ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLISKIEJ Seria : ^GÓRNICTWO z. 116
________ 1982 Nr kol. 717
Przemysław GRUCA
WYKORZYSTANIE OYNAMIKI SY STEMÓW W BADANIACH NAD ORGA NI ZA CJ Ą Z A OP AT RZ EN IA MA TE RI AŁ OW EG O KOPALŃ WĘ G L A KAMIENNEGO
Streszczenie. W artykule pr zedstawiono symulacyjny model msteme- tyczny wielostopniowego! systemu obrotu przedmiotami pracy, o b e j m u jący producenta, pośrednika i odbiorców określonej grupy ma te ri a
łów. W y ry wk ow o pr ze dstawiono wyniki symulacji tego modelu. Przepro
wadzona analiza przyczynowo-skutkowa, której celem była id en ty fi ka
cja źródeł zakłóceń w funkcjonowaniu systemu, w zawartej formie przedstawiona jest w formie w n i o sk ów i stwierdzeń końcowych.
Kontynuowanie produkcji i za pe wn ie ni a jej ciągłości wymaga stałego uz u
pełniania zwłaszcza przedmiotów pracy, które ulegaję zużyciu w cięgu J e d
nego cyklu produkcyjnego.
Surowca, materiały, półfabrykaty i narzędzia stale cyrkuluję między przedsiębiorstwami, w których podlegaję kolejnym procesom przetwórczym, ai do powstania końcowego produktu finalnego.
Owa rotacja środków produkcji realizowana jest w drodze wy mi an y towa- rowo-pieniężnej w systemie obrotu towarowego.
Podjęte w Instytucie Organizacji i Ekonomiki Górnictwa Politechniki Ślęskiej prace [3] postulowały zbudowanie symulacyjnego modelu m a te ma ty cz
nego opleujęcego funkcjonowanie wielos to pn io we go systemu dyetrybucji, z w a
nego dalej sc entralizowanym systemem zaopatrzenia ma teriałowego kopalń wę
gla kamiennego", którego badania pozwoliłyby zidentyfikować źródła zakłó
ceń w zachowaniu eię systemu, jak również wy sunęć określona propozycje zmian us pr awniajęce Jego funkcjonowanie. Poniższy artykuł etanowi zwarty opis oeięgniętych wyników, szerzej i dokładniej przedstawionych w pra
cy [3] .
Gospodarka przedmiotami pracy jest ściśle zwięzana z funkcjonowaniem obrotu tymi przedmiotami [7] . Zw ięzki te nie zawsze sę dostrzegane, co powoduje cz ęs to próby poprawy określonych dziedzin gospodarki materiałami w oderwaniu od problematyki obrotu, bez jednoczesnych zmian tych jej od
cinków, która w praktyce decyduję o lstnlejęcej sytuacji. A decyduję s z e
roko rozumiana struktura organizacyjna systemu obrotu i obowięzujęce w nim reguły postępowania.
Kompleksowe rozwięzanie postawionego problemu wymagało, by badaniami ob
jęć wszy st ki e po dmioty gospodarcze uczestnlczęce w obrocie, a więc:
76 P. Grues
a)- b ).
EZGM-y
kopalnie
Rys. 1. Granice systemu regulacji zapasów w sc entralizowanym systemie za
opatrzenia materiałowego kopalń węgla kamiennego
Wykorzystanie dy namiki aystemów. 77
- odbiorców, którymi w tym wypadku są kopalnie węgla kamiennego, a do kł a
dniej Dz ia ły Go sp od ar ki M a t e r i a ł o w e j ,
- producentów, a raczej ich Dz ia ły Zbytu W y ro bó w Gotowych,
- oraz w s zy st ki e Jednostki po śr edniczące w obrocie towarowym między pro
ducentami a odbiorcami.
Granice badanego systemu pokazane sę na rys. la.
Dla zamodelowanla tak złożonego układu wyko rz ys ta no Dynamikę Sy st em ów (w skrócie DS) , metodę opracowanę przez grupę naukowców amerykańskich pod kierunkiem O.W. Forrestera. W literaturze przedmiotu można znaleźć rów
nież i inne nazwy tej metody. Jak:
- dynamika przemysłowa [5] ,
- teoria dyna mi cz ny ch modeli przemysłu [2] ,
- metoda an al iz y dy namiki sy stemów zerzędzania - DSZ [5] , - czy też teoria modeli zachowania d y na mi cz ne go - M Z D [8] .
W ramach metody DS [l] system gospodarczy przedstawia się Jako układ zbiorników (poziomów) zawierajęcych wielkości tworzęce ten system, a więc materiały, wyposażenie, personel, pieniędźe, zlecenia i informacje, p o łączonych kanałami, przez które przechodzę strumienie powyższych wi e l k o ś ci z jednego poziomu do drugiego, których natężenia regulowane sę przez stanowiska decyzyjne. Model DS zawiera również opóźnienia i • wzmocnienia przepływów, dężę c d o odwzorowania ich rzeczywistych charakterystyk.
Sk on st ru ow an y, dynamiczny, symulacyjny model ma te ma ty cz ny badanego sy
stemu posiada formę układu równań różnicowych. Zasadn ic zo układ ten składa aię z dwóch typów równań odpowiadających poziomom i prędkościom. Dla lep
szego zrozumienia struktury systemu i interpretacji zależności między zmiennymi pr zedstawionymi w postaci symboli ma te matycznych zbudowano tak
że model graficzny pokazany na rys. 3.
W prowadzonych badaniach nad obrotem towarowym przedmiotami pracy w ramach scentral iz ow an eg o systemu zaopatrzenia ma te riałowego kopalń skon
centrowano uwagę na przepływach trzech wi el ko śc i tworzących ten obrót, a mianowicie :
- zamówieniach, - materiałach,
- informacjach niezbędnych do op er at yw ne go zarządzania systemem.
Ze wz gl ęd u na złożoność »systemu nie uwzględniono w nim strumieni w y posażenia technicznego, ludzi i pieniędzy, zakładając, że w okresie obję
tym symulacją zmiany tych wielkości są niewielkie i nie wywierają istot
nego wpływu na zachowanie się systemu.
Wśró d potoków zamówień w y ró żn io no dwa ich rodzaje:
♦ -
- strumienie zamówień planowych, będących funkcją opracowywanego planu za
opatrzenia materiałowego.
t
78
a. Poziom
SWT
— ... ...
nazwa poziom u
( i i
num er rów nanie tíru m ten w w ¿tía
b. Strumienie
infarmacje materiały z »mementa pieniądze per sentí wypasaienie
d. Pobieronie informacji
/ Stanowisko decyzyjne
numer równania
infarmacje
parametry
P. Gruca
Wykorzystania dynamiki systemów.. 79
e.
f Parametry CP
tym tom nm ęśry
9
zmienne pomocnicze
Element przepustowość/
Rys. 2. Podstawowe elementy modeli DS
80 P. Gruca
- strumienie zamówień bieżących składanych telefonicznie, teleksem będź też w wyniku bezpośrednich wizyt przedstawicieli jednego podsystemu w drugim.
Przy tych założeniach model matematyczny obejmuje 45 równań podstawo
wych oraz 53 równania waru nk ów początkowych.
Model matematyczny stanu aktualnego Podsystem k o p a l ń :
PZK.K « PZK.O + DT (SSO.OK - SZK.OK) PTK.K « PTK.O + DT (SMT.OK - SWO.OK) PPO.K = *>P0.O + DT (SSO.OK - PPO.O)
DT (SWO.OK - PSO.O) DT (SGK.OK - SPK.OK) PSO.K
PBK.K
PPO.O PSO.O PBK.O CDK.K
SZK.KL » T SGK.OK pSó.k
PZT.K 5 f O
PMT.K T T “ SCT.K SLT.K
COT.K = CMT + CST PPT.K p mT Tk PPT.K »
PST.K = SPT.KL «
SMT.KL *
1 Cp k
1 C5R
(ŚSO.OK; CBO) SWO.KL - T 3 (SMT.OK; CTK) SGK.KL ■ PPO.K . CKK . CDK.K SPK.KL « Tj (SGK.OK; CBK)
Podsystem p o ś r e d n i k a :
PBT.K » PBT.O + DT (SPK.OK - SPT.OK) PZT.K = PZT.O + DT (SZK.OK - SMT.OK) PMT.K « PMT.O + DI (SWT.OK - SMT.OK) PET.K = PET.O + DT (SDT.OK - SET.OK) PFT.K « PFT.O + DT (SBT.OK - SFT.OK) PTT.K = PTT.O + DT (SWP.OK - SWT.OK)
gdzie : TA. K =
TB. K
CCT . SPT.OK
PST.O ♦ DT (PMT.K - PST.O)
= Tj (SPK.OK; C B T )
TA.K dla PMT.K < PPT.K
TB. K dla PMT.K > PPT.K
SCT.K, jeżeli SLT. K > SCT.K SLT.K, jeżeli SLT. K < SCT.K TA.K, Jeżeli TA.K > SWT.OK SWT.OK, jeżeli SW T. OK > TA.K
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9)
(
10)
(1 1) (12) (13) (14) (15) (16) (17) (18) (19)
(
20)
(2 1) (2 2 )
(23)
Rys.3.Modelgraficznyobrotuwybranejgrupy materiałowejw rsmechscentralizowanegosystemuzaopatrzeni*materiałowegokopalńwęglakamiennego
Podsystem producenta Podsystem kopalń
SWP
Wykorzystanie dynamiki systemów. 81 SDT.KL - (PPT.K - PST.K)
SET.KL - Tj (SDT.DK; CET)
SBT.KL - S Z K . O K + (PPT.K - PMT.K) ę i y SFT.KL = T 3 (SBT.DK; CFT)
SWT.KL « T 3 (SWP.DK; CTT) Podsystem p r o d u c e n t a :
PZP.K « PZP.O + DT (SFT.DK - SWP.DK) PMP.K « PMP.D + DT (SMP.DK - SWP.DK) PGP.K « PGP.D + DT (SGP.DK - SAP.OK) PPP.K = PPP.D + DT (SZP.OK - SPP.OK) PRP.K = PRP.3 ♦ DT (SPP.OK - SMP.DK)
PZP.K SCP.K DT
SLP.K PMP.K
~5T
PNP.K = CCP . SWP.DK SOP. K = CRP . SMP.DK
pC p K
SRP.K « S P T. OK ♦ SET. OK -
PSP.K » PSP.3 + DT (PMP.K - PSP.O) 1
SWP.KL
gdzie
PA. K ■
PB. K ■
SG P. KL
J P A . I PB.
SLP.K, SCP.K, PA.K, SMP.DK,
i
SOP.K,SPT.DK,
"Cp“
Efp
K dla PMP.K < PNP.K K dla PMP.K > PNP. K
Jeżeli SLP. K < SCP.K Jeżeli SC P . K < SLP.K Jeżeli PA.K > SM P. DK
Jeżeli Jeżeli
Jeżeli SA P. KL - T, (SGP.DK; CW)
Jeżeli Jeżeli
(
SAP. OK,SRP.K,
S P P. KL « T 3 (SZP.OK; CU) SMA.KL - T, (SPP.OK; CPP)
S M P. DK > PA.K SO P . K < SPT.DK
SOP. K > SPT.DK
SA P. DK < SRP.K SR P . K < SA P.DK
(24) (25) (26) (27) (28)
(29) (30) (31) (32) (33) (34)
(35) (36) (37) (38) (39)
(40)
(41)
(42)
(43)
(44) (45)
82 P. Gruca
A oto Jak Interpretować należy niektóre z prezentowanych równań. Brak technicznie uza8adnionych nora zużycia materi ał ów jak 1 inne względy po
woduję. że wielkości zamówień obrazujące przewidywane zużycie określonych materi ał ów w okresie objętym planem (w okresie CP) ustala się na podsta
wie ubiegłorocznego zużycia tych materi ał ów skorygowanego o przewidywany wzrost lub spadek zapotrzebowania.
Wychodzący jednak z kopalń strumień zamówień Jest wi ększy ad tak us ta
lonego zapotrzebowania o wi elkość odzwierciedlającą znany z przeszłości stopień potwierdzania zamówień przyjętych do realizacji przez producenta.
Tak więc natężenie strumienia S G K Jest równe iloczynowi wyróżnionych zmien
nych, co pokazuje równanie (9). Czas potrzebny na opracowanie kopalnia
nych planów zaopatrzenia matariałowego obrazuje stała CBK.
Tak ustalona wielkość zamówień trafia do Dz iałów Realizacji Zaop at rz e
nia w podsystemie pośrednika, gdzie opracowywana Jest zbiorczo dla w s zy st
kich kopalń podległych danemu przedsiębiorstwu w czasie równym CBT. W y chodzący z pr zedsiębiorstwa strumień zamówień SPT stanowi główny potok za
mówień planowych, będący podstawę ustalania w podsystemie 'producent'* pro
jektu planu produkcji (SGP). Na wi elkość strumienia SGP ma wpły w również zdolność produkcyjna producenta, zmieniająca ^ię skokowo (równanie 41).
Prace związane z ustalaniem projektu planu trwają przez okres równy CW.
Po tym czasie przystępuje się, do opracowywania planu produkcji, które to prace trwają przez okrea równy CU. Suma cz as ów CW + C U stanowi całkowite wyprzedzanie, z jakim odbiorcy zobowiązani są zgłaszać swoje zapotrzebo
wania producentowi.
Równanie (43) na strumień zleceń produkcyjnych mówi, że przyjęty do realizacji plan produkcji Jest równy albo strumieniowi S A P opisanemu rów
naniem (42), albo też zmiennej pomocniczej SRP, będącej skorygowanym port
felem zamówień. Zmienna SRP stanowi sumę planowanego, głównego strumianie zamówień SPT 1 strumienia zamówień dodatkowych, wypływających z sektora pośrednika, którego identyfikatorem Jest SET, pomniejszoną o przewidywany na koniec roku stan zapasów zgromadzonych w magazynie wy ro bó w gotowych. Ów zapas na koniec roku jest estymowany ś.adnim stanem zapasów o czasie uśre
dnienia CZP.
Z uwagi na fakt, ża wszystkie wyróżn io ne strumienie, w tym także stru
mień SZP, mają w y mi ar (szt/tydzień) w równaniu (38) na SRP, odjemnikiam Jest nie cały przewidywany zapas PSP lecz Jego część wynikająca z przyjętego okresu planowania CP.^
St rumień SET, będący wyjściem z elementu przepustowości trzeciego rzę
du o czasie przejścia CET Jest funkcją strumienie SDT.
Generowany w podsystemie pośrednika strumień dodatkowych zapotrzebowań (SDT) równanie (24) obrazuje dodatkowe zamówienia rozpatrywanych je dn os
tek pośredniczących w obrocie towarowym przedmiotami pracy, mające na ca
Wy korzystani» dynamiki systemów. 83
lu doprow ad ze ni e zapasów PMT do etanu pożądanego PPT. Podobnie jak w pod
systemie producenta, tak i tutaj prze wi dy wa ny na koniac roku stan zapasów ea ty mo wa ny Jaat średnia »tan»« za pasów PST o czasie uśredniania CZT. Stru
mień SOT, podobni« jak wymieniona wcześniej zmienna, należy również do klasy zmiennych dyskretnych.
Wróćmy jednak do podsystemu producents. Odpowiedzią producenta na stru
mień zleceń pr odukcyjnych SPP jest spływ w y ro bó w o natężeniu SMP, który to at rumień zasila magazyn wy ro bó w petowych. Wartość chwilowę poziomu PMP określa równanie (30). Wy pł ywający z tego poziomu strumień materiałów SWP,
»kierowany do m a ga zy nó w pośrednika, regulowany Jest poziomami PMP, PZP oraz strumieniem SMP (równanie 40).
Nie sposób omówić tego równania (40) bez uprzedniego zdefiniowania po
ziomu PZP i strumienia zasilającego ten poziom. Ne ws tę pi e wspomniano, że wśród strumieni zamówień wyróżniono strumienie zamówień planowych, które w y st ępowały w d o t y ch cz as ow ym opisie systemu oraz strumienie zamówień bie
żących, które precyzuję aktualne potrzeby odbiorców. W idealnym systemie zaopatrzenia zamówienia bieżące nie maję racji bytu. gdyż odbiorcy Już wcześniej określili swoje za potrzebowanie w planie zaopatrzenia ma teria
łowego, które są jednocześnie zobowiązaniami finansowymi tych pr zedsię
biorstw, Wielo czyn ni kó w powoduje, że ustalone planem wielkości dostaw Jak również ich struktura odbiegają od rzeczywistych po tr ze b kopalń w danym tygodniu czy m i e s i ą c u , nawet wtedy, gdy globalnie w skali roku za potrze
bowania te pokrywają się z planem.
Ge ne r o w a n y w sektorze pośrednika strumień zemówled bieżących oznaczono symbolem SBT. Natężenie tego strumieni» określa równanie (26), Po przej
ściu przez element przepustowości trzeciego rzędu strumień SB T zasila po
ziom bieżących ni ezrealizowanych za mówień u producenta, którego wielkość obliczana Jest w z or em (29).
3ak wy ni ka z równania (40), prędkeść do staw materiałewych SWP przy ni e
wielkich stanach za pasów PMP jest równa mniejszej z dwóch wielkości:
- prędkości wynikającej z poziomu ni ez re alizowanych zamówień; przedstawia ję zmienna SCP,
- prędkości wy ni kającej z poziomu ma te ri ał ów (wyrobów) w magazynie w y r o bów gotowych, przedstawionej zmiennę SLP.
W przypadku zaś, gdy zaległości niezrealizowanych zamówień bieżących u producenta są n i e w i e l k i e , a stan za pasów w magazynie w y ro bó w gotowych w y soki , prędkość dostaw do pośrednika Jeat równa prędkości spływu wymśsów, z o d dz ia łó w pr od ukcyjnych (S MP ).
Po czasie C T T . wyni ka ją cy m z transportu materi ał ów Sd producenta do p o ś r e d n i k a , materiały trafiają do magazynu PMT. Wa rtość chwilową poziomu PMT oblicza się równaniem (i3). O tym, Jakie będzie natężenie dostew m a teriałów od pośrednika do k o p a l ń , decydują podobne czynniki jak w pr zy
padku d o st aw od producenta do PMT. Pokazuje to równanie (23).
wantnt Atltr
>
84 P. Gruca
I
wariantA 2111
Wykorzystanie dynamiki s y s t e m ó w . . 85
Rys.4.PrzebiegistrumieniSSO i SWO dla wariantówA 1111, A 1112, A 2111,A 2112
mariant A1121
86 P. Grue*
[tyfJ
warimí A 712/ Rya.5.PrzabiaglstrualeniSSO i SWO dla wariantówA 1121, A 1122, A 2121,A 2122
88 P. Grues
Poziom PZT, bieżęcyeh niezrealizowanych potrzeb kopalń w Zakładzie Gos
podarki Materiałowej, obliczany równaniem ( l 2 ) , zasilany Jest strumieniem SZK, którego natężenie zależy ad strumienia SSO i stałej CBO (równanie ( 7 ) K Strumień bieżęcyeh potrzeb m a t e r i a ł o w y c h , zgłaszanych przez oddzia
ły produkcyjne kopalń ( S S O ) , Jest w tym modelu zmiennę zewnętrzną.
Przedstawiony model, który obrazuje strukturę organizacyjną systemu 1 obowiązujące w nim reguły podejmowania decyzji, można było zbudować dzię
ki uprzejmości i zaangażowaniu wszystkich niepokojonych kierowników po
szczególnych sektorów systemu.
Również w zakresie oceny stopdfe zgodności modelu z badaną rzeczywis
tością uzyskano daleko idącą pomoc od rozmówców. Ocena ta przebiegała rów
nolegle z budową modelu w miarę poznawania sposobów działania czynników rządzących zach ow an ie m się systemu. Ole potwierdzenia wewnętrznej zgod
ności modelu Jak również uzyskania wstępnych informacji o własnościach systemu dokonano 12 pr ze bi eg ów symulacyjnych modelu wybranych z opracowa
nego planu badań symulacyjnych.
W eksperymentach tych zastosowano trzy rodzaje wejść testujących a mia
nowicie:
1) SSO = Const (SAA) (funkcja stała), tzn. badano reakcje systemu, gdy zapotrzebowanie oddziałów produkcyjnych kopalń było stałe w całym o- kresie objętym symulacją. Ten rodzaj wejścia zastosowano po to. by ocenić czy system rzeczywiście posiada stan równowagi dynamicznej.
2) S S O * SAA (l + sin - ^ ) funkcję sinusoidalną, tzn. na stałe za
potrzebowania oddziałów zostały nałożona wahania sinusoidalne, a amplitu
dzie równej 10% wartości SAA (stałej) i okresie wahań równym okresowi'pla
nowania potrzeb materiałowych.
3) i trzecie we jście to funkcja przypadkowa (losowa), dla której w a r tość średnia wynosi SAA, a odchylenie standardowe około 10% tej wartości.
Na rys. 4 1 5 pokazane są przebiegi symulacyjne strumieni SSO i SWO dla dwóch ostatnich funkcji testujących.
A oto Jak przedstawiają się wnioski. Jakie wyniknęły z przeprowadzo
nych badań: '
Wykorzystanie podejścia systemowego do badania scentralizowanego s y s
temu zaopatrzenia materiałowego kopalń węgla kamiennego,' umożliwiło kom
pleksowe rozpatrzenie problemu, gwarantujące przy dalszej kontynuacji ba
dań uzyskanie rozwiązań istotnie poprawiających funkcjonowanie systemu.
Opracowany model symulacyjny odzwierciedla bowiem wszystkie ważniejsze elementy, sposób ich współdziałania, decydujące o stopniu zaspokojenie p o trzeb materiałowych odbiorców.
Laboratoryjny charakter tych prac. umożliwiający w sposób szybki i ta
ni uzyskanie rozwiązania przesądza o celowości podjętego tematu. Przepro
wadzone badania symulacyjne modelu, które z jednej strony stanowiły spraw
dzian poprawności modelu, a z drugiej źródło informacji o Jego wł as no ś
Wykorzystanie dynamiki syste mów. 89
ciach pozwalaj? stwierdzić, te powodem ni ezadowalającego funkcJonowania systemu są między i n n y m i :
1. Wadliwie realizowana polityka ustalania możliwości produkcyjnych producenta Jak również polityka generowania strumienia zleceó produkcyj
nych, będącago planem produkcji.
2. Brak powiązań między ks ztałtowaniem się poziomów PMP i PZP, a więc zswartością magazynu w y ro bó w gotowych i portfelem bieżących zapotrzebowań u producenta a strumieniem zleceń produkcyjnych - SZP.
3. Duża inercja systemu wynikająca ze znacznych wartości przypisywa
nych parametrom CU i CW, która stanowią w y ma ga ny okres wyprzedzeń przy zgłaszaniu zapotrzebowań planowych. Jak również parametrowi CP (okresowi planowania potrzeb materiałowych).
4. Stosowanie przez pośrednika takich wytycz ny ch regulacyjnych, które służą Jego potrzebom, a nie od zwierciedlają interesu odbiorców.
5. Wzmacnianie przez pośrednika wa ha ń strumienia SSO, tj. strumienia potrzeb bieżących kopalń.
6. Brak magazynu materi ał ów w podsystemie kopalń.
7. S e le kt yw ny charakter funkcjonowania ma ga zy nó w PMP i PMT, tj. ma ga
zynu wy r o b ó w gotowych u producent? i magazynu zl okalizowanego w podsyste
mie pośrednika.
Ponadto stwierdzić można, że zmiana czasów transportu towarów od pro
ducenta do. odbiorcy nie wprowadza istotnych zmian w zachowaniu się syste
mu. Zmia n takich nie wprowadza również zwiększenie mocy produkcyjnych pro
ducenta ponad zapotrzebowania kopalń.
OBJAŚNIENIE SYMBOLI UŻYTYCH W MO DE LU
Podsystem k o p a l ń :
P8K - poziom planowanych zapotrzebowań (zamówień) na linii prac związa
nych z ich op ra cowywaniem w kopalniach,
PPO - średni poziom potrzeb materiałowych zgłaszanych przez oddziały ko
palń ,
PSO - średni poziom zużycia materi ał ów w oddziałach produkcyjnych kopalń, PTK - poziom materiałów będących w dr od ze między RMB a oddziałami produk
cyjnymi kopalń,
PZK - poziom' bieżących niezrealizowanych potrzeb w kopalniach,
SGK - generowany w kopalniach strumień za potrzebowań (zamówień) p l a n o wych,
SPK - planowany strumień za potrzebowań (zamówień) kopalń,
SSO - strumień bieżących potrzeb materiałowych zgłaszanych przez oddziały produkcyjne kopalń (zmienna z e w n ę t r z n a ) ,
SWO - strumień materiałów wpływający do oddziałów kopalń, SZK - strumień bieżących zapotrzebowań (zamówień) kopalń, /
90 P. Grue»
C80 - cza* przejścia zapotrzebowań bieżących, zgłaszanych przez od
działy produkcyjne kopalń, na linii prac związanych z ich spo
rządzaniem .
CBK - czas przejścia zapotrzebowań (zamówień) planowanych na linii prac związanych z ich opracowaniom w kopelniach,
CDK - wzmocnienie w sekcji koordynacji EZGM,
CKK - wzmocnienie w sekcji kontroli zużycia materiałów EZGM, CPK - stała czasowa uśredniania potrzeb kopalń,
CTK - czas przejścia materiałów z RMB do oddziałów produkcyjnych ko
palń ,
CUK - stała czasowa uśredniania do st aw dla kopalń.
Podsystem p o ś r e d n i k a :
PBT - poziom zamówień planowanych głównych na linii prac związanych z ich opracowaniem n sektorze pośrednika,
PET - poziom zamówień planowanych dodatkpwych na linii prac związanych z ich opracowaniem w podsystemie pośrednika,
PPT - poziom zamówień bieżących pośrednika na linii prac związanych z ich sporządzaniem,
PMT - poziom za pasów materiałowych w podsystemie pośrednika, PPT - pożądany stan zapasów w RM8,
PŚT - średni sten zapasów materiałowych,
PTT - poziom m a te ri ał ów będąeych w drodze od producenta do RMB,
PZT - poziom bieżących niezrealizowanych potrzeb kopalń w sektorze po
średnika ,
SBT - generowany u pośrednika strumień ««mówień bieżących,
SCT - wypływający z podsystemu pośrednika strumień materiałów do ko
palń, limitowany poziomem PZT, /
SDT - strumień dodatkowych zapotrzebowań (zamówień) generowany w sek
torze pośrednika,
S E T - strumień dodatkowych zapotrzebowań (zamówień) wypływający od po
średnika do producenta,
SFT - strumień bieżących zamówień w y p ł yw aj ąc y od pośrednika do produ/ centa ,
S L T - wypływający od pośrednika strumień materiałów limitowany pozie- mem P M T ,
SMT - rzeczywisty strumień materi ał ów wy pł yw aj ąc y od pośrednika do ko
palń ,
TA, TB - zmienne pomocnicze wy korzystywane przy ustalaniu wielkości stru* mienia SMT,
SPT - planowany, główny strumień zamówień pośrednika, SWT - strumień materiałów wpływający do RMB ad producenta,
CAT - stała czasowa, obrazująca szybkość wyrównywania zapasów w RMB do stanu pożądanego.
Wykorzystanie dynamiki systemów. 91
CBT - czas przejścia zamówień planowych głównych na linii prac związanych z ich opracowanie«,
CCT - ws k8źnik nor«y zapasu w tygodniach dla RMB,
CET - czas przejścia zamówień planowych do da tk ow yc h na linii prac z w ią za
nych z ich opracowanie«,
CFT - czas przejścia zamówień bieżących na linii prac związanych z ich sporządzeniem w sektorze pośrednika,
CMT - minimalne opóźnienie w realizacji zapotrzebowań (zamówień) kopalń w podsystemie pośrednika,
COT - opóźnienie (zmienne) w realizacji za po trzebowań ma te riałowych ko
palń przez pośrednika,
CST - średnie opóźnienie w realizacji za po tr ze bo wa ń (zamówień) kopalń w sektorze pośrednika,
CTT - czas przejścia ma te ri ał ów od producenta do RMB,
CZT - stała czasowa uśredniania atanu za pa só w materi ał ow yc h w RMB.
CP - stała czasowa uw zg lędniająca dł ugość okresu planowania potrzeb ma- t e r i a ł o w y ć h ,
DT - krok rozwiązywania równań mo delu matematycznego.
Podsystem p r o d u c e n t a ;
PGP - poziom generowanych u producenta zleceń produkcyjnych, będących p r o
jektem planu, na linii prac związanych z ich opracowaniem,
PNP - d o p u sz cz al ny ma ks ym al ny stan za pa só w w magazynie w y r o b ó w gotowych u p r o d u c e n t a ,
PMP - poziom ma te ri ał ów (wyrobów) w magazynie wy r o b ó w gotowych u prod u
centa ,
PPP - poziom zleceń pr od ukcyjnych będących planem produkcji na linii prac związanych z ich opracowaniem,
PRP - poziom w y r o b ó w (meteriałów) w oddziałach produkcyjnych producenta (produkcja w toku),
PŚP - średni etan za pasów w y ro bó w gotowych u producenta,
PZP - poziom bieżących niezreal iz ow an yc h za mówień pośrednika u producenta, SAP - strumień zl eceń pr odukcyjnych będących projektem planu produkcji, SCP - strumień d o st aw m a te ri ał ów (wyrobów) do sektora pośrednika, limito
wany poziomem PZP,
SGP - genero wa ny u producenta strumień zleceń produkcyjnych, będących pro
jektem planu produkcji,
SLP - strumień d o s t a w m a te ri ał ów (wyrobów) do pośrednika, limitowany po
ziomem PMP,
S M P - strumień materi ał ów (wyrobów) spływający z produkcji do magazynu wy ro bó w gotowych,
S O P - możliwości produkcyjne producenta (zdolność p r o d u k c y j n a ) , S P P - strumień zleceń pr odukcyjnych będący planem produkcji, SR P - skorygowany portfel zamówień.
92 P. Gruca
SWP - wypływający od producenta rzeczywisty strumień materiałów (wy
robów) ,
PA, PB - 2mienne pomocnicze wy korzystywane przy ustalaniu wielkości stru
mienia SWP,
SZP - generowany u producenta strumień zleceń produkcyjnych, będący planem produkcji,
CCP - wskaźnik normy zapasu wy ro bó w gotowych w tygodniach, CPP - czas przejścia w y ro bó w (materiałów) w produkcji,
CRP - wzmocnienie przy ustalaniu możliwości produkcyjnych producenta, CU - żądane przez producenta wy pr ze dz en ie w składaniu zamówień plano
wanych dodatkowych przez pośrednika,
CW - wyprzedzenie w zgłoszeniu zamówień planowych głównych w stosunku do zamówień dodatkowych zgłaszanych przez pośrednika,
CZP - stałe czasowa uśredniania stanu zapasów w magazynie wy robów go
towych u producenta.
LITERATURA
[1] Forrester 3.W. : Industrial Dynamics. Massachusetts 1961. The M I T Press.
[2] Gordon G. : Symulacja systemów. WNT, Warszawa 1974.
[3] Gruca P. : Dynamiczny model scentralizowanego systemu zaopatrzenia ma
teriałowego kopalń węgla kamiennego. Gliwice 1979, praca doktorska, niepublikowana.
[4] Kozdrój M. , Gruca P. : Badania nad systemem regulacji zapasów w PGMiT PW "Transaag". Zeszyty Naukowe Politechniki śląskiej, s. Górnictwo, z. nr 84, Gliwice 1978.
[5] Łukaszewicz R. : Dynamika systemów zarządzania. PWN, Warszawa 1975.
[ó] Soucek Z. : Projektowanie wi elkich systemów przemysłowych. Modele za
chowania dynamicznego. CJOPM, Warszawa 1974.
[7] Wo jc iechowski T. : Obrót środkami produkcji. PWE, Warszawa 1972.
R e c e n z e n t : Prof, dr háb. inż. Wł od zi mi er z Sitko
Wpłynęło do Redakcji 26.1.1982 r.
Wy ko rz ys ta ni e dynamiki systemów. 93
HCn0JIb30BAHKE AHHAMHKH CHCTEM flJIH HCCJtEHOBAHHil OPrAHH3AUHH MATEPHAJbHOrO CHAEKEHHH KAMEHHOYTOJIbHHX 1HAXT
P e 3 » u e
B paboie npeflciaBJieHa CHMyjiamiOHHaH MaTeMaTmieoKaa MCflejib MHoroKacKajHOf}
CHCTeMH flJIH OSopOTa npOH3BO,HCTBeHHHMH CpeflOTBaMH, OXBaiHBaiOHaa npOH3BO,HH- TejiH, nocpe^HHKa h noTpeOHTeJieft onpefleaeHHofi rpynmj MaxepnajioB. HaciKttHO npHBe^enu pe3yjibiam CHMyjiaujm o t oI! MOfleaa. EpoBeaeHHbtS ixph^h h h o - nooaea- cTBeHHbdi aHaaH3, ueabn Koioporo aBaaaaob HaeHTH$HKaujia k o t o^i h h k o b nouex b ijyKKiiHOHHpoBaHHsi OHCTeMu, npe.scTa8.neHa b BH.se b u b o a o b h OKOHHaiejiHHNx onpe- aeaeHHit.
THE UTIL IZ AT IO N OF SY S T E M S DY NAMICS IN THE RESEARCHES ON A R R A NG EM EN TS IN MATE RI AL S S U PP LY IN CO LL IE RI ES
S u m m a r y
The paper presents a mathematical simulation model of a multi-stage system of turnover of the objects of work, embracing a producer, a m i d dleman, and these w h o receive the de finite group of materials. The re
sults of simulation of this model have been presented in fragments. The cause and effect analysis, aiming at locating the sources of errors in the system's operation is briefly presented in the form of conclusions and final remarks at the end of the paper.
i
