Ćwiczenie 1
Udźwiękowienie filmu – dubbing
Opracowanie: Paul Griffith, Piotr Odya 1. Wprowadzenie
Ile razy oglądając program telewizyjny, reklamę, wideoklip lub nawet film, zauważyłeś, że to co słyszysz nie jest zsynchronizowane z tym co widzisz? Jest to najbardziej wyraźne, gdy widać poruszające się wargi aktora, natomiast z wyraźnym opóźnieniem słychać co on mówi. Inne problemy synchronizacyjne obejmują efekty dźwiękowe, które nie są zsynchronizowane z efektami wizualnymi, muzykę, która nie współgra z obrazem, lub instrumenty muzyczne, grające nie w porę w odniesieniu do tego, co słyszymy. Zsynchronizowanie obrazu i dźwięku może być bardzo skomplikowanym procesem i w dużym stopniu zależy od ilości obrazu i dźwięku przeznaczonego do edycji, liczby użytych źródeł, oraz jakości i zgodności odtwarzania użytego sprzętu. Aby możliwe było zgodne i dokładne zsynchronizowanie różnych urządzeń odtwarzających, niezbędne jest zastosowanie kodu czasowego (Time Code).
Chociaż na przestrzeni lat powstawały różne kody czasowe, Society of Motion Picture and
Television Engineers (SMPTE) sformułowało standard, który stał się uniwersalnym
standardem światowym. Ogólnie mówiąc, kod czasowy SMPTE (lub czasami tylko SMPTE) polega na tym, że dwa urządzenia mogą być „spięte” razem, i w czasie gdy jedno urządzenie odtwarza normalnie (urządzenie „master”), dostarczając kod czasowy SMPTE przez pojedyncze wyjście audio, drugie urządzenie „śledzi” pierwsze urządzenie (urządzenie „slave”) i automatycznie kontroluje swoją prędkość odtwarzania w celu synchronizacji własnej ścieżki kodu czasowego SMPTE ze ścieżką urządzenia głównego. „Kontroler” jest urządzeniem, którego używa się do realizacji takiej synchronizacji, mimo że nowoczesny sprzęt nagrywający posiada coraz częściej możliwość samodzielnej kontroli bez tego dodatkowego urządzenia.
Kod czasowy SMPTE jest podzielony na godziny, minuty, sekundy i „ramki” o długości równej części sekundy, w zależności od formatu obrazu. Film ma 24 ramki na sekundę, video PAL i SECAM ma 25 ramek na sekundę, natomiast video NTSC ma 30 ramek na sekundę, razem z tzw. specyfikacją „drop frame” dodaną do kolorowego obrazu. Wszystkie europejskie magnetowidy odtwarzają z prędkością 25 ramek na sekundę, gdyż jest to europejski standard dla kodu czasowego SMPTE. (Uwaga: Wiele opisanych powyżej problemów z synchronizacją jest wywoływanych przez nieuważnych inżynierów, którzy niewłaściwie identyfikują standard używanego kodu czasowego i łączą różne standardy ze sobą. Typowym symptomem tego typu problemów z synchronizacją jest dźwięk, mający tendencję do „przesuwania” się w czasie, bez synchronizacji.)
KATEDRA SYSTEMÓW MULTIMEDIALNYCH
T
ECHNOLOGIA NAGRAŃ
II
Podczas niniejszych ćwiczeń, zostanie stworzona nowa ścieżka dialogowa do przygotowanego fragmentu filmu. Można wyróżnić dwa rodzaje ścieżek dialogowych: aktora, który mówi i jest widoczny na obrazie (np. można zobaczyć jego usta, poruszające się podczas mówienia), oraz narratora, który mówi „poza kamerą” (off-camera), podczas gdy obraz pokazuje coś zupełnie innego. Jeżeli chodzi o synchronizację, dialog poza kamerą jest bardzo podobny do tego z reklamy radiowej: znajdujemy odpowiednie miejsce dla tekstu, tak aby pasował do muzyki i obrazu. Trudniejszą częścią jest dialog „przed kamerą” (on-camera): usta muszą „pasować” do dźwięku.
Istnieją dwie podstawowe techniki synchronizacji ust, które mogą być użyte w zależności od ich przeznaczenia. Jedna z technik polega na nagraniu osoby czytającej tekst i późniejszej synchronizacji nagrania, tak aby „pasowało” do obrazu. Druga technika nazywana jest Automatycznym Zastępowaniem Dialogu (Automatic Dialog Replacement). W technice tej nagrywana osoba czyta tekst i ogląda jednocześnie obraz, próbując dopasować go do obrazu najlepiej jak potrafi. Późniejsza edycja jest potrzebna mimo wszystko, lecz samopoczucie czytającego jest znacznie lepsze, gdy nagranie odbywa się w ten sposób.
Po wykonaniu wszystkich zadań, spróbuj sobie wyobrazić, jak wyglądała praca inżynierów dźwięku, zanim stało się możliwe używanie komputerów. Wszystkie wykonane kroki można również wykonać w „świecie analogowym”, lecz wymaga to znacznie dłuższego czasu, a wszystkie cięcia taśmy przy użyciu żyletki, muszą zostać wykonane poprawnie za pierwszym razem!
2. Zadania
Używając programu Samplitude otwórz nowy projekt korzystając z opcji New Multi track
Project (VIP) z menu okna startowego lub File -> New Virtual Project z menu aplikacji.
Pojawi się wówczas okno, w którym będzie można ustawić parametry tworzonego projektu. Możesz ustawić opcje jak na rys. 1.
Połącz projekt z przygotowanym uprzednio plikiem wideo (File -> Load / Import). Plik powinien być w formacie AVI, z plikami zapisanymi w innych formatach Samplitude może mieć problemy. Opcje związane z odtwarzaniem pliku wideo można ustawić w oknie opcji projektu (Options-> Project Options i potem wybrać Video Setup) – rys. 2. Jeżeli będą się pojawiały problemy z odtwarzaniem pliku, można próbować z włączeniem/wyłączeniem opcji Video Overlay (Hardware video output).
Rys. 2. Ustawienia pliku wideo
Ustaw odtwarzanie wideo i nagraj dialog „przed kamerą”, umożliwiając osobie czytającej jednoczesne oglądanie obrazu. Jedną z metod jest próba nagrania całego dialogu za jednym razem. Jeżeli wystąpią jakieś błędy, nie należy przerywać czytania. Można wówczas dokonać wielu nagrań, a następnie użyć najlepszych fragmentów każdego z nich do przeprowadzenia końcowego montażu.
Przesuwaj wszystkie nagrania wewnątrz projektu dotąd, aż wszystko będzie zsynchronizowane. Dokonaj edycji tak, by nagrane dialogi brzmiały „gładko” i bez przerw.
Uwaga: W przypadku wideo, przeważnie do dialogów dodaje się efekty, aby nagrania w
studio brzmiały tak, jakby były nagrywane w miejscu, gdzie nakręcano materiał filmowy. Jeżeli „akcja” dzieje się w pokoju, można zastosować „bardzo mały” efekt. Jeżeli natomiast jest to kościół, może okazać się stosowne użycie echa lub pogłosu.
Po zakończeniu pracy, możesz wyeksportować projekt do pliku WAVE – korzystając z opcji
File -> Export Audio lub Tools -> Track Bouncing. 3. Sprawozdanie
1. Wykonaj powyższe zadania w celu przygotowania ścieżki dialogowej do wybranego fragmentu filmu. Przygotowana ścieżki posłuży do przygotowania pełnej ścieżki dźwiękowej (ćwiczenie 2).
2. Opisz proces nagrywania osoby czytającej „przed kamerą”. 3. Na jakie trudności napotkałeś podczas montażu dialogu?
