PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z OPERONEM CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

(1)

KOD UCZNIA PESEL

GRUDZIEŃ 2017

Czas pracy:

60 minut

Liczba punktów do uzyskania: 32 PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY

Z OPERONEM CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA

HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE Instrukcja dla ucznia

1. Sprawdź, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 16 stron (zadania 1.–25.). Ewen- tualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.

2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój kod i PESEL.

3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania.

4. Rozwiązania zapisuj długopisem lub piórem z czarnym tuszem/atramentem.

Nie używaj korektora.

5. W arkuszu znajdują się różne typy zadań. Rozwiązania zadań zaznacz na karcie odpowiedzi w następujący sposób:

– wybierz jedną z podanych odpowiedzi i zamaluj kratkę z odpowiadającą jej literą, np. gdy wybierzesz odpowiedź A:

A B C D

B C D

– wybierz właściwą odpowiedź i zamaluj kratkę z odpowiednimi literami, np.

gdy wybierasz odpowiedź FP:

PP PF FF

– do informacji oznaczonych właściwą literą dobierz informacje oznaczone liczbą lub literą i zamaluj odpowiednią kratkę, np. gdy wybierasz literę B i liczbę 1:

A1 A2 B2

6. Staraj się nie popełnić błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź, np.:

A B C D

B C D

7. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane i oceniane.

Powodzenia!

Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.

(2)

Tekst źródłowy do zadania 1.

Szczególną rolę Mezopotamii […] wiąże się z przynoszącymi żyzny muł wylewami rzek Eufratu i Tygrysu w ich dolnym biegu. Jak się zdaje, ten czynnik przyczynił się poważnie do powstania na tym obszarze państw-miast o charakterze rolniczym. Elementem dalszym, którego wpływ odbił się ujemnie na historii Mezopotamii, była otwartość jej granic, brak zabezpieczenia zarówno od pustyń Arabii i Syrii, jak gór Iranu i Armenii czy wzdłuż rzek od strony Azji Mniejszej.

J. Wolski, Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 1992, s. 10.

Zadanie 1. (0–1)

Oceń prawdziwość zdań dotyczących tekstu źródłowego. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdzi- we, lub F, jeśli zdanie jest fałszywe.

1.1. W starożytności istotnym czynnikiem wpływającym na powstanie cywilizacji, a na-stępnie państw, była konieczność budowy i utrzymania kanałów irygacyjnych. P F 1.2. Z cytowanego tekstu wynika, że warunki naturalne miały jedynie negatywny wpływ na rozwój Międzyrzecza. P F

Materiały źródłowe do zadania 2.

Tekst

Pięcioksiąg Mojżesza to pięć początkowych ksiąg Starego Testamentu (Biblii hebrajskiej): Księga Rodzaju, Księga Wyjścia, Księga Kapłańska, Księga Liczb i Księga Powtórzonego Prawa. Dla wy- znawców ten zbiór jest święty, stanowi podstawę całokształtu życia religijnego i społecznego jednostki oraz wspólnoty wyznawców. Tekst Pięcioksięgu nie może ulegać żadnym zmianom. Jest spisany na zwoju, nawiniętym na dwa wałki wykonane z cennego drewna, i przechowywany w synagogach.

Opracowanie na podst.: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/[...] 4010278.html.

Fotografia

Zadanie 2. (0–1)

Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Przedmiot wspomniany w tekście i przedstawiony na fotografii jest związany z A. luteranizmem.

B. islamem.

C. katolicyzmem.

D. judaizmem.

(3)

Państwo [...] powstało ok. XI w. p.n.e. w wyniku podboju Peloponezu przez Dorów. Podobnie jak inne państewka greckie, [...] [było] monarchią, z tym jednak, że rządzona była przez dwóch królów. Jednemu z tych królów, Likurgowi […] przypisuje się przeprowadzenie doniosłych reform wewnętrznych. Obojętne, czy legenda o roli Likurga jako prawodawcy jest prawdziwa, czy nie, w każdym razie w tym mniej więcej czasie stworzone zostały podstawy ustroju arystokratycznego […], który przetrwał do końca istnienia tego państwa […].

M. Sczaniecki, Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 1997, s. 16.

Zadanie 3. (0–1)

Organy władzy państwa opisanego w tekście to A. eklezja, rada pięciuset.

B. geruzja, apella.

C. eklezja, geruzja.

D. apella, rada pięciuset.

Ilustracje do zadania 4.

A.

B.

C.

D.

Zadanie 4. (0–2)

Spośród budowli przedstawionych na ilustracjach oznaczonych literami A–D wybierz tę, w któ- rej odbywały się przedstawienia teatralne, oraz tę, którą wzniesiono chronologicznie najwcze- śniej. W każdym wierszu tabeli wybierz właściwą literę.

4.1. Budowla, w której odbywały się przedstawienia teatralne. A B C D 4.2. Budowla wzniesiona chronologicznie najwcześniej. A B C D

(4)

Teksty źródłowe do zadań 5. i 6.

Tekst A

Wiele rzeczy podjął dla ozdoby i pożytku państwa: jedne tylko zaczął, inne doprowadził do końca. Na pierwszym miejscu należy wymienić bazylikę Świętej Bogurodzicy w Akwizgranie, cu- downym kunsztem zbudowaną, i most na Renie pod Moguncją, długi na pięćset kroków.

Tekst B

Gdy możni dokonali oznaczenia działów królestwa i podzielili je na trzy części, trzej królowie, zjechawszy się w sierpniu, w mieście galijskim Verdun, rozdzielili państwo pomiędzy siebie: Lu- dwik mianowicie otrzymał część wschodnią, Karol zaś dzierżył zachodnią. Lotariuszowi, najstar- szemu z nich, los przydzielił środkową, leżącą między dwoma poprzednimi.

Wiek V–XV w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1997, s. 72, 74.

Zadanie 5. (0–1)

Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. lub 3.

Wydarzenia opisane w pierwszym tekście są chronologicznie A. wcześniejsze

od wydarzeń z drugiego tekstu, ponieważ

1. dotyczą pierwszego cesarza Niemiec, Ottona I.

2. dotyczą rządów Karola Wielkiego.

B. późniejsze

3. dotyczą rządów Ottona III.

Zadanie 6. (0–1)

Oceń prawdziwość zdań dotyczących tekstów A i B. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli zdanie jest fałszywe.

6.1. Wydarzenia opisane w tekście B miały miejsce w 843 r. P F 6.2. Tereny, które otrzymał Ludwik, dały początek późniejszemu państwu niemieckiemu,

a ziemie Karola to późniejsza Francja. P F

Mapa do zadania 7.

Chojnice

krzyżackiobóz

polskiobóz Jezioro

ZieloneJezioro Zielone

Jezioro ZakonneJezioro

Zakonne piechota

polska piechota

krzyżacka

jazda polska jazda krzyżacka

1 2

3 4

1 –4 fazy bitwy

(5)

Zadanie 7. (0–1)

Bitwa przedstawiona na mapie miała miejsce w trakcie A. wojny z Krzyżakami w latach 1409–1411.

B. wojny trzynastoletniej 1454–1466.

C. wojny z zakonem krzyżackim w latach 1519–1521.

D. wojny trzydziestoletniej 1618–1648.

Tekst

Widząc z daleka miasto upragnione, szedł doń pobożnie bosymi stopami, a przyjęty z czcią nie- zwykłą przez biskupa tamecznego Ungera, wprowadzony został do kościoła, błagając zlany łzami wstawiennictwa świętego męczennika dla pozyskania sobie łaski Chrystusowej. I niezwłocznie ustanowił tam arcybiskupstwo […]. Dokonawszy tego wszystkiego, uczczony został cesarz przez […] księcia ogromnymi darami i – co mu się najbardziej podobało – trzystu żołnierzami pancer- nymi.

Wiek V–XV w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1997, s. 102.

Taśma chronologiczna

chrzest Mieszka I

koronacja cesarska Ottona I

1 2 3 4

pokój

w Budziszynie najazd Brzetysława

na Polskę koronacja królewska

Bolesława Chrobrego

Zadanie 8. (0–1)

Wydarzenie opisane w tekście miało miejsce w okresie oznaczonym na taśmie chronologicznej numerem

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Tekst

W roku zaś pańskim 1241 chan tatarski Batu wraz z wojskami swoich Tatarów, ludu srogiego i bardzo licznego, przeszedłszy przez Ruś chciał wkroczyć na Węgry. Ale zanim dotarł do granic Węgier, część swojego wojska zwrócił przeciw Polsce. […] Henryk […], książę Śląska, Krakowa i Wielkopolski, z wieloma tysiącami zbrojnych twardo i odważnie zastępuje im drogę na polu zamkowym w Legnicy i dzielnie z nimi walczy, nadzieję i ufność pokładając w Boskiej pomocy.

Ale z dopustu Boga […] rzeczony najszlachetniejszy książę Henryk, straciwszy wiele tysięcy ludzi, sam ginie zabity.

Wiek V–XV w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1997, s. 204.

(6)

Drzewo genealogiczne

Bolesław III Krzywousty (✝1138) książę Polski

Henryk (✝1166) książę sandomierski

Kazimierz II Sprawiedliwy

(✝1194) książę sandomierski Władysław II

Wygnaniec (✝1159) książę śląski

Bolesław IV Kędzierzawy

(✝1173) książę mazowiecki

Mieszko III Stary (✝1202)

książę wielkopolski

Odon Leszek

Biały Konrad I

Mazowiecki Władysław

Laskonogi Bolesław

Wysoki

Władysław Odonic Henryk

Brodaty Mieszko

Plątonogi Bolesław V

Wstydliwy Kazimierz I książę kujawski

Ziemowit I książę mazowiecki

Leszek Czarny książę łęczycko- -sieradzki

Władysław I Łokietek

(✝1333) król Polski

Ziemowit książę dobrzyński

linia mazowiecka

do 1526 Przemysł I

linia żagańska linia głogowska

linia oleśnicka

linia dobrzyńska linia legnicka

(do 1675 r.) linia świdnicka

(do 1368 r.) Henryk IV

Probus (Prawy)

Henryk Pobożny

linia zatorsko- -oświęcimska linia opolska linia cieszyńska

Przemysł II (✝1296) król Polski Konrad I

Bolesław II Henryk III Łysy

Ryksa Elżbieta (✝1335) żona Wacława II,

króla Czech

Zadanie 9. (0–1)

Oceń, które ze zdań dotyczących drzewa genealogicznego lub tekstu jest prawdziwe. Zaznacz P przy zdaniu prawdziwym.

Śmierć Henryka IV Probusa w bitwie pod Legnicą doprowadziła do upadku państwa

Henryków Śląskich. 1P

Władca, który ostatecznie zjednoczył ziemie polskie i zakończył okres rozbicia dzielnico-

wego, był potomkiem Konrada Mazowieckiego. 2P

Linia żagańska Piastów śląskich wywodzi się od Mieszka III Starego. 3P Tekst źródłowy do zadania 10.

Przywilej ten zastrzegał wyłącznie dla szlachty dostęp do wyższych dostojeństw kościelnych, zabraniał mieszczanom nabywania dóbr ziemskich, ograniczył swobodę ruchów chłopa, zabra- niając mu opuszczać wieś [wyprowadzić się] bez zezwolenia pana, zwolnił szlachtę od cła.

W. Kurkiewicz, A. Tatomir, W. Żurawski, Tysiąc lat dziejów Polski, Warszawa 1974, s. 95.

(7)

Zadanie 10. (0–1)

Opisane postanowienia zawierał przywilej A. koszycki z 1374 r.

B. nieszawski z 1454 r.

C. piotrkowski z 1496 r.

D. mielnicki z 1501 r.

Ilustracja do zadania 11.

Kamienice Przybyłów w Kazimierzu Dolnym

Zadanie 11. (0–1)

Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. lub 3.

Kamienice Przybyłów w Kazimierzu Dolnym są przykładem architektury

A. gotyckiej,

o czym świadczy

1. zastosowanie przypór, arkad, wimperg, maswerków, pinakli, baldachimów, sterczyn oraz biforiów spra- wiających wrażenie lekkości.

2. zastosowanie klasycznych porządków architekto- nicznych i detali oraz kolumnowych portyków.

B. renesansowej,

3. zastosowanie proporcji i jasnych podziałów według wzorów antycznych, attyki, półkolistego łuku, arka- dowych podcieni oraz zdobień wokół okien.

(8)

W dniu, w którym stoczono bitwę, tj. 29 sierpnia, postanowili […] w ten sposób uszykować wojsko, aby jak najszerzej tylko można było je rozwinąć; przy tym na to najwięcej zważano, aby- śmy nie zostali otoczeni przez nieprzyjaciół. Następnie podzielono całe wojsko na dwie kolumny.

W pierwszej kolumnie znajdowali się wodzowie […]. Druga kolumna […], w której znajdował się król, składała się więcej z jazdy, a tylko niewiele piechoty miała na skrzydłach. Między pierwszą a drugą kolumną nie większa była odległość jak na rzut kamienia. […] Miejsce, na którym usta- wiono szyki, było oddalone od Mohacza o milę, a od przepływającego obok Dunaju o 1 1/2 mili.

Wiek XVI–XVIII w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1997, s. 228.

Zadanie 12. (0–1)

Skutkiem bitwy, do której odnosi się tekst,

A. było zmuszenie Turków do odwrotu i rezygnacja Turcji z prób podboju Węgier.

B. było zdobycie Wiednia przez wojska tureckie.

C. było zdobycie Belgradu przez Turków.

D. była utrata władzy w Czechach i na Węgrzech przez dynastię Jagiellonów.

W dobrach magnatów ukraińskich w Kijowskiem zjawił się pretendent podający się za carewi- cza, prawdopodobnie z pochodzenia mnich, nazwiskiem Grigorij Otriepjew. Otrzymał on pomoc Wiśniowieckich oraz wojewody sandomierskiego Jerzego Mniszcha, któremu obiecał wielkie kwo- ty pieniężne […] i małżeństwo z jego córką Maryną.

J.A. Gierowski, Historia Polski 1505–1764, Warszawa 1987, s. 154.

Zadanie 13. (0–1)

Wymienione w tekście wydarzenia zapoczątkowały wojny z A. Chanatem Krymskim.

B. Kozakami.

C. Rosją.

D. Turcją.

Tekst

Racjonalizm XVIII w. należy pojmować umownie jako afirmację autonomii ludzkiego umysłu niechcącego nic przyjmować na wiarę, domagającego się uzasadnień i nie podporządkowującego się bezkrytycznie autorytetom. Krytyczne wolnomyślicielstwo zakreślało granice rozumowego po- znania i było często zabarwione sceptycyzmem. Poszanowanie dla faktów łączyło ów dociekliwy i sceptyczny racjonalizm z empiryzmem.

E. Rostworowski, Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 1994, s. 115.

(9)

Tabela. Zmiany w tematyce książek we Francji w XVIII w.

Literatura 1723–1727 1750–1754 1784–1788

religijna 35% 27% 15%

naukowa 35% 43% 55%

piękna 30% 30% 30%

E. Rostworowski, Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 1994, s. 129.

Zadanie 14. (0–3)

Na podstawie źródeł przyporządkuj do każdego zdania właściwe uzupełnienie spośród ozna- czonych literami A–C.

Postawy, o których mowa w tekście źródłowym, były charakterystyczne dla epoki 14.1. . 14.2. , czyli pogląd, zgodnie z którym poznanie powinno opierać się na doświadczeniu, oraz racjonalne podejście do różnych dziedzin życia przekładały się na wzrost zainteresowania literaturą 14.3. na przestrzeni lat 1723–1788.

14.1. A. renesansu B. baroku C. oświecenia 14.2. A. Racjonalizm

B. Empiryzm C. Sceptycyzm 14.3. A. religijną

B. naukową C. piękną

Konstytucja sejmu grodzieńskiego z 1793 r. (fragment)

Nie chcąc sejmu ordynaryjnego w r. 1788 zaczętego, później w rewolucyjny na dniu 3 maja 1791 zamienionego, dla potomnych czasów zostawiać pamiątki, tenże sejm za powszechną zgodą zgro- madzonych Rzplitej stanów za niebyły i wyroki od niego wypadłe za nic nie znaczące deklarujemy.

Konstytucje, prawa i wszelkie uchwały w ciągu jego całym ustanowione, jako okazją sprowadzenia na Rzplitą Naszą różnych klęsk i utraty licznych prowincyi, kasujemy i uchylamy i żeby w księgi praw naszych umieszczone nie były, stanowimy.

Zadanie 15. (0–1)

Na mocy postanowień sejmu grodzieńskiego z 1793 r.

A. unieważniano postanowienia Sejmu Czteroletniego i Konstytucji 3 maja.

B. utrzymywano w mocy Konstytucję 3 maja.

C. doprowadzono do abdykacji Stanisława Augusta Poniatowskiego.

D. unieważniano Konstytucję 3 maja i utrzymywano w mocy pozostałe postanowienia sejmu.

(10)

Sir Francis Bernard o polityce Anglii wobec kolonii w Ameryce

Polityka angielska musi w odniesieniu do handlu z Ameryką mieć na uwadze dwa wielkie za- dania, a mianowicie:

1. zmusić Amerykanów, aby wszystkie towary fabryczne i produkty europejskie, których potrzebu- ją, sprowadzali tylko z Wielkiej Brytanii;

2. handel zagraniczny Amerykanów regulować tak, aby wszystkie korzyści z niego płynęły do Wiel- kiej Brytanii bądź przynosiły pożytek sprawom Imperium Brytyjskiego.

Ilustracja

Medal upamiętniający rocznicę „bostońskiego picia herbaty”

Zadanie 16. (0–1)

Oceń, które z poniższych zdań dotyczących tekstu i ilustracji są prawdziwe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli zdanie jest fałszywe.

16.1. Tekst i wydarzenia, które upamiętnia medal, wskazują na przyczyny wybuchu rewo-lucji amerykańskiej. P F 16.2. Wydarzenie upamiętnione medalem było skutkiem polityki prowadzonej przez Anglię wobec swoich kolonii w Ameryce. P F

Zadanie 17. (0–1)

Szereg, w którym uporządkowano chronologicznie wydarzenia, to

A. Wiosna Ludów, powstanie listopadowe, powstanie krakowskie, powstanie styczniowe.

B. powstanie listopadowe, powstanie krakowskie, Wiosna Ludów, powstanie styczniowe.

C. powstanie krakowskie, powstanie listopadowe, Wiosna Ludów, powstanie styczniowe.

D. powstanie styczniowe, powstanie listopadowe, powstanie krakowskie, Wiosna Ludów.

(11)

Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, Księga XI (fragmenty) Bitwa! gdzie? w której stronie? pytają młodzieńce, Chwytają broń, kobiety wznoszą w niebo ręce, wszyscy pewni zwycięstwa, wołają ze łzami:

„Bóg jest z Napoleonem, Napoleon z nami!”

[…]Soplicowo leżało tuż przy wielkiej drodze, Którą od strony Niemna ciągnęli dwaj wodze:

Nasz książę Józef i król Westfalski Hieronim.

Już zajęli część Litwy od Grodna po Słonim, Gdy król rozkazał wojsku dać trzy dni wytchnienia.

Ale polscy żołnierze mimo utrudzenia Skarżyli się, że król im marszu nie dozwala, Tak radzi by co prędzej doścignąć Moskala.

W mieście pobliskim stanął główny sztab książęcy, A w Soplicowie obóz czterdziestu tysięcy

I ze sztabami swymi jenerał Dąbrowski,

Kniaziewicz, Małachowski, Giedrojć i Grabowski.

A. Mickiewicz, Pan Tadeusz, Warszawa 1982.

Zadanie 18. (0–3)

Na podstawie źródła przyporządkuj do każdego zdania właściwe uzupełnienie spośród ozna- czonych literami A–C.

Przytoczony fragment Pana Tadeusza opisuje wkroczenie na Litwę wojsk napoleońskich w trakcie kampanii antyrosyjskiej w 18.1. r. Polscy żołnierze wspominani w tekście to 18.2. . Wyprawa na Rosję zakończyła się ostatecznie klęską armii napoleońskiej, a w dalszej perspektywie upadkiem Napoleona i 18.3. .

18.1. A. 1812 B. 1813 C. 1815

18.2. A. Legiony Polskie gen. Dąbrowskiego B. wojsko Księstwa Warszawskiego C. wojsko Królestwa Polskiego 18.3. A. likwidacją Legionów Polskich

B. likwidacją Księstwa Warszawskiego C. likwidacją Królestwa Polskiego

(12)

Zadanie 19. (0–2)

Do podanych organizmów politycznych przyporządkuj właściwy opis spośród oznaczonych li- terami A–D. W każdym wierszu tabeli zaznacz właściwą literę.

19.1. Księstwo Warszawskie A B C D

19.2. Rzeczpospolita Krakowska A B C D

A. Unia personalna z Rosją. Pełna samodzielność wewnętrzna, ograniczona w sprawach zagra- nicznych. Dobre warunki do rozwoju gospodarki i kultury, brak rusyfikacji. Oddzielne od Rosji wojsko, sejm, senat, Rada Stanu (ministrowie i doradcy).

B. Obszar pod patronatem zaborców. Własna konstytucja i samorząd. Uprawnienia stopniowo ograniczane, w 1846 r. wcielony do zaboru austriackiego.

C. Monarchia konstytucyjna (władca Fryderyk August z dynastii Wettinów). Własne wojsko, dwuizbowy sejm o ograniczonych kompetencjach, sądownictwo powszechne, zniesienie nie- woli osobistej chłopów, Kodeks Napoleona, wzory francuskie w administracji, pełna zależ- ność od Francji.

D. Część Prus zachowująca pewną odrębność. Początkowo niezbyt silna germanizacja, dąże- nie do integracji z resztą Prus, istnienie organów samorządowych. Zaostrzenie kursu po 1831 r., w latach 40. znaczne swobody.

Oprac. na podst.: W. Mizerski, Tablice historyczne, Warszawa 1996, s. 175.

Zadanie 20. (0–1)

Przedstawiony na ilustracji pojazd to A. czterokołowy rower.

B. dorożka.

C. samochód.

D. bicykl.

(13)

Zadanie 21. (0–2)

Do zamieszczonych w tabeli opisów przyporządkuj właściwe pojęcie spośród oznaczonych lite- rami A–D. W każdym wierszu zaznacz właściwą literę.

21.1. To organ wykonawczy w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców. A B C D 21.2. Organizuje pracę zarządu powiatu, kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz reprezentuje go na zewnątrz. A B C D A. burmistrz

B. wójt C. prezydent D. starosta

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (fragment) Art. 235.

1. Projekt ustawy o zmianie Konstytucji może przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów, Senat lub Prezydent Rzeczypospolitej.

Zadanie 22. (0–1)

Projekt ustawy o zmianie Konstytucji może zgłosić grupa minimum A. 60 posłów.

B. 84 posłów.

C. 90 posłów.

D. 92 posłów.

(14)

Zadanie 23. (0–1)

Oceń prawdziwość zdań dotyczących ilustracji. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli zdanie jest fałszywe.

23.1. Dokument przedstawiony na ilustracji potwierdza posiadanie obywatelstwa pol-skiego. P F 23.2. Posiadacz dokumentu widocznego na ilustracji ma prawo m.in. do podejmowania nauki i studiów na terenie RP. P F

Ekwadorska spółdzielnia ASOGUABO działa od niemal 20 lat. Założyło ją 14 producentów, którzy chcieli sprzedawać swoje produkty klientom z Europy czy USA, bez pobierających prowi- zję pośredników. Taki cel trudno osiągnąć małym, pojedynczym producentom, jednak działając wspólnie mieli szansę.

Standardy Fairtrade i rolnictwa ekologicznego wymagają spełniania wysokich kryteriów spo- łecznych i ochrony środowiska. Wpływa to korzystnie także na pracowników certyfikowanych go- spodarstw i plantacji. Wiele osób jest chętnych do pracy w gospodarstwach i na plantacji produ- centów z ASOGUABO.

„Przyciąga ich przede wszystkim zdrowe środowisko pracy, bez ciągłego narażania się na kon- takt z trującymi pestycydami, ubezpieczenie, którego często nie zapewniają wielkie plantacje, 5-dniowy, 40-godzinny tydzień pracy, w przeciwieństwie do 6 dni na wielkich plantacjach, oraz 15 dni płatnego urlopu” – wyjaśnia Segundo Cańar, członek zarządu spółdzielni.

Oprócz tego liczy się stała pensja. Pracownicy w ASOGUABO w razie potrzeby mają zapewnio- ne środki ochrony osobistej i szkolenia BHP. Stali pracownicy plantacji i gospodarstw mają także ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

http://www.ekonsument.pl/a67069_fairtrade_daje_sile_spoldzielnia_asoguabo.html

Zadanie 24. (0–1)

Działalność spółdzielni ASOGUABO to przykład działalności określanej jako A. globalizacja.

B. działalność non-profit.

C. rolnictwo ekologiczne.

D. sprawiedliwy handel.

Tekst

Zjawisko makroekonomiczne polegające na znacznym zahamowaniu tempa wzrostu gospodar- czego, skutkujące najczęściej spadkiem produktu krajowego brutto. […] Jest przejawem spadku ogólnej działalności gospodarczej, szczególnie produkcji krajowej i zatrudnienia. Uznawana jest często za pierwszą fazę cyklu koniunkturalnego. [...] Związana jest najczęściej z niższym pozio- mem wydajności pracy, zahamowaniem wzrostu gospodarczego, obniżeniem realnych płac i zy- sków (dochodów społeczeństwa), zmniejszeniem tempa wzrostu, spadkiem nakładów inwestycyj- nych, zahamowaniem wzrostu cen, wzrostem bezrobocia.

https://www.nbportal.pl/slownik/

(15)

Wykres

Produkt krajowy brutto Polski w latach 2013–2017

Wartość PKB r/r w %

Produkt krajowy brutto Polski w latach 2013–2017

styczeń

2013 styczeń

2014 styczeń

2015 styczeń

2016 styczeń

2017 –1

0 1 2 3 4 5

http://www.bankier.pl/gospodarka/wskazniki-makroekonomiczne/pkb-rdr-pol

Zadanie 25. (0–1)

Oceń prawdziwość zdań dotyczących tekstu i wykresu. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli zdanie jest fałszywe.

25.1. Wykres ilustruje zjawisko opisane w tekście źródłowym. P F 25.2. PKB Polski od stycznia 2014 r. nie spadł poniżej 2%. P F

(16)

BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)

...

BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)

...

(17)

KARTA ODPOWIEDZI

WPISUJE UCZEŃ

PESEL

Nr zad. Odpowiedzi 1.1. ^P ^F

1.2 ^P ^F

2. ^A ^B ^C ^D

3. ^A ^B ^C ^D

4.1. ^A ^B ^C ^D

4.2. ^A ^B ^C ^D

5. ^{A1 A2 A3} ^B1 ^B2 ^B3

6.1. ^P ^F 6.2. ^P ^F

7. ^A ^B ^C ^D

8. ^A ^B ^C ^D

9. ^1P ^2P ^3P

10. ^A ^B ^C ^D

11. ^{A1 A2 A3} ^B1 ^B2 ^B3

12. ^A ^B ^C ^D

13. ^A ^B ^C ^D

14.1. Â ^B ^C 14.2. Â ^B ^C 14.3. Â ^B ^C

15. ^A ^B ^C ^D

16.1. ^P ^F 16.2. ^P ^F

17. ^A ^B ^C ^D

18.1. Â ^B ^C 18.2. Â ^B ^C 18.3. Â ^B ^C

UZUPEŁNIA NAUCZYCIEL SPRAWDZAJĄCY

A B C D E F G H I J

K L Ł M N O P Q R S

T U V W X Y Z 1 2 3

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Kod ucznia

J D

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

SUMA PUNKTÓW ^D ^J

D – dziesiątki J – jedności

UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY

Nr zad. Odpowiedzi 19.1. ^A ^B ^C ^D

19.2. ^A ^B ^C ^D

20. ^A ^B ^C ^D

21.1. ^A ^B ^C ^D

21.2. ^A ^B ^C ^D

22. ^A ^B ^C ^D

23.1. ^P ^F 23.2. ^P ^F

24. ^A ^B ^C ^D

25.1. ^P ^F 25.2. ^P ^F

(18)

788378 795179 9