ECONOMIC SITUATION OF MAZOWIECKIE CENTRUM HODOWLI I ROZRODU ZWIERZ¥T LTD.

Pawe³ Góralski

Szko³a G³ówna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

SYTUACJA EKONOMICZNA MAZOWIECKIEGO CENTRUM HODOWLI I ROZRODU I ZWIERZ¥T SP. Z O. O.

ECONOMIC SITUATION OF MAZOWIECKIE CENTRUM HODOWLI I ROZRODU ZWIERZ¥T LTD.

S³owa kluczowe: MCHiRZ sp. z o.o., sytuacja finansowa, analiza ekonomiczna, analiza bilansu

Key words: MCHiRZ Ltd., financial situation, economic analysis, balance sheet analysis

Synopsis. Niniejsze opracowanie ma na celu pokazanie ogólnej sytuacji finansowej jednej ze spó³ek bêd¹- cych w³asnoœci¹ skarbu pañstwa zajmuj¹cych siê hodowl¹ i unasiennianiem zwierz¹t. Spó³ek tych na polskim rynku dzia³a cztery, a ich sytuacja finansowa jest przedmiotem badañ autora. Ocena spó³ki dokonana zosta³a w oparciu o miêdzynarodowe standardy analityczne i rachunkowe. Po przeprowadzonej analizie stwierdzono,

¿e MCHiRZ sp. z o.o. jest firm¹ o ugruntowanej pozycji rynkowej i dobrej sytuacji finasowo-ekonomicznej.

Niemniej jednak na podkreœlenie zas³uguje fakt, ¿e obecnie na polskim rynku us³ug w analizowanej bran¿y nie dzia³aj¹ jeszcze silne przedsiêbiorstwa zagraniczne, które mog¹ radykalnie zmieniæ sytuacjê finansow¹ wszyst- kich badanych podmiotów.

Przekszta³cenia sektora us³ug hodowli i rozrodu zwierz¹t w Polsce

Od zakoñczenia wojny inseminacja, jako metoda rozrodu wspomagaj¹ca postêp w produk- cji zwierzêcej zorganizowana zosta³a jako w³asna s³u¿ba pañstwowa, pocz¹tkowo tworzona przy lecznicach zwierz¹t, a nastêpnie jako pañstwowe zak³ady unasieniania zwierz¹t. Ich liczba ustabilizowa³a siê na poziomie ok. 52. Podlega³y one bezpoœrednio Ministrowi Rolnictwa po- przez Wydzia³ Inseminacji.

W 1975 roku wraz z nowym podzia³em administracyjnym kraju pañstwowe zak³ady unasie- niania zwierz¹t przemianowano na stacje hodowli i unasieniania zwierz¹t podporz¹dkowuj¹c je Ministrowi Rolnictwa przez okrêgowe stacje hodowli zwierz¹t (16) i Centraln¹ Stacjê Hodowli Zwierz¹t w Warszawie. Zmiany organizacyjne w us³ugach dotycz¹cych hodowli i rozrodu zwie- rz¹t planowane by³y przez Ministerstwo Rolnictwa od pocz¹tku lat 90-tych. Za pierwsz¹ decy- zjê zmierzaj¹c¹ do dostosowania stacji unasieniania do obecnych struktur nale¿y uznaæ zarz¹- dzenie Ministra Rolnictwa Nr 139/91 z dnia 6 listopada 1991 r., które utworzy³o od 1 stycznia 1992 r. 9 stacji hodowli i unasieniania zwierz¹t w kraju podporz¹dkowuj¹c im pozosta³e stacje jako zak³ady unasieniania zwierz¹t.

Kolejnym etapem przekszta³ceñ by³o wydanie zarz¹dzenia Nr 10 Ministra Rolnictwa z dnia

28 grudnia 1998 r., które z dniem 1 stycznia 1999 r. ustanowi³o 4 stacje, czyni¹c z pozosta³ych

oddzia³y terenowe.

Pierwszym i zasadniczym dokumentem, który daje podstawê przekszta³ceñ stacji w spó³ki jest ustawa o organizacji hodowli i rozrodzie zwierz¹t gospodarskich z 20 sierpnia 1997 r. Ani ustawa, ani te¿ rozporz¹dzenia wykonawcze nie rozwi¹za³y wszystkich problemów, jakie stanê-

³y przed Ministerstwem Skarbu Pañstwa i Ministerstwem Rolnictwa w zakresie uregulowania kwestii w³asnoœci mienia, które w charakterze aportu zosta³o wniesione do tworzonych spó³ek skarbu pañstwa.

Odpañstwowienie us³ug inseminacyjnych, jako metody hodowlanej wspieraj¹cej postêp hodowlany i produkcyjny w polskim rolnictwie, zosta³o zaplanowane na zasadzie przejœcia organizacyjnego przez etap jednoosobowych spó³ek skarbu pañstwa z przeznaczeniem czêœci nieodp³atnych udzia³ów uprawnionym rolnikom, czêœci zaœ uprawnionym pracownikom do pe³nej prywatyzacji. W okresie poprzedzaj¹cym wdro¿enie zmian organizacyjnych w insemina- cji rozwa¿ano, czy przysz³e organizacje nie powinny byæ spó³dzielniami b¹dŸ firmami stanowi¹- cymi w³asnoœæ rolników, aby w³aœnie sami rolnicy mogli kreowaæ rozwój swojej organizacji dostosowuj¹c jej charakter do w³asnych oczekiwañ i potrzeb.

Przekszta³caj¹c dotychczasowe pañstwowe stacje w spó³ki prawa handlowego, których w³aœcicielem jest nadal skarb pañstwa, niejako zmusza siê je do takiego gospodarowania mie- niem i œrodkami finansowymi, aby osi¹gn¹æ zysk. Potrzeba zamkniêcia okresów obrachunko- wych dodatnim bilansem powoduje troskê zarz¹dów spó³ek o poziom dochodów, które pocho- dz¹ przede wszystkim ze sprzeda¿y nasienia rozp³odników i us³ug unasienniania us³ugobiorcom, czyli rolnikom.

Przyk³ady rozwi¹zañ w innych krajach zachodnich, gdzie firmy hodowlano-inseminacyjne nale¿¹ do organizacji rolniczych zdaj¹ siê potwierdzaæ opiniê, ¿e formy takie skuteczniej s³u¿¹ interesom rolników.

Geneza i aktualna oferta Mazowieckie Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierz¹t Spó³ka z o. o.

Utworzone aktem notarialnym Mazowieckie Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierz¹t (MCHRiZ) Spó³ka z o.o. w £owiczu rozpoczê³o dzia³alnoœæ z dniem 7 grudnia 2000 r. przejmuj¹c czêœæ nieruchomoœci, inwentarz ¿ywy, ruchomoœci, pracowników itp. dotychczasowej Stacja Ho- dowli i Unasieniania Zwierz¹t w £owiczu. Spó³ka dzia³a jako jednoosobowa spó³ka skarbu pañstwa, tzn. ca³oœæ udzia³ów (36 507 szt. o wartoœci 500 z³ ka¿dy) stanowi¹ ca³kowit¹ w³asnoœæ skarbu pañstwa. MCHiRZ otrzyma³o zezwolenie wojewodów województw: dolnoœl¹skiego,

³ódzkiego, mazowieckiego i œwiêtokrzyskiego na prowadzenie dzia³alnoœci w zakresie pozyski- wania, konfekcjonowania, przechowywania i dostarczania nasienia buhajów, knurów, koz³ów na terenie tych województw. Jednoczeœnie prowadzona jest przez Centrum dzia³alnoœæ us³ugo- wa w zakresie sztucznego unasienniania.

Dzia³alnoœæ MCHiRZ koncentruje siê w dwóch sferach: realizacji programu oceny i selekcji rozp³odników i zwi¹zanej z ni¹ produkcj¹ nasienia oraz organizacji us³ug unasienniania samic zwierz¹t gospodarskich. Efektem prac w zakresie realizacji programu oceny i selekcji buhajów jest mo¿liwoœæ przedstawienia odbiorcom oferty sprzeda¿y us³ug lub nasienia od ponad trzy- dziestu buhajów rasy czerwono-bia³ej i piêciu buhajów rasy czarno-bia³ej. Prowadz¹cym ho- dowlê oraz chów trzody chlewnej MCHiRZ proponuje sprzeda¿ us³ug lub nasienia knurów najbardziej popularnych ras œwiñ stosowanych w Polsce, czyli: wielka bia³a polska, polska bia³a zwis³oucha, duroc, pietraine, hampshire, belgijska zwis³oucha, ras syntetycznych i mie- szañców miêdzyrasowych.

MCHiRZ oferuje tak¿e pszczelarzom sprzeda¿ unasiennionych i nieunasiennionych matek

pszczelich ras o utrwalonych, najbardziej po¿¹danych cechach.

Dzia³alnoœæ terenowa MCHiRZ odbywa siê przez sieæ placówek terenowych (zak³adów), któ- rych lokalizacja umo¿liwia rolnikom z terenu dzia-

³ania Centrum oraz innym s³u¿bom dzia³aj¹cym w otoczeniu rolnictwa ³atwy kontakt. S¹ to za- k³ady w: Legnicy (dolnoœl¹skie), Gostkowie,

£owiczu (³ódzkie), Ciechanowie, Sierpcu, Za- meczku k. Radomia, ¯elkowie k. Siedlec (mazo- wieckie), Brzeœciu k/Piñczowa (œwiêtokrzyskie).

Do realizacji podstawowych zadañ zawar- tych w przedmiocie dzia³alnoœci spó³ka zatrud- nia œrednio w roku (w przeliczeniu na pe³ne eta- ty) od 310 osób w 2004 roku do 362 w 2003 roku.

Sytuacja ekonomiczno-finansowa MCHiRZ sp. z o.o.

Do wstêpnej oceny sytuacji ekonomiczno- finansowej spó³ki wykorzystano dane zawarte w sprawozdaniach finansowych z³o¿onych przez spó³kê w latach 2002-2004. W uproszczo- nych bilansach porównawczych spó³ki uwzglêd- niono dane zebrane na koniec rocznych okre- sów bilansowych. Zestawienie to ma na celu pokazanie dynamiki zmian w bilansach spó³ki w badanym okresie. Odpowiednie informacje za- wieraj¹ tabele 1 i 2.

Bilans porównawczy spó³ki za lata 2002-2004

Analizuj¹c powy¿sze dane mo¿na stwierdziæ,

¿e na kondycjê finansowo-ekonomiczn¹ spó³ki bardzo istotny wp³yw maj¹:

– wartoœæ aktywów trwa³ych stanowi¹ca 54% ca³ego maj¹tku Spó³ki oraz ich sys- tematyczny wzrost o ok. 1-2% w skali roku,

– widoczny wzrost bilansowej wartoœci ak- tywów trwa³ych w latach 2002-2004 o 1588,1 tys. z³ rocznie, tj. o 13,7%; wynik ten jest rezultatem realnie poniesionych

wiêkszych wydatków na odnowienie maj¹tku trwa³ego w stosunku do amortyzacji;

aktualnie narastaj¹ca wartoœæ umorzenia tych¿e œrodków wynosi 19,73% ich wartoœci pocz¹tkowej,

– stabilna sytuacja w grupie maj¹tku obrotowego (zmniejszenie o 89,0 tys. z³ – 0,8% do 2003 r.),

– wzrost nale¿noœci bêd¹cy wynikiem zwiêkszenia sprzeda¿y wyrobów i us³ug (w 2004 r.

– 5,4%) stosunku do 2003 roku,

ZRiHCMik³ópswówytkaezcwanwóropeineiwatseZ.1alebaT eineinlógezczsyW]³z.syt[awytkA 200230024002unatsanaimZ atowk%atowk%atowk%atowk%atowk% 2002/30023002/4002 e³awrtawytkA.A enwarpienlairetameinicœotraW.I e³awrtawytkaewozcezR.II ewotorboawytkA.B ysapaZ.I ewonimretoktórkicœon¿elaN.II ewonimretoktórkejcytsewnI.III o/meinezcilzorewonimretoktórK.VI

4,45611 3,6 1,85511 5,21811 5,0103 2,7813 4,8055 4,601

5,94 4,94 5,05 9,21 6,31 6,32 5,0

4,37521 9,71 5,55521 4,69211 5,3123 6,5413 7,0284 5,611

7,25 1,0 6,25 3,74 5,31 2,31 2,02 5,0

5,25131 6,73 9,41131 4,70211 4,4472 4,1653 4,0084 2,101

0,45 2,0 8,35 0,64 3,11 6,41 7,91 4,0

1,8851 3,13 8,6551 1,506– 1,662– 2,473 0,807– 2,5–

7,311 8,695 5,311 9,49 2,19 7,111 1,78 1,59

1,975 7,91 4,955 0,98– 1,964– 8,514 3,02– 3,51–

6,401 1,012 5,401 2,99 4,58 2,311 6,99 9,68 mezarawytkA9,673320,0019,968320,0019,953420,0010,3892,4010,0941,201 .ik³ópSezhcynaksyzuhcynadeiwatsdopanensa³weinawocarpo:o³dór

– zmniejszenie stanu zapasów o 469,1 tys.

z³ (14,6%),

– wzrost nale¿noœci krótkoterminowych o 415,8 tys. z³ (13,2%); nale¿y zwróciæ uwa- gê na fakt, ¿e zwiêkszenie to mia³o w znacznej mierze miejsce w grupie nale¿- noœci bud¿etowych z tytu³u dop³at bez- poœrednich naliczonych, a nie otrzyma- nych (–96 418,4 tys. z³),

– stabilna sytuacja w kwestii œrodków pie- niê¿nych, których poziom na koniec 2004 roku by³ zbli¿ony do stanu z roku po- przedniego i wynosi³ 4800,4 tys. z³,

– wzrost kwotowy kapita³ów w³asnych o 710,8 tys. z³ (3,6 %), co jest wynikiem wy- pracowanego zysku netto w 2004 roku,

– spadek w pozycji zobowi¹zania i rezerwy o 220,7 tys. z³, w tym wzrost rezerw na

œwiadczenia pracownicze o 19,1%,

– wzrost zobowi¹zañ d³ugoterminowych z tytu³u leasingu o 123,5 tys. z³,

– spadek zobowi¹zañ krótkoterminowych o 426,3 tys. z³ (11,8%),

– wzrost sum bilansowych spó³ki o 490,0 tys. z³ (2,1%), które to na koniec 2004 roku wynosi³y 24 359,9 tys. z³.

Wszystkie powy¿sze stwierdzenia wynika- j¹ce z przeprowadzonej analizy pozwalaj¹ wysu- n¹æ wniosek, ¿e spó³ka jest w dobrej ogólnej kon- dycji finansowej i jej dalsze funkcjonowanie nie jest zagro¿one. Stwierdzenie to potwierdza ana- liza wskaŸnikowa przeprowadzon¹ w dalszej czê-

œci opracowania.

Analizuj¹c rachunek zysków i strat zauwa-

¿yæ mo¿na, ¿e w roku 2004 Spó³ka wypracowa³a dodatni wynik finansowy na poziomie 710,7 tys.

z³ netto, przy czym wynik ten przynosi odpo- wiednio:

– wzrost przychodów ze sprzeda¿y o 3,04%,

– wzrost zaanga¿owanego kapita³u w³asne- go o 3,46%,

– wzrost sumy aktywów ogó³em o 2,92%.

Nale¿y zwróciæ uwagê na fakt, ¿e na podsta- wowej sprzeda¿y wyst¹pi³a w rachunku zysków i strat w 2004 roku strata wynosz¹ca 877,8 tys. z³.

Sytuacjê Spó³ki poprawi³ znacz¹co dodatni wy- nik na pozosta³ej dzia³alnoœci operacyjnej wy-

nosz¹cy 1615,9 tys. z³, który jest efektem naliczonych dotacji i dop³at. Na dzia³alnoœci finanso- wej Spó³ka równie¿ odnotowa³a zysk w kwocie 98,0 tys. z³.

ZRiHCMik³ópswówysapezcwnwóropeineiwatseZ.2alebaT eineinlógezczsyW]³z.syt[awysaP 200230024002unatsanaimz atowk%atowk%atowk%atowk%atowk% 2002/30023002/4002 ynsa³w³atipaK.A ywowatsdop³atipaK.I ywosapaz³atipaK.VI ewowrezery³atipake³atsozoP.IV ottenatarts/ksyZ.IIIV ainaz¹iwobozanywrezeriainaz¹iwoboZ.B ainaz¹iwobozanywrezeR.I ewonimretogu³dainaz¹iwoboZ.II ewonimretoktórkainaz¹iwoboZ.III

1,43791 5,35281 6,0 3,165 7,819 8,2463 5,372 2,32 1,6433

4,48 1,87 4,2 9,3 6,51 2,1 1,0 3,41

2,34891 5,35281 6,0 0,0841 1,901 8,6204 0,924 8,7953

1,38 5,67 2,6 5,0 9,61 8,1 1,51

9,35502 5,35281 7,901 0,0841 7,017 0,6083 0,115 5,321 5,1713

4,48 9,47 5,0 1,6 9,2 6,51 1,2 5,0 0,31

2,401 0,001 3,38281 7,362 4,77 5,401 8,681 3,235 8,49

8,918 1,901 7,819 0,802– 2,361 5,732 3,001 6,471–

7,017 1,901 6,106 8,022– 0,28 5,321 3,624–

6,301 0,001 3,38281 0,001 4,156 5,49 1,911 2,88 mezarawysaP9,673320,0019,968320,0019,953420,0012,4010,3890,0941,201 .1.batkaj:o³dór

]³z.syt[4002-2002atalazik³ópStartsiwóksyzkenuhcaryzcwanwóroP.3alebaT eineinlógezczsyW400230022002unatsanaimZ atowk%atowk%atowk%atowk%atowk% 2002/30023002/4002 awowatsdopæœonla³aizD :iminzenanwórziy¿adezrpsezottenydohcyzrP y¿adezrpsynsa³wtzsoK y¿adezrpsankinyW

6,40432 4,28242 8,778–

3,29 0,997,60222 8,76642 1,1642–

7,88 0,996,63232 0,05642 4,3141–

4,98 9,899,7911 4,583– 3,3851

4,501 4,89 7,53

0,861 6,763– 6,535

7,001 5,89 1,26 anjycarepoæœonla³aizda³atsozoP enjycarepoydohcyzrpe³atsozoP enjycarepoytzsoke³atsozoP jenjycarepoicœonla³aizdankinyW ynjycarepokinyW

6,3381 7,712 9,5161 1,837

2,7 9,01,2072 5,422 6,7742 5,61

8,01 9,05,1452 7,042 8,0032 4,788

8,9 0,15,868– 8,6- 7,168– 6,127

9,76 0,79 2,56 3,3744

9,707– 0,32- 9,486– 3,941–

1,27 4,09 2,07 2,38 awosnanifæœonla³aizD ewosnanifydohcyzrP ewosnanifytzsoK jewosnanificœonla³aizdankinyW

6,311 6,51 0,89

4,0 1,06,521 8,31 8,111 6,0 1,05,812 3,31 2,502 9,0 1,00,21– 8,1 8,31–

4,09 0,311 7,78

9,401– 3,2 2,701–

0,25 3,711 8,74 enjazcywzdanainezradZ enjazcywzdaniksyZ enjazcywzdanytartS .wzdanñezradzkinyW otturbatarts/ksyZ1,168

8,0 8,0 3,8216,0

3,3 0,51 7,11– 9,0801

1,08,0– 8,0– 8,31 8,7077,156

3,3– 0,51– 2,701 8,442–4,77 ywodohcodketadoP )ytartsainezskêiwz(uksyzainezsjeinmzewokz¹iwoboe³atsozoP mezaraine¿¹icboewokz¹iwobO ottenatarts/ksyZ

4,521 4,521 7,017

2,91 2,91 1,901

1,261 1,261 8,819

2,601 2,601 6,106

1,356 1,356 4,156

7,63– 7,63– 1,802–

4,77 4,77 4,77 me³ógoydohcyzrP me³ógoytzsoK8,15352 7,515420,001 0,0012,53052 9,609420,001 0,0019,99952 0,919420,001 0,0016,613 2,193–0,001 0,0011,846– 3,304–0,001 0,001 .1.batkaj:o³dór

Analiza wskaŸnikowa danych finansowych MCHiRZ Sp. z o.o.

Analiza wskaŸnikowa sprawozdañ finansowych przedsiêbiorstw ma na celu usystematyzo- wane i porównywalne ukazanie sytuacji finansowej oraz tendencji rysuj¹cej siê w dzia³alnoœci danego przedsiêbiorstwa b¹dŸ grupy przedsiêbiorstw danej bran¿y. Z uwagi na ograniczenia niniejszego opracowania, przedstawione zostan¹ i omówione tylko najwa¿niejsze wskaŸniki finansowe, pozwalaj¹ce oceniæ badan¹ spó³kê.

W ramach wstêpnej analizy bilansu nale¿y wspomnieæ o tzw. z³otej regule bilansowania.

WskaŸnik ten informuje o proporcjach bilansowego pokrycia aktywów trwa³ych kapita³ami w³asnymi, oraz wed³ug drugiej metody liczenia w pokryciu o informacje aktywów obrotowych krótkoterminowymi kapita³ami obcymi.

]

% [ 4 0 0 2 2 0 0 2 a t a l a z i k

³ ó p S u s n a li b a z il a n a a n p ê t s W . 4 a l e b a T

r ó z w o g e j i a k i n

Ÿ a k s w a w z a

N Kry.t

.t n e z e r

p Rokobrachunkowy 2

0 0

2 2003 2004 :I

a i n a w o s n a li b a

³ u g e r a t o

³

Zkaptia³yw³asne+zobowi¹zaniad³ugoterminowe)x100aktywa rtwa³e

( % 173,04 161,08 160,42

:I I a i n a w o s n a li b a

³ u g e r a t o

³

Zaptia³yobcekrótkoterminowex100aktywaobrotowe

k % 28,49 32,02 29,10

. 1 . b a t k a j : o

³ d ó r



Poziom wskaŸników za rok 2004 wskazuje, ¿e aktywa trwa³e by³y w 160,42% finansowane kapita³ami w³asnymi i zobowi¹zaniami d³ugoterminowymi. Aktywa obrotowe natomiast by³y w 29,10% pokryte krótkoterminowymi kapita³ami obcymi, a w pozosta³ej czêœci kapita³ami w³a- snymi. Taki poziom prezentowanych wskaŸników prezentuje bardzo dobre relacje w finansowa- niu sk³adników maj¹tkowych kapita³ami w³asnymi i obcymi.

Kolejn¹ grup¹ wskaŸników jakie zostan¹ zaprezentowane stanowi grupa wskaŸników ren- townoœci. Pominiête zostaje szczegó³owe omówienie kolejnych wskaŸników z uwagi na ich powszechnoœæ i ³atw¹ dostêpnoœæ do ich charakterystyki.

Rysunek 1. WskaŸnik rentownoœci maj¹t- ku (ROA)

ród³o: opracowanie w³asne.

Rysunek 2. WskaŸnik rentownoœci kapita-

³u w³asnego (ROE)

ród³o: opracowanie w³asne.

wynik finansowy netto x 100 aktywa ogó³em

ROA = wynik finansowy netto x 100

kapita³ netto ROE =



















:DUWR FL   

  



















:DUWR FL   

  

Wszystkie prezentowane wskaŸniki rentownoœci uleg³y w roku 2004 zdecydowanej poprawie w stosunku do roku 2003 i nieznacznemu pogorszeniu w stosunku do roku 2002. Na poprawê w stosunku do roku 2003 w znacznej mierze wp³yn¹³ wy¿szy o 601,6 tys. z³ wynik finansowy netto na ca³okszta³cie dzia³alnoœci, który by³ w g³ównej mierze zas³ug¹ otrzymanych dotacji i dop³at ze- wnêtrznych. Osi¹gniête w roku 2004 wskaŸniki rentownoœci informuj¹, ¿e ka¿da z³otówka:

– maj¹tku wypracowa³a 3 gr. zysku netto,

– kapita³u w³asnego wypracowa³a 3 gr. zysku netto,

– przychodów ze sprzeda¿y wypracowa³a równie¿ 3 gr. zysku netto.

Poziom dŸwigni finansowej informuje o pozytywnym wp³ywie na rentownoœæ wykorzysta- nia kapita³ów obcych i relacje te uleg³y znacznej poprawie. Natomiast zmniejszenie wskaŸnika wynikowego poziomu kosztów informuje o spadku kosztów dzia³alnoœci operacyjnej w stosun- ku do 2003 roku. Strata na sprzeda¿y w 2004 roku wynosi³a 877,8 tys. z³ i by³a ni¿sza o 1583,5 tys.

z³ w stosunku do 2003 roku.

Bardzo wymiernym i przydatnym wskaŸnikiem do okreœlenia kondycji finansowej spó³ki jest wskaŸnik Altamana. Formu³a do okreœlenia tego wskaŸnika wygl¹da nastêpuj¹co:

Z = (x

x 1,2) + (x

x 1,4) + (x

x 3,3) + (x

x 0,6) + (x

x 1,0)

Rysunek 3. WskaŸnik rentownoœci sprze- da¿y netto

ród³o: opracowanie w³asne.

Rysunek 6. WskaŸnik wynikowego pozio- mu kosztów

ród³o: opracowanie w³asne.

Rysunek 4. WskaŸnik skorygowanej ren- townoœci maj¹tku

ród³o: opracowanie w³asne.

Rysunek 5. DŸwignia finansowa

ród³o: opracowanie w³asne.

wynik finansowy netto x 100 przychody ze sprzeda¿y

DŸwignia finansowa = rentownoœæ kapita³u w³asnego – skorygowana rentownoœæ maj¹tku

zysk netto + odsetki x (1 – stopa podatku dochodowego) x 100 aktywa ogó³em

koszty dzia³alnoœci operacyjnej x 100 przychody ze sprzeda¿y



















:DUWR FL   

  



















:DUWR FL   

  

























:DUWR FL   

  





















:DUWR FL   

  

4 0 0 2 - 2 0 0 2 a t a l a z i k

³ ó p S a l d a n a m a tl A a k i n

Ÿ a k s w ñ e z c il b o t a m e h c S . 4 a l e b a T

a w z a

N Schematobilczenia 2002 2003 2004

x1

x₂ x₃ x₄ x₅

m e

³ ó g o a w y t k a , y c

¹ j u c a r p

³ a ti p a

kzysknetto–dywidenda,aktywaogó³em m e

³ ó g o a w y t k a ,i k t e s d o e n o c a

³ p a z

– o tt u r b k s y

zatroœæksiêgowakaptia³uw³asnego,watroœæksiêgowakaptia³uobcego wrzychodyzesprzeda¿y,aktywaogó³em

p

5 , 0,0 0,0 0,4 51,0

3 , 0,0 0,0 0,8 4,9 0

3 , 0,0 0,0 0,4 5,0 1 .

1 . b a t k a j : o

³ d ó r



Ten piêciosk³adnikowy wskaŸnik informuje o rokowaniu dla dalszej dzia³alnoœci przedsiê- biorstwa. W jego sk³ad wchodzi piêæ elementów (tab. 4).

Do okreœlenia kondycji finansowej przedsiêbiorstw wed³ug standardów analizy finansowej przyjête zosta³y trzy przedzia³y wartoœci wskaŸnika pozwalaj¹ce wnioskowaæ o stanie badanej firmy:

– powy¿ej 2,99 – firma charakteryzuje siê dobr¹ kondycj¹ finansow¹,

– 1,81-2,99 – sytuacja badanej firmy jest niejednoznaczna i nie mo¿na œciœle wnioskowaæ na podstawie wskaŸnika Altamana o kondycji finansowej badanego przedsiêbiorstwa;

gdy wartoœæ wskaŸnika zbli¿a siê w stronê granicy 1,81 (przy za³o¿eniu, ¿e wartoœæ graniczna wynosi 2,675) firma mo¿e popaœæ w k³opoty finansowe i w efekcie stan¹æ na skraju bankructwa; gdy sytuacja jest odwrotna, tzn. wartoœæ wskaŸnika zbli¿a siê do górnej granicy œredniego przedzia³u od wartoœci granicznej, mo¿e to byæ sygna³em, ¿e badana firma ma ju¿ k³opoty finansowe za sob¹ i jej kondycja poprawia siê,

– poni¿ej 1,81 – firma, w której wskaŸnik Altamana spad³ poni¿ej tej wartoœci jest powa¿- nie zagro¿ona upad³oœci¹.

Jak wspomniano wczeœniej wskaŸnik ten jest wyk³adnikiem eko- nomiczno-finansowej stabilnoœci danej jednostki. W badanym przedsiêbiorstwie wskaŸnik ten ukszta³towa³ siê na poziomie znacznie przekraczaj¹cym wartoœæ 2,99. Obliczone wartoœci potwierdzaj¹ ewidentnie dobr¹ sytuacjê Mazowieckiego Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierz¹t w £owiczu. Obecnie nie wystêpuj¹ przes³anki do zagro¿enia kontynuacji dzia³ania firmy w przysz³oœci.

Podsumowanie

Reasumuj¹c powy¿sz¹ analizê i uwzglêdniaj¹c wyniki sprawozdania finansowego nie mo¿- na doszukaæ siê zjawisk mog¹cych niekorzystnie wp³yn¹æ na dalsze dzia³anie firmy na rynku us³ug hodowlanych i unasienniania zwierz¹t. Firma znajduje siê obecnie w doœæ dobrej sytuacji finansowej, co potwierdzaj¹ wartoœci wyliczonych wskaŸników. Po kryzysowym roku 2003 w 2004 roku firma zaczê³a odrabiaæ straty i poprawiaæ swoj¹ kondycjê finansow¹. Nale¿y pamiê- taæ, ¿e spó³ka jest w³asnoœci¹ Skarbu Pañstwa i ca³y czas jej dzia³alnoœæ jest dotowana z bud¿e- tu. Poziom tych dotacji jest jednak systematycznie zmniejszany, co zmusza spó³kê do wiêkszej dba³oœci o finanse w przedsiêbiorstwie i do dzia³ania zgodnie z regu³ami wolnego rynku. Wspo- mnieæ nale¿y równie¿, ¿e polskim rynkiem us³ug hodowlanych zaczynaj¹ interesowaæ siê pod- mioty zagraniczne, które to zainteresowane s¹ wejœciem na nasz rynek w ramach poszerzonej Unii Europejskiej. Nie wiadomo jak wp³ynie to w przysz³oœci na podmioty dotowane przez pañstwo i dzia³aj¹ce na badanym rynku.

2 0 0

2 2003 2004 .

o . o z . p S Z R i H C M a l d a n a m a tl A k i n

Ÿ a k s

W 4,75 4,20 5,08

Literatura

Sierpiñska M., Jachna T. 2004: Ocena przedsiêbiorstwa wed³ug standardów œwiatowych.

Dane finansowe pozyskane w MCHiRZ sp. z o.o. (bilanse, rachunki przep³ywów pieniê¿nych).

Summary

The aim of the paper is to show the general financial situation of one of the State Treasury partnerships which deal with husbandry and insemination of animals. The are four partnerships of this kind in Poland and their financial situation is the subject of the research made by the author. The evaluation of the partnership was made on the basis of international analytical and accounting standards. The result of the analysis shows that MCHiRZ Ltd. is a company with the firm market position and it has good financial and economic situation. However, it should be stressed, that the market of such services has not been influenced by strong international companies yet, which might change the existing financial situation of analyzed units radically.

Adres do korespondencji mgr in¿. Pawe³ Góralski Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu SGGW ul. Nowoursynowska 166 02-787 Warszawa tel. (0 22) 593 40 68 e-mail: goralski@alpha.sggw.waw.pl