling projecten
Opdrachtno. SH-0-2285
Rapportno. 706-0, April 1986
Ing.A. Goeman
De bepaling van massa-traagheidsmomenten van een
model
Rapportno. 707-N, April 1986
Weerstand- en triinmeting van een snelle
kustred-dingboot voor de Koninklijke Noord- en
Zuid-Hol-landse Redding Maatschappij (KNZHRN)
Opdrachtno. SH-O-486
Rapportno. 708-0, April 1986
Ing.W. Beukelman en Ir.J.A. Keuning
Zeegangsgedrag als ontwerpparameter
PATO-Kursus, Recente ontwikkelingen in de Maritieme
Techniek
Rapportno. 709-P, Mei 1986
Meetrapport van twee planerende zeegaande
vaar-tuigen, P20-Il en P20-Ill, van Mill b.v.
Hardinx-veld-Giessendam
Opdrachtno. SH-O-486
Simi1atie van duwsteilen met kop- en achterrOeren
5e aars Kursuswerk
Raprortno. 711-S(1),.Mei 1986
Jub.1eUmboek, aangeboden ter gelegenheid van bet 25 arig ambtsjubileum van Prof ir J Gerritsma Boelk no. 712-P, Mel 1986
Heiingproef motorreddingvlet "Siegfried Edmundis"
Koninklijke Noord- en Zuid-Hollan4se Redding Maat-schappij
Opdachtnb. SH-O-0686 R.apportno.. 713-0, Mel 1986
Beproeving siingerdempingssysteem op basis van het "Magnus-Effect", firma Koop
Qpdachtno
SH-O-0786Raportno. 714-0, Juni 1986
Mãrnix Krikke
Stamp- en dompbewegingen van swath-schepen in
re-geliaige golven 5e jars kursuswerk
Rappotno. 715-S(i), Juli 1986 C.A. rijters
Eei mathematisch manoeuvreer model voor een swath
scleesvorm
inenieurswerk
Rapporfno. 716-S, Jüli 1986
J.. Ceiling
inzetbaarheid eurokotters, polair beschouwd Ingenieurswerk
RaDportno 692-S(2), Juli 1986
Practical weather routing of sail-assisted motor
vessels (L)
Reportno. 7i8':, July 1986
A. Post., Ltz 2
"Inland VTS" Scriptie
R.apportno. 717-S, Augustus 1986 J.H. Wulder
Nauwkeurigheid van het Short-Baseline-System van
de Ham 310
Ingenieurswerk deel I
Rapportno. 719-S(i), Augustus 1986
Prof.ir.J. Gerritsma, Drs.P. Melissen en Air Commodore C.T. Nancê
Lezingen gehouden ter gelegenheid van de opening
van de tentoonstelling "De zeilvaart van de toe-kornst" bij de stichting "Energie Ander&' op
11 Augustus 1986 te Hoek van Holland Rapportno. 721-P, Augustus 1986
P. P;.v. d.rug
Simulatie DP-Systemen 5e jaars kUrsuswerk
Rapportno. 720-S(1), September 1986
Experiment met een odelschroef vborzien van tip
vleugels
Rijksuniversiteit Groningen Opdrachtno. SH-0-1084
Rapportno. 722-0, Septeber 1986
PrOf.ir.J. Gerritsma, Drs.P. Melissen en
Air Commodore C.T. Nance
"Windenergie" publikatie in "DuUrzame Energie" Rapportno 724-P, September 1986
Sinulaties van vierbaksduwstellen met of zonder
kop: oeren Ing nieur swerk
Rap: ortno. 711-S(2), Oktcbèr 1986
M.P1. Stenvert Ltz 2
Operationele, functionele specificaties van
visu-ele nigatie hulpmiddvisu-elen.
Scripie
Rapor1tno. 723-5, September 1986
Jaarversi.ag 1985
Raportno. 725, Oktober 1986
Higi speed displacement hull fort series
Ca1u]ated influence of the pitch gyradius On
sea-keepin for the par.ent model
Sponscred by the Royal Netherlands Navy, the United
StaJte Navy, Maritime: Research Intitute. Nether-1anIs (MARIN) and the Royal Australian. Navy
rojeàtno. SH-0-0986
Repprtno.. 726-0,. October 1986
trpport van een planerend zeegaand vaartuig M1l b.v. Hardinxveld-Gièssendam
rachtno. SH-0-1486
Rapportno. 727-0, Noveiber 1986 Beukelmañ
S1amdiukken op c.ylinderoppervlakken bij ge4wongen
OSi1latie
Raportflo. 128, Novémbér 1986
Prcf.ir.J.A. Korteweg en Ing.A. Goeman
Eér quasi-statische computer simulatie betreffende het tewateriaten van eefl offshore jacket van een drijvende ponton (,,LAUNcH")
Rapportno. 729 November 1986 Mee
P20 van
Opd
Simulatie van een dynamisch positionerings systeem
Ingenieurswerk
RappOrtno. 720-S(2)., December 1986
Meetrapport van 3 scheepsmodellen in opdracht van
Le Comte Holland b.v. Opdrachtno. SH-0-1386
Ràpportno.. 730-Q, November 1986
Prof.ir.J. Gerritsma and J.A. Keuning, "Further,
experiments with keel hull combinations", The
first Tampa Bay Sailing Yacht Symposium,: South-east Section of the Society of Naval Architects
and Marine Engineers (SNAHE) and the University
of South FlOrida, February 1, 1986.. St.
Peters-burg.