Statystyka Wrocławia w latach 1945-1999

STATYSTYKA UJROCt AUIIA

I

Ul UlTfICII

1945-1999

Kreska (-) - zjawisko nie wystąpiło.

Zero (0) - zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0.5:

(0.0) - zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,05.

Kropka (.) - zupełny brak informacji albo brak informacji wiarygodnych.

Znak x - wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe

.,W tym" - oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy.

Znak A - nazwa skrócona w stosunku do obowiązującej klasyfikacji.

Przy publikowaniu danych US prosimy o podanie źródła.

STATYSTYKA WROCŁAWIA

W LATACH 1945-1999

5-2H

ISBN 83-911967-3-9

Wrocław czerwiec 2000

Urzędu Statystycznego we Wrocławiu

Przewodniczący: Bożena Kodeniec

Członkowie: Sławomir Banaszak, Maria Czekaj, Krystyna Kalichowicz, Elżbieta Małecka, Halina Matyja, Wiesława Mazur,

Alina Mieszczakowska, Marek Obrębalski, Helena Polak, Andrzej Żurakowski

Sekretarz: Halina Urbanek

Opracowanie redakcyjne: Alicja Maciaczyk

Projekt okładki: Leszek Łukaszewicz

Skład komputerowy i grafika: Leszek Łukaszewicz

Druk: Urząd Statystyczny we Wrocławiu

Wydział Poligrafii, 59-220 Legnica, ul. Jaworzyńska 65

Przekazuję do rąk Państwa "STATYSTYKĘ WROCŁAWIA w latach 1945-1999”

wydaną z okazji przypadającego Jubileuszu 1000-lecia Wrocławia. Stanowi ona kontynuację, wydanych pod koniec lat 60-tych przez ówczesny Miejski Urząd Statystyczny, 9 tematycznych publikacji (zeszytów) z serii „Statystyka miasta Wrocławia”.

Pragnę zwrócić uwagę Państwa, że przedstawiony obecnie zeszyt, pomimo fragmentarycznego ujmowania niektórych zagadnień, nawiązuje również do publikowanych wcześniej roczników statystycznych miasta Wrocławia oraz wydawanych od 1993 roku do chwili obecnej kwartalników o sytuacji społeczno- gospodarczej miasta. Publikacja obejmuje dane statystyczne dotyczące rozwoju społecznego, gospodarczego i kulturalnego Wrocławia od pierwszych lat powojennych po dane aktualne.

Ze względu na historyczny charakter publikacji, poszczególne zjawiska starano się przedstawić w jak najdłuższej retrospekcji; tam gdzie było to niemożliwe ze względu na brak danych, retrospekcję zawężono do lat późniejszych; dla niektórych zagadnień dane dotyczą tylko wybranych lat.

W celu ułatwienia interpretacji prezentowanych informacji, co jest bardzo istotne przy podawaniu długich szeregów czasowych i występujących zmianach metodologicznych w statystyce, poszczególne zagadnienia poprzedzono uwagami wyjaśniającymi.

Mam nadzieję, że publikacja ta, przedstawiając kształtowanie się na przestrzeni całego okresu powojennego podstawowych procesów społeczno-ekonomicznych, wzbogaci Państwa wiedzę o mieście.

DYREKTOR

Bożena Kodeniec

Wrocław, czerwiec 2000

SPIS RZECZY

Przedmowa...

Spis tablic...

Spis wykresów...

Ważniejsze skróty...

Publikacje o Wrocławiu (fotokopie okładek)...

DZIAŁY

I. Powierzchnia. Warunki naturalne...

II. Ludność...

III. Rynek pracy. Podmioty gospodarcze ...

IV. Infrastruktura komunalna. Mieszkania...

V. Edukacja i wychowanie...

VI. Ochrona zdrowia i opieka socjalna...

VII. Kultura. Turystyka...

VIII. Rolnictwo...

IX. Przemysł. Budownictwo...

X. Transport. Łączność ...

Wrocław na tle miast liczących w 1998 r. 300 tys.

i więcej ludności...

SPIS TABLIC

DZIAŁ I. POWIERZCHNIA. WARUNKI NATURALNE Powierzchnia geodezyjna miasta ...

Położenie geograficzne...

Najwyżej i najniżej położone punkty miasta...

Ważniejsze rzeki...

Wybrane odległości drogowe z Wrocławia...

Klimat... ...

DZIAŁ II LUDNOŚĆ

Stan ludności oraz gęstość zaludnienia...

Ludność na podstawie spisów...

Ruch naturalny ludności...

Ruch wędrówkowy ludność...

Ludność w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym...

Zgony według płci i wieku...

Tabl. Str.

X 3

X 4-6

X 7

X 8-9

X 10-11

x 12-15

x 16-33

X 34-39

X 40-53

X 54-70

71-77

X 78-86

87-96 97-108

X 109-115

X 116-127

13

2 13

3 14

14

5 14

15

• 1/7/ 19

.. 2/8/ 20

.. 3/9/ 21

. 4/10/ 25

. 5/11/ 26

.. 6/12/ 28

DZIAŁ II. LUDNOŚĆ (dok.)

Struktura zgonów według płci i wieku...:...

Zgony według przyczyn...

Ludność (w wieku 15 lat i więcej) według poziomu

wykształcenia...

Rodziny ...

Ludność według źródeł utrzymania...

DZIAŁ III. RYNEK PRACY. PODMIOTY GOSPODARCZE

Zatrudnienie według działów gospodarki narodowej...

Pracujący w gospodarce narodowej według wybranych sekcji EKD oraz zarejestrowani bezrobotni...

Ludność czynna zawodowo poza rolnictwem według

wybranych działów gospodarki narodowej i wieku ...

Podmioty gospodarcze zarejestrowane w systemie KRUPGN- REGON według wybranych sekcji EKD...

DZIAŁ IV. INFRASTRUKTURA KOMUNALNA.

MIESZKANIA

Ludność korzystająca z sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i gazowej...

Wodociągi i kanalizacja...

Sieć gazowa w gospodarstwach domowych...

Energia elektryczna w gospodarstwach domowych...

Ogrzewnictwo. Oczyszczanie...

Zasoby mieszkaniowe zamieszkane...

Mieszkania oddane do użytku...

DZIAŁ V EDUKACJA I WYCHOWANIE

Szkoły podstawowe...

Licea ogólnokształcące...

Szkolnictwo średnie techniczne i zawodowe oraz policealne...

Szkolnictwo wyższe...

Wychowanie przedszkolne...

DZIAŁ VI. OCHRONA ZDROWIA I OPIEKA SOCJALNA Szpitale. Przychodnie. Żłobki...

Personel służby zdrowia...

Lekarze specjaliści według specjalności...

Zachorowania na niektóre choroby...

Domy i zakłady pomocy społecznej...

Tabl. Str.

. 7/13/ 29

. 8/14/ 30

. 9/15/ 31

. 10/16/ 32

. 11/17/ 33

. 1/18/ 36

. 2/19/ 37

. 3/20/ 38

. 4/21/ 39

. 1/22/ 42

. 2/23/ 44

. 3/24/ 46

. 4/25/ 48

. 5/26/ 50

. 6/27/ 51

. 7/28/ 52

. 1/29/ 57

. 2/30/ 61

. 3/31/ 63

. 4/32/ 65

5/33/ 69

1/34/ 72

2/35/ 74

3/36/ 76

4/37/ 76

5/38/ 77

Tabl. Str.

DZIAŁ VII. KULTURA. TURYSTYKA

Biblioteki publiczne... 1/39/

2/40/

80 Kina. Teatry i instytucje muzyczne. Muzea... 82 Abonenci radiowi i telewizyjni... 3/41/ 84 Turystyka... 4/42/ 86

DZIAŁ VIII ROLNICTWO

Użytkowanie gruntów według granic administracyjnych... 1/43/ 89 Powierzchnia zasiewów w gospodarstwach indywidualnych... 2/44/ 93 Zwierzęta gospodarskie w gospodarstwach indywidualnych... 3/45/ 95

DZIAŁ IX PRZEMYSŁ. BUDOWNICTWO

Zakłady i przeciętne zatrudnienie w przemyśle według gałęzi

przemysłu... 1/46/ 99 Produkcja sprzedana przemysłu według sekcji i działów... 2/47/ 100 Przeciętne zatrudnienie w przemyśle według sekcji i działów... 3/48/ 101 Przeciętne wynagrodzenie w przemyśle według sekcji i działów.. 4/49/ 102 Produkcja ważniejszych wyrobów... 5/50/ 104 Przedsiębiorstwa i przeciętne zatrudnienie w przedsię­

biorstwach budowlano-montażowych w latach 1956-1990... 6/51/ 106 Produkcja przedsiębiorstw budowlano-montażowych... 7/52/ 107 Przeciętne zatrudnienie w przedsiębiorstwach budowlano-

montażowych... 8/53/ 108 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne w przedsiębiorstwach

budowlano-montażowych... 9/54/ 108

DZIAŁ X TRANSPORT. ŁĄCZNOŚĆ

Komunikacja miejska... 1/55/ 110 Zarejestrowane pojazdy samochodowe... 2/56/ 112 Wypadki drogowe... 3/57/ 112 Transport lotniczy... 4/58/ 113 Placówki pocztowe i usług telekomunikacyjnych... 5/59/ 113 Abonenci telefonii przewodowej... 6/60/ 114

______ Sir.

SPIS WYKRESÓW

Rozwój terytorialny Wrocławia... 12

Powierzchnia miasta... 12

Średnie temperatury powietrza... 14

Maksymalna i minimalna temperatura powietrza... 14

Opady atmosferyczne... 14

Ludność według płci i wieku... 14

Rozwój ludności... 18

Ruch naturalny na 1000 ludności... 18

Zgony niemowląt na 1000 urodzeń żywych... 18

Małżeństwa zawarte i rozwody na 1000 ludności... 24

Struktura ludności według wieku... 24

Struktura zgonów według wieku... 24

Struktura pracujących w gospodarce narodowej według sekcji EKD... 36

Struktura ludności czynnej zawodowo poza rolnictwem według działów gospodarki narodowej... 36

Struktura bezrobotnych zarejestrowanych według wieku i wykształcenia... 36

Ludność według głównego źródła utrzymania... 38

Infrastruktura komunalna... 38

Mieszkania oddane do użytku... 38

Szkolnictwo podstawowe i ogólnokształcące dla dzieci i młodzieży... 70

Struktura szkolnictwa wyższego... 70

Personel służby zdrowia na 10 tys. ludności... 70

Łóżka w szpitalach na 10 tys. ludności... 70

Ludność na I aptekę... 70

Żłobki... 70

Widzowie i zwiedzający... 86

Abonenci na 1000 ludności... 86

Użytkowanie gruntów w 1999 r... 86

Struktura użytków rolnych w gospodarstwach indywidualnych.... 86

Struktura przychodów w sekcji działalność produkcyjna... 108

Struktura produkcji przedsiębiorstw budowlano-montażowych.... 108

Zarejestrowane pojazdy samochodowe... 108

Wrocław na tle wybranych miast w 1998 r... 120

Ważniejsze skróty

zł = zloty hl = hektolitr (100 l)

tys. = tysiąc m' = metr sześcienny

min = milion dam’ = dekametr sześcienny (tysiąc metrów sześciennych)

mld = miliard hm' = hektometr sześcienny (million metrów sześciennych)

szt = sztuka W = wat

=gz = egzemplarz kW = kilowat

kpi = komplet MW = megawat

wol. = wolumin kWh = kilowatogodzina

g = gram MWh = megawatogodzina

kg = kilogram J = dzul

dl = decytona (kwintal) kJ = kilodżul

t = tona s = sekunda

mm = milimetr h = godzina

m = metr r. = rok

mb = metr bieżący "0 = stopień Celsjusza

km = kilometr tabl. = tablica

m" = metr kwadratowy cd. = ciąg dalszy

a = ar (100 m2) dok. = dokończenie

ha = hektar (100 a) KGN = Klasyfikacja Gospodarki Narodowej km2 = kilometr kwadratowy EKD = Europejska Klasyfikacja Działalności pu = powierzchnia użytkowa Dz.U. = Dziennik Ustaw

1 = litr Dz.Urz. = Dziennik Urzędowy

Z uwagi na technikę przetwarzania danych, w niektórych przypadkach sumy składników w tablicach mogą się nieznacznie róinić od podanych wielkości „ogółem".

W stosunku do obowiązujących nazw sekcji i działów EKD zastosowano skróty

skrót

Handel i naprawy

Transport, składowanie i łączność

Produkcja odzieży oraz fiitrzar-stwo

Obróbka skóry i produkcja wyro-bów ze skóry

Produkcja drewna i wyrobów z drewna oraz ze słomy i wikliny

Produkcja celulozowo-papiernicza

Działalność wydawnicza i poligra­

ficzna

Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych

Produkcja wyrobów z metali (bez maszyn i urządzeń)

Produkcja maszyn i urządzeń

Produkcja maszyn i aparatury ele­

ktrycznej

Produkcja mebli, pozostała działalność produkcyjna

pełna nazwa SEKCJE

Handel hurtowy i detaliczny; naprawy pojazdów mechanicznych, motocykli oraz artykułów przeznaczenia osobistego i użyt­

ku domowego

Transport, gospodarka magazynowa i łącz ność DZIAŁY

Produkcja odzieży; wyprawianie i barwienie skór futerkowych

Garbowanie i wyprawianie skór; produkcja toreb bagażowych, toreb ręcznych, wyrobów rymarskich, uprzęży i obuwia

Produkcja drewna i wyrobów z drewna i korka, z wyjątkiem mebli; produkcja artykułów ze słomy i materiałów używanych do wyplatania

Produkcja masy celulozowej, papieru oraz wyrobów z papieru

Działalność wydawnicza; poligrafia i repro­

dukcja zapisanych nośników informacji Produkcja chemikaliów, wyrobów chemicznych i włókien sztucznych

Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyjątkiem maszyn i urządzeń

Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej nie sklasyfikowana

Produkcja maszyn i aparatury elektrycznej, gdzie indziej nie sklasyfikowana

Produkcja mebli; działalność produkcyjna, gdzie indziej nie sklasyfikowana

Statystyka miasta Wrocławia

uwili imi mmiraii fi tlMtlKtt iiuHi ihm mmmził

Mmmm titenmuxt

eu roi ui tótmm

iwiiaut limu mu mmmm

II IMSUM

mmi iizM mimiczi?

ii tnmm

mrrrm mmiinun

nim**

S2ULHCTVI KTM

W-*8

MIMI» umili INI

Vif IUI MM3 mmiTUIt it imuvn

ROLNICTWO 1951-1968

• iwdiuw m #*t#

If III

ill! «iijui uzi! STimtttzit

fi IIH1IIH ! Hum B1Z4I mmmm

ti iiłtumi

llimiKI mu MtlM 1 '

j i irmirru Mn i muiM

U

imnro i mwwni _{cmm ZBROTU}

w*-m ¹ 1 WIEM MUCU

iw-iar

: 1 eiNwi in mi

1 1 Hmu ^mmiiit iui

11 «uw wem mm mm**« m mum

ii^{||| *.** »»w iwriMM * MM}

! 1) mm him mimnat

H VIICIIVII

I ^umii urn mmmm ¹

II fl IMSUM

' j! ^{il immru imw} mrm*u ««a» www

ZATRUDNIENIE 1155-1967

COSPODAKKA KOMUNALNA

1946-1967

; HIM_______ tmn> hm :

mmi MiMi mi

- ~£XZm* «i. >-i~» - —

1967

wydane w latach

1974 1986 (1992,1996) 1998

„ ROCZNIK STATYSTYCZNY

1986 HSBH

IlWMNM

Kwartalniki wydawane od 1993 r.

Publikacje okolicznościowe

... " «W>.lÄ.?»*

i

WROCŁAW w ^ucziACM

1945-1978

| XXXitot.m.

Powierzchnię geodezyjną miasta opracowano na podstawie wykazu gruntów Zarządu Geodezji, Kartografii i Katastru Miejskiego we Wrocławiu.

Dane dot. zagadnień meteorologii opracowano na podstawie pomiarów dokonanych przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu;

w latach 1950-1965 dane Katedry i Obserwatorium Meteorologii i Klimatologii Uniwersytetu Wrocławskiego.

ID li D I ii S I

granice osiedli

Źródło: Wrocław - plan miasta. Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa - Wrocław 1986.

Do 1950 r. Wroclaw podzielony byt na 6 obwodów administracyjnych.

Powierzchnia miasta wynosiła wówczas 174,9 km2. W 1950 r. miasto zostało administracyjnie podzielone na pięć dzielnic: Stare Miasto, Śródmieście, Krzyki, Fabryczna i Psie Pole. W wyniku przyłączenia do miasta podmiejskich osiedli powierzchnia miasta wzrosła w 1951 r. do 224,2 km2.

W 1957 r. w wyniku zmian w podziale administracyjnym kraju, decyzją Rady Ministrów miasto zostało wydzielone z województwa wrocławskiego.

W1970 r. powierzchnia miasta wzrosła do 228,6 km2, a w 1973 r. do 292,8 km2 i do dnia dzisiejszego powierzchnia ta nie uległa zmianie.

Od 1 czerwca 1975 r., w wyniku reformy administracyjnej kraju, Wrocław przestał być stolicą Dolnego Śląska, a w wyniku nowej reformy z 1998 r. od stycznia 1999 r. został nią ponownie.

TABL. 1. POWIERZCHNIA GEODEZYJNA MIASTA W 2000 R.

Stan w dniu 1 I

WYSZCZEGÓLNIENIE W hektarach W odsetkach

Ogółem... 29284 100,0

Użytki rolne... 12693 43,3

Użytki leśne i grunty zadrzewione... 1659 5,7

Grunty zabudowane i zurbanizowane .... 11366 38,8

w tym tereny:

mieszkalne... 3003 10,3

rekreacyjno-wypoczynkowe... 1757 6,0

komunikacyjne... 2848 9,7

w tym: drogi... 2115 7,2 koleje... 722 2,5

Wody... 1246 4,3

Nieużytki... 395 1,3

Tereny różne... 1925 6,6

TABL. 2. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE

WYSZCZEGÓLNIENIE W stopniach

i minutach W km

Szerokość geograficzna (północna)... 51° 07' ^X

Długość geograficzna (wschodnia)... 17 °02’ ^X

Rozciągłość: z południa na północ... ^X 19,4

z zachodu na wschód... ^X 26,3

TABL. 3. NAJWYŻEJ I NAJNIŻEJ POŁOŻONE PUNKTY MIASTA

Wzniesienie

WYSZCZEGÓLNIENIE Lokalizacja nad poziom morza

w metrach

Najwyżej położony punkt... Oporów 143,8

Najniżej położony punkt... Pracze Odrzańskie 107,2

TABL. 4. WAŻNIEJSZE RZEKI

WYSZCZEGÓLNIENIE

Długość w kilometrach

ogółem w granicach

województwa Wrocławia Odra... 742 98 26 Ślęza... 86 58 16 Oława... 92 80 8

Bystrzyca... 95 37 15

Widawa... 110 52 20

TABL. 5 WYBRANE ODLEGŁOŚCI DROGOWE Z WROCŁAWIA

WYSZCZEGÓLNIENIE Miejscowość Odległość w kilometrach Do przejść granicznych na:

wschodzie... Medyka 530

zachodzie... Zgorzelec 160

południu... Kudowa Zdrój 130 północy... Świnoujście 460 Do stolic:

Warszawy... X 340

Berlina... X 340

Pragi... X 270

Wiednia... X 420

Do portów morskich:

Amsterdam... X 1100

Brema... X 740

Hamburg... X 630

Rostock... X 580

Gdańsk... X 450

Szczecin... X 370

STYCZEŃ LIPIEC

MAKSYMALNA I MINIMALNA TEMPERATURA POWIETRZA

°c

maksymalna

minimalna

1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 1998

OPADY ATMOSFERYCZNE STYCZEŃ

1965 1975 1985 1995 1997 1999 1965 1975 1985 1995 1997 1999

Stan w dniu 31 XII mężczyźni kobiety

m

cz

60 lat i więcej 50-59 40-49

_■

r i

30-39 i

25-29

i r

d

zn

15-19

i j

CU 10-14 Z3

5-9 ____

1

0-4

1

_____ 1_____ 1____

30 20 10 0 0 10 20 30

1950^"

mężczyźni kobiety

1965

mężczyźni kobiety

60 lat i więcej

50-59 40-49 30-39

10-14

80 60 40 20 0 0 20 40 60 80

1980

■ nadwyżka liczby kobiet nad liczbą mężczyzn I nadwyżka liczby mężczyzn nad liczbą kobiet a Z na podstawie NSP; stan w dniu 3 XII.

1999

W 1950 r. ok. 60% ludności Wrocławia stanowiły osoby w wieku 18-49 lat, co miało m in. wpływ na najwyższy w całym okresie powojennym przyrost naturalny w latach 1950-1955.

TABL.6. KLIMAT

LATA MIESIĄCE

Temperatury w stopniach Celsjusza

Sumy opa­

dów w mm

Śred­

nie zach­

mu­

rzenie w okta-

ntach“' Śred­

nia pręd­

kość wiatru w m/s Śred­

nie

skrajne Ampli- tudy tempe­

ratur skraj­

nych mak­

simum mini­

mum

1950... 8,9 34,5 -21,2 55,7 511 6,8 1960... 8,2 31,9 -19,6 51,5 624 7,2 1970... 7,7 31,0 -22,0 53,0 774

1980 ... 7,3 29,7 -17.9 47,6 622 5,4 3,3 1990 ... 9,9 34,3 -12,9 47,2 432 4,9 2,9 1995... 8,9 35,0 -18,3 53,3 639 5,3 3,2 1996... 7,1 31,7 -21,6 53,3 499 5,4 2,9 1997... 8,7 33,0 -19,5 52,5 630 5,2 2,9 1998 ... 9,3 35,4 -21,7 57,1 565 5,5 3,4

1999... 9,7 448 5,3

I...1997 -4,3 5,8 -19,5 25,3 5 5,3 2,3

1998 1,8 12,2 -10,7 22,9 49 5,4 3,3

1999 1,4 18 4,8

II... 1997 3,2 15,8 -9,5 25,3 26 5,2 4,3

1998 4,9 15,5 -13,6 29,1 22 5,6 4,2

1999 -0,1 40 6,4

III... 1997 4,2 18,9 -6,5 25,4 14 5,0 3,1

1998 3,5 19,1 -8,1 27,2 38 5,2 3,9

1999 5,2 54 5,6

IV... 1997 6,0 19,2 -6,0 25,2 50 5,3 3,7

1998 10,5 24,0 -1,6 25,6 50 5,7 3,5

1999 9,6 32 5,6

V... 1997 13,9 29,5 2,7 26,8 65 5,5 3,1

1998 14,7 29,5 1,5 28,0 27 4,2 2,9

1999 14,2 34 4,8

VI... 1997 17,4 33,0 5,4 27,6 39 4,9 2,7

1998 17,8 34,0 8,3 25,7 68 5,2 2,6

1999 16,4 72 5,6

VII...1997 17,9 26,1 10,1 16,0 238 5,8 2,3

1998 18,0 35,4 8,1 27,3 78 5,8 3,1

1999 20,0 75 4,8

VIII...1997 19.4 30,0 7,8 22,2 51 3,2 2,0

1998 17,5 29,3 6,0 23,3 37 4,9 3,1

1999 18,2 15 4,8

IX... 1997 14,2 26,4 1,0 25,4 37 4,2 2,3

1998 13,9 25,9 3,7 22,2 88 5,6 2,7

1999 17,2 35 4,0

X... 1997 6,8 22,4 -4,6 27,0 42 5,5 3.2

1998 8,9 21,1 0,1 21,0 75 6,4 4,2

1999 9,4 18 5,6

XI... 1997 3,3 17,9 -6,4 24,3 29 6,6 2,8

1998 0,7 11,1 -10,9 22,0 22 6,4 3,4

1999 3,0 31 6,4

XII... 1997 1,6 11,6 -15,8 27,4 33 6,1 3,1

1998 -0,2 11,5 -21,7 33,2 13 5,9 4,1

1999 1,8 24 5,6

a/ stopnie od 0 (niebo bez chmur) do 8 (całkowicie pokryte chmurami).

Prezentowane dane dotyczą ludności faktycznie zamieszkałej na terenie Wrocławia, tj. ludności zameldowanej na pobyt stały oraz osób zameldowanych czasowo na okres dłuższy niż 2 m-ce.

Dane szacowane są każdorazowo na koniec roku; do wyników powszechnego spisu ludności doszacowuje się liczbę ludności wynikającą z urodzeń, zgonów oraz salda ruchu naturalnego i wędrówkowego w okresach międzyspisowych.

Od 1 I 1948 r. rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z 28 X 1947 r.

wprowadzono imienną sprawozdawczość, powołanych do życia w 1946 r.

urzędów stanu cywilnego, o zarejestrowanych małżeństwach, urodzeniach i zgonach (wcześniej funkcje te pełniły parafie wyznaniowe).

Dane o prawomocnie orzeczonych rozwodach opracowywane są na podstawie sprawozdawczości sądu orzekającego.

Dane o ruchu naturalnym prezentowane są:

♦ małżeństwa - według miejsca zamieszkania męża - do 1977 r., według wspólnego miejsca zamieszkania małżonków po ślubie - w latach 1978-1989,

- według miejsca zameldowania na pobyt stały męża przed ślubem (bez małżeństw, w których stałym miejscem zamieszkania przed ślubem była zagranica) - od 1990 r.,

od 1995 r. uwzględniono wszystkie małżeństwa, w których jedna ze stron była zameldowana na pobyt stały w Polsce;

♦ rozwody - według miejsca zamieszkania osoby wnoszącej powództwo (bez rozwodów, w których osoba wnosząca powództwo miała miejsce zamieszkania za granicą); od 1999 r: - według miejsca zamieszkania osoby wnoszącej powództwo o rozwód lub w przypadku, gdy pozew wnosi osoba zamieszkała za granicą - rozwód zalicza się do województwa, które stanowi miejsce zamieszkania współmałżonka;

♦ urodzenia - według miejsca zameldowania na pobyt stały matki noworodka;

♦ zgony - według miejsca zameldowania na pobyt stały osoby zmarłej.

Przy opracowaniu danych o zgonach według przyczyn przyjęto wyjściową przyczynę zgonu. Za przyczynę wyjściową uważa się chorobę

stanowiącą początek procesu chorobowego, który doprowadził do zgonu albo uraz czy zatrucie, w wyniku którego nastąpił zgon.

Dane dotyczące zgonów według przyczyn podano zgodnie z „Międzynarodową Klasyfikacją Chorób, Urazów i Przyczyn Zgonów”

(IX Rewizja).

W praktyce polskiej do 1982 r. urazy i zatrucia klasyfikowane były według rodzaju, a począwszy od 1983 r. według przyczyny zewnętrznej.

Z dniem 1 stycznia 1997 r. obowiązują w Polsce — w zakresie orzecznictwa o przyczynach zgonów — zasady nowej Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych — X Rewizja.

W związku z tym nastąpiła zmiana organizacji badania oraz opracowywania danych o zgonach.

Niektóre dane, np. dotyczące stanu ludności, ludności według źródeł utrzymania i poziomu wykształcenia oraz dotyczące rodzin opracowano na podstawie wyników Powszechnego Sumarycznego Spisu Ludności z 14 II 1946 r. i wyników Narodowych Spisów Powszechnych z 14 II 1946 r., 3 XII 1950 r„ 6 XII 1960 r„ 8 XII 1970 r„ 7 XII 1978 r„ 6 XII 1988 r„ oraz na podstawie Spisu Ludności i Mieszkań Metodą Reprezentacyjną

„Mikrospis 95” z 17 V 1995 r. (dla lat, w których dane zagadnienie było objęte spisem).

Pod pojęciem ruchu wędrówkowego należy rozumieć ruch ludności wynikający ze zmiany stałego miejsca zamieszkania, np. ze wsi do miasta, z miasta do miasta oraz imigrację i emigrację.

Po raz pierwszy sprawozdawczość o ruchu i stanie ludności rejestrowana przez biura ewidencji ludności wprowadzona została na wniosek Głównego Urzędu Statystycznego z dniem 1 VIII 1949 r., na podstawie zarządzenia Przewodniczącego Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów z dnia 11 IV 1949 r.

Od 1952 r. GUS podjął decyzję o przyjęciu za podstawę obliczeń statystycznych o ruchu wędrówkowym ludności zgłoszenia zamieszkania.

Migracje wewnętrzne ludności są to zmiany miejsca zamieszkania: na pobyt stały - opracowane na podstawie informacji o zameldowaniu osób na pobyt stały; na pobyt czasowy - opracowane na podstawie informacji o zameldowaniu osób na pobyt czasowy ponad 2 miesiące.

Migracje zagraniczne to wyjazdy poza granicę kraju zamieszkania oraz przyjazdy do kraju z zagranicy.

Przyrost naturalny ludności stanowi różnicę między liczbą urodzeń żywych i zgonów w danym okresie; przyrost rzeczywisty ludności stanowi sumę przyrostu naturalnego i salda migracji.

Przez niemowlęta rozumie się dzieci w wieku poniżej 1 roku życia, a przez noworodki dzieci w wieku poniżej 4 tygodni życia.

Zgodnie z definicją obowiązującą w Polsce do 30 VI 1994 r. w praktyce medycznej, a w konsekwencji i w sprawozdawczości statystycznej, funkcjonowały cztery kategorie pojęć: urodzenia żywe, martwe, niezdolne do życia z oznakami życia oraz niezdolne do życia bez oznak życia.

Od 1 VII 1994 r. stosuje się nową definicję urodzenia i zgonu noworodka- rekomendowaną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), według której funkcjonują dwie kategorie: urodzenia żywe i martwe. Tym samym, dotychczasowe urodzenie noworodka niezdolnego do życia z oznakami życia jest obecnie rejestrowane jako urodzenie żywe i jednocześnie jako zgon niemowlęcia, natomiast urodzenie noworodka niezdolnego do życia bez oznak życia jest rejestrowane jako urodzenie martwe. Zmianie uległ także ciężar urodzeniowy noworodka, poprzednia definicja pozwalała ujmować w statystyce noworodki, które w momencie urodzenia ważyły co najmniej 601 g, obecnie 500 g.

Ludność w wieku produkcyjnym to ludność w wieku zdolności do pracy. Dla mężczyzn przyjęto wiek 18-64 lata, dla kobiet 18-59 lat (dla lat 1950, 1965-1968 dla mężczyzn 16-59 lat, dla kobiet 16-54 lata).

Ludność w wieku nieprodukcyjnym, to ludność w wieku przedprodukcyjnym, tj. do 17 lat oraz w wieku poprodukcyjnym, tj. mężczyźni - 65 lat i więcej, kobiety - 60 lat i więcej.

Podziału ludności według głównego źródła utrzymania dokonano na podstawie kryterium wyłącznego lub głównego źródła utrzymania, tj. źródła przynoszącego największy zarobek lub dochód.

Do ludności utrzymującej się z pracy zaliczono pracujących najemnie, pracujących na własny rachunek oraz utrzymywanych przez nich członków rodzin.

Do pracujących najemnie zaliczono: zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, osoby wykonujące pracę nakładczą, agentów, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz duchownych.

Do pracujących na własny rachunek zaliczono osoby (łącznie z pomagającymi członkami rodzin) prowadzące działalność gospodarczą, w tym prowadzące gospodarstwo indywidualne w rolnictwie oraz osoby wykonujące wolne zawody (np. twórcy, adwokaci, lekarze).

Do pracujących zaliczono także osoby przejściowo nie pracujące - o ile przedtem wykonywały pracę dającą zarobek lub dochód - tj. przebywające na urlopach bezpłatnych do 3 miesięcy, nie pracujące ze względu na sezonową przerwę spowodowaną warunkami atmosferycznymi, będące w trakcie zmiany miejsca pracy, odbywające czynną służbę wojskową, przebywające w zakładach karnych oraz przebywające czasowo za granicą.

Do ludności utrzymującej się z niezarobkowych źródeł zaliczono osoby, dla których posiadanie niezarobkowego źródła stanowi wyłączne lub główne źródło utrzymania oraz utrzymywanych przez nie członków rodzin.

głównie przesiedleńców i repatriantów, przy jednoczesnym odpływie ludności niemieckiej.

Według Spisu Ludności na Ziemiach Odzyskanych z dnia 31 XII 1948 r„ wśród ludności polskiej na stałe zamieszkałej (bez dzieci do lat 4), ludność miejscowa (autochtoni) stanowiła 1,2%, repatrianci z ZSRR - 20,6%, repatrianci i reemigranci z innych krajów - 3,1%, przesiedleńcy z Polski Centralnej - 68,3%.

tys. ROZWÓJ LUDNOŚCI

1946 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 1999

■ w tym kobiety

Bardzo szybki był wzrost ludności po wojnie, w ostatnich latach liczba ludności miasta maleje. Przyjmując wskaźnik 1946=100 w latach następnych wyniósł on:

1947 - 121,6 1948 - 138,8 1949 - 151,2 1950 - 170,5 1960 - 237,1 1970 - 284,6 1980 - 334,3 1990 - 348,1 1999 - 344,6

W czerwcu 1981 r. liczba ludności Wrocławia osiągnęła poziom z 1939 r., tj. 621 tys. mieszkańców.

50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0

Przyrost naturalny na 1000 ludności był najwyższy (32,7) w 1951 r., od 1992 r. notowany jest ujemny przyrost naturalny.

ZGONY NIEMOWLĄT NA 1000 URODZEŃ ŻYWYCH

zgony niemowląt

przyrost naturalny na 1000 ludności

Najwięcej zgonów niemowląt na 1000 urodzeń żywych miało miejsce w 1950 r. -140,0, najmniej w 1998 r. -11,9.

TABL. 1/7/. STAN LUDNOŚCI ORAZ GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA Stan w dniu 31 XII,

LATA

Powierz­

chnia w km2

Ludność37

ogółem mężczyźni | kobiety kobiety na 100 mężczyzn

na 1 km2 w tysiącach

1946... 175 184,8 79,5 105,3 133 1056

1950... 225 315,0 153,1 161,9 106 1373

1955... 225 378,6 184,7 193,9 105 1683

1960... 225 438,2 215,5 222,7 103 1948

1965... 225 474,2 230,4 243,8 106 2110

1966... 225 480,7 232,8 247,8 106 2139

1967... 225 506,1 245,6 260,5 106 2257

1968... 225 512,2 247,9 264,3 107 2285

1969... 225 517,4 249,8 267,6 107 2308

1970... 229 526,0 254,3 271,7 107 2301

1971... 229 533,8 257,7 276,1 107 2335

1972... 229 541,6 261,2 280,4 107 2369

1973... 293 560,3 271,1 289,1 107 1911

1974... 293 568,9 275,3 293,6 107 1943

1975... 293 575,9 278,5 297,4 107 1965

1976... 293 584,5 282,4 302,1 107 1994

1977... 293 592,5 286,1 306,4 107 2024

1978... 293 598,4 286,2 312,2 109 2044

1979... 293 609,1 290,2 318,9 109 2080

1980... 293 617,7 295,3 322,4 109 2110

1981... 293 621,9 296,5 325,4 110 2124

1982... 293 627,0 299,0 328,0 110 2141

1983... 293 631,3 300,8 330,5 110 2156

1984... 293 635,9 303,1 332,8 110 2172

1985... 293 637,2 303,2 334,0 110 2176

a/ na podstawie bilansów.

TABL. 1/7/. STAN LUDNOŚCI ORAZ GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA (dok.) _____ Stan w dniu 31 XII

LATA

Powierz­

chnia w km2

Ludność3'

ogółem mężczyźni | kobiety kobiety na 100 mężczyzn

na 1 km2 w tysiącach

1986... 293 640,0 304,2 335,8 110 2185

1987... 293 640,2 304,2 336,0 110 2186

1988... 293 639,1 304,4 334,7 110 2183

1989... 293 642,3 305,6 336,7 110 2194

1990... 293 643,2 305,9 337,3 110 2197

1991... 293 643,6 305,9 337,7 110 2198

1992... 293 640,7 303,5 337,2 111 2188

1993... 293 642,3 303,9 338,4 111 2192

1994... 293 642,9 303,7 339,2 112 2196

1995... 293 642,0 302,8 339,2 112 2193

1996... 293 640,6 302,1 338,5 112 2188

1997... 293 639,4 301,4 338,0 112 2184

1998... 293 637,9 300,0 337,9 113 2178

1999... 293 636,8 299,6 337,2 113 2174

a/ na podstawie bilansów

TABL. 2/8/. LUDNOŚĆ NA PODSTAWIE SPISÓW37

DATY SPISÓW

Powierz­

chnia37 w km2

Ludność

ogółem mężczyźni | kobiety kobiety na 100 mężczyzn

na 1 km2 w tysiącach

14 II 1946... 175 170,7 70,5 100,2 142 977

3 XII 1950 . .. 225 308,9 150,1 158,8 106 1375

6 XII I960... 225 430,5 208,7 221,8 106 1916

8X11 1970 .... 229 525,6 254,1 271,5 107 2299

7 XII 1978 .... 293 597,8 285,9 311,9 109 2042

6 XII 1988 .... 293 639,0 304,4 334,6 110 2182

a/ w każdorazowym podziale administracyjnym

TABL. 3/9/ RUCH NATURALNY LUDNOŚCI

Urodzenia żywe Zgony

LATA Zawarte

małżeństwa ogółem

w tym dziew­

czynki

ogółem w tym niemowląt

Przyrost naturalny

W LICZBACH BEZWZGLĘDNYCH

1946... 2740 4311 3844 467

1950... 5740 11888 3153 1607 8735

1955... 5302 12546 6108 2555 744 9991

1960... 4606 8107 3833 2106 330 6001

1965... 3917 6314 3038 2249 158 4065

1966... 4292 5947 2873 2385 188 3562

1967... 4374 5722 2766 2508 179 3214

1968... 4597 5873 2850 2577 130 3296

1969... 4830 6205 2967 2886 180 3319

1970... 5079 6671 3237 2875 153 3796

1971... 5387 7079 3408 3269 179 3810

1972... 5770 7420 3569 3269 140 4151

1973... 6084 8077 3903 3584 185 4493

1974... 5851 8785 4191 3468 177 5317

1975... 6266 9173 4473 3783 187 5390

1976... 6257 9688 4718 3984 201 5704

1977... 6158 9684 4621 4267 187 5417

1978... 6103 10007 4886 4258 198 5749

1979... 6223 10366 4997 4537 209 5829

TABL. 3/9. RUCH NATURALNY LUDNOŚCI (cd.)

Urodzenia żywe Zgony

LATA Małżeństwa

zawarte ogółem

w tym dziew­

czynki

ogółem w tym niemowląt

Przyrost naturalny

W LICZBACH BEZWZGLĘDNYCH (dok.)

1980... 5883 10149 4909 4803 242 5346

1981... 5825 9956 4795 4584 195 5372

1982... 5722 9537 4565 4742 178 4795

1983... 5396 10399 5022 5026 175 5373

1984... 4949 9853 4706 5277 194 4576

1985... 4451 9099 4377 5491 167 3608

1986... 4179 8327 4139 5631 164 2696

1987... 4237 7565 3685 5582 143 1983

1988... 3927 6987 3428 5596 139 1391

1989... 4195 6672 3274 5842 129 830

1990... 3564 6526 3106 5958 100 568

1991... 3249 6229 3030 6185 95 44

1992... 2954 5689 2749 6087 88 -398

1993... 2992 5610 2702 6075 82 -465

1994... 3080 5698 2810 5978 100 -280

1995... 3047 4891 2311 6164 80 -1273

1996... 3071 4980 2400 6232 82 -1252

1997... 2983 4898 2356 6042 60 -1144

1998... 3112 4803 2326 6051 57 -1248

1999... 3220 4548 2201 6233 59 -1685

TABL. 3/9/. RUCH NATURALNY LUDNOŚCI (cd.)

Urodzenia żywe __ Zgony LATA Małżeństwa

zawarte ogółem

w tym dziew­

czynki

ogółem w tym niemowląt3'

Przyrost naturalny

NA 1000 LUDNOŚCI

1946... 15,4 24,3 X 21,6 2,7

1950... 20,7 42,9 ^X 11,4 140,0 31,5

1955... 14,2 33,5 ^X 6,8 59,0 26,7

1960... 10,7 18,9 ^X 4,9 39,5 14,0

1965... 8,3 13,4 ^X 4,8 24,9 8,6

1966... 9,0 12,5 ^X 5,0 31,1 7,5

1967... 9,0 11,8 ^X 5,2 31,0 6,6

1968... 9,0 11,5 ^X 5,0 22,3 6,5

1969... 9,4 12,1 ^X 5,6 29,4 6,5

1970... 9,7 12,8 ^X 5,5 23,3 7,3

1971... 10,2 13,4 ^X 6,2 25,7 7,2

1972... 10,7 13,8 ^X 6,1 19,1 7,7

1973... 10,9 14,5 ^X 6,4 23,4 8,1

1974... 10,4 15,5 ^X 6,1 20,6 9,4

1975... 11,0 16,0 ^X 6,6 20,4 9,4

1976... 10,8 16,7 X 6,9 20,7 9,8

1977... 10,5 16,5 ^X 7,3 19,3 9,2

1978... 11,0 16,7 X 7,1 19,8 9,6

1979...

a/zgony

10,2 I 17,0 niemowląt w przeliczeniu n:

X 1000 urodzę

7,5 ń żywych.

20,2 9,5

TABL. 3/9/. RUCH NATURALNY LUDNOŚCI (dok.)

Urodzenia żywe Zgony

LATA Małżeństwa

zawarte ogółem

w tym dziew­

czynki

ogółem w tym , .a/

niemowląt

Przyrost naturalny

NA 1000 LUDNOŚCI (dok.)

1980... 9,6 16,5 X 7,8 23,8 8,7

1981... 9,4 16,0 ^X 7,4 19,6 8,6

1982... 9,1 15,3 ^X 7,6 18,7 7,7

1983... 8,9 17,1 ^X 8,3 16,8 8,8

1984... 8,1 16,1 X 8,6 19,7 7,5

1985... 7,2 14,8 X 8,9 18,4 5,9

1986... 6,7 13,4 X 9,1 19,7 4,3

1987... 6,8 12,2 X 9,0 18.9 3,2

1988... 6,3 11,2 X 9,0 19,9 2,2

1989... 6,8 10,8 X 9,4 19,3 1,3

1990... 5,7 10,5 ^X 9,6 15,3 0,9

1991... 5,2 10,0 X 9,9 15,3 0,1

1992... 4,8 9,1 ^X 9,8 15,5 -0,6

1993... 4,8 9,0 ^X 9,7 14,3 -0,8

1994... 4,9 9,1 ^X 9,6 17,6 -0,5

1995... 4,9 7,9 ^X 9,8 16,4 -2,0

1996... 4,9 8,0 X 10,0 16,5 -2.0

1997... 4,8 7,8 X 9,7 12,3 -1,8

1998... 5,0 7,7 X 9,7 11,9 -2,0

1999... 5,2 7,3 X 10,0 13,0 -2,7

a/ zgony niemowląt w przeliczeniu na 1000 urodzeń żywych

NA 1000 LUDNOŚCI

małżeństwa rozwody

W latach 1992-1997 odnotowano najmniej zawartych małżeństw na 1000 ludności.

STRUKTURA LUDNOŚCI WEDŁUG WIEKU

Znacznej zmianie uległa struktura wieku ludności - w wieku przedprodukcyjnym z 25,5% w 1950 r. do 19,1% w 1999 r.; w wieku poprodukcyjnym odpowiednio z 5,9% do 16,9%.