PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY

(1)

pobrano z www.sqlmedia.pl pobrano z www.sqlmedia.pl

ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĉCIA EGZAMINU!

Miejsce na naklejk Ċ

MHI-R1_1P-091

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY

Z HISTORII

POZIOM ROZSZERZONY

Czas pracy 180 minut

Instrukcja dla zdającego

1. SprawdĨ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 27 stron

(zadania 1 – 24). Ewentualny brak zgáoĞ przewodniczącemu zespoáu nadzorującego egzamin.

2. Arkusz zawiera trzy czĊĞci. CzĊĞü pierwsza arkusza to test, czĊĞü druga wymaga analizy materiaáów Ĩródáowych, a czĊĞü trzecia napisania krótkiego wypracowania na jeden z podanych tematów.

3. CzynnoĞci zaplanuj tak, aby moĪliwe byáo rozwiązanie zadaĔ z trzech czĊĞci arkusza w ciągu 180 minut.

4. Rozwiązania zadaĔ zamieĞü w miejscu na to przeznaczonym.

5. Pisz czytelnie. UĪywaj dáugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem.

6. Nie uĪywaj korektora, a báĊdne zapisy wyraĨnie przekreĞl.

7. PamiĊtaj, Īe zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.

ĩyczymy powodzenia!

STYCZE ē ROK 2009

Za rozwiązanie wszystkich zadaĔ

moĪna otrzymaü áącznie 50 punktów

Wypeánia zdający przed rozpoczĊciem pracy

PESEL ZDAJĄCEGO KOD

ZDAJĄCEGO pobrano z www.sqlmedia.pl

(2)

ĉĝû I

TEST SPRAWDZAJĄCY WIADOMOĝCI I UMIEJĉTNOĝCI USTALONE W STANDARDACH WYMAGAē EGZAMINACYJNYCH Z HISTORII

(20 punktów)

Zadanie 1. (1 pkt)

Nazwij proces, na który skáadają siĊ nastĊpujące elementy:

x przejĞcie od gospodarki zbieracko-áowieckiej do gospodarki rolniczo-hodowlanej, czyli od koczowniczego do osiadáego trybu Īycia

x wynalezienie koáa garncarskiego i początek produkcji naczyĔ ceramicznych

x szybki przyrost ludnoĞci, powstanie duĪych skupisk osadniczych i wspólnot rodowych.

...

Zadanie 2. (1 pkt)

Uporządkuj chronologicznie poniĪsze wydarzenia zaczynając od najwczeĞniejszego.

We wskazanym miejscu wpisz w odpowiedniej kolejnoĞci liczby. NajwczeĞniejsze wydarzenie oznacz 1, zaĞ kolejne 2, 3, 4, 5.

A. Wojna peloponeska

B. ZaáoĪenie Rzymu

C. Zniszczenie Kartaginy

D. Upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego

E. Pierwsze igrzyska olimpijskie

Zadanie 3. (1 pkt)

Ilustracja na nastĊpnej stronie przedstawia wzgórze w Atenach. Na podstawie ilustracji oraz wiedzy wáasnej podaj nazwy wskazanych ĞwiątyĔ.

pobrano z www.sqlmedia.pl

(3)

ħródáo: Encyklopedia historii Ğwiata, Warszawa 2001, s. 16

A. ĝwiątynia wzniesiona ku czci Ateny Partenos ...

B. ĝwiątynia poĞwiĊcona Atenie, Posejdonowi i królowi Erechteuszowi ...

(4)

Zapoznaj siĊ ze Ĩródáami, a nastĊpnie wykonaj polecenia.

ħródáo 1.

[...] w Īyciu rycersko-dworskim waĪną rolĊ odgrywaáy omal rytualne spotkania wáadcy z gronem tych, których uwaĪaá za najznamienitszych, odbywające siĊ przy stole.

Dlatego waĪnym elementem budynku lub teĪ kompleksu budynków, w którym mieszkali wáadcy, byáa duĪa sala. […]

W skáad budowli [...] wchodziáy kaplice [...], [które] przylegaáy do szczytowych Ğcian palatiów; dziĊki temu tworzyáy wraz z palatiami budowle dwuczáonowe. [...] u nas wszystkie pozostaáoĞci budowli, w których czáon mogący byü kaplicą przylega do szczytu drugiego, prostokątnego, są interpretowane jako Ğlady palatiów. [...]

ħródáo: W. Krassowki, Dzieje budownictwa i architektury na ziemiach polskich, Warszawa 1989, s. 96-97 ħródáo 2.

Rotundy i palatia – plany reliktów z koĔca X - początku XI wieku

ħródáo: W. Krassowki, Dzieje budownictwa i architektury na ziemiach polskich, Warszawa 1989, il. 124

Palatium to nazwa uĪywana dla okreĞlenia wczesnoĞredniowiecznego zamku, paáacu cesarza, króla lub biskupa.

WyjaĞnij, jak palatium wyraĪaáo ideĊ wáadzy monarszej we wczesnym Ğredniowieczu.

...

(5)

Próbny egzamin maturalny z historii 5 Poziom rozszerzony

Zadanie 5. (2 pkt)

A. Uzupeánij zdania.

Ustawa sukcesyjna Bolesáawa III Krzywoustego wprowadzaáa zasadĊ (1) ... . Zgodnie z tą zasadą wáadzĊ w paĔstwie miaá przejmowaü najstarszy w rodzie, który równoczeĞnie byá ksiĊciem zwierzchnim, czyli (2) ... . Na zjeĨdzie w àĊczycy w 1180 roku Kazimierz II (3)... uzyskaá przeniesienie wáadzy na swoich synów, mimo Īe Īyli starsi od nich przedstawiciele dynastii Piastów.

1) Podaj nazwĊ zasady

2) Podaj okreĞlenie ksiĊcia zwierzchniego 3) Podaj przydomek wáadcy

B. WskaĪ kolejnoĞü obejmowania wáadzy po Ğmierci Bolesáawa III Krzywoustego odpowiadającą ustawie sukcesyjnej. Wpisz odpowiednią liczbĊ.

Liczba ...

Wáadysáaw II Wygnaniec

Bolesáaw I Wysoki

1. 2. 3.

Mieszko III Stary

Bolesáaw IV KĊdzierzawy

Henryk I Brodaty

Bolesáaw IV

KĊdzierzawy Mieszko III

Stary pobrano z www.sqlmedia.pl

(6)

Dokonaj analizy poniĪszego zestawienia statystycznego i podkreĞl poprawną odpowiedĨ.

Tabela: Przypuszczalne zaludnienie trzech dzielnic Polski przedrozbiorowej (do 1660 r.) Wielkopolska

(57, 9 tys. km²)

Maáopolska (55,9 tys. km²)

Mazowsze (31,8 tys. km²) przyrost

w %

przyrost w %

przyrost w % Lata

ogóáem (mln)

ogóáem rocznie ogóáem (mln)

ogóáem rocznie

1340-1579 120 0,33 180 0,43 156 0,39

1580 1,23 1,23 0,64

1580-1649 20 0,26 30 0,37 20 0,26

1650 1,48 1,59 0,76

1650-1659 -30 x -15 x -30 x

1660 1,03 1,35 0,52

Na podstawie: Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 roku, red. A. Mączak, t. 1, Warszawa 1981, s. 431 Uwaga: Znak (x) – znak umowny stosowany w tabeli statystycznej w przypadku, gdy podanie informacji o zjawisku jest niemoĪliwe lub niecelowe^.

1. W XV wieku Mazowsze miaáo najmniejsze tempo rocznego przyrostu mieszkaĔców.

2. W 1650 roku liczba ludnoĞci w Wielkopolsce byáa trzykrotnie wyĪsza niĪ na Mazowszu.

3. W latach 1580-1649 najwiĊksze tempo przyrostu ludnoĞci odnotowano w Maáopolsce.

4. MiĊdzy rokiem 1650 a 1660 nastąpiá wzrost liczby ludnoĞci we wszystkich dzielnicach.

Zadanie 7. (2 pkt)

Zapoznaj siĊ ze Ĩródáem zamieszczonym na nastĊpnej stronie i wykonaj polecenia.

A. WyjaĞnij, co byáo konsekwencją realizacji sáynnej dewizy: Bella gerant alii, tu felix Austria, nube [Niech inni toczą wojny, ty, szczĊĞliwa Austrio, ĪeĔ siĊ], którą w polityce dynastycznej kierowali siĊ Habsburgowie.

...

B. Podaj przykáad realizacji tej dewizy, odwoáując siĊ do tablicy genealogicznej.

...

(7)

Tablica genealogiczna Habsburgów (fragment obejmujący tylko wybrane osoby)

Na podstawie: D. Granoszewska-BabiaĔska, D. Ostapowicz, S. Suchodolski, Dzieje paĔstwa i prawa. Historia 1, cz. 2, Warszawa 2003, s. 65

(8)

Na podstawie fragmentu tekstu wyjaĞnij, jakie rozwiązanie ustrojowe zaproponowaá Jan II Kazimierz.

Konsyderując ja tedy, iĪ to juĪ od dwóchset lat z linji macierzystej, a od siedmiudziesiąt z ojczystej, dom mój wolnemi waszmoĞciów gáosami na tym tronie jest posadzony […]; i sam […] od waszmoĞciów obrany panujĊ, Īyczyáem sobie ten pomnik wdziĊcznoĞci w umysáach waszych zostawiü, […] na wdziĊczne wspomnienie zasáuĪywszy, w sercach wmoĞciów trwaü, przywiódászy wmoĞciów przez zachĊcenie i zezwolenie moje do wolnej elekcji, która tylko za Īywota mojego przedsiĊwziĊta, istotnie wolną byü moĪe […].

Nie trzeba wmoĞciom wywodziü, […], jakie są korzyĞci elekcji, a jakie niebezpieczeĔstwa bezkrólewia. […] wszystkie te nieszczĊĞcia zagraĪają z coraz wiĊkszą pewnoĞcią i obawiaü siĊ naleĪy, iĪ bez takiej elekcji stanie siĊ Rzplita áupem okolicznych narodów.

ħródáo: Teksty Ĩródáowe do nauki historii w szkole Ğredniej, zeszyt 40, red. W. KonopczyĔski, Kraków 1923, s. 29-30

...

Zadanie 9. (1 pkt)

Zapoznaj siĊ z poniĪszym zestawieniem wydarzeĔ. SpoĞród nich wybierz dwa wydarzenia, które związane są z ekspansją Francji w Europie w okresie napoleoĔskim.

W rubryce odpowiedĨ wpisz przy wáaĞciwym wydarzeniu znak X.

Wydarzenia OdpowiedĨ

A. KlĊska wojsk szwedzkich Karola XII pod Poátawą

B. KlĊska wojsk rosyjskich pod ZieleĔcami

C. KlĊska wojsk pruskich pod Jeną

D. KlĊska wojsk austriackich pod Wagram

E. KlĊska wojsk angielskich pod Saratogą

F. KlĊska wojsk czeskich pod Biaáą Górą pobrano z www.sqlmedia.pl

(9)

Zadanie 10. (1 pkt)

Rozstrzygnij, czy podane zdania są prawdziwe, czy faászywe. W tabeli obok podanych zdaĔ dopisz prawda lub faász.

A. Dziaáacze ruchu robotniczego uznający program paryski

za odstĊpstwo od zasad socjalizmu utworzyli

SocjaldemokracjĊ Królestwa Polskiego.

B. Początki ruchu narodowego na ziemiach polskich związane są z dziaáalnoĞcią Ignacego DaszyĔskiego.

C. W 1913 roku w Polskim Stronnictwie Ludowym dokonaá siĊ

rozáam na PSL-Piast pod przywództwem Wincentego Witosa

i PSL-LewicĊ na czele z Janem StapiĔskim.

Zadanie 11. (2 pkt)

Przeczytaj poniĪszy tekst, a nastĊpnie wykonaj polecenia.

Poitiers 4 XII 1836 r.

[…] Dla odzyskania niepodlegáego bytu Polska ma w áonie wáasnym olbrzymie siáy, których dotąd Īaden gáos sumienny i szczery nie wywoáaá jeszcze. NietkniĊta to prawie, równie zewnĊtrznym, jak i wewnĊtrznym nieprzyjacioáom straszna potĊga. Nią Polska powstanie.

Lud polski z praw wszelkich wyzuty, ciemnotą, nĊdzą i niewolą przyciĞniony, wydartą mu przed wiekami ziemiĊ dotąd w krwawym pocie na cudzą korzyĞü uprawia [...].

[...] pierwszym do boju hasáem powinno byü usamowolnienie ludu, oddanie wydartej mu ziemi na wáasnoĞü bezwarunkową, wrócenie praw, powoáanie do uĪywania korzyĞci niepodlegáego bytu wszystkich, bez róĪnicy wyznaĔ i rodu. [...]

ħródáo: A. Radziwiáá, W. Roszkowski, Historia 1789-1871, Warszawa 1997, s. 295-296

A. Podaj nazwĊ ugrupowania Wielkiej Emigracji, które przyjĊáo powyĪszy program.

...

B. Podaj termin uĪywany do okreĞlenia postulatu, który zawarty jest w wytáuszczonym fragmencie tekstu.

...

(10)

PoniĪej zamieszczono rysunek satyryczny opublikowany w austriackim czasopiĞmie w latach 60. XIX wieku. OkreĞl cel, jakiemu sáuĪyáa ta karykatura.

ħródáo: Geschichte und Geschehen 9, Hans-W. Ballhausen, Ludwig Bernlochner, Michael Herrmann, Eberhardt Schwalm, Peter Voelker, wyd. Ernst Klett Schulbuchverlag GmbH, Stuttgart 1988, s. 151

...

(11)

Zadanie 13. (2 pkt)

Po zapoznaniu siĊ z mapą uzupeánij tabelĊ. Wpisz do niej litery odpowiadające wymienionym terytoriom.

Na podstawie: A. Radziwiáá, W. Roszkowski, Historia 1871-1939, Warszawa 2000, s. 191

Lp. Tereny wáączone do II Rzeczypospolitej w wyniku Litera 1. traktatu ryskiego z dnia 18 marca 1921 r.

2. powstania zbrojnego (27 grudnia 1918 r.-16 lutego 1919 r.) oraz traktatu wersalskiego.

3. plebiscytu (20 marca 1921 r.) i powstania zbrojnego (2 maja-5 lipca 1921r.).

4. akcji zbrojnej z 8-9 paĨdziernika 1920 r. i decyzji lokalnego parlamentu z marca 1922 r.

(12)

Dokonaj analizy poniĪszych map, a nastĊpnie wykonaj polecenia.

Mapa 1. Mapa 2.

Na podstawie: D. Granoszewska-BabiaĔska, D. Ostapowicz, S. Suchodolski, Dzieje paĔstwa i prawa. Historia 1, cz. 2, Warszawa 2003, s. 172 i 174

A. Mapy przedstawiają podziaá stref wpáywów z roku: ...

B. Napisz, która z tych map ukazuje stan wczeĞniejszy. Uzasadnij swój wybór, podając jeden argument wynikający z mapy.

Stan wczeĞniejszy ukazuje mapa: ...

Uzasadnienie: ...

...

(13)

Zadanie 15. (1 pkt)

Dokonaj analizy zamieszczonych poniĪej ilustracji. Podaj dwie cechy Ğwiadczące o tym, Īe zaprezentowane plakaty są przykáadami sztuki socrealistycznej.

ħródáo: A. L Sowa, Od Drugiej do Trzeciej Rzeczypospolitej, Kraków 2004, s. 82 i 84

x ...

...

x ...

...

(14)

Ċgrzy wobec wspólnych problemów od XIV do XX wieku CZĉĝû II

ZADANIA ZWIĄZANE Z ANALIZĄ ħRÓDEà WIEDZY HISTORYCZNEJ (10 punktów)

Zapoznaj siĊ z materiaáami Ĩródáowymi (Ĩródáa A – G). NastĊpnie wykonaj polecenia zamieszczone w Arkuszu odpowiedzi (zadania 16 – 23).

ħródáo A

Fragment wypowiedzi wspóáczesnego historyka

[w:] S. Grzybowski, Król i kanclerz, Dzieje narodu i paĔstwa polskiego, t. II, zeszyt 23, Kraków 1988, s. 66 [....] WĊgier na polskim tronie nie zapomniaá nigdy o swej ojczyĨnie. Wyzwolenie jej i zjednoczenie byáo niewątpliwie zgodne z interesem Rzeczypospolitej. Od zarania dziejów byá to niemal zawsze kraj nam przyjazny. Sama geografia skazaáa na sojusz dwa narody oddzielone naturalną granicą a otoczone wspólnymi wrogami. Upadek WĊgier zachwiaá równowagĊ w tej czĊĞci Europy, pozbawiá nas wypróbowanego sprzymierzeĔca i nosiá w sobie zarodek upadku Polski.

ħródáo B

List chana Mehmed Gireja do Jana Kazimierza z marca 1657 roku

[w:] J. A. Gierowski, Rzeczpospolita w dobie záotej wolnoĞci (1648- 1763), t. 5, Kraków 2001, s. 68 Mehmed IV Girej (Gerej) – chan krymski w latach 1641-1644 i 1654-1666

Wiadomo Wam, jakoĞmy przyjaĨĔ naszą przy dostatecznej umowie zupeánie oraz wespóá z Wami przysiĊgą potwierdziliĞmy. [...] Teraz za pewnym wziĊciem wiadomoĞci, Īe Rakieczy¹, ksiąĪĊ wĊgierskie pomyĞla na Wasze ziemie wojowaü [...], zaciągnąwszy ultajstwa za pieniądze w Woáoszech² [...] i Kozaków czĊĞü jedną niewielką. TenĪe WĊgrzyn pisaá do cesarza tureckiego o tym, aby mu pozwoliá na ziemiĊ Waszą wojowaü i paĔstwo odejmowaü.

Cesarz turecki onemuĪ odpisaá: Ty gdy siĊ jedną nogą ruszysz na granicĊ polską, bĊdĊ ciĊ sam znosiá wojskami memi. TenĪe pomieniony WĊgrzyn na te sáowa cesarskie nic nie dbając, wychodzi z wojskiem swoim na Was. [...] My teĪ i z naszej ziemi posáaliĞmy do Wakiara [wielkiego wezyra] tureckiego, Īe tak chce czyniü ksiąĪĊ siedmiogrodzki, chce wojowaü na króla polskiego. Wezyra Budina, Urumelii, Silistrei baszĊ zarazem Unkier Jimsi [cesarz turecki] naznaczyá, aby oni z wojskami swymi przeciwko onemu wychadzali, gdyĪ oni tam niedaleko mieszkają. [...].

My teĪ osobą naszą [...] juĪeĞmy wsiedli na konie [...] przeciwko tym naszym nieprzyjacioáom. [...] Wy teĪ [...] wychadzajcie z wojskami swymi jako najprĊdzej przeciwko nam. My z naszej ziemi zapewnie i nieomylnie idziemy. W Bogu nadzieja, iĪ nieprzyjaciele nasi znacznie bĊdą ukarani. [...]

1 Rakieczy – Jerzy II Rakoczy, ksiąĪĊ Siedmiogrodu od 1648 roku

2 w Woáoszech – KsiĊstwo Woáoskie, kraina historyczna pomiĊdzy Karpatami a Dunajem pobrano z www.sqlmedia.pl

(15)

ħródáo C

Traktat jaworowski, 11 czerwca 1675 r.

[w:] Wybór tekstów Ĩródáowych z historii Polski XVI-XVIII w., oprac. D. Gradowska, I. Kaniewska, K. PrzyboĞ, Kraków 1976, s. 113-115

[Traktat jaworowski zawarty miĊdzy Francją a Rzeczypospolitą]

NajjaĞniejszy Król Polski, podawszy do wiadomoĞci Jego Królewskiej

ArcychrzeĞcijaĔskiej MoĞci¹ przez […] jej ambasadora nadzwyczajnego przy nim, sáuszne powody i pobudki, dla których widzi siĊ zmuszonym uwolniü z rąk elektora brandenburskiego Prusy KsiąĪĊce, dawne lenno Polski, którego niezaleĪnoĞü lennik ten sobie przywáaszczyá [...]; gdy zaĞ JK. ArcychrzeĞcijaĔska MoĞü równieĪ ma powody do skargi na postĊpowanie wymienionego tu elektora brandenburskiego, […] a zarazem zostaáa powiadomiona o potrzebie pomocy, jakiej oczekuje Król […]; nie chcąc zaĞ ominąü niczego, co by dawaáo Ğwiadectwo swej przyjaĨni wzglĊdem tegoĪ Króla [...], przesáaá natychmiast wymienionemu swemu ambasadorowi peánomocnictwo do zorganizowania i przyrzeczenia w jego imieniu temuĪ Królowi – odnoĞnie przedsiĊwziĊcia przyáączenia Prus KsiąĪĊcych – natychmiastowej pomocy i gwarancji niĪej wymienionej, skoro tenĪe bĊdzie w moĪnoĞci to przedsiĊwziĊcie przeprowadziü. [...]

JK. ArcychrzeĞcijaĔska MoĞü dobrze rozwaĪyáa, Īe tenĪe Król i Pan nie mógáby siĊ oddaü zamiarowi poáączenia Prus KsiąĪĊcych ze swoją koroną tak dáugo, jak bĊdzie zajĊty wojną z Turcją, upowaĪniáa swego [...] ambasadora do obiecania Królowi Panu jednorazowej sumy dwustu tysiĊcy talarów [...], aby mu dopomóc w sprostaniu ciĊĪarom, jakie mógáby byü zmuszony ponieĞü w stosunku do Porty lub do innych celem uáatwienia z nią pokoju [...].

¹Jego Królewska ArcychrzeĞcijaĔska MoĞü – król Francji Ludwik XIV

ħródáo D

List króla Jana III Sobieskiego do królowej MarysieĔki napisany w namiotach wezyrskich 13 wrzeĞnia 1683 r. nocą

[w:] Jan Sobieski, Listy do MarysieĔki, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1970, s. 524

Wojska wszystkie, które dobrze bardzo swoją czyniáy powinnoĞü, przyznaáy P. Bogu a nam tĊ wygraną potrzebĊ. Kiedy juĪ nieprzyjaciel począá uchodziü i daá siĊ przeáamaü – bo mnie siĊ przyszáo z wezyrem áamaü, który wszystkie a wszystkie wojska na moje skrzydáo prawe sprowadziá, tak Īe juĪ nasz Ğrodek albo korpus, jako i lewe skrzydáo nie miaáy nic do czynienia i dlatego wszystkie swoje niemieckie posiáki do mnie obróciáy – przybiegaáy tedy do mnie ksiąĪĊta, jako to elektor bawarski, Waldeck, Ğciskając miĊ za szyjĊ a caáując w gĊbĊ, generaáowie zaĞ w rĊce i w nogi; cóĪ dopiero Īoánierze! Oficerowie i regimenty wszystkie [...]

woáaáy: „Ach, unzer brawe Kenik!” [nasz dzielny Król!]. [...] CóĪ dopiero, i to dziĞ rano, ksiąĪĊ lotaryĔski, saski (bo mi siĊ z nimi wczora widzieü nie przyszáo, bo byli na samym koĔcu lewego skrzydáa, którym do p[ana] marszaáka nadwornego przydaáem byá kilka usarskich chorągwi), cóĪ komendant Staremberk tuteczny! [...] Sam lud wszystek pospolity caáowaá mi rĊce, nogi, suknie [...]. Zjadászy tylko obiad u komendanta, wyjechaáem z miasta tu do obozu. [...] KsiąĪĊta siĊ zjechali i cesarz daje znaü o sobie, Īe jest za milĊ [...].

(16)

ħródáo E

Plan. Bitwa pod Wiedniem, 12 IX 1683 r.

Na podstawie: J. Wimmer, WiedeĔ 1683. Dzieje kampanii i bitwy, Warszawa 1983, s. 332 pobrano z www.sqlmedia.pl

(17)

ħródáo F

Wspomnienia generaáa Józefa Wysockiego na temat początków Legionu Polskiego na WĊgrzech

[w:] J. Frejlich, Teksty Ĩródáowe do nauki historii w szkole Ğredniej, zeszyt 52, Kraków 1923, s. 23-24

Józef Wysocki (1809-1873) – generaá, uczestnik polskich powstaĔ narodowych i powstania wĊgierskiego w latach 1848-1849

[...] Po dwóch posáuchaniach [...], zdawaáo siĊ, Īe wszystko pójdzie jak najlepiej. Rząd [wĊgierski] przystawaá na formacjĊ Legionu od 15 do 20 tysiĊcy; [...] chodziáo juĪ tylko o maáo znaczące poprawki. Wtem zjawiá siĊ niespodziewanie w Presburgu [Bratysáawie]

jeneraá Bem. Od chwili jego przybycia wszystko siĊ zmieniáo. ZaczĊto sáówkami nas zbywaü, zwlekaü, [...]. Tak tedy jeneraá Bem swoim wpáywem zerwaá wszelkie nasze stosunki z rządem i nie dopuĞciá do zawarcia jakiejkolwiek umowy [...]. Nic nie pomogáy proĞby samejĪe máodzieĪy; – gáuchym byá na wszystko.

ħródáo G

Odezwa gen. Józefa Wysockiego do Narodu WĊgierskiego. Orszowa, 20 VIII 1849 r.

[w:] J. Frejlich, Teksty Ĩródáowe do nauki historii w szkole Ğredniej, zeszyt 52, Kraków 1923, s. 25

[...] WalczyliĞmy z Wami, wiecie o tem dobrze, nie jako najemnicy, nie dla osobistych widoków, ale w nadziei, Īe Wasze powodzenie i wziĊty przez nas w niem udziaá stanie siĊ podstawą do walki dalszej, która jest nieustającym celem Īycia naszego: do walki o niepodlegáoĞü Polski, bez której niepodlegáoĞü WĊgier ani siĊ utrzymaü, ani do skutku nie da siĊ doprowadziü. Walcząc za Waszą sprawĊ mieliĞmy i ten cel jeszcze, Īeby staü siĊ jakoby poĞrednikami do pogodzenia Was ze szczepami sáowiaĔskim i romaĔskim¹, które nieszczĊsna polityka wrogami Waszymi zrobiáa, a które przez mądroĞü i sprawiedliwoĞü staną siĊ jeszcze kiedyĞ, nie tracimy tej nadziei, wiernymi i przywiązanymi wspóámieszkaĔcami jednego kraju i paĔstwa.

To wspomnienie o naszem przybyciu do Waszej zagroĪonej ziemi zachowajcie w szlachetnych sercach Waszych. Zachowajcie, jak i my, i wiernoĞü dla ojczyzny i wiarĊ w jej przyszáoĞü i oswobodzenie, a niezmierne ofiary, które wspólnie áoĪyliĞmy, nie bĊdą stracone. I czas przyjdzie, kiedy znowu – daj BoĪe tylko wspólnie – wznowimy tĊ ĞwiĊtą walkĊ. A wtenczas w sprawiedliwoĞci Waszej wspomnijcie, ĪeĞmy Wam dotrwali do koĔca.

1 OkreĞlenie narodu rumuĔskiego stosowane przez jedno ze stronnictw politycznych pobrano z www.sqlmedia.pl

(18)

na podstawie Ĩródáa A Zadanie 16. (1 pkt)

Napisz, który z wáadców elekcyjnych dąĪyá do zrealizowania celów politycznych przedstawionych w tekĞcie.

...

na podstawie Ĩródáa B Zadanie 17. (1 pkt)

Napisz, jakimi siáami ksiąĪĊ siedmiogrodzki Jerzy Rakoczy zamierzaá zaatakowaü Rzeczypospolitą.

x ...

Zadanie 18. (1 pkt)

WyjaĞnij, jaka byáa intencja listu chana do króla.

...

na podstawie Ĩródáa C Zadanie 19. (2 pkt)

Przedstaw motywy, które miaáy skáoniü kaĪdego z sygnatariuszy do zawarcia traktatu.

Polska ...

...

Francja ...

...

(19)

Zadanie 20. (1 pkt)

Podaj, jaki warunek wstĊpny miaáa speániü Rzeczpospolita przed podjĊciem dziaáaĔ zbrojnych.

...

na podstawie Ĩródeá D i E Zadanie 21. (2 pkt)

WymieĔ dwa fakty dotyczące przebiegu bitwy pod Wiedniem uwzglĊdnione w obu Ĩródáach.

x ...

...

x ...

...

na podstawie Ĩródáa F Zadanie 22. (1 pkt)

WyjaĞnij, jak Józef Wysocki oceniá postawĊ generaáa Józefa Bema wobec tworzonego na WĊgrzech Legionu Polskiego. Podaj argument uzasadniający taką ocenĊ.

Ocena: ...

Uzasadnienie: ...

...

na podstawie Ĩródáa G Zadanie 23. (1 pkt)

WymieĔ trzy cele, jakie wedáug generaáa Józefa Wysockiego przyĞwiecaáy Polakom walczącym na WĊgrzech w latach 1848-1849.

x ...

...

x ...

...

x ...

...

(20)

CZ ĉĝû III

ZADANIE ROZSZERZONEJ ODPOWIEDZI (20 punktów) Zadanie 24. (20 pkt)

Zadanie zawiera dwa tematy. Wybierz jeden z nich do opracowania.

Temat I

Scharakteryzuj i oceĔ stosunki polsko-wĊgierskie w XIV i XV wieku.

Temat II

Scharakteryzuj i oceĔ wydarzenia w 1956 roku w Polsce i na WĊgrzech.

Wybieram temat: ...

...

(21)

...

(22)

...

(23)

...

(24)

...

(25)

...

(26)

...

(27)

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY

Miejsce na naklejk Ċ

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY

Z HISTORII

POZIOM ROZSZERZONY

Czas pracy 180 minut

STYCZE ē ROK 2009

ĉĝû I

Zadanie 1. (1 pkt)

Zadanie 2. (1 pkt)

Zadanie 3. (1 pkt)

Zadanie 5. (2 pkt)

1. 2. 3.

Zadanie 7. (2 pkt)

Zadanie 9. (1 pkt)

Zadanie 10. (1 pkt)

Zadanie 11. (2 pkt)

Zadanie 13. (2 pkt)

Zadanie 15. (1 pkt)

Ċgrzy wobec wspólnych problemów od XIV do XX wieku CZĉĝû II

ħródáo A

ħródáo B

ħródáo C

ħródáo D

ħródáo E

ħródáo F

ħródáo G

na podstawie Ĩródáa A Zadanie 16. (1 pkt)

na podstawie Ĩródáa B Zadanie 17. (1 pkt)

Zadanie 18. (1 pkt)

na podstawie Ĩródáa C Zadanie 19. (2 pkt)

Zadanie 20. (1 pkt)

na podstawie Ĩródeá D i E Zadanie 21. (2 pkt)

na podstawie Ĩródáa F Zadanie 22. (1 pkt)

na podstawie Ĩródáa G Zadanie 23. (1 pkt)

CZ ĉĝû III

ZADANIE ROZSZERZONEJ ODPOWIEDZI (20 punktów) Zadanie 24. (20 pkt)

BRUDNOPIS