Z A P O W
ł E D Z !
3t. M I L L E N I U M
PIERWSZE TYSIĄCLECIE CHRZEŚCIJAŃSTWA W ŚWIETLE
TEKSTÓW ŹRÓDŁOWYCH
Od l a t p rzygotow u ję nową a n t o l o g i ę . Proszony o b ecn ie o podanie k ilk u słó w o n i e j , c z y n ię t o ty lk o ze względów i n f o r - m acyjnych. B ęd zie to a n t o lo g ia dokumentów źródłow ych do d ziejó w K o ś c io ła i je g o l i t e r a t u r y w pierwszym t y s i ą c l e c i u . Chcę w yp eł n ić d o tk liw ą lu k ę , ja k a d a je s i ę odczuwać przy studium h i s t o r i i K o ś c io ła w s t a r o ż y t n o ś c i . Do studium p a t r y s t y k i mamy ju ż tr z y a n t o lo g ie ź r ó d e ł /B o b e r, M ic h a ls k i, W ó jto w icz/, n a to m ia st do studium h i s t o r i i K o ś c io ła n ie u k azał s i ę po o s t a t n i e j w o jn ie żaden, nawet n a js k r o m n ie js z y , ze sta w źró d ło w y . N in ie j s z e d z i e ł o ma te n brak u sun ąć.
Co b ę d z ie ono za w iera ć? W pierwszym r z ę d z ie z i l u s t r u j e h i s t o r i ę K o ś c io ła w różnych a sp e k ta c h . A w ięc poda dokumenty p og a ń sk ie o c h r z e ś c ij a ń s t w ie , wybór z h isto ry k ó w i k ro n ik a rz y , wybrane t e k s t y soborów powszechnych i mnóstwo uchwał różnych synodów, dokumenty o d z i a ł a l n o ś c i m isy jn ej K o ś c io ła .
Obok d ziejó w zew nętrznych K o ś c io ła u w zględ n i s i ę szero k o je g o ż y c ie w ew nętrzne, a w ięc rozwój l i t u r g i i , z w ła sz c z a msza l n e j , k u lt i je g o różne formy / ś w ię t y c h , Krzyża św, r e l i k w i i , obrazów / i w r e s z c ie nabożeństw a /d o NMP, Krzyża ó w ., Dni Krzy żo w e/.
H om iletyk a i k a te c h e ty k a będą reprezentow ane p rze z wybór h o m i l ii różnych Ojców i k a te c h e z in ic j a c y j n y c h .
104
-s a c r i f i e a t i o n i -s z cza-sów p rze śla d o w a n ia D e c ju -sz a , epigram aty Damazego z Katakumb, o p isy n a js ta r s z y c h k o ś c io łó w i tzw . P ere- g r in a t io n e s ad lo c a s a n c ta .
Prawo k an on iczn e d o jd z ie do g ło s u w S t a tu ta E o c le s ia e an- t iq u a e , Canones A postolorum , w tz w . l i s t a c h kanonicznych Ojców K o ś c io ła . Do te g o d o jd z ie wybór z Kodeksu T eo d o zju sza I I i Ko
deksu J u s ty n ia n a .
Szeroko będą uw zględnione z a g a d n ie n ia b i b l i j n e i t o za równo od str o n y p r a k ty o z n e j, ja k i t e o r e t y c z n e j . Wejdą tu m .in. w s z y s tk ie t e k s t y z E n c h ir id io n B ib licu m za p ie rw sz e t y s i ą c l e c i e i n a js ta r s z e kanony PiSma św.
Osobny d z i a ł sta n o w ić b ę d z ie a s c e ty k a i m isty k a oraz roz wój i d e i zakonnej w starożytn ym K o ś c i e l e .
W zw iązku z ukazaniem s i ę nowego wydania o f i c j a ln e g o En- o h ir id lo n C lericorum /Rzym 1 9 7 5 / podane będą w dużym wyborze dokumenty o fo r m a cji duchow ieństwa i p ie rw sz y ch za lą żk a ch Se minariów Duchownyoh z te r e n u H is z p a n ii.
"De v l r i s i l l u s t r i b u s " w s z y s tk ic h c z te r e c h autorów /H ie ronim , G ennadiusz, I z y d o r , I l d e f o n s / będą sk u p ion e obok s ie b ie i u zu p ełn io n e wybranymi sylw etkam i z K asjodora D iv in a e L e o tio -
n e s .
-P o ez ja s ta r o c h r z e ś c ija ń s k a sta n o w ić b ę d z ie zam knięcie t e j o b szern ej A n t o lo g ii w z a ło ż e n iu swym w pierwszym r z ę d z ie h is t o r y c z n e j , a na drugim p la n ie p a t r y s t y c z n e j .
Obejmować b ę d z ie p ię ć tomów: I W ieki I - IV.
I I H isz p a n ia , A n g lia i I r la n d ia oraz G a lia .
I I I I t a l i a , A fryka, obszar ję z y k a g r e c k ie g o i języków o r ie n ta ln y c h .
IV "De v i r i s i l l u s t r i b u s " . V P o ez ja c h r z e ś c ija ń s k a .
105
W a b s o lu tn e j w ię k s z o ś c i A n to lo g ia za w iera ć b ę d z ie t e k s t y nowe, d otąd na ję z y k p o ls k i n ie tłu m a czo n e. Z g r e k i i ła c in y p r z e ło ż y ł j e n iż e j p o d p isa n y . P o sz c z e g ó ln e dokumenty, lub gru py dokumentów, będą poprzedzone k ró tk im i wstępami i zw ięzłym i notatkam i o a u to r a c h . Komentarzem zaop a trzo n e będą przede w szy s tkim t e k s t y h is t o r y c z n e i b io g r a f ic z n e .
Obecnie oddaję do druku tom d r u g i. P r z y n ie s ie on ob szern ą do kum entację źródłow ą do d ziejó w K o ś c io ła i k o ś c i e l n e j l i t e r a t u r y w H is z p a n ii, A n g l i i , H o la n d ii oraz G a l i i . H is z p a n ii j e s t p o ś w ięcone 250 s tr o n m aszynop isu. O b fic ie będą cytow ani h is t o r y c y
/R y d a c ju sz , O ro zju sz, Jan z B ic la r i i n n i / ; Iz y d o r , co zro zu m ia łe , b ę d z ie n a js z e r z e j z Ojców potraktow any /8 0 s t r o n / , in n i według ic h z n a c z e n ia . Synody otrzym ają 110 s tr o n . W szystk ie t e k s t y z o s t a ły po raz p ierw szy przetłum aczon e na ję z y k p o l s k i . A n g lo s a s i i I r o s z k o c i o tr zy m a li 220 s t r o n , n a jw ię c e j o czy w iś
c i e Beda, k tó r e g o d z i e ł o " H is to r ia e o c l e s i a s t i c a g e n t i s A n g lo - rum" w ysu nęło s i ę na p ie rw sz y p la n . I w r e s z c ie G a lia , w k tó r e j t e k s t y Ojców p r z e p la ta ć s i ę będą z uchwałami synodów. W ięk szość te k stó w z w s z y s tk ic h tr z e c h wymienionych obszarów językow ych d o ty cz y ep ok i sc h y łk o w e j, ogromnie dotąd n ie ty lk o w a n to lo g ia c h a le i w p od ręczn ik a ch z a n ie d b a n e j.
Andrzej Bober SJ
I I . MIĘDZYWYDZIAŁOWY ZAKŁAD BADAŃ NAD ANTYKIEM CHRZEŚCIJAŃSKIM KUL
1 / Oddaje s i ę do druku za tw ierd zo n ą na rok 1982 A n to lo g ię M odlitwy P a tr y s ty c z n e j opracowaną p rzez śp . Leokadię Małuno- w iczów nę, ja k o I I I tom d w ujęzycznej s e r i i S ta ro ż y tn y ch Tekstów
i O S
-C h r z e ś e i j a ń s k i e h . D alszym i planowanymi tomami t e j s e r i i s ą : A kta M ęczeński e , o p raco w an ie zb io ro w a pod r e d . 0 .A .B obera S J; A n to lo g ia i n s k r y p c j i w c z e s n o c h r z e ś c ija ń s k ic h , opracow ana p rz ez ś p . L eo k a d ię M ałunowiczównę; Wybór pism B a z y le g o , o p ra co w anie z b io ro w e .
2 / Na zam ów ienie Z ak ła d u Badań nad Antykiem C h r z e ś c ija ń s kim KUL Mgr C zesław Mazur p rz y g o to w u je B i b l i o g r a f i ę an ty k u
c h r z e ś c i j a ń s k ie g o z a ro k 1980 o r a z . p o la k a b i b l i o g r a f i ę św. Be n e d y k ta O p a ta . O publikujem y j e praw dopodobnie w następnym n u m erz e.
3 / Ks.Doo Dr b ab , H, WÓJT3MCZ p rz y g o to w u je mono g ra f i ę o_św. D r j c c g o r z j j . o r a z k o n ty n u u je p ra c ę nad 2 tomem An t o l o g i i M odlitw y P a tr y s t y c z n e j , k t ó r a b ę d z ie obejm ow ała te k s t y Ojców g r e c k ic h /O jców ł a c i ń s k i c h obejm ował I tom, Sando m ierz i 9 7 1 / . P row adzi p o n a d to b a d a n ia sem an ty czn e nad z a g ad - n ie n i ami c o n te m p la tio / Bs<ł)pta / e t a c t i o / / u wschod n ic h 00. Kośc i o ł a . K ilk a d robnych fragm entów ty c h poszukiw ań s z c z e g ó ln ie u K lem ensa A le k s a n d r y js k ie g o i O rygenesa z o s ta ło ju ż opublikow ane w K ro n ic e D i e c e z j i S a n d o m ie r s k ie j.
/-A / K s.D r A. ECKMANN p rz y g o to w u je ro z p ra w ę n a te m a t: P ro b le m a ty k a l i s tó w św. A u gustyna z poganami o ra z tłu m a c z e n ie l i s tów św. A ugustyna z pog an am i.
10?
5 / Ks Dr S t . L0NG0SZ r o z p o c z ą ł opracowywanie m o n ografii na te m a t: "Rodzina c h r z e ś c i j a ńska i j e j za d a n ia w naucza n iu 00. K apadockich". V d z ia d z in ie przekładów r o z p o c z ą ł tłu m a cze- mie C ontra a r ia n o s F e^ a d iu sza z Agen, Ep l s t o lą e p a p ie ż a L ib er- iu s z a oraz V ita S .A n to n ii św. A tanazego A lek s a n d r y js k ie g o . W d a ls z e j p ersp ek ty w ie p rzew id u je op ublikow anie a n t o l o g i i wy p o w ied zi 00. K o ś c io ła na t emat r o d z in y , obejm ująoej w d użej mie r z e t e k s i^ c z y ta n e w Radio Watykańskim w au dycji."R ubryka Oj ców K o śc io ła " /c z w a r te k 2 0 . 1 5 / .
I I I . KATEDRA PATROLOGII ATK - WARSZAWA
1 / W a e r i i wydawniczej "S tu d ia A n t i q u i t a t is C h ristia n a e" zło żo n y j e s t do druku j e j t r z e c i tom: J u lia n J u n d z ił, P ie n ią dze w ł a c i ń s k i e j l i t e r a tu r z e c h r z e ś c ij a ń s k ie j późnego c e a a r s t - wa, D alszym i monografiam i t e j s e r i i będą: Ks.W, Myszor.Anapau- s i s w t e o l o g i i c h r z e ś c ij a ń s k ic h gnostyków oraz K s, E. S ta n u la , C zynniki k s z t a ł t u j ą c e sen s b i b l i j n y w u j ę c iu św. H ila r e g o z P o i t i e r s .
2 / W a e r i i " P is a ń S t a r o c h r z e ś c ija ń s k ic h P i s a r z ^ w p rz y g o to waniu do druku s ą n a s tę p u ją c o tomy: z Br a k a r ? . %gg&j, tż u a . W. W ójcik, M. S ta ro w ie y s k i: C ryg9na.s..E oaiIŁ e o k s ię d z a
SgsuG la. S lró lw o k ich ., S a a a a ta rz do Jerem inaha., t5 u a , 8,!X aiij^łs^aki., o p ra ć . 3 . S ta a a ia s Tw t u i i ą a , PŁaaa w h
-t e a IX, o p ra ć . W. M yśzer, K. O hryeki, S . S ta n u la ; AsiKustyn. 3n a a rr a tlo a .e s l a P s a la o s o a ż e śó , tłu a .W , S u
-i0 8
1ow aki; Św. H ila r y z P o i t i e r s . P ism a e g z e g e t y c z n e /Oom. i n E vang. s . M a tth e i, In P sa lm o s, De m y s t e r i i s / .
IV K s. Dr Marek STAROWIEYSKI /W arszaw a/
l / R o z p o c z ą ł opracow yw anie I I tomu Apokryfów Nowego T e s t a m entu. C z. I : D z i e j e A p o s t o ls k ie oraz L i s t y św. P i o t r a i Pawła P rzy g o to w u je t e ż k o r e k tę 2 w yd an ia w y czerp a n eg o ju ż/w y d a n e g o w 1980 r ^ I tomu Apokryfów Nęwego T e sta m e n tu , k tó r y z o s t a n ie wznowiony p r z e z Wydawnictwo T ow arzystw a Naukowego KUL.
2 / Z ło ż y ł do druku w w yd aw n ictw ie "Znak" IV tom "Ojcowie żyw i" / ś w i ę t a i k o m u n a ły / z e wstępem lit u r g ic z n y m K s. Dra J . M iazka. Tom t e n p r z e ło ż o n y na ję z y k w ło s k i j e s t r ó w n ie ż w dru ku w rzym skim w yd aw n ictw ie C i t t a N uova. Warto p r z y p o m n ie ć , że wydawnictwo t o w yd ało j u ż w u b ie g ły m roku po w ło sk u I tom
"O jcowie żyw i" /Rok A /, d r u k i z a ś /Rok B / j e s t w p rzy g o to w a n iu 3 / Oddał do druku a r t y k u ł: P o c z ą t k i m onastycyzm u na Za c h o d z ie / z dużym wyborem t e k s t ó w / do p u b lik o w a n e j j u b i l e u s z o wej K s ię g i na 2 0 0 - l e c i e W arszaw sk iego Sem inarium Duchownego. 4 / W w yd aw n ictw ie "Znak" ukaże s i ę w k r ó tc e V to n ^ se r ii "O jcowie ż y w i" , A n t o lo g ia w y p o w ied zi Ojców P u s ty n i - G e r o n tl- kon /A lp h a b e t ik o n / w p r z e k ła d z ie S i o s t r y M. B o r k o w sk ie j OSB 1 op racow an iu K s. M. S t a r o w ie y s k ie g o .
1 0 9
-V K s. Doc. Dr hab. Wacław EBORCWICZ / P e l p l i n /
P rzygotow uje do druku 2 z e s z y t r o z p o c z ę te j niedawno w P e l p l i n i e s e r i i Pro f a m i l i a . Zawiera on p r z e ło ż o n e ju ż p rzez s i e b i e t r a k t a t y św. A ugustyna: "De o o n iu g iis a d u l t e r i n i s " oraz "De n u p t i i s e t c o n c u p is c e n t i a ." Ma rów n ież gotowy do druku t r a k t a t św, Augustyna: De g r a t ia C h r is t i e t p e c c a to o r i g i n a l i .
VI K s. Dr hab. W ojoieoh KANIA /T arnów /
Z ło ż y ł do druku: Św. Ambroży, Na ob łóczyn y d z ie w ic y : Św. I ld e f o n s z T o led o , 0 wiecznym d z ie w ic tw ie N a jś w ię ts z e j M arii Panny: Św, German, Osiem h o m ilii m aryjnych. P r z e s ła ł do druku w s e r i i "Pisma S ta r o c h r z e ś c ij a ń s k ic h P isa r z y " : T e r t u lia n , 0 św ia d ectw ie d uszy: O rygenes, 0 m o d litw ie ; Św. Grzegorz z N y ssy , H om ilie o M od litw ie P a ń s k ie j. W przygotow a n iu : Św. Efrem, P ie ś n i n i s i b i j s k i e oraz P ie ś n i o p e r le ;
Św. Jan Chryzostom. B o m ilie o posą&ach; Św. Zenon z Werony. Mowy; Męczeństwo Karpa, P a p ila i A g a to n ik i / z Pergamonu/.
VII K s. Dr Roman ANDRZEJEWSKI /W łocław ek /
Przygotow uje rozprawę "Wpływ Cycerona na św. Ambrożego" oraz tłu m a c z e n ie : S .A m brosius, E p is to la e oraz S . B a s i l i u s . De S p i r i t u S a n c to .
n o
-V III O s t a t n ia w kładka ozionków M iędzyw yd ziałow ego Zak ła d u Badań nad A ntykiem C h r z e ś c ija ń s k im KUL.od d an a do druku pod k o n ie c u b ie g łe g o roku do 4 z e s z y t u XXVIII tomu Roczników T e o lo g lo z n o -K a n o n ic z n y c h , z a w ie r a n a s tę p u ją o e a r t y k u ły : 1 / + L. M ałunowiozówna, Problem c i e r p i e n i a u św. B a z y le g o W ie lk ie g o /o p r a o .A n d r z e j M a lin o w s k i/. 2 / K9. S t . L on gosz, R o d zin a w c z e s n o c h r z e ś c ij a ń s k a i j e j z a d a n ia w n a u o z a n lu św. B a z y le g o W. 3 / 0 . A. Bober S J, O s t a t n ie o d k r y c ie p a t r y s t y c z n e , - Re g u ła E u g lp lu s z a .
4 / Ks . F . Dr ą czk ow sk t , K o ś c ió ł ja k o s z k o ła Logosu w d o k tr y n ie K lem ensa A le k s a n d r y j s k ie g o . 5 / K s. A. goknann, Argumenty f l l o z o f l c z n o - r e l l g l j n e Mak
syma z Madaury w l i ś c i a do św. Augus ty n a b r o n ią c e t r a d y c y j n e j w ia ry Rzy m ian. 6 / K8. J . śr u tw a , E p ls o o p a lls a u d i e n t l a w A fr y c e rzym s k i e j . 7 / B .T a ta r -P r ó c h n la k , S ce n a B ożego N a r o d z e n ia w s z t u c e w c z e s n o c k r z e ś c ij a ń s k l e j .
IX M ie się c z n ik "Novum" p la n u je wydanie 7 /8 numeru b r . w c a ł o ś c i p ośw ięcon ego antykowi c h r z e ś c ija ń s k ie m u . Zakład z g ł o s i ł a r ty k u ły : H .B rB ndle, Problemy pracy s p o łe c z n e j w K o ś c ie le s t a r o - tytnym w u j ę c iu św, Jana Chryzostoma /tłu m . M.Kaozmarkowskl/; 0 . A.Bober SJ, O s ią g n ię c ia i n ie d o s t a t k i p o ls k i e j p a tr y s ty k i na t l e światowym; K s.P .D rączk ow ak i, P r in c ip ia p ed agoglozn e Klemensa A le k sa n d r y jsk ie g o ; Ks.A.Sckmana, B ola Pisma św. u d u s z p a s t e r s t w ie Gjoów K o śo io ła ; Ks. S t.Ł o n g o s s , B l s t o i i a p o j ę c ia "Ojoowle K o ś c io ła " .
