Andrzej Sławiński, Katedra Ekonomii Ilościowej SGH

W jakiej części oczekiwana inflacja będzie pokłosiem Covid-19 i globalnych szoków podażowych, a w jakiej

efektem zmiany sposobu prowadzenia polityki pieniężnej ?

Andrzej Sławiński, Katedra Ekonomii Ilościowej SGH

Zestaw pytań w większości retorycznych

• Czy uzasadnione jest wieszczenie załamania koniunktury i skokowego wzrostu bezrobocia w wyniku podwyżki stóp procentowych w gospodarce znajdującej się w fazie

relatywnie wysokiego wzrostu

?

Zastosowanie w latach 80-tych wysokich realnych stóp procentowych przyniosło dwie dekady Great Moderation

-12%

-8%

-4%

0%

4%

8%

12%

1961 1964 1967 1970 1973 1976 1979 1982 1985 1988 1991 1994 1997

Realne stopy procentowe

Germany France Italy

Źródło: IMF, International Financial Statistics

• Czy niezależność banku centralnego i stan demokracji mają wpływ na skuteczność polityki pieniężnej

?

• „We analyze the effect of central bank independence on

inflation for a sample of 118 developing countries between 1980 and 2013. We find that higher central banks

independence is associated with lower inflation rates.

• This effect on inflation is stronger the more democratic a country is, but it is also present in non-democratic

countries”.

A. C. Garriga, C. M Rodriguez (2020). „More Effective Than We Thought: Central Bank Independence and Inflation in Developing Countries” Economic Modelling, vol. 87-105

• Czy tempo wzrostu płac wyższe od sumy długoterminowego tempa wzrostu wydajności i celu inflacyjnego wpływa na

inflację

?

Sytuacja społeczno-gospodarcza kraju w październiku 2021 r (2021) GUS

111 110 109 108 107 106 105 104 103 102 101 100 99 98

Płace nominalne

Płace realne

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X

2019 2019 2020

Co można wpisać na listę czynników sprzyjających utrzymywaniu się polskiej gospodarki na ścieżce zrównoważonego wzrostu

?

-7 -5 -3 -1 1 3 5

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

products related to GVC activities fuels & primary goods other manufactured goods

Zmiany w strukturze salda handlowego

EUR mld

• Jaka byłaby nasza polityka gospodarcza, gdybyśmy nie byli w

Unii Europejskiej i nie moglibyśmy liczyć dzięki temu na trwałą równowagę w bilansie płatniczym

?

• Czy Covid przyspieszył odejście od „konwencjonalnej”

polityki pieniężnej

?

Pokusy QE

Długoterminowe stopy procentowe

BANK CENTRALNY

Portfel kupionych

obligacji skarbowych

BUDŻET

Zobowiązania z tytułu sprzedanych

obligacji skarbowych

Dochody odsetkowe Raty kapitałowe Renta mennicza

Reinwestowanie rat kapitałowych

• Czy w Polsce skup obligacji skarbowych przez bank centralny był bardziej klasycznym QE, prowadzącym do wzrostu

płynnych rezerw banków, czy zrzucaniem pieniędzy z helikoptera, powodującym wzrost podaży pieniądza

?

BANK CENTRALNY

BANKI

KOMERCYJNE BGK, PFR

Wzrost płynnych rezerw

- inflacja cen aktywów Wzrost podaży pieniądza

– inflacja CPI

Asset Purchases by European EM Central Banks(Percent of 2020 GDP, purchases from end-February 2020 to end-June 2021)

William Lindquist (2021) Asset Purchase Programs in European Emerging Markets, https://www.elibrary.imf.org/view/journals/087/2021/021/article-A001-en.xml

BGK PFR

• Czy zakupy przez bank centralny obligacji na rynku wtórym wykluczają zrzucanie pieniędzy z helikoptera

?

Transakcje back-to-back

„BOJ trade”

BANK CENTRALNY

MINISTERSTWO FINANSÓW BANKI KOMERCYJNE

R

M

R

JGB JGB

RACHUNKI GOSPODARSTW DOMOWYCH

I PRZEDSIĘBIORSTW

• Dlaczego w Japonii długotrwała i silna ekspansja fiskalna nie prowadziła do znaczącego wzrostu inflacji

?

Haruhiko Kuroda (2015) „Deflation, the Labor Market, and QQE, Remarks at the Economic Policy Symposium Held by the Federal Reserve Bank of Kansas City, 23 August

Saving surplus in corporate sector

• Czy MNB i NBP wykorzystywały skup obligacji do obniżania długoterminowych stóp procentowych

?

• The MNB (Magyar Nemzeti Bank) had

implemented APPs (Asset Purchasing Programs) even before the pandemic to lower long term interest rates.

• From March to May 2021 the NBP significantly increased the scale of APPs to prevent a

premature tightening of long-term yields in Poland.

Długoterminowe stopy procentowe

William Lindquist (2021) Asset Purchase Programs in European Emerging Markets, https://www.elibrary.imf.org/view/journals/087/2021/021/article-A001-en.xml

• Na jak długo można „wydusić” oczekiwania inflacyjne i premię za ryzyko kraju z wysokości długoterminowych stóp procentowych

?

Długoterminowe stopy procentowe

Oczekiwania inflacyjne

+

• Czy zastosowanie zerowych stóp procentowych było uzasadnione

?

Łukasz Rachel, Lawrence Summers (2019). „On Falling Neutral Real Rates, Fiscal Policy, and the Risk of Secular Stagnation”, Brookings Papers on Economic Activity, BPEA Conference, March 7-9 2019

• Czy naprawdę wszystkie banki centralne obniżyły stopy procentowe do zera

?

M. Arena, R. Bems, N. Ilahi, J. Lee, W. Lindguist, T. Lybek (2021). Asset Purchase Programs in European Emerging Markets, International Monetary Fund

• Czy można mieć deficyt budżetowy nie powodujący wzrostu długu publicznego

?

Olivier Blanchard, Takeshi Toshiro (2019) „Rethinking Fiscal Policy in Japan”, Paterson Institute for International Economics, October 7

• Czy można obniżać koszty obsługi długu publicznego

utrzymując krótkoterminowe stopy procentowe na sztucznie niskim poziomie

?

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5

2021-07-01 2021-07-08 2021-07-15 2021-07-22 2021-07-29 2021-08-04 2021-08-11 2021-08-18 2021-08-25 2021-09-01 2021-09-07 2021-09-14 2021-09-21 2021-09-28 2021-10-04 2021-10-11 2021-10-18 2021-10-25 2021-11-01 2021-11-08 2021-11-15 2021-11-22 2021-11-29 2021-12-06 2021-12-13 2021-12-20 2021-12-27

PL 2Y PL 5Y PL 10Y WIBOR ON

• Co mówi porównanie 10-letnich stóp procentowych w Polsce i w innych krajach

?

-1 -0,5 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4

2021-07-01 2021-07-08 2021-07-15 2021-07-22 2021-07-29 2021-08-04 2021-08-11 2021-08-18 2021-08-25 2021-09-01 2021-09-07 2021-09-14 2021-09-21 2021-09-28 2021-10-04 2021-10-11 2021-10-18 2021-10-25 2021-11-01 2021-11-08 2021-11-15 2021-11-22 2021-11-29 2021-12-06 2021-12-13 2021-12-20 2021-12-27

PL 10Y DE 10Y US 10Y GB 10Y JP 10Y

• Od kiedy było wiadomo, że nastąpi reforma systemu ETS, której głównym celem miał być wzrost ceny pozwoleń na emisję CO₂ do poziomu adekwatnie odzwierciedlającego gospodarcze i społeczne koszty globalnego ocieplenia

?

Źródło: Ember

W latach 2009-2017 ceny pozwoleń na emisję CO₂ były zbyt niskie, by system ETS mógł skutecznie pełnić swą funkcję

stymulatora dekarbonizacji gospodarek UE

Jak

powstrzymają inflację

silnie ujemne

realne stopy procentowe ?