2. Trzoda chlewna

Kl.IV(maturzyści)

Temat: Chów i hodowla zwierząt w Polsce.

Najważniejsze zwierzęta hodowlane w Polsce to trzoda chlewna, bydło i drób. Mniejsze znaczenie mają owce, kozy, konie czy zwierzęta futerkowe. Hoduje się również ryby, pszczoły, jedwabniki i in. Zwierzęta dostarczają przede

wszystkim mięsa, a ponadto mleka, jaj, tłuszczu, kości, skór, pierza, wełny, miodu i innych dóbr.

Hodowla trzody chlewnej Masz wiedzieć:

 jakie zwierzęta są chowane i hodowane w Polsce;

 gdzie szukać i jak odczytywać dane statystyczne dotyczące rolnictwa.

Nauczysz się:

 charakteryzować chów bydła, trzody chlewnej i drobiu w Polsce;

 podać przykłady innych zwierząt hodowlanych i korzyści wynikających z ich chowu;

 charakteryzować chów zwierząt we własnym regionie.

Warto wiedzieć

Według definicji hodowla to zapewnienie zwierzętom na terenie zamkniętym możliwości rozmnażania się oraz rozwoju od

postaci zarodkowej do dorosłego osobnika. Natomiast chów to trzymanie zwierząt i czerpanie korzyści z dóbr od nich

uzyskiwanych. Chów może być hodowlą, kiedy zwierzęta

w gospodarstwie rolnym rozmnażają się. W języku potocznym przyjęło się używać terminu hodowla zwierząt bez względu na cel ich trzymania.

1. Bydło

Bydło domowe pochodzi od dziko żyjącego w dawnych czasach tura. Krowy to dorosłe samice, byki (buhaje) to dorosłe samce rozpłodowe, woły to samce nierozpłodowe, a cielęta to osobniki młode. Dorosłe bydło dostarcza dobrego i w związku z tym dosyć drogiego mięsa zwanego wołowiną.

By uzyskać najlepsze walory smakowe tego mięsa, należy poddać je odpowiedniej obróbce termicznej. Jeszcze bardziej ceniona jest cielęcina, czyli mięso z młodego bydła. Dorosłe krowy mleczne dają mleko, które może być spożywane

w postaci nieprzetworzonej lub służyć do produkcji wielu różnych artykułów spożywczych – serów, masła, śmietany, jogurtów, kefirów i in.

Skóry bydlęce i cielęce są wykorzystywane w przemyśle skórzanym. Odchody zwierząt stanowią nawóz naturalny.

Nawozem może być też tzw. mączka kostna, która jednak bywa niekiedy dodawana do pasz, co jest zabronione, gdyż grozi to wywołaniem u bydła choroby BSE – tzw. choroby szalonych krów.

Do niedawna pogłowie bydła w Polsce systematycznie spadało.

Był to efekt przejścia na gospodarkę rynkową, która przez 20 lat weryfikowała u nas wielkość hodowli. Obecnie łączne pogłowie bydła w Polsce stopniowo rośnie i zbliża się do

poziomu 6 mln sztuk. Przed 1989 rokiem było go jednak prawie dwukrotnie więcej. Wzrost liczebność stad bydła można

powiązać ze zniesieniem w 2015 roku tzw. „kwot mlecznych”,

które narzucała Unia Europejska w celu regulowania rynku mleka.

Bydło żywi się głównie trawą, a ponadto sianem i innymi paszami roślinnymi (zielonkami, kiszonkami, otrębami

zbożowymi itp.). Rozmieszczenie stad hodowlanych w Polsce dosyć ściśle wiąże się z występowaniem łąk i pastwisk. Dlatego największe pogłowie bydła mamy na pograniczu Podlasia

i Mazowsza.

Duże zagęszczenie bydła występuje też na południu Wielkopolski, a to za sprawą wielu działających tam

wysokotowarowych gospodarstw hodowlanych. Zajmują się one m.in. produkcją mleka i osiągają jedne z najlepszych wyników w kraju – przeciętna krowa z województwa wielkopolskiego daje około 6 tys. litrów mleka rocznie. Jest to dużo jak na Polskę, jednak do europejskiej czołówki sporo nam jeszcze brakuje, np. w Danii czy Szwecji średni udój wynosi ponad 8 tys. litrów.

Ogólna produkcja mleka w Polsce od kilku lat utrzymywała się na mniej więcej stałym poziomie, co wynikało z limitów

nakładanych przez Unię Europejską. Jednak po uwolnieniu

„kwot mlecznych” należy się spodziewać wzrostu tej produkcji.

Tab.1

Produkcja mleka krowiego w województwach

Województwa

2002 r. 201

0 r. 2014 r.

udzi ał w %

na 1 ha użytków rolnych

średni

roczny udój od 1 krowy miliony litrów litry

P O L S K A 11 526, 9

11 921, 1

12 607, 3

100,

0 866 5 085

dolnośląskie 243,5172,

2 201,5 1,6 216 4 720 kujawsko-pomor

skie 678,2868,

6 900,7 7,1 844 5 579 lubelskie 1 055

,8 742,

4 745,3 5,9 537 4 836 lubuskie 137,1108,

4 105,7 0,8 241 3 424 łódzkie 1 101

,6 963,

6 1 047

,2 8,3 1 093 5 046 małopolskie 648,5353,

0 358,3 2,8 664 4 137 mazowieckie 2 051

,0

2 772, 9

2

737,8 21,7 1 452 5 104 opolskie 320,1 290,2 274,8 2,2 565 6 376 podkarpackie 579,9 271,9 230,0 1,8 400 4 143

podlaskie 1 339 ,3

1 969, 4

2

365,818,8 2 195 5 255 pomorskie 345,5286,

2 358,3 2,8 489 4 932 śląskie 321,4228,

5 239,9 1,9 655 5 232 świętokrzyskie 446,7 366, 246,4 2,0 508 3 979

Produkcja mleka krowiego w województwach

Województwa

2002 r. 201

0 r. 2014 r.

udzi ał w %

na 1 ha użytków rolnych

średni

roczny udój od 1 krowy miliony litrów litry

1 warmińsko-maz

urskie 747,7922,

3 977,2 7,8 979 4 717 wielkopolskie 1 294

,1

1 431, 1

1

644,1 13,0 916 5 829 zachodniopomor

skie 216,5 174,3 174,5 1,4 210 4 260 Źródło: GUS

Polecenie 1

Korzystając z danych w tabeli powyżej, porównaj produkcję mleka krowiego w trzech przodujących pod tym względem województwach – mazowieckim, podlaskim i wielkopolskim. Weź pod uwagę produkcję całkowitą, a także wydajność tej produkcji z 1 ha użytków rolnych oraz średni udój od jednej krowy.

Tab.2

Pogłowie bydła w województwach

Województwa

200

2 r. 201

0 r. 2014 r.

tysiące sztuk sztuki na 100 ha użytków rolnych P O L S K A 553

2,7 574

2,1 5 92 0,4 41 dolnośląskie 141,

3 109, 1 107,

0 11

kujawsko-pomor

skie 415,

4 465, 5 503,

8 47

lubelskie 439,

2 387, 0 362,

7 26

Pogłowie bydła w województwach

Województwa

200

2 r. 201

0 r. 2014 r.

tysiące sztuk sztuki na 100 ha użytków rolnych lubuskie 73,2 69,8 79,7 18

łódzkie 450,

2 453, 7 464,

4 48

małopolskie 287,

3 196, 6 169,

5 31

mazowieckie 912,

6 1058 ,0

1 146,

1 61

opolskie 136,

1 122, 6 114,

6 24

podkarpackie 199,

7 113,

8 94,9 17 podlaskie 688,

4 878, 9 947,

9 88

pomorskie 201,

2 195, 3 201,

3 27

śląskie 149,

3 127, 5 118,

8 32

świętokrzyskie 203,7 181, 1 159,

1 33

warmińsko-maz

urskie 391,

9 435, 0 457,

8 46

wielkopolskie 720,

6 843, 9 889,

3 50

zachodniopomor

skie 122,

6 104, 3 103,

6 12

Źródło: GUS

2. Trzoda chlewna

Trzoda chlewna to hodowlana nazwa świni domowej, które to zwierzę pochodzi od dzika. Wyróżnia się tu maciory, zwane też lochami (dorosłe samice), knury (dorosłe samce rozpłodowe) i wieprze (dorosłe samce nierozpłodowe) oraz prosięta

i warchlaki (osobniki młode). Większość zwierząt to młode tuczniki (świnie karmione intensywnie, przeznaczone do uboju) chowane dla popularnego mięsa – wieprzowiny.

Ponadto trzoda chlewna jest głównym dostarczycielem tłuszczu zwierzęcego w postaci słoniny i sadła. Cenne są też świńskie skóry wykorzystywane m.in. do produkcji butów czy toreb.

Z świńskiego włosia, zwanego szczeciną, wyrabia się m.in.

szczotki i pędzle.

Pogłowie trzody chlewnej w Polsce systematycznie spada.

Jest to wynik m.in. malejącego zapotrzebowania na

wieprzowinę – kiedyś zdecydowanie podstawowego mięsa dla Polaków. Obecnie coraz więcej jemy drobiu, który jest po prostu tańszy.

Dużą część polskiej produkcji zwierzęcej przeznacza się na rynki wschodnioeuropejskie, ale często jej dostawa jest blokowana przez te państwa (z różnych, niejasnych, często politycznych powodów). Wywołuje to straty u naszych rolników, którzy niejednokrotnie muszą ograniczać, a nawet likwidować hodowlę. To także przyczynia się do zmniejszenia pogłowia trzody chlewnej w Polsce.

Świnie domowe są zwierzętami „wszystkożernymi”, które

szybko przybierają na wadze. Łatwo też się rozmnażają. Z tych powodów chów trzody chlewnej był u nas kiedyś bardzo

rozpowszechniony. Każde, nawet najmniejsze gospodarstwo rolne właściwie miało przynajmniej jedną sztukę trzody chlewnej. Trzeba wiedzieć, że przed 1989 rokiem w Polsce występowały duże niedobory zaopatrzenia sklepów w mięso – przez kilka lat sprzedawano je nawet na kartki, czyli w ściśle określonych ilościach dla każdego mieszkańca. Rolnicy dosyć często urządzali świniobicia, by uzyskać mięso, nie tylko na własne potrzeby.

Dzisiaj w sklepach można kupić praktycznie każdy rodzaj mięsa w dowolnych ilościach, toteż domowe świniobicia, poza

niektórymi regionami, należą już raczej do rzadkości.

Trzymanie pojedynczych sztuk trzody jest niezbyt opłacalne.

Coraz też mniej ludzi potrafi dokonać świniobicia we właściwy sposób.

Współczesny chów trzody chlewnej prowadzi się głównie

w dużych gospodarstwach wysokotowarowych. Potwierdza to poniższa mapa Polski, która jest zbieżna z mapą towarowości produkcji rolnej. Najbardziej intensywny chów świń ma miejsce w Wielkopolsce oraz na Kujawach, Pomorzu i Opolszczyźnie.

Polecenie 2

Korzystając z mapy powyżej i danych w tabeli, scharakteryzuj chów trzody chlewnej w swoim województwie.

Tab.3

Pogłowie trzody chlewnej w województwach

Województwa

2002

r. 2010

r. 2014 r.

tysiące sztuk sztuki na 100 ha użytków rolnych P O L S K A 18

628,9 15 244, 4

11 1 86,0 77 dolnośląskie 556,0 300,7 162,9 17 kujawsko-pomor

skie 2 224,

2 1

789,5 1

297,0 122 lubelskie 1354,

9 997,0 568,5 41 lubuskie 287,7 164,1 154,9 35

Pogłowie trzody chlewnej w województwach

Województwa

2002

r. 2010

r. 2014 r.

tysiące sztuk sztuki na 100 ha użytków rolnych łódzkie 1382,

4 1

308,2 970,9 101 małopolskie 542,5 356,7 179,5 33 mazowieckie 1 992,

1 1

438,0 941,3 50 opolskie 734,9 601,2 424,9 87 podkarpackie 388,4 296,3 178,4 31 podlaskie 922,3 552,8 335,8 31 pomorskie 1

042,8 845,1 734,5 100 śląskie 426,5 348,8 242,2 66 świętokrzyskie 483,9 381,9 228,9 47 warmińsko-maz

urskie 861,0 670,1 504,9 51 wielkopolskie 4

805,5 4

813,3 3

959,7 221 zachodniopomor

skie 623,7 380,7 301,8 36 Źródło: GUS

Warto wiedzieć

Do niedawna Polska zaliczała się do ścisłej światowej czołówki w chowie trzody chlewnej, np. w 2002 roku zajmowaliśmy 7. miejsce. Jednak zmniejszające się pogłowie spowodowało spadek naszego kraju na 13. miejsce w 2013 r. Od lat

zdecydowanym liderem są Chiny, na które przypada blisko połowa całego światowego pogłowia trzody chlewnej (475 mln z 977 mln sztuk).

3. Drób

Drób to różnego rodzaju ptactwo udomowione – przede wszystkim kury, kaczki, gęsi i indyki, a ponadto strusie, bażanty, perliczki, przepiórki czy też gołębie. Ptaki te są

w zasadzie jedynymi dostarczycielami jaj dla człowieka. Stale coraz bardziej rozpowszechnia się mięso drobiowe, zwłaszcza kurze, ze względu na niską cenę, dobry smak oraz łatwość i szybkość przyrządzenia.

Kaczki i gęsi dostarczają również pierza i puchu, z których

wyrabia się m.in. poduszki, kołdry, śpiwory, kurtki.

Wykorzystuje się też ptasie odchody na nawóz naturalny.

Ciekawostka

W dawniejszych czasach poranne pianie kogutów służyło mieszkańcom wsi jako budzik.

Pianie koguta

W chowie drobiu w Polsce zdecydowanie dominują kury, które stanowią ponad 90% całego pogłowia. Blisko 40% z nich to kury nioski, czyli te hodowane w celu znoszenia jaj.

Pozostała część to w zdecydowanej większości

tzw. brojlery przeznaczane na mięso. Najmniej liczną grupą są koguty – dorosłe samce rozpłodowe.

Coraz większą popularność w Polsce zdobywa mięso

z indyków. Jest ono bardziej wartościowe od kurzego i tylko nieco droższe. Natomiast mięso z kaczek i gęsi wciąż nie zyskuje w Polsce uznania, głównie ze względu na wysokie ceny.

Dlatego większość jego produkcji jest wysyłana na rynki europejskie. Także mięso kurze i indycze jest przez nas

eksportowane za granicę w dużych ilościach. Polska zajmuje 3. miejsce w Europie w chowie gęsi i 5. w chowie indyków.

Chów kur prowadzony jest głównie w wielkich fermach

drobiu, a ponadto w małych gospodarstwach indywidualnych.

Ptaki te, podobnie jak świnie, również są „wszystkożerne”

i dzięki temu ich chów jest w miarę łatwy. Kury bardzo lubią ziarna zbóż, ale często na wsiach można spotkać, jak całymi dniami chodzą po przydomowych podwórkach, wydziobując drobne części roślin i zwierzęta (owady i inne bezkręgowce).

Kury chowa się w całej Polsce. Mapa poniżej, przedstawiająca rozmieszczenie ich chowu w kraju, wykazuje pewne

podobieństwo do mapy gęstości zaludnienia . Jest też

częściowo odbiciem mapy stopnia urbanizacji . Wynika stąd ogólny wniosek – najwięcej kur chowa się na południu

i w centrum Polski, gdzie występuje największe zagęszczenie ludności wiejskiej.

Polecenie 3

Przeanalizuj dane z tabeli 4. i ustal, które województwa

specjalizują się w chowie określonych gatunków drobiu. Jaka jest sytuacja w twoim województwie?

Tab.4

Pogłowie drobiu w województwach w 2014 r.

Województwa

Drób Drób kurzy

Indyki Gęsi Kaczki i inne ptaki

ogółem ogółem kury nioski sztuki

P O L S K A 133 086

570 120 974

685 45 712 2

22 8 259

695 1 209

186 2 643 004 dolnośląskie 5 491

132 5 017

665 2 906

946 374

338 5 361 93 767 kujawsko-pomor

skie 7 677

425 7 338

765 2 117

229 146

441 86 688 105 531 lubelskie 4 977

496 4 042

470 1 329

360 564

474 72 267 298 284 lubuskie 4 535

682 3 243

598 1 164

612 1 109

932 68 427 113 725 łódzkie 10 117

798 9 501

913 2 560

938 86 689 198 319 330 877 małopolskie 5 403

110 5 196

697 3 116

219 91 645 13 729 101 038 mazowieckie 24 204

265 23 268

198 9 078

951 572

477 88 418 275 172 opolskie 2 531

079 2 464

047 692 101 34 083 4 045 28 904 podkarpackie 4 184

539 3 940

238 1 816

842 44 161 19 107 181 032 podlaskie 5 653

250 5 081

220 953 606 435 402 125

275 11 353 pomorskie 5 825

556 5 669

696 1 581

377 71 738 17 759 66 363

śląskie 8 107

219 7 890

577 3 158

115 110

534 4 651 101 457 świętokrzyskie 5 266

817 5 021

603 1 363

570 17 171 43 784 184 260 warmińsko-mazu

rskie 6 255

244 2 873

672 1 008

860 3 180

674 175

554 25 344 wielkopolskie 26 743

674 24 375

935 11 591

813 1 389

405 283

420 694 914 zachodniopomor

skie 6 112

285 6 048

392 1 271

686 30 529 2 381 30 982 Źródło: GUS

4. Inne zwierzęta hodowlane w Polsce

Spośród innych zwierząt hodowlanych w Polsce dawniej

najbardziej liczne były owce. Uzyskuje się z nich mleko, wełnę, skóry, a także wartościowe mięso – baraninę (mięso z dorosłego

osobnika) czy jagnięcinę (mięso z młodego osobnika). Owce wypasane były głównie na górskich pastwiskach. Jednak chów ten załamał się ze względu na małą opłacalność. Ceny ww.

produktów owczych są znacznie wyższe niż np. mleka krowiego czy mięsa wieprzowego. Poza tym w Polsce nie ma tradycji jedzenia baraniny.

Podobnie jest w przypadku chowu kóz. Z ich mleka

wytwarza się m.in. smakowite kozie sery, które jednak są kilkakrotnie droższe od serów z mleka krowiego.

Niektóre gatunki kóz i niemal wszystkie gatunki owiec pokryte są sierścią, którą co pewien czas trzeba strzyc i dzięki temu uzyskuje się cenną wełnę do wytwarzania wysokiej jakości wyrobów włókienniczych.

Tab.5

Pogłowie owiec w województwach

Województwa

2002 r. 201

0 r. 2014 r.

tysiące sztuk sztuki na 1000 ha użytków rolnych P O L S K A 345,

3 261,

1 222

,8 15 dolnośląskie 14,6 13,0 11,

4 12 kujawsko-pomor

skie 30,6 14,1 8,3 8

lubelskie 27,1 17,1 11,

4 8

lubuskie 4,2 4,1 5,4 12 łódzkie 24,8 15,0 11,4 12 małopolskie 83,8 66,3 65,8 122 mazowieckie 13,6 9,3 4,9 3 opolskie 3,4 3,0 2,5 5 podkarpackie 15,1 19,0 16,9 29 podlaskie 22,1 22,1 18,2 17 pomorskie 14,0 17,2 14, 20

Pogłowie owiec w województwach

Województwa

2002 r. 201

0 r. 2014 r.

tysiące sztuk sztuki na 1000 ha użytków rolnych 6

śląskie 22,5 13,0 11, 8 32 świętokrzyskie 4,5 4,2 4,7 10 warmińsko-mazu

rskie 9,7 10,8 10,3 10 wielkopolskie 46,8 25,2 20,3 11 zachodniopomor

skie 8,5 7,7 4,9 6

Źródło: GUS

Duże znaczenie hodowlane w rolnictwie dawniej miały

też konie. Wykorzystywane były głównie jako siła pociągowa i środek transportu. Z koni uzyskuje się także mięso, które jednak w Polsce prawie w ogóle nie jest spożywane (konina jest popularna m.in. we Włoszech i Francji). Mimo to nasza

hodowla koni ma swoją uznaną międzynarodową renomę. To

dlatego, że zwierzęta te wykorzystuje się obecnie przede wszystkim do celów rekreacyjnych i sportowych. Szlachetne konie arabskie z dużych stadnin w Janowie Podlaskim,

Michałowie (Świętokrzyskie) czy Mosznej (Opolszczyzna) są obiektem zainteresowania hodowców z całego świata.

Młode konie hodowane w stadninie w Jaroszówce na Dolnym Śląsku

W Polsce od dawna chowa się też zwierzęta futerkowe – króliki, lisy, norki, jenoty, szynszyle, gronostaje, nutrie, wydry, sobole, fretki, tchórzofretki i in. Jak wskazuje nazwa,

dostarczają one głównie futer i skór, a rzadziej mięsa

(wyjątkiem są króliki chowane przede wszystkim dla mięsa).

Pszczelarstwo zajmuje się wytwarzaniem różnych rodzajów miodu, a także wosku i innych produktów pszczelich. Pszczoły mieszkają w ulach, które są zgrupowane w pasieki.

Natomiast jedwabnictwo polega nie tyle na hodowli, ile na uprawie drzew i krzewów morwy. Na jej liściach motyle –

jedwabniki morwowe – wytwarzają kokony, z których po dalszej obróbce można wyprodukować jedwab naturalny.

Hodowla i chów ww. zwierząt nie są skoncentrowane

i występują w różnych obszarach Polski.Do szeroko rozumianej działalności rolniczej zalicza się również hodowla ryb.

Dostarcza ona wartościowego mięsa, które zawiera m.in. cenne

dla zdrowia człowieka kwasy tłuszczowe omega-3. Najbardziej znaną hodowlaną rybą słodkowodną jest karp, który corocznie trafia na nasze wigilijne stoły. W stawach hodowlanych

trzyma się też m.in. pstrągi, szczupaki, sumy, sandacze, amury, tołpygi. Jednakże większość ryb dostępnych w naszych

sklepach pozyskiwana jest z morza w ramach rybołówstwa. Wysokość tych połowów ustala Unia Europejska, co ma na celu ochronę rynków zbytu poszczególnych państw członkowskich oraz zapobieżenie

drastycznemu zmniejszeniu liczebności ryb w morzu. Dla Polski

najbardziej odczuwalne było ograniczenie połowów ryb dorszowatych – patrz tabela.

Tab.6

Połowy ryb morskich i słodkowodnych w Polsce Rodzaje ryb

2000

r. 2005

r. 2010

r. 2011

r. 2012

r. 2013 r.

tysiące ton

Ryby ogółem 238,8 190,4 219,2 225,9 228,5 245,8 Ryby morskie 200,1 136,3 170,8 179,9 179,7 195,0 w tym:

dorszowate 58,3 15,0 16,5 16,9 19,3 19,6 śledzie 24,5 22,9 24,7 29,9 27,1 23,6 szproty 84,3 74,4 58,8 56,5 63,1 81,0 Ryby słodkowodne 38,7 54,1 48,4 46,0 48,8 50,8 Źródło: GUS

Polecenie 4

Wyjaśnij, jakie są zależności i powiązania między

chowem/hodowlą zwierząt a uprawą roślin w Polsce – na konkretnych przykładach wskaż, co rośliny dają zwierzętom i co zwierzęta dają roślinom.

Podsumowanie

 Trzy podstawowe grupy zwierząt hodowlanych w Polsce to bydło, trzoda chlewna i drób.

 Bydło chowane/hodowane jest głównie na łąkach i pastwiskach Podlasia oraz północnego Mazowsza, a także w wysokotowarowych gospodarstwach rolnych w Wielkopolsce.

 Trzodę chlewną trzyma się dziś niemal wyłącznie

w dużych gospodarstwach wysokotowarowych, których najwięcej jest w Wielkopolsce, na Kujawach

i Opolszczyźnie.

 Chów drobiu jest rozpowszechniony w całym kraju, a najbardziej rozwinięty na południu i w centrum, gdzie mieszka dużo ludności wiejskiej.

 Spośród drobiu w Polsce zdecydowanie najwięcej chowa się kur.

 Zwierzęta hodowlane dostarczają przede wszystkim mięsa, a ponadto mleka, jaj, tłuszczu, skór, futer, pierza, kości.

 W Polsce najwięcej produkuje się mięsa drobiowego, choć jeszcze kilka lat temu prym wiodła wieprzowina.

 Hodowla owiec, kóz i koni ma u nas mniejsze znaczenie.

W Polsce do celów użytkowych hoduje się też zwierzęta futerkowe, pszczoły i jedwabniki.

 Działem gospodarki pokrewnym rolnictwu jest rybołówstwo, które obejmuje również hodowlę ryb.

Słowniczek

Chów trzymanie zwierząt na terenie (w pomieszczeniu)

zamkniętym i czerpanie korzyści z dóbr od nich uzyskiwanych, hodowla zapewnienie zwierzętom na terenie (w pomieszczeniu) zamkniętym możliwości rozmnażania się i rozwoju od postaci zarodkowej do dorosłego osobnika,

pogłowie ogólna liczba zwierząt jednego gatunku, które

występują na określonym obszarze; w rolnictwie istotna jest też liczba zwierząt przypadająca na 100 hektarów użytków

rolnych, która informuje o zagęszczeniu zwierząt i intensywności wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

Praca domowa

Zad. 1

Uzupełnij tabelę.

Chów/hodowla zwierząt użytkowych w Polsce Zwierzęta

hodowlan e

Warunki chowu/hodow li

Główne obszary chowu/hodowli w Polsce

Cel

chowu/hodo wli

Bydło Trzoda chlewna Drób

Chów/hodowla zwierząt użytkowych w Polsce Zwierzęta

hodowlan e

Warunki chowu/hodow li

Główne obszary chowu/hodowli w Polsce

Cel

chowu/hodo wli

Owce Konie Ryby .

Zadanie 2

Główne grupy zwierząt hodowlanych w Polsce

Przyporządkuj do odpowiednich grup zwierząt hodowlanych wymienione poniżej ich nazwy:

bydło drób

trzoda chlewna

1. cielę 2. kaczka 3. byk 4. wół 5. gęś 6. maciora 7. wieprz 8. prosię 9. kura 10.indyk 11.krowa 12.knur

Zad. 3

Mięso spożywane przez Polaków

Uporządkuj wymienione rodzaje mięsa w kolejności od tego, które spożywane jest przez Polaków najczęściej do spożywanego najrzadziej.

wieprzowina konina wołowina

baranina

drób

Zad. 4

Różne zwierzęta hodowlane w Polsce.

Do każdej z wymienionych nazw zwierząt hodowlanych dopasuj odpowiedni opis.

1. hodowane, ale większość pozyskiwana z naturalnych miejsc występowania

2. jedyne zwierzęta futerkowe chowane głównie dla mięsa 3. hodowane głównie w stadninach do celów rekreacyjnych 4. w większych ilościach chowane na obszarach górskich.

a) ryby b) owce c) konie d) króliki