Energetyczne wykorzystanie odpadów płyt drewnopochodnych

(1)

Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska

ISSN 1733-4381, vol. 21, issue 1 (2019), p. 1-8 http://awmep.org

The use of engineered wood wastes for energy production

Ryszard WASIELEWSKI

Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla, tel. 032 271 00 41, fax: 032 271 08 09, e-mail: rwasielewski@ichpw.pl Abstract

Issues related with the use of engineered wood wastes for energy production have been discussed. Such wastes are generated in wood processing and furniture industries. Several types of engineered wood can be distinguished, and among them plywood, PB, MDF and HDF are the most commonly used. Such materials are composed of wood fibers and up to 10% of synthetic additives like adhesives or surface modifiers. As the latter, polymeric resins or paraffin wax are usually used. According to Directive 2010/75/UE engineered wood materials do not correspond to the definition of biomass, hence they have to be regarded as wastes. On the other hand, the calorific value of engineered wood varies from 16 up to over 18 MJ/kg, what makes it an attractive energy carrier. However, thermal processing of any engineered wood material in inappropriate conditions, especially in residential heating ovens results in emission of harmful contaminants to the atmosphere. Therefore, such wastes should be incinerated in dedicated installations, which complete legal requirements and process conditions established for thermal waste processing.

Keywords: engineered wood wastes, energy recovery, thermal processing of wastes

Streszczenie

Energetyczne wykorzystanie odpadów płyt drewnopochodnych

Przedstawiono problemy związane z energetycznym wykorzystaniem odpadów płyt drewnopochodnych. Odpady te powstają w zakładach przemysłu drzewnego i meblarskiego. Płyty drewnopochodne występują w kilku odmianach. Najczęściej spotykane to: sklejki, PB, MDF czy HDF. Materiały te zawierają oprócz włókien drzewnych również do 10% syntetycznych substancji dodatkowych, które pełnią rolę lepiszcza oraz modyfikatora powierzchni. Najczęściej są to żywice polimerowe i parafina. Odpady płyt drewnopochodnych nie mieszczą się w zakresie definicji biomasy zawartej w dyrektywie 2010/75/UE i powinny być traktowane jako odpady. Wartość opałowa płyt drewnopochodnych waha się w zakresie od 16 do ponad 18 MJ/kg, co sprawia, że są one atrakcyjnym nośnikiem energii. Jednak spalanie tych materiałów w nieodpowiednich warunkach, w tym szczególnie w typowych komunalnych urządzeniach grzewczych procesowych skutkuje wprowadzaniem do atmosfery niebezpiecznych zanieczyszczeń. Dlatego spalanie tych odpadów powinno być prowadzone w specjalnie dostosowanych instalacjach, spełniających wymagania dla termicznego przekształcania odpadów.

Słowa kluczowe: odpady płyt drewnopochodnych, odzysk energii, termiczne przekształcanie odpadów.

1. Wprowadzenie

Polska jest jednym z największych producentów płyt drewnopochodnych. Biorąc pod uwagę wszystkie rodzaje płyt, zajmujemy drugie miejsce w Europie [1]. Na pierwszym plasują się Niemcy. Płyty drewnopochodne to produkty kompozytowe zawierające około 90% surowca drzewnego, wytwarzane różnymi metodami produkcyjnymi w ramach różnych technologii, polegającymi na rozdrobnieniu, a następnie połączeniu cząstek lignocelulozowych poprzez ich klejenie i sprasowanie w odpowiednich warunkach ciśnienia i temperatury. Płyty drewnopochodne występują w wielu odmianach. Najczęściej spotykane rodzaje tych wyrobów to: sklejki, płyty wiórowe (PB), w tym płyty o włóknach zorientowanych (OSB), płyty pilśniowe o niskiej (LDF), średniej (MDF) lub dużej gęstości (HDF). W dwóch trzecich płyty trafiają do branży meblarskiej, a blisko w jednej trzeciej do

(2)

szeroko pojętego przemysłu drzewnego. Zaledwie kilka procent trafia do przemysłowego wykorzystania w innych branżach [2]. W wielu zakładach przemysłu drzewnego i meblarskiego powstają odpady z produkcji i obróbki płyt drewnopochodnych i drewna klejowego. Odpady te powstają zarówno na etapie wytwarzania płyt jak i podczas ich wykorzystania do produkcji mebli w operacjach cięcia, szlifowania czy frezowania. Płyty te produkowane są z osuszonych włókien drzewnych, które są sklejane syntetyczną żywicą polimerową pod wysokim ciśnieniem i w wysokiej temperaturze. Do produkcji płyt wiórowych, MDF i HDF stosuje się żywice termoutwardzalne, najczęściej mocznikowo-formaldehydową, fenolowo-formaldehydową i melamino-formaldehydową. Natomiast przy wytwarzaniu płyt OSB stosuje się również pMDI (polimerowy diizocyjanian metylenodwufenylu). Oprócz głównego składnika płyt drewnopochodnych pochodzenia naturalnego jakim jest drewno przetworzone mechanicznie i chemicznie oraz lepiszcze, w składzie tych materiałów występują również środki hydrofobowe np. parafina. Substancje dodatkowe występują również w powłoce pokrywającej powierzchnię surowej płyty w postaci różnego rodzaju laminatów. Sumarycznie zawartość syntetycznych substancji dodatkowych w składzie płyt drewnopochodnych dochodzi do 10% s.m. [1-3]

Odpady z przetwórstwa drewna oraz przetwórstwa płyt, mebli, masy celulozowej, papieru i tektury należą do grupy kodowej 03. Pod numerem 030104* wymieniono trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir zawierające substancje niebezpieczne, natomiast numer kodowy 030105 obejmuje takie odpady jak trociny, wióry, ścinki drewno, płyta wiórowa i fornir, inne niż wymienione w kodzie 030104*. W katalogu odpadów nie wymieniono produktów drewnopochodnych takich jak płyty pilśniowe, sklejka, płyty OSB, płyty LDF, MDF i HDF [4].

Odpady drzewne i drewnopochodne charakteryzujące się zbliżonymi właściwościami paliwowymi. Ponadto wykazują również podobieństwo m.in. w składzie pierwiastkowym. Wyjątek stanowi zawartość azotu, która może w przypadku płyt drewnopochodnych sięgać nawet do ok. 6%. Wartość opałowa płyt drewnopochodnych waha się w zakresie od 16 do ponad 18 MJ/kg, co sprawia, że są one atrakcyjnym nośnikiem energii [5]. Jednak ich spalanie w nieodpowiednich warunkach, w tym szczególnie w typowych komunalnych urządzeniach grzewczych procesowych skutkuje wprowadzaniem do atmosfery niebezpiecznych zanieczyszczeń. Różnice w składzie spalin ze spalania surowego drewna oraz płyt drewnopochodnych były przedmiotem wielu badań, które wykazały znaczące różnice w składzie spalin i konieczność zachowania odpowiednich warunków procesu spalania dla przeciwdziałania zagrożeniom środowiskowym.

W niniejszym artykule przedstawiono ocenę możliwości zaklasyfikowania odpadów drewnopochodnych jako biomasy w zakresie energetycznego wykorzystania oraz wyniki badań emisyjnych uzasadniające stosowanie podczas spalania tych odpadów wymagań procesowych dla termicznego przekształcania odpadów.

2. Odpady płyt drewnopochodnych jako biomasa

Rozważając możliwość uznania odpadów drzewnych (w tym drewnopochodnych) za biomasę, należy przeanalizować definicję biomasy zawartą w dyrektywie 2010/75/UE w sprawie emisji przemysłowych [6]. Dyrektywa ta jako biomasę definiuje „którąkolwiek z następujących pozycji:

a) produkty składające się z substancji roślinnych pochodzących z rolnictwa lub leśnictwa, które mogą być wykorzystywane jako paliwo w celu odzyskania zawartej w nich energii;

b) następujące odpady:

• odpady roślinne z rolnictwa i leśnictwa;

• odpady roślinne z przemysłu przetwórstwa spożywczego, jeżeli wytworzone ciepło jest odzyskiwane; • włókniste odpady roślinne z procesu produkcji pierwotnej pulpy celulozowej i z produkcji papieru z

pulpy, jeżeli odpady te są współspalane w miejscu produkcji, a wytworzone ciepło jest odzyskiwane; • odpady korka;

• odpady drewniane, z wyjątkiem odpadów drewnianych mogących zawierać chlorowcopochodne związków organicznych lub metale ciężkie wprowadzone w wyniku zastosowania środków do konserwacji lub powlekania drewna i które obejmują w szczególności takie odpady drewniane pochodzące z prac budowlanych lub rozbiórkowych;”

Odpady płyt wiórowych, pilśniowych, MDH, czy HDF nie są odpadami drewna, a jedynie odpadami drewnopochodnymi. Zawierają bowiem oprócz drewna sztuczne substancje chemiczne, które nie występują w

(3)

A

ArrcchhiivveessooffWWaasstteeMMaannaaggeemmeennttaannddEEnnvviirroonnmmeennttaallPPrrootteeccttiioonn,,vvooll..2211iissssuuee11((22001199)) 33

biomasie, w tym również biomasie drzewnej pochodzenia naturalnego. Tak więc nie mieszczą się one w zakresie definicji biomasy zawartej w dyrektywie 2010/75/UE i powinny być traktowane jako odpady. Definicja biomasy zawarta w dyrektywie 2010/75/UE została transponowana do krajowych aktów prawnych na terenie UE, w tym również w Polsce. Odniesienie te można znaleźć w art. 163.1 Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 roku o odpadach (Dz. U. 2012 poz. 21, z późn. zm.). Tak więc spalanie odpadów płyt drewnopochodnych powinno odbywać się przy zachowaniu uwarunkowań dla termicznego przekształcania odpadów, w tym również poszerzonego zakresu monitoringu emisyjnego i standardów emisyjnych dla spalania/współspalania odpadów a nie biomasy.

Pogląd ten wyrażono również w oficjalnym stanowisku Ministerstwa Środowiska [7]:

„… Odpady płyt wiórowych, pilśniowych, MDF i HDF nie są odpadami drewna, a jedynie odpadami materiałów drewnopochodnych, nie podlegają zatem pod ww. wyłączenia z obowiązku stosowania przepisów dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów. Dlatego też spalanie płyt wiórowych, pilśniowych, MDF i HDF wymaga przestrzegania przepisów z zakresu termicznego przekształcania odpadów. Zdaniem resortu środowiska analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku peletów wytworzonych z tego typu materiałów (drewnopodobnych)….”.

W sytuacji, gdy odpady płyt wiórowych, pilśniowych, HDF, czy MDF przestałyby być traktowane jako odpad, skutkowałoby to brakiem możliwości pełnej kontroli dalszego postępowania z nimi przez organy Inspekcji Ochrony Środowiska, w szczególności materiały te mogłyby być wykorzystywane do wytwarzania nośników energii w postaci peletów i brykietów kierowanych na rynek odbiorców komunalnych.

3. Zagrożenia emisyjne podczas spalania płyt drewnopochodnych

W Instytucie Chemicznej Przeróbki Węgla przeprowadzono badania porównawcze w zakresie emisji gazów wprowadzanych do powietrza podczas spalania odpadów płyt drewnopochodnych i drewna w kotle retortowym o mocy 20 kW, z automatycznym ciągłym załadunkiem paliwa. Badaniom poddano uśredniona próbkę zawierającą mieszankę odpadów płyt wiórowych, pilśniowych, MDF i HDF pochodzących od jednego z krajowych producentów mebli. Dla ułatwienia podawania paliwa do paleniska dozownikiem ślimakowym odpady poddano peletyzacji. Jako próbkę porównawczą zastosowano klasyczna biomasę drzewną w postaci peletów z trocin. Skład chemiczny obydwu spalanych materiałów był porównywalny za wyjątkiem azotu, którego poziom zawartości w peletach z płyt drewnopochodnych był prawie 9-krotnie wyższy w porównaniu do peletów z trocin drzewnych. Wpłynęło to na znacznie wyższą emisję tlenku azotu ze spalania odpadów płyt drewnopochodnych w porównaniu do peletów drzewnych [8]. Znacznie wyższe emisje odnotowano również dla tlenku węgla, ditlenku siarki, pyłu, czy TOC (total organic carbon - wszystkie związki organiczne zawierające pierwiastek węgiel, za wyjątkiem ditlenku węgla) (Rys. 3.1). Podwyższone emisje wynikają z powstawania różnych związków podczas termicznego przekształcania klejów syntetycznych polikondensacyjnych, poliaddycyjnych, czy innych o charakterze polimerowym stosowanych do klejenia drewna).

Należy zauważyć, że spośród różnych nośników energii: paliw kopalnych, biomasy czy odpadów, tylko dla odpadów ustawodawca przewidział pomiar emisji TOC w przepisach regulujących dopuszczalne poziomy emisji z instalacji [9]. Podwyższony poziom emisji TOC potwierdza potrzebę klasyfikacji odpadów drewnopochodnych jako odpadów w kontekście regulacji prawnych dotyczących emisji z instalacji.

(4)

Rys. 3.1. Wyniki porównawczych testów emisyjnych spalania drewna i mieszanki odpadów płyt drewnopochodnych przeprowadzonych w kotle retortowym [8].

W IChPW prowadzone były również badania w zakresie emisji ze spalania odpadów płyt drewnopochodnych z wykorzystaniem analizy instrumentalnej TG-FTIR [10]. Do badań wykorzystano mieszankę odpadów płyt drewnopochodnych pochodzących z produkcji mebli w firmie Swedwood Poland Sp. z o. o. Badania termograwimetryczne prowadzono za pomocą termowagi firmy Netzsch model STA 409 PG Luxx. Próbkę odpadów ogrzewano od temperatury pokojowej do 700ºC z prędkością 10K/min. Proces prowadzono w atmosferze argonu (25 ml/min) i powietrza syntetycznego (125 ml/min), a masa próbki wynosiła 25,0 ±0.1 mg. Analizę gazów wydzielających się podczas rozkładu termicznego prowadzono sprzężonym online z termowagą, spektrometrem promieniowania podczerwonego z transformacją Fouriera firmy Bruker Tensor 27. Technika ta pozwala rozpoznać obecność pików charakterystycznych dla danej substancji, na podstawie widm promieniowania podczerwonego z transformacją Fouriera (FTIR). Badania wykazały, że w trakcie procesu spalania odpadów zawierających mieszankę płyt wiórowych, pilśniowych, MDF, czy HDF wydzielają się oprócz ditlenku węgla CO2 i tlenku węgla CO m.in. amoniak NH3 (w temperaturze ok. 200°C), a także cyjanian HNCO

(ok. 250°C) oraz kwasy organiczne i estry (ok. 300°C) (Rys. 3.2).

Rys. 3.2. Widmo 3D-FTIR zarejestrowane podczas procesu spalania próbki odpadu płyt drewnopochodnych z produkcji mebli [10].

(5)

A

Badania prowadzone w innych ośrodkach krajowych, takich jak Politechnika Wrocławska czy Politechnika Poznańska także wykazały, że spalanie odpadów z płyt wiórowych i drewnopodobnych skutkuje wprowadzaniem do atmosfery niebezpiecznych zanieczyszczeń i wymaga prowadzenia tego procesu w specjalnie dostosowanych instalacjach, spełniających wymagania dla termicznego przekształcania odpadów [11, 12].

Również w publikacjach zagranicznych zwraca się uwagę na zagrożenia emisją toksycznych związków w procesie spalania/współspalania odpadów drewnopochodnych w nieprzystosowanych instalacjach kotłowych. W publikacji badaczy włoskich [13] wymieniono szczegółowo związki wykryte w spalinach ze spalania mieszanki odpadów płyt drewnopochodnych, które były nieobecne w spalinach ze spalania drewna, Wykaz tych substancji przestawiono w tabeli 3.1. Proces spalania obydwu materiałów prowadzono w porównywalnych warunkach laboratoryjnych, szczegółowo opisanych w tej publikacji.

Tab.3.1. Analiza chemiczna gazów spalinowych emitowanych podczas porównawczych testów spalania drewna surowego oraz materiałów drewnopochodnych w skali laboratoryjnej: związki ujawnione wyłącznie podczas testów spalania materiałów drewnopochodnych [13].

Grupy chemiczne Wykryte związki Związki aromatyczne

Węglowodory naftalen; alfa-metylostyren

Fenole wraz z pochodnymi benzeno-1,2-diol; 2,6-dimetoksyfenol; fenol; 2,6-dimetoksy-4-(2-propenyl) Aldehydy 4-hydroksy-3,5-dimetoksybenzaldehyd

Ketony

1-(4-hydroksy-3-metoksyfenylo)propan-2-on; 1-(2-hydroksy-5-metylofenylo)etanon; 1-butanon; 1-(2,4,6-trihydroksy-3-metylofenylo)-; 1-(2,6-dihydroksy-4-metoksy-fenylo)etanon; 1-(4-hydroksy-3-metoksy-fenylo)etanon Kwasy i pochodne estrowe kwas 4-hydroksy-3-metoksybenzoesowy; kwas 1,2-benzenodikarboksylowy; ester

dietylu

Etery eter trimetylowy pirogalolu

Inne związki utlenione (policykliczne)

2H-1-benzopirano-3,4-diol; 2-(3,4-dimetoksyfenylo)-3; 4-dihydro-6-metylo-; (2alfa, 3alfa, 4alfa)-

Związki heterocykliczne

Furany 3-(1,1-dimetyloetylo)-2,3-dihydrofuran; 2,3-dihydrofuran;

5-(hydroksymetylo)furano-2-karbaldehyd Pirole 1H-pirol; 1-metylopirol; 2,4-dimetylo-1H-pirol

Związki azotu 1H-tetrazol, 5-trifluorometyl; 2,2,4,4-tetrametylo-6-oksa-1-azabicyklo[3.1.0]heksan; 2,4,4-trimetylo-5H-1,3-oksazol

Związki alifatyczne

Związki cykliczne (etery) 1,2-epoksycykloheksan Cykliczne diolefiny,

diolefiny metylo-1,3-cyklopentadien; 2,5-dimetyloheksa-2,4-dien Ketony 2-propanon, 1-(1,3,5-tritian-2-yl)-; cyklopentanodion, 3-metyl

Kwasy i pochodne estrowe kwas heptanowy; kwas octowy, ester 2-etyloheksylowy; 2-propanol, 2-nitrozo-, octan (ester)

Związki utlenione azotem lyksononitryl, 2,3,4,5-tetraoctan, d-

Aminy n-(l-metyloetylideno)-2-propanoamina; 2,4,4-trimetylopentano-2-amina

Wyniki badań wyraźnie wskazują na wydzielanie szeregu niebezpiecznych dla zdrowia i życia człowieka związków chemicznych podczas spalania odpadów płyt drewnopochodnych. Uzasadniają one prowadzenie procesu spalania odpadów drewnopochodnych zawierających syntetyczne związki chemiczne z zachowaniem wymagań procesowych wyższych w stosunku do typowej biomasy drzewnej nawet jeżeli nie zawierają związków chlorowcoorganicznych czy dużej ilości metali ciężkich. Zagrożenia środowiskowe wynikają tutaj z emisji związków uwalnianych podczas termicznej degradacji związków organicznych i związków zawierających azot, które wchodzą w skład tych substancji.

(6)

Zagrożenia te można usunąć stosując odpowiednie warunki prowadzenia procesu spalania i systemy oczyszczania powstających spalin. Warunki takie można spełnić wyłącznie przy zastosowaniu wymagań dla procesu termicznego przekształcania odpadów a nie dla spalania biomasy. Przy spalaniu biomasy monitorowana jest tylko emisja pyłu, NOx i SO2, natomiast podstawowym zagrożeniem emisyjnym przy spalaniu odpadów płyt

drewnopochodnych są toksyczne związki organiczne oraz związki heteroorganiczne wyrażone jako TOC. Dlatego monitoring emisyjny powinien uwzględniać szerszy zakres zanieczyszczeń w stosunku do spalania naturalnych paliw biomasowych, taki jak obowiązuje przy termicznym przekształcaniu odpadów. Uzasadnia to również tezę, że przy uznaniu odpadów płyt drewnopochodnych za produkt uboczny i wykorzystaniu ich do produkcji paliw dla gospodarki komunalnej można doprowadzić do niekontrolowanej emisji groźnych zanieczyszczeń i związanych z tym zagrożeń środowiskowych.

4. Wymagania technologiczne dla spalania odpadów płyt drewnopochodnych

Przytoczone wyniki badań wykazują, że odpady płyt drewnopochodnych spalają się inaczej niż typowa biomasa drzewna. Stwierdzono, że w tych samych warunkach spalania odpady drewnopochodne emitują wiele szkodliwych zanieczyszczeń, które nie występują podczas spalania czystego drewna. Związane jest to głównie z termochemicznym rozkładem syntetycznych substancji chemicznych wykorzystywanych jako kleje czy modyfikatory powierzchni. Substancje te w warunkach niepełnego spalania czy też zbyt niskiej temperatury procesu uwidaczniają się głównie w postaci związków organicznych określanych jako TOC, który nie jest przedmiotem monitoringu emisyjnego dla typowych paliw biomasowych. Dlatego odpady drewnopochodne zawierające syntetyczne substancje chemiczne oraz odpady drzewne zawierające związki chlorowcoorganiczne lub metale ciężkie klasyfikowane powinny być jako odpady podczas ich spalania, zarówno w zakresie wymagań emisyjnych dla instalacji jak i warunków prowadzenia samego procesu spalania/współspalania. Tylko takie podejście pozwoli na bezpieczny środowiskowo odzysk zawartej w tych odpadach energii.

Szczegółowe wytyczne w zakresie techniczno-technologicznym termicznego wykorzystania odpadów drewnopochodnych określa Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 21 stycznia 2016 r. w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów oraz sposobów postępowania z odpadami powstałymi w wyniku tego procesu [14].

W kotłach przeznaczonych do spalania odpadów z płyt wiórowych i drewnopochodnych temperatura gazów powstających w wyniku spalania nawet w najbardziej niekorzystnych warunkach musi być utrzymywana przez co najmniej dwie sekundy na poziomie nie niższym niż:

• 1100°C (odpady niebezpieczne zawierające powyżej 1% związków chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor),

• 850°C (odpady zawierające do 1% związków chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor).

Ponadto termiczna przeróbka odpadów powinna zapewnić odpowiedni poziom ich przekształcenia, wyrażony jako maksymalna zawartość nieutlenionych związków organicznych, której miernikiem mogą być oznaczane zgodnie z Polskimi Normami:

• całkowita zawartość węgla organicznego w żużlach i popiołach paleniskowych nieprzekraczająca 3%, • strata przy prażeniu żużli i popiołów paleniskowych, która powinna być mniejsza niż 5% (w odniesieniu do

suchej masy). Wymóg ten dotyczy wyłącznie spalarni odpadów.

Instalacje lub urządzenia do termicznego przekształcania odpadów należy wyposażyć ponadto w następujące elementy:

• co najmniej jeden włączający się automatycznie palnik pomocniczy do stałego utrzymywania wymaganej temperatury procesu oraz wspomagania jego rozruchu i zatrzymania (palnik ten wspomaga proces tak długo, aż w komorze spalania będą pozostawać wyłącznie nieprzekształcone odpady),

• automatyczny system podawania odpadów, pozwalający na zatrzymanie ich podawania podczas rozruchu do czasu osiągnięcia wymaganej temperatury, a także w trakcie procesu, w przypadku nieosiągnięcia wymaganej temperatury lub przekroczenia dopuszczalnych wartości emisji,

(7)

A

• urządzenia techniczne do odprowadzania gazów spalinowych, gwarantujące dotrzymanie norm emisyjnych, a także odzyskanie energii powstającej w procesie termicznego przekształcania odpadów, jeżeli stosowany rodzaj instalacji lub urządzenia to umożliwia,

• urządzenia techniczne do ochrony gleby i ziemi oraz wód powierzchniowych i podziemnych, • urządzenia techniczne do gromadzenia suchych pozostałości poprocesowych.

Podczas prowadzenia procesu w komorze spalania lub dopalania, powinny być wykonywane ciągłe pomiary: • temperatury gazów spalinowych, mierzonej w pobliżu ściany wewnętrznej, w sposób eliminujący wpływ

promieniowania cieplnego płomienia, • zawartości tlenu w gazach spalinowych, • ciśnienia gazów spalinowych.

Ponadto podmiot prowadzący działalność związaną ze spalaniem odpadów powinien zatrudniać osobę o udokumentowanych uprawnieniach kierownika spalarni.

Należy zauważyć, że we wszystkich krajach w których dokonano podziału i klasyfikacji odpadów drzewnych (np. Niemcy, Szwajcaria, Austria) - odpady o charakterze problematycznym (w tym kompozytowe) są zaliczane do grupy odpadów, których spalanie powinno być prowadzone w szczególnych warunkach [15]. Ograniczane są możliwości spalania tych odpadów w małych instalacjach oraz stawiane są wymagania w zakresie spełnienia standardów emisyjnych dla TOC na poziomie poniżej 50 a często nawet 10 mg/m3

, przy 11% tlenu w spalinach, tj standardu dla spalania odpadów.

5. Podsumowanie

Z przedstawionej analizy definicji biomasy oraz wyników badań emisyjnych wynikają następujące wnioski: • odpady drewnopochodne (w szczególności płyty wiórowe, pilśniowe, MDF HDF) nie są tożsame z odpadami drewna, ponieważ zawierają w swoim składzie lepiszcza syntetyczne (m.in. żywice fenolowe, fenolowo-formaldehydowe czy formaldehydowo-mocznikowe), oraz modyfikatory powierzchni drewna (o często nieznanym składzie), które podczas termicznego rozkładu (w tym również procesu spalania) wydzielają związki inne niż podczas termicznego rozkładu drewna, które szkodliwie oddziałują na środowisko i zdrowie człowieka. Zawartość fenolu, formaldehydu i innych węglowodorów w odpadach drewnopochodnych może powodować, że część tych odpadów powinna być klasyfikowana jako odpady niebezpieczne.

• energetyczne wykorzystanie odpadów drewnopochodnych powinno odbywać się tylko w wyspecjalizowanych instalacjach (spalarniach/współspalarniach odpadów), spełniających wymagania dla termicznego przekształcania odpadów i wyposażonych w systemy oczyszczania spalin pozwalające na dotrzymanie standardów emisyjnych dla spalania/współspalania odpadów.

References

1. Przewodnik po płytach drewnopochodnych. Wyd. Stowarzyszenie Producentów Płyt Drewnopochodnych, Czarna Woda, 2013.

2. Wiktorski T.(2013). Rynek płyt drewnopochodnych w Polsce. B+R Studio Analizy Rynku Meblarskiego, Ogólnopolska Izba Gospodarcza Producentów Mebli, Warszawa

3. Stubdrup K. R., Karlis P., Roudier S., Delgado Sancho L. (2016). Best available techniques (BAT) reference document for the production of wood-based panels. JRC Science for Policy Report 2016, EUR 27732 EN. 4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. 2014,

poz. 1923).

5. Kajda-Szcześniak M.(2013). Ocena podstawowych właściwości odpadów drzewnych i drewnopochodnych. Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, 2013, 15 (1), s. 1–10

(8)

6. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola). (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 2010, L 334, s. 17–119).

7. Odpowiedź Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Środowiska Pana Sławomira Mazurka z dnia 16.03.2018 r. na interpelację poselską Jerzego Gosiewskiego oraz Adama Ołdakowskiego – nr DGO-I.070.7.2018.AT 592115.1616208.1218603

8. Wasielewski R., Hrycko P. (2010). Efekty energetyczno-emisyjne odpadów z przeróbki płyt drewnopochodnych w kotle małej mocy, Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, 12, (1), s. 27-34.

9. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 marca 2018 r. w sprawie standardów emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania lub współspalania odpadów (Dz.U. 2018 poz.680).

10. Plis A., Kotyczka-Morańska M., Kopczyński M., Łabojko G. (2016). Furniture wood waste as a potential renewable energy source. A thermogravimetric and kinetic analysis. Journal of Thermal Analysis and Calorimetry, 125, s.1357-1377.

11. Juszczak M. (2009). Termiczne przekształcanie odpadów płyt drewnopochodnych, wymogi i technologie, Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, 11, (1), s. 31-40.

12. Szczurek A., Maciejewska M., Zajiczek Ż. (2018). Wykrywanie zanieczyszczeń lotnych pochodzących ze spalania płyt wiórowych z wykorzystaniem różnicowej analizy jonów, Ochrona Środowiska, 40, (2), s. 31-38.

13. Tatano F., Barbadoro L., Mangani G., Pretelli S., Tombardi L., Magnani F. (2009). Furniture wood wastes: Experimental property characterisation and burning tests, Waste Management, 29, s. 2656-665.

14. Rozporządzenie Ministra Rozwoju z 21 stycznia 2016 r. w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów oraz sposobów postępowania z odpadami powstałymi w wyniku tego procesu. (Dz. U. 2016, poz. 108).

15. Verordnung über Anforderungen an die Verwertung und Beseitigung von Altholz (Altholzverordnung - AltholzV) Ausfertigungsdatum: 15.08.2002