Wytwórnia Dachówek:
0. WERNERA ]
Białystok, Sobieskiego 22. $
Poleca dachówki cementowe, nieprzema- • kaine i nie potrzebujące podbicia desek. •
z wytwórni własnej oraz pierwszorzędnych fabryk zagranicznych poleca w wielkim
wyborze po cenach przystępnych
D O B R O B U T
W a r s z a w a
Oddział w Białymstoku
u l. S ie n k ie w ic z a 4.
T R E Ś Ć N U M E R U :
1) „Od Redakcji*
2) „On“—Bronisław Kretowicz.
3) Ze sztuki—Czesław Sadowski.
4) Komandor Staniewicz—Nowela, odznaczona na konkursie
„Morza* w roku 1926—B. Kretowicz.
5) Budownictwo wiejskie i miejskie—Architekt Macura.
6) „Oszczędność i praca narody wzbogaca”—L. W.
7) Z życia Straży Pożarnej na terenie woj. Białostockiego—W. T.
8) Hodowla zwierząt domowych podstawą gospodarstw ma
łorolnych—L. M.
9) Z kraju i ze świata.
10) Ze związków i stowarzyszeń.
11) Wychodztwo.
12) Sprawy gospodarcze. (
13) Poradnik rolniczy.
14) Wójta, sołtysa i pisarza gminnego nie wolno karać aresztem.
15) Wesoły kącik.—(Mucha).
Okładkę projektował p. Cz. Sadowski.
i/>
'OJC
</>
•Nw - o
N
«/"l
>>
c
o
£ N
<Q L.
O
* (0
o
*
<
2
■
r
O
toюl ю
CMł—
a
«jZ 0 e
>.
1
O tfł (O CO
R e s t a u r a c j a „ S I E L R N K R "
Kilińskiego 12 w BIAŁYMSTOKU.Przypomina się Szanownej Publicności, polecając sm aczne o b ia d y i k o la c je
Kuchnia pierwszorzędna. Bufet obficie zaopatrzony w przekąski, oraz napoje wszelkich gatunków, Od 12—4 p.p. i 7—12 w nocy przygrywa pierwszorzędna
orkiestra.
Ilustrowaną Encyklopedię 5 tomową — Ewerta Trzaski 1 Puchalskiego musi posiadać każdy Inteligent
Księgarnia A. BRZOSTOWSKIEGO w Białymstoku
sprzedaje ją na raty po 15 zł. miesięcznie, zaś każdy dom polski ma obowiązek posiadać u siebie
T R V L O G J Ę H . S I E N K I E W I C Z A ,
którą też można tamże nabyC na raty po 6 zt. 25 gr.
’
miesięcznie.
■
. . i.
'_=11... ....---r-=)■S PÓ ŁK A A K C Y JN A
dla międzynarodowego transportu
SCHENKER i S-ka
W W A R S Z A W I E Oddział w Białymstoku
Kilińskiego 19, telef. 3-23.
S K Ł A D Y
Ś-go Rocha 14. Telef. 11-95, 9-38.
L= E= = = aE= ^ ---
i,
n 1Zawiadamiam Sz. Klientelę, iż został otwarty w Białym
stoku przy ulicy Lipowej 6 (w pasażu sklep № 19)
S K Ł A D F A R B ,
p o k o stu , la k ie r ó w , e m a lji, o ra z w sz e lk ic h a r ty k u łó w m a la rsk ic h .
Z poważaniem Juljan M aśliński.
Przyjmuje się wszelkie roboty malarskie, lakier
nicze, tapetowanie w miejscu i na wyjazd pod kie
rownictwem warszawskiego majstra cechowego.
B IA Ł Y S T O K , ul. Lipowa N r 6
(w pasażu).Rok I.
Białystok, dnia 21 sierpnia 1927 r.
Nr. 1.RODNIK ILY/T RODANY DIAW/11ІІІЛ Я
*
* *
Od dawien dawna utarł się zwyczaj, że każde cza
sopismo, wychodzące po raz pierwszy w świat — mię
dzy ludzi, na naczelnem miejscu swego „pierworod
nego numeru" zamieszcza artykuł p. t. „Od Redakcji", w którym składa swą ideową deklarację, swe uroczy
ste przyrzeczenie, dotyczące zarówno dróg, któremi pismo iść zamierza, jak i celów, którym ma służyć.—
Jest rzeczą ogólnie wiadomą, że to pierwsze publiczne wystąpienie h edakcji, te pierwsze kroki w służbie spo
łecznej, decydują zawsze o reputacji pisma, co prze
cież stanowi rzecz pierwszorzędnej wagi, z którą li
czyć się przedewszystkiem należy — nic też dziwnego, że każdy szanujący się redaktor przystępuje do tego debjutu nietylko z lękiem, ale i w pewnego rodzaju uroczystym nastroju ducha.
Ten podniosły nastrój ma zawsze swe źródło w przejęciu się ideami, którym służymy, i w przeświad
czeniu o słuszności sprawy, w imię której dane cza
sopismo wstępuje w szranki publicystyczne. Lęk zaś rodzi się na myśl, czy społeczeństwo, dla którego z czystych pobudek zamierzamy pracować, przyjmie przychylnie nasze myśli i jak zareaguje na nasze po
czynania.
Przystępując do wydania pierwszego numeru ,,Ży cia Polski", Redakcja uznała za zupełnie słuszne i wskazane również rozpocząć swój żywot od „przed
stawienia się“ Społeczeństwu, aby Ono, nim pozna nas po czynach naszych, miało ułatwiony sąd o na
szych zamierzeniach-
Przedewszystkiem tedy oznajmiamy, że „Życie Pol
ski" ma zamiar dotrzeć wszędzie, gdzie polska roz
brzmiewa mowa, a więc i pod strzechy pracowitych kmieci, i do izb robotniczych, i do pałaców „sterczą
cych dumnie", i do mieszkań inteligenckich■ Zamierza
my dotrzeć wszędzie, gdzie troska o byt i rozwój Pań
stwowości Polskiej gęści, gdzie ludzie pragną dla Pol-
MOTTO:
.... idą czasy, których' znamie
niem będzie wyścig pracy".
(J. Piłsudski).
ski pracować, tylko, niezawsze zdając sobie sprawę, w czem leży dobro i szczęście Ojczyzny, szukają dróg,
prowadzących do tego dobra, do tego szczęśęia, po- omacku i oczekują na dobrą nowinę, któraby ich pod
trzymała na duchu.
A wszędzie, gdzie dotrzemy, wszędzie, dokąd tra
fimy, będziemy krzewić dwa zasadnicze ideały: Umiłowanie Polski i ukochanie pracy dla Polski,
pracy na każdem polu, a więc kulturalnem i społecz- nem, oświatowem i gospodarczem, politycznem i eko- nomicznem.
Pragnieniem bowiem naszem jest uświadomić jak najszersze masy, że wieśniak, w pocie czoła upra
wiający swój kilkomorgowy zagon, że robotnik, pracu
jący czyto w wielkich, ogniem ziejących, odlewniach żelaza, czy w ciemnych i ponurych kopalniach, czy w warsztatach tkackich, gdzie wraz z nieuchwytnym biegiem czółenka niszczeją robotnicze nerwy, a kurz przeżera płuca, że inteligent, czyto ślęczący w celach . badań naukowych nad rozsypującemi się w proch foljałami, czy też pochylony nad pracą biurową, czy piszący traktat o dodatnim wpływie najnowszych wy
nalazków technicznych na stosunki międzynarodowe, czy badający pod mikroskopem rozwój lub zanik tej czy innej tkanki, że wszyscy ci poszczególni ludzie nietylko swą pracą -zdobywają kawałek chleba dla sie
bie i swych rodzin, nietylko stwarzają nowe wartości, ale, że zawsze w ten czy inny sposób służą swej Ojczyźnie, służą swemu społeczeństwu, skutkiem cze
go winni pamiętać, że, ponieważ owoce ich pracy przy
sparzają dobra Polsce, przysparzają dobra całemu społeczeństwu, przeto do każdej pracy, do każdego wysiłku ludzkiego musi być wniesiony pierwiastek ideowy.— „Życie P o lsk ig ło s zą c takie Ijosła, musi je stosować w praktyce, a więc w każdym artykule, w najdrobniejszej nawet wzmiance, jakie zamieszczać będziemy na łamach „Życia”, będziemy dbać o ten
pierwiastek ideowy: służenia Ojczyźnie i pracy dla Społeczeństwa.
Do współpracy zapraszamy wszystkich, którzy w ten sposób, co i my, rozumieją pracą publicystyczną, którzy rolą i znaczenie prasy społecznej sprowadzają do głoszonych przez nas zasad i haseł.
Wkońcu uważamy za swój obowiązek podkreślić jeszcze jeden moment zasadniczy, mianowicie: że „Ży
cie Polski” jest organem, który w żadnym wypadku me bądzie podporządkowywać interesów Polski i inte
resów całego Społeczeństwa interesom takich czy in
nych partyj, stronnictw, k teryj,wreszcie ugrupowań stanowych i klasowych-
Z takiego naszego stanowiska bynajmniej nie wy
nika, iżbyśmy zamykali oczy na sprawy tak ważne, jak polityki wewnątrznej czy też miądzynarodowej.
Przeciwnie, sprawy te obchodzą nas bardzo żywo i czą sto je poruszać bądziemy na łamach „Życia Polski”,
tylko z tern zastrzeżeniem, że na te sprawy nie bą
dziemy patrzeć oczami zacietrzewionych partyjników, że spraw tych w żadnym wypadku nie bądziemy roz
trząsać w sposób, który, miast przynosić korzyści Pań
stwu i jednoczyć obywateli w służeniu Na jaśniejszej Rzeczypospolitej, przynosiłby korzyści ambitnym poli
tykom. Prócz tego w żadnym wypadku nie bądziemy zamykać oczu na wybujałą demagogją, bądącą na służbie u wszechpartyjników, a podrywającą w mało uświadomionych masach — wszelki autorytet. Demago
gją taką zwalczać bądziemy w myśl zasady „Salus l eipublicae suprema lex esto", oraz w przeświadcze
niu, że Wolność i Niepodległość Polski, zdobyta ofiar
ną krwią bohaterów, jest rzeczą zbyt cenną i świątą, ażeby ją można było narażać na szwank, gwoli do godzenia ambicjom osobistym czy też gwoli zaspoko- j enia żądań pewnej tylko cząści Narodu.
REDAKCJA.
Komendantowi — w hołdzie
w stańczym okrzykiem „Polska!"
na u stach —pow iódł z prastarych bram w aw elskiego grodu garstkę szaleńców w krw aw y, nierów ny, ostatni bój...
I grzmiała, grzm iała ich sława...
I szła od nich moc przeogrom na m łodych odrodźczych sił, wio- śnianycb, świeżych pędów , buj
nych, bogatych rozkwitów...
G lorja jasności rozdarła mogil
ny mrok długiego m ęczeństw a...
Święty ogień zapału, pośw ięceń i ofiarności zżerał żelaza stulet
nich kajdan i wieścił bliską chwi
lę w ybawienia...
A wokół — w podziwie i trw o d z e —truchleli bezradni ciem ięzcy i świat szeroko otw ierał zdum io
ne oczy...
Runęły trony...
Za męki tułactw a, Sybiru i M ag
deburga ujrzał w reszcie triumf w yzw olenia Tej, „co nie zginęła".
W yniesiony radosną w dzięcz
nością narodu na najwyższego je
go rep rezen tan ta, w ykuwał w dal
szym ciągu zręby granic i potęgę Najjaśniejszej Rzeczypospolitej. By orzeł halny na czele swych sza
rych orląt-bohaterów , bił we w ro
ga wszędy, gdzie się tylko po k a
zał i do skoku napastniczego czaił.
Lwów, Lida i Baranow icze, W il
no i Mińsk w racały pod skrzydła M acierzy...
Aż oto pow iódł swe junackie dywizje zapom nianym Bolesław o- wym szlakiem pod stary Kijów, niosąc ujarzm ionem u ludowi na swych zw ycięskich sztandarach znane po'skie hasła: „za naszą wolność i w aszą"... Szeroko roz
w arły się złote bram y K ijow a i z Bronisław Krełowirz
Od stu przeszło lat m odliła się o w yzw olenie Polska krw aw ą krzyw dą rozbiorów ...
Czynami Kościuszków, Sow iń
skich i Trauguttów...
Miłością i cierpieniem wie
szczów, bolejących „za miljony"...
Krzyżam i mogił, rozsianych po szlakach całego świata...
M ęką Sybiru i tw ierdz p ru skich...
Ohydnym, o pom stę do Boga wołającym, skrzypem niezliczo
nych szubienic...
Hymnem konania tysięcy n aj
m ężniejszych, których ostatni dech wołał: — „Za Polskę!".,.
Od stu przeszło lat...
C oraz mocniej kajdany moskiew skie ściskały pierś narodu, coraz głębiej w żerały się sępy germ ań
skie do duszy...
M rok nieprzenikniony ogarniał Ziemię Polską,..
N ajdzielniejszych Jej synów za
brały cytadele, tw ierdze katorżne i Sybir...
N ajsłabsi z pełnych puharów , w raz z winem, hańbę niewoli pili przy w spólnych z najeźdźcą b ie
siadach...
A n aró d w śm iertelnej grozie drętw iał i słabł, i staw ał się p o dobnym do żywego trupa...
Aż oto przyszedł ON...
Ziemie litew skie były jego k o lebką...
Ziemie, które w ydały K róla-Du- cha Polski i m ocarzy zbrojnego czynu pow stańczego w dobie po- rozbiorow ej.
Tam rósł i mężniał.
O N
Siły i h art czerpał z żywej je
szcze legendy rozpacznego bo h a
terstw a 63-go roku, którą mu naj
bliższych usta litanją m odlitew ną do ucha raz w raz szeptały, o k tó rych mówiły odw ieczne bory szu
miące, polany, zioła i kam ienie, rdzew iejące ofiarną krw ią. P ło
mieniem czynu rozogniały młodą duszę lutnie najpotężniejszych m o
carzy pieśni, których tony drgały żywym jeszcze akordem ...
Tak w yczarow yw ała się w je
go m łodzieńczej jaźni tęczow a wizja szaleńczego czynu o rę ż n e go, którego ON miał być tw órcą, orędow nikiem i zwycięskim tri
umfatorem...
Pow stał i uczynił.
W haniebny mrok odrętw ienia i beztroski rzucił męski zew: —
„W ięzy rwij!..."
Rozpuścił na w szystkie strony wici błogiej wieści, zw iastujące bliskość utęsknionego w yzw ole
nia...
W ezw ał pohańbionych i m oż
nych, biednych i bogatych, synów i córki do kucia mieczy i bagne
tów przeciw ciemięzcom...
Sam porw ał za czynu miot w szechkruszący i bił nim w grą- nitow ą płytę niewoli z mocą n ie
ubłaganej pomsty, aż drżały po
sady trzech tronów zaborców -ty- ranów...
A gdy w ybiła w reszcie u tę skniona godzina, rzucił na trzy strony płonącą żagiew buntu i p o rw aw szy w ręce, pokryty kurzem zapom nienia, sztandar ojców z pod Racław ic, G rochow a i M alago- szczy — z stugłosym, zm artw ych-
Nr. 1. Ż Y C I E p O L S K i Str. 3.
podziw ieniem w itały bohatera.
—„Kijów! K ijów !"—leciało to je dyne słowo z k rań ca w kraniec, jak potężna trium falna pieśń skrzy
dlata. W racała chw ała dawnych, zam ierzchłych stuleci. Miljony serc m ałodusznych natchnęła w iara w moc w łasną. N aród po długich la
tach zaw odów i zw ątpienia zno
wu się uczuł wielkim. Zaś E u ro
pa w podziwie przyglądała się w yzw alającej się Rzeczypospoli
tej, k tó ra w swym daw nym m a
jestacie potęgi i chwały w stępo
w ała w grono najprzedniejszych narodów ...
A później, gdy czerw ony zalew W schodu obłędną, w ściekłą falą zagłady runął na Polskę, W ódz w spaniałym Cudem W isły zam a
nifestow ał w szem u światu nie
śm iertelność Rzeczypospolitej, r a tując jednocześnie E uropę od klę
ski hord barbarzyńskich...
W ięc czcią i miłością biją ku Niemu miljony serc polskich i o d dają Go dziejom narodu, jako najcudniejszą i najukochańszą Le
gendę...
Oszczędność i praca narody wzbogaca.
P odstaw ą dobrobytu jednostki i narodu jest w ytężona praca i drobiazgow a oszczędność. Są to pow szechnie znane praw dy, tak znane, że aż zatraciło się ich istotne rozum ienie.
K ażdy z nas ma wszelkie szanse zdobycia dobrobytu^ po
w odzenia i niezależności m ate- rjalnej, jeśli tylko sam umie chcieć.
Dlaczego jednak nie wszyscy pow odzenie to w życiu osiągają?
O dpow iedź prosta: nie znam y drogi, w iodącej do dobrobytu, nie spostrzegam y licznych oka- zyj, które pozwoliłyby nam osią
gnąć niezależność, a najczęściej nie jesteśm y należycie przygoto
w ani do w ykorzystania n a d a rz a jących się sposobności u trw ale
nia swego dobrobytu i osiągnię
cia pow odzenia w życiu.
Ileż to razy zdarza się k ażd e
mu z nas, że nie może pomnożyć swego m ajątku, gdyż nie p rzew i
dyw ał potrzeby posiadania kilku
set, ba, naw et kilkudziesięciu zło
tych.
Rzem ieślnikowi trafia się o- kazja nabycia tanio partji tow aru, niezbędnego dia jego pracy; mógł
by w arsztat swój rozszerzyć, gdy
by miał kilkaset złotych, gdyby mógł tow ar zadatkow ać. Szuka pożyczki, ale zanim znajdzie, kto inny go ubiegnie.
— Druga tak a okazja już się nie zd arz y —mówi z żalem i p o zostaje tak samo nieprzygotow a
nym do w ykorzystania szczęśli
wej okazji, jak był dotychczas.
W iem y zaś wszyscy, ile podob
nych okazyj każdy z nas w życiu przeoczył.
G ospodarz oddaw na przemy- śliwał nad dokupieniem gruntu.
Ziemia bardzo droga dzisiaj. — G dyby trafiła się okazja — w zdy
chał. I okazja, jak zwykle w ży
ciu się zdarza, przyszła, tylko on sam nie mógł z niej skorzystać.
" І tak"byw d'śTale. K ażdy z nas, niezależnie od fachu, zain tereso w ań i zajęcia miał i mieć będzie
inż. M a r j a n R e m b o w s k i Wojewoda Białostocki.
podobnych okazyj bez liku, tylko czy potrafi z nich skorzystać?
Zw yciężają zaś ludzie przew i
dujący. P rzew idyw anie nietylko przyszłych potrzeb, lecz i szczę
śliwych w ypadków , stanow i jeden z drogow skazów na drodze do dobrobytu osobistego.
Czytamy i słyszymy wiele o fortunach, pow stałych z niczego;
znamy liczne przykłady ludzi, którzy rozpoczynali swoją karje- rę od sprzedaży gazet, czyszcze
nia butów czy posług w w arsz
tacie, a w ciągu lat kilkunastu zdobyli fortunę.
H istorja A m eryki podaje nam ’ przykłady przedziw ne. Oto zgła
sza się do w łaściciela wielkiej fabryki biedny, zgłodniały ro b o t
nik, prosi o pracę. W łaściciel o- św adcza, że pracy niema. —„Pan żartuje -o d p o w ia d a ro b o tn ik —wi
działem okna pańskiej fabryki —
są brudne; robotnicy źle widzą, m ęczą oczy, gorzej przez to p ra cują. Niech pan pozwoli mi oczy
ścić okna, a przekona się pan o rezu ltacie". W łaściciel roześm iał się i zlecił robotnikow i oczyszcze
nie okien. Rychło przekonał się, iż ten szczegół, na który u p rzed nio nie zw racał uwagi, podnosi w ydajność jego fabryki. R obotnik pozostał na miejscu, a po 10 la tach został m ilionerem . Dzięki inicjatyw ie, gorliwości i inteli
gencji szybko aw ansow ał, aż w końcu został w spólnikiem fabry
ki.
Szczęście miał powie nieje
den. N iew ątpliw ie. Umiał jednak szczęśliw y traf schw ytać mocną ręką.
Na wielkiej loterji życia ten tylko w ygrać może, kto wnosi ja kąś staw kę. N ajcenniejszą zaś staw ką w życiu jest: przew idy
w anie, praca i oszczędność.
Jeśli naogół nie przygotow uje
my się do skorzystania ze szczę
śliwych okoliczności, cóż mówić dopiero o klęskach i nieszczę
ściach, które każdego z nas sp o t
kać mogą. Człowiek nieprzew idu- jący jest zawsze nieprzygotow a
ny; każda radość może zam ienić się dlań w kłopoty i troski, a w razie rzeczyw istych nieszczęść, staje bezradny.
N iepow odzenia, które przew i
dzieć mógł, stają się dlań k a
m ieniem młyńskim, rzuconym to nącemu, ażeby się ratow ał. Liczy on w ów czas na pom oc innych, podobnych mu, którzy nie p rz e w idzieli własnych potrzeb, cóż dópiero cudzych.
Zawód, jaki go najczęściej spotyka, dołącza do jego trosk ból i rozgoryczenie na św iat i ludzi. W tedy k arjera jego skoń
czona. Świat, bowiem, należy do ludzi, w ierzących w szczęście, u- m iejących przew idyw ać i liczą
cych jedynie na siebie.
(D. c. n.)
L. W.
Budownictwo wiejskie i miejskie.
P rzystępując do om aw iania b u dow nictw a w zakresie osiedli ludzkich na wsi i w m ieście, c e lem naszych starań będzie ujm o
w anie go jako jednego z czynni
ków budow y dużego G m achu K ultury Narodu,
Zaczniem y od podstaw , więc zabudow y gospodarstw a w iejskie
go, P rzedstaw im y sposób zab u dowy zasadniczy i rozw ojow y z uw zględnieniem w arunków hi
gieny i w ymagań człow ieka w spół
czesnego.
Z uwagi, że życie w spółczesne dąży do postaw ienia gospodar
stw a w iejskiego na wysokim po
ziomie pracy społecznej, nie będziem y się w ahać w dążeniu do usunięcia tych przesądów i naw yków , przekazanych w ielo
w iekow ą trad y cją pokoleń, które przez bezkrytyczną bierność u tru dniały postaw ienie budow nictw a w iejskiego na tym poziomie, na jakim ono, jako współczynnik życia współczesnego, pow inno się znajdować.
Zrozum iałem jest, że to, co stanow i cechę zdobnictw a w bu dow nictw ie ludow em — wiejskiem, będzie m usiało przystosow ać się do w arunków życia w spółcze
snego gospodarstw a. Zatem c e chę budow nictw u ludow em u n a da w ypadkow a tych wymagań i um iejętność oszczędnego zu
żytkow ania m aterjału budow la
nego. Nie utraci na tern „sposób"
(styl) budow nictw a, czy to kur
piowski, czy łowicki i t. p., owszem, oparty na tradycji, w ścisłem przystosow aniu do wy
m agań w spółczesnych, zyska na swej żywotności.
Budowę zabudow ań poszcze
gólnych gospodarstw postaw im y na szerokim planie z myślą n a stępnego rozw oju przez rozbu
dow ę, wynikłą w skutek wzmo żenią produktyw ności gospodar
stw a lub też innych przyczyn.
Pod uwagę będzie brane w za
jem ne ustosunkow anie się gospo
darstw , grupow e łączenie w pew ne jednostki tow arzysko-gospo- darcze i w zw iązku z tern, jako następstw o gospodarczej organi
zacji, w ysunie się potrzeba w zno
szenia budow li w spólnego użytku, czy to w zakresie wytwórczym, przetw órczym , o charakterze prze
mysłowo-handlowym, czy też kul
turalno-ośw iatow ym , czy w re szcie o ch arak terze rozryw ko
wym. Budow nictw o kościelne będzie ujęte we w łaściw e ramy, z uwzględnieniem pierw iastka
rodzim ej architektury i om ów io
ne na odpow iedniem miejscu.
N astępnie przyjrzym y się stro nie artystycznej życia w ew nętrz
nego każdego gospodarstw a w iej
skiego, więc będziem y mówić o zdobnictw ie historycznem sprzętu domowego i o tern, jakiem ono bez utraty swego c h ara ra k teru rodzim ego—dzisiaj być powinno.
Zkolei przejdziem y do budow nictw a mało - m iasteczkowego,
regulacja osiedla, kanalizacja, w odociągi i organizacja racjonal
nego budow nictw a miejskiego.
Tu będziem y starać się przez om ów ienie możliwie w yczerpu
jąco spraw budow nictw a m iej
skiego dążyć do uśw iadom ienia potrzeb człowieka kulturalnego, pod względem doboru terenu, sposobu zabudow y, zasadniczego rozplanow ania m ieszkań i ich w ew nętrznych urządzeń. W ska-
które pod względem już nie w ar
tości architektonicznej, ale zasad higjeny i um iejętności ekono
m icznego zużytkow ania te re n u i m aterjału, sto i—niestety — b a r
dzo nisko.
W dużej m ierze przyczyna le
ży w ogólnem ubóstw ie powo- jennem , następnie w nieprzygo- tow aniu sam orządów m iast do sam odzielnej pracy technicznej, jaką będzie przedew szystkiem
zówki i zasady będziem y starać się, o ile możności, popierać m a
teriałem ilustracyjnym .
W poczynaniach naszych za
wsze przyśw iecać będzie idea postaw ienia budow nictw a i życia, z budow nictw em związanego, na wysokim poziomie wymagań w spółczesnych, bez zatracenia cech rodzim ych budow nictw a, tradycją nam przekazanego.
Macura.
Nr 1. Str. 5.
Szczytem bezczelności będzie, jeżeli zacznę pisać w piśmie bia- łostockiem o sztuce. Niech kocha
ny czytelnik oburza się, drwi, kpi, naw et język pokazuje, nic na to nie poradzę: korzystam z działu o sztuce w tygodniku ilustrow a
nym „Życie P olski"—no i piszę!
O Bóstw a opiekuńcze, dodajcie mi odwagi, bym mógł śmiało rzec o sztuce to, co mózg mój myśli, a serce czuje. Bo, napraw dę, tru dno jest zacząć mówić o czemś, czego Białystok nie zna lub o czem zaledw ie słyszał, Lecz m u
szą być pierwsi, którzy i ten te m at poruszą i tę stronę życia człow ieka om ówią i obudzą, a czas po tem u wielki. K ropla w o
dy, spadająca przez dłuższy okres czasu w jedno m iejsce na grani
cie, otw ór wyżlabia. U przejm ie proszę kochanego czytelnika nie p rzerażać się — artykuł niniejszy nie jest kroplą w ody ani mózg pański granitem, tak źle jeszcze nie jest, to tylko takie słabe p o rów nanie. Jeżeli raz o czem się wspomni i to tak półgębkiem, to oczywiście, że skutku to żadnego nie wywrze. T rzeb a być tyranem : stale, system atycznie zacząć m ó
wić, tłum aczyć, nauczać poglądo
wo, a w tedy dopiero sztuka w życiu białostoczanina znajdzie miejsce. T rzeba tylko trochę po
św ięcenia i dobrej woli ze stro ny tych, którzy roli pionierów - w ychow aw ców w tej dziedzinie się podejm ą lub którzy już przez stopień społeczny do tego są p o wołani. Białystok jest miastem przem ysłowem , m ieszkańcy jego z jednej strony robotnicy, z d ru giej—przem ysłowcy, uganiają sie za pieniądzem , czasy zaś pow o
jenne są okresem wielkiego zm a
terializow ania. Uwaga ludzi dziś jest zw rócona jedynie w stronę najw iększego użycia, jak n ajb ar
dziej w yrafinow anego dogodzenia ciału. To ma czasem dobre stro ny. W ojna i wszelkie z nią nie
wygody wyniszczyły organizmy ludzkie, jak rów nież pokazały krótkow ieczność istoty ludzkiej, życie zaś ilustrow ało ciągle, jak silne, zdrow e organizmy łatw iej radzą w przykrych sytuacjach ży
ciowych i że praw dą jest, co gło
si stare rzym skie przysłowie: „w zdrow em ciele —zdrow y duch".
Św ięta prawda! Nikt tego nie n e guje. Pokolenia młodsze szybko odradzają się fizycznie. Mile jest w idziany przez w szystkich zdro- w om yślących obyw ateli rozwój
Ż Y C I E P O L S K I
Z E S Z T U K I .
ruchu sportow ego. Rasę ludzką trze b a bezwzględnie podnieść, lecz to są zadania tow arzystw eugenicznych.K ażde miasto budu
je boiska sportow e, pow stają wielkie, w spaniale urządzone sta- djony. Dzień w dzień słychać o wszelkiego rodzaju zaw odach:
czy to w obrębie jednego m iasta pom iędzy najrozm aitszem i zrze- szonemi drużynam i, czy m iędzy
m iastowych, czy też o pierw szeń
stw a narodów w O lim piadach.
Ruch sportow y ogarnął cały ży
wy świat. G ra w piłkę nożną ga
zeciarz, z świeżym num erem w ręku pędzący przed sobą k a rto fel, potrącając niem iłosiernie prze-
Z y g m u n t S k r z y ń s k i Vice-Wojewoda Białostocki.
chodniów, co jest mile naw et przez nich widziane, a kończąc na prezydencie A m eryki. W szy
scy są po sportow em u ubrani, wszyscy sportem żywo się inte
resują, wszyscy starają się być sportsm anam i.
Ludziom przodującym w pew nych odłam ach sportu staw ia się za życia pomniki, jak to miało miejsce z Nurmim, szybkobiega
czem Finlandji. A m erykanin D em psey za dobre ciosy w bo
ksie zostaje przez rząd Stanów Zjednoczonych m ianow any ofice
rem m arynarki, a rę k a jego, gru
ba, ordynarna łapa, przez tysiące
fotografów była fotografow aną i we w szystkich pism ach św iata re produkow ana ku chw ale A m ery
ki i jej potom ności. W iele p o d o b nych entuzjastycznych uznań się słyszy. Lecz zapom inam y o tern, że na całokształt istoty ludzkiej składa się ciało i dusza, że rów nom ierny rozwój tych dwóch czynników może dopiero stw o
rzyć typ praw dziw ego człowieka, W iemy, że krańcow ość w tym w ypadku mocno może zaszkodzić, że zagalopow aw szy się, stw orzy
my mimowoli w życiu now e sm ut
ne przysłow ie, że „w zdrow em ciele-zd ro w e cielę". Uchronić nas od takich epitetów m oże jedynie rozwój duchowy, a to da w pierw szym rzędzie sztuka we wszelkich jej przejaw ach, jak: m alarstw o, muzyka, rzeźba, literatu ra, te a tr i film. Będę mówił o m alarstw ie, gdyż to jest dziedzina, o której bez w yrządzenia krzyw dy kom u
kolw iek słów kilka rzec mogę.
Inne działy sztuki i ich w pływ na w ychow anie poruszą fachowcy, gdyż raz już zaczętą spraw ę trz e ba kontynuow ać choć pom alutku, ale aż do skutku. Nikt nie za
przeczy, że zam iłow anie do pięk
na ma każdy człowiek, że nasi pra-praojcow ie z epoki kam ien
nej te same zam iłow ania posia
dali i objaw iali je w rysunkach na ścianach swych grot, w ozda
bianiu naczyń, sprzętów codzien
nego użytku.
Lud nasz wiejski te sam e za
m iłow ania posiada. W ystarczy zajść ęlo chaty góralskiej, łow ic
kiej, w ystarczy przyjrzeć się ich kilimom, w ycinankom , strojom , sprzętom a stwierdzimy, że lud ten kocha piękno. Istnieje w ielka sztuka ludow a. Zajdźmy natom iast do m ieszkań robotnika fabrycz
nego, urzędnika, przem ysłow ca — biednych, bogatych—i cóż znaj
dziemy? Ech, lepiej nie mówić!
Doszlibyśmy do bardzo smutnych wniosków, że ci ludzie zatracili zam iłow anie do piękna, że życie ich jest w yzute z wszelkich p ier
w iastków estetyki, Ruch życia miejskiego i ta ciągła pogoń, w śród głosu syren, aut, zapachów i w y
ziewów fabryk, maszyn, ku rzu —za pieniądzem —i to kom binowanym sprytem zdobytym —nie pozw ala na chwile przeżyć duchowych wyż
szych refleksyj, na chwile szczę
ścia,płynącego z oglądania obrazu, czyto nam alow anego przez a rty stę, czy stw orzonego przez naturę, jak w schody i zachody słońca,
piękno gór, mórz, słuchanie św ier
gotu ptaków , poszumu drzew lub symfonji. O czywiście, że młode pokolenia, w ychow ane w takiej atm osferze, zdała od wszelkich w zruszeń pod wpływem w rażeń estetycznych, nie b ęd ą zbyt cie
kaw ie przedstaw iać się pod wzglę
dem moralnym, Trudno, i to b a r
dzo trudno w skazać na k o n k ret
ne korzyści, płynące z obcow ania ze sztuką, bo to nie jest rzecz m aterjalna, to nie jest tak, jak z funtem kiełbasy, którąś zjadł i poczuł w żołądku, a naw et innym pokazał, to jest coś, co nie da się przy pom ocy zmysłów poznać.
Duszę ludzką widzimy czasem w czynach. Znamy duszę Chopi
na, B eethow ena, Rafaela, L eonar
d a — d a —Vinczi, M atejki, G rottge
ra, M ickiewicza, Bajrona, P uszki
na i innych. W idzimy ją po życiu ich samych. Otóż, ze względu na maluczkich, tych ze szkół pow szechnych, zaw odow ych i gim na
zjów, którzy, nie b ęd ąc w ypaczo
nymi, są w rażliwi na piękno, trzeba zacząć organizow ać wy
staw y obrazów , sztuki stosow anej, estetycznej i higienicznej budow y domów, jak rów nież zakrzątnąć się około założenia w mieście, liczącem stutysięczną ludność, s a lonu sztuki, muzeum własnego itp.
U m ożliw ienie szerokim masom kształcenia się i tern sam em udu
chow iania przez oglądanie piękna na pew no w yrobi smak estetyczny, w ytw orzy rodzaj mody in te re so
w ania się sztuką. Nie b ę d ą się zdarzały w tedy takie fakty, jak kupow anie obrazów , a raczej o b skurnych kopij od pacykarzy, n c nie m ających w spólnego z p raw dziw ą sztuką. D latego też cieszę się niezm iernie, że nareszcie zna
lazło się w Białym stoku pismo, w którem m ożna poruszyć tak w ażną spraw ę, i że będzie ono łączni
kiem m iędzy społeczeństw em a artystam i, a gdy zrozum iem y do
niosłość zadania, w spólnem i siła
mi dążyć będziem y do stw orze
nia podstaw urabiania ch ara k te
rów przyszłych naszych pokoleń pod w pływ em sztuki.
Cz. Sadowski.
Z życia Straży Pożarnych na terenie Woj. Białostockiego.
Pierw szy okres działalności Związku Białostockiego miał cha
ra k te r wysiłków początkow ych i obm yślanych prób w kierunku racjonalnego ułożenia podw alin organizacyjnych pod budow ę Zw iązkowej K orporacji S trażac
kiej na terenie W ojew ództw a Bia
łostockiego. W ysiłki te nie były żadną im prow izacją, ani błądze
niem poom acku na nowym te re nie, lecz p racą obm yślaną i r e a lizow aną na podstaw ie dośw iad
czeń innych Związków, a prze- dew szystkiem dośw iadczeń w ła
snych.
Jeżeli się uwzględni ró żn o ro d ny ch arak ter pow iatów, w cho
dzących w skład W ojew ództw a Białostockiego, ich odm ienność pod względem w arunków społecz
nych, gospodarczych i kultural
nych, a głównie, co nas tutaj o b chodzi—odm ienność tradycyj s tra żackich, to staw ało się od sam e
go początku w obec faktów, które dyktow ały stosow anie innych kry
teriów w spraw ach pożarniczych na terenie pow iatów b. K ongre
sówki, a innych w pow iatach w schodnich.
A żeby uniknąć takiej dw oi
stości w m etodzie i program ie prac, gdyż ta zaszkodziłaby b ez
w zględnie organizacji strażackiej, należało tedy stw orzyć pew ną w ypadkow ą w szelkich odm ien
ności terytorialnych i w ypadko
wej tej rozum nie się trzym ać.
Że taka diagnoza i w yciągnię
te z niej w nioski były trafne, w y
nika z szeregu faktów, które na każdym kroku stw ierdzają uśw ia
dom ienie obyw atelskie u straży zrzeszonych z jednej strony, z d ru
giej zaś — w ielką spójnię korpo
racyjną, jaka się zadzierżgnęła pom iędzy poszczególnem i placów kami a Związkiem. K apitał o ta kiej w artości gw arantuje solidny rozwój każdej instytucji.
Zgodnie z w ytyczńem i z asa
dami, w myśl których zw olna i system atycznie w yłaniały się po
szczególne Związki W ojew ódzkie z dotychczasow ego Związku F lo riańskiego, został zw ołany w dniu 9 czerw ca 1924 r. I-szy W alny Zjazd S traży w Białym stoku, z te renu całego W ojew ództw a.
W dniu tym uchw alono pow o
łać do życia Zw iązek W ojew ódzki i w ybrano Radę Zw iązku w skła
dzie 12 osób i 3 osoby do Ko
misji Rewizyjnej.
R ada W ojew ódzka odbyła po
siedzenie w dniu 8 sierpnia 1924 r.
i w yłoniła I-szy Z arząd prow izo
ryczny, zaś w dniu 8 lutego 1925 r.
Z arząd definityw ny w składzie 4-ch osób.
P ierw szą czynnością Zarządu było z a l e g a l i z o w a n i e statutu Związku, co zostało uskutecznione decyzją W ojew ództw a B iałostoc
kiego z dn. 30-go w rześnia 1924 roku. N astępnie Z arząd zajął się w stępnem i czynnościam i organi- zacyjnem i i uzyskaniem począt
kow ych funduszów od Instytucyj i T ow arzystw U bezpieczeniow ych.
W drugim roku istnienia Zw iąz
ku, t. j. w roku 1926, na skutek jednej z uchw ał Rady Związku, przystąpiono do organizow ania Związków Okręgowych na te r e nach kilku pow iatów , w rezu lta
cie czego pow stał tyłko Zw iązek O kręgowy na terenie pow iatu B ia
łostockiego. Na teren ach innych
pow iatów spraw a ta upadła, gdyż uznały ją Sam orządy pow iatow e i straże za rzecz jeszcze p rzed w czesną i nierealną.
W dniu 22 lipca rb, na po
siedzeniu R ady W ojewódzkiej u- chw alono podzielić te re n W oje
w ództw a na n astępujące Okręgi Zbiorowe:
I. Okrąg, powiaty: Łomża, Kol
no, O strołęka i Ostrów.
II. Okrąg, powiaty: Białystok, Szczuczyn i W ysokie-M azow .
III. Okrąg, powiaty: G rodno, Suwałki, Augustów i Sokółka.
IV. Okrąg, pow iaty: W ołko- wysk i Bielsk Pódl.
później zaś, w miarę przyrostu straży, pow yższe Związki O k rę
gowe dzielić na mniejsze tak, aby każdy pow iat stanow ił odrębny Związek Okręgowy.
Zw iązek W ojew ódzki, w alcząc z brakiem funduszów, nie mógł rozw inąć swej działalności w ta kiej m ierze, jak inne Związki W ojew ódzkie, ow ocem jednak jest przeprow adzenie trzydziestu kil
ku kursów pożarniczych, na któ
rych zdobyło w iedzę fachow ą o- koło tysiąca strażaków .
W roku bieżącym, dzięki lep
szemu zrozum ieniu spraw y po
żarniczej przez ogół ludności W o jew ództw a, a głównie przez S a
m orządy pow iatow e, i dzięki w ięk
szym subw encjom tych ostatnich, Zw iązek zaangażow ał dw óch in
struktorów i przystępuje do lu
stracji straży w całem W ojew ódz
twie, do szkolenia straży już ist
niejących i organizow anianow ych.
W c h w i l i zorganizow ania Związku W ojew ódzkiego na te renie W ojew ództw a B iałostockie
Nr. 1. Ż Y C I E P O L S K I Str. 7.
go było 69 straży ochotniczych i 2 zaw odow e. O becnie, po trzech latach pracy, na te ren ie W oje
w ództw a istnieją 173 straże o- chotnicze i 2 zaw odow e, z p rze
szło 7-miu tysiącam i członków czynnych.
Czas więc wykazał, że ziarno, rzucone w ziemię, zaczyna pu
szczać korzenie, a to dzięki nie
strudzonej pracy Prezesa Zarzą
du Związku, p. Wincentego Tyszki, i całego Zarządu, oraz Inspektora Związku, p. Franciszka Sobczyka.
Praca nad rozwojem straży idzie w szybkiem tempie naprzód. Pra"
ca to bardzo ciężka, bo rozbija"
jąca się o brak funduszów, przy
świeca jej jednak myśl przewod
nia dobra społecznego.
W. T.
Hodowla zwierząt domowych — podstawą gospodarstw małorolnych
Dzielenie gruntów włościań
skich i drobnoszlacheckich na coraz mniejsze i mniejsze posiad
łości doprowadziło w rezultacie do ogólnego zubożenia gospo
darzy wiejskich, gdyż spłacheć ziemi, który dawniej był warszta
tem pracy i podstawą bytu jed
nej rodziny, musi wyżywić dzi
siaj dwie, trzy, a nawet i więcej rodzin. Nic zatem dziwnego, że słychać ciągle skargi na biedę i głód na wsi—wreszcie, że brak ziarna do siewu, a na przednów
ku brak pożywienia doprowa
dzają ludność do rozpaczy. Nie
jeden, nie widząc wyjścia z cięż
kiej sytuacji, sprzedaje ojcowiznę, która już nie może go wyżywić, i wyjeżdża w cudze kraje, wyjeż
dża w poszukiwaniu lepszej doli, łatwiejszego znalezienia kawałka chleba.
W czasach obecnych dużo mó
wi się o reformie rolnej, która ma za zadanie uzdrowienie tych bolączek. W rzeczywistości re
forma rolna ma doprowadzić do znacznego podniesienia ilości sa
modzielnych gospodarstw, mniej
szej własności, ale czy właści- wem będzie oczekiwanie z zało- żonemi rękami na dobroczynne skutki reformy rolnej, ocze
kiwanie ratunku tylko z tej stro
ny, czy też nie należałoby jedno
cześnie szukać innych sposobów, innego wyjścia z ciężkiego poło
żenia drogą ulepszenia gospo
darki, drogą podniesienia kultury rolnej?
Jeżeli przyjrzymy się gospo
darce i rezultatom gospodarki braci naszych na Śląsku i w Wiel- kopolsce (nie mówiąc już o go
spodarce drobnych rolników w krajach kulturalnych Zachod
niej Europy), to musimy przyznać, że sposoby takie istnieją, że jest wyjście z ciężkiego położenia.
Tam na Śląsku i w Wielko- polsce nie słyszy się o takim plonie, gdzie „brat brata urodzi”, pomimo, że grunty tamtejsze nie są lepsze, a raczej gorsze, niż u nas—zato oni mają wysokie plony, zato — u nich hodowla zwięrząt domowych wysoko stoi,
T y s z k o W i n c e n t y Vice-Wojawoda Poleski.
Dnia 16 b. m. opuścił Białystok no- womianowany vice wojewoda p. Wincenty Tyszko, udając się do Brześcia celem objęcia urzędowania w województwie poieskiem.
P. Vice-woj. Tyszko pochodzi z zie
mi Kowieńskiej, urodzony w 1879 r , kształcił się w Petersburgu, gdzie ukoń
czył gimnazjum i prawny fakultet na u iwersytecie.
Przed wojną piastował wyższe sta
nowiska w administracji zaborczej (na Syberji i w Petersburgu).
W 1920 roku powraca do kraju, gdzie zostaje mianowany Inspektorem Admini
stracyjnym Starostw w województwie Lubelskiem
W 1922 r. zostaje przeniesiony na to samo stanowisko do województwa Kieleckiego.
W 1924 roku zostaje mianowany Na
czelnikiem Wydziału Administracyjnego w województwie Białostockiem.
Obecnie zaś został mianowany Vice- Wojewodą Poleskim.
Będąc w Białymstoku, oddawał się z całą energją pracy społecznej jako Prezes Związku Straży Pożarnych Woje
wództwa Białostockiego i jako Prezes Koła Przyjaciół Akademika Polskiego.
a o szachownicy gruntów już tam dawno ludzie zapomnieli.
Jeżeli jednak Ślązak i Wiel
kopolanin potrafił nauczyć się tak dobrze gospodarować to i rol
nicy innych dzielnic też mogą dojść do tej samej umiejętności, muszą tylko przystosować swą gospodarkę do zmienionych przez
czas i postęp warunków, muszą skończyć z nieszczęsną szachow- nią przez komasację swych grun
tów, muszą wreszcie zająć się hodowlą zwierząt w sposób wła
ściwy, w sposób racjonalny i no
woczesny.
W tej ostatniej sprawie dzisiaj szczegółowiej zabieramy głos, aby niejednokrotnie do tej kwestji jeszcze powrócić, aby przełamać wkońcu upór i konserwatyzm większości drobnych rolników, aby zachęcić światlejsze jednostki do czynienia prób w tym kie
runku.
Wiadomą jest rzeczą, że w na
szych gospodarstwach przeważa
—do chwili obecnej — kierunek uprawiania roślin zbożowych, ogół bowiem rolników sądzi, że sprzedaż ziarna jest korzystniej
szą, aniżeli przerobienie produk
tów roślinnych na produkty zwie
rzęce.
Skutkiem takiego ogólnego, a błędnego mniemania, hodowla zwierząt była w Polsce na dru
gim planie, tem więcej, że przy wyłącznej produkcji zboża gospo
darz utrzymuje inwentarz żywy, jako „zło konieczne”—do użytku pociągowego i do produkcji na
wozów.—Taka zbożowa gospo
darka dążyła wyłącznie do wy
zyskania roli w kierunku osią
gnięcia najwyższych dochodów ze sprzedaży ziarna.
Z doświadczenia wiemy, że cały zbiór, wszystko ziarno, otrzy
mane z omłotu, trzeba rok rocz
nie dzielić na trzy części: jedną część — na zamierzony zasiew, drugą — na utrzymanie własne i inwentarza — dopiero trzecią — ostatnią część przeznaczamy do sprzedaży.
Przy złym urodzaju ta część bywa najmniejszą, gdyż zaś uro
dzaj całkiem chybi — niema jej wcale.
Przypuśćmy jednak, że mamy rok dobry, w którym gospodarz będzie mógł część swego urodzaju spieniężyć, gdy w takim szczę
śliwym roku zestawimy przychód,
osiągnięty ze sprzedaży wolnego
ziarna, z wydatkami, związanemi
z prow adzeniem gospodarstw a, jak to: najem robotnika, utrzy
m anie budynków , kupno i utrzy
manie in w entarza m artwego, (narzędzi rolniczych), asekuracja budynków , kupno odzieży, dalej
—z w ydatkam i na cele publicz
ne, a więc: podatki rządow e i sam orządow e, w reszcie z w ydat
kami nieprzew idzianem i, jak — ciężka choroba lub śm ierć w ro dzinie, padnięcie krow y lub ko
nia i t. p., to okaże się, że z c a łej pracy rolnika niem a żadnego zysku, a częstokroć okaże się i niedobór, który obciąża gospo
darstw o.
Otóż takie gospodarstw o, nie m ając żadnej innej, ubocznej ga
łęzi produkcyjnej, któraby je w spierała, narażone jest w dzi
siejszych w arunkach — przy lada nieprzew idzianem w ydarzeniu — na upadek i zniszczenie.
W całkiem odm iennych w arun
kach znajduje się gospodarz w iej
ski, prow adzący gospodarstw o rolne w połączeniu z hodow lą zw ierząt czyli upraw iający prócz roślin zbożow ych odpow iednie rośliny pastew ne, które w spo
sób właściwy zużytkow ane zosta
ną przez zw ierzęta.
G ospodarz taki zawsze ma sta łe źródło dochodów , nadto stw a
rza sobie zyski w yższe nad te, jakie uzyskałby, produkując wy
łącznie ziarno, przyczem zyski te coraz bardziej i bardziej w zra
stają, osobliw ie po wojnie.
G dy uświadom im y sobie ko
nieczność przejścia na ten rodzaj gospodarki, musimy zastanow ić się, jakie m ianow icie zw ierzęta hodow ać, jaka hodow la p rzyspa
rza najw ięcej zysków,
W krajach, gdzie hodują b a r
dzo m leczne bydło, jest ono dla w łaściciela głównem źródłem do brobytu, głów ną podstaw ą gospo
darstw a m ałorolnego—żadne bo wiem inne zwierzę nie zużytkuje tak dobrze i nie przem ieni na w artości rynkow e wszelkiej p a szy słom iastej, roślin okopow ych i odpadków , pochodzących z go
spodarstw a wiejskiego, jak bydło rogate, dające prócz m leka i p ro duktów pochodnych znaczną ilo§ć (dziennie około 30 kg. na sztukę) produktu ubocznego — nawozu, który w naszym kraju, gdzie n a w ozy sztuczne są m ało stosow a
ne, jest najw ażniejszym i najw y
datniejszym środkiem do utrzy
m ania plenności ziemi.
D ecydując się jednak na zapro
w adzenie u siebie racjonalnej ho
dowli bydła, musimy przestrzegać zasady, że nie ilość bydła o docho
dzie stanowi, lecz je^o jakość, i że tylko utrzym yw anie i hodow la dobrych mlecznych krów p rz e d
staw ia najlepszy i najpew niejszy in teres dla drobnych gospodarstw , albow iem tak, jak z jednego h ek ta ra dobrze upraw ionego i una- w ożonego pola osiągniem y zbiór większy, niż z dwóch hektarów gruntu jałowego, tak też jedna m leczna krow a, dobrze i racjo nalnie żywiona, da nam w ięcej mleka, niż dwie lub w ięcej krów m ałom lecznych i źle utrzym yw a
nych.
P rócz tego należy mieć na uw a
dze,że nawóz, otrzym any od sztuk lepiej żywionych, jest lepszy, a więc zapew ni nam lepszy urodzaj, a co za tem idzie, w iększe plony.
Dalej należy mieć na uw adze tę okoliczność, n ad er w ażną dla rolnika, że prow adząc um iejętną i racjonalną hodow lę, musimy upraw iać w iększą ilość roślin oko
pow ych i pastew nych, co nadzw y
czaj dodatnio w pływ a na podnie
sienie gospodarstw i kultury ro l
nej, albow iem okopow e wym agają dobrej i dokładnej upraw y, sk u t
kiem czego podnoszą się plony roślin, upraw ianych po okopo
wych. Co dotyczy upraw y roślin pastew nych, należących do roślin strączkow ych, to te w zbogacają ziemię w azot czyli w najcen
niejszy dla w zrostu roślin skład
nik. S tąd widzimy, że popraw a hodow li musi w yw rzeć dodatni wpływ na sam ą urodzajność grun-
Bronislaw Kretowicz
K O M A N D O R ST A N IEW IC Z
(Nowela, odznaczona na konkursie „Morza" w r. 1926)
Miało się już ku świtaniu, gdy torpedow iec
„Śmigły1* opuścił Gdynię, kierując się w stronę la tarni helskiej.
P erlo w o -szara mgła, gęsta i wilgotna, otoczyła go nieprzeniknioną oponą, że zdaw ał się być roz- w iew no-nieuchw ytnem , legendarnem widmem p u stoszy wodnych, o jakich bają starzy wilcy morscy.
Morze spało, bezw ładzą jakichś błogich snów- m arzeń oniem ione. Spokoju w ód nie mącił naj
lżejszy pow iew w iatru.
K om andor Staniew icz stał na m ostku k ap itań skim ze skrzyżow anem i na piersiach rękam i—cichy, nieruchom y, z w zrokiem uporczyw ie kędyś w p rze
strzeni utkwionym, jakgdyby pragnął przejrzeć m leczną biel mgławicy, zaw istnie p rzed nim dal m orską skryw ającą.
Brew miał ściągniętą i nam arszczone czoło. Rysy ostre, skupione, poniekąd groźne. W każdym calu znać było w ytraw nego, starego m arynarza. W m iarę jednak, jak czas uchodził, w yraz tw arzy łagodniał.
P rzem iana ta następow ała pod w pływ em myśli i w spom nień doby minionej, które ni stąd ni z ow ąd poczęły pow staw ać w pamięci, kojarząc się z rz e czyw istością obecnej chwili w przedziw ny zdarzeń różaniec.
On, były oficer m arynarki rosyjskiej, dow odzi oto torpedow cem polskim. U przednio służył za
borcy i n aw et walczył pod jego sztandarem w roz- pacznej bitw ie pod Cuszym ą—teraz siły swe i w ie
dzę składa na ołtarzu odrodzonej Ojczyzny. W ię
cej—gotów jest za nią krew przelać, życie w ofie
rze lubej złożyć...
O, ileż razy m arzył o te m —tam, na Dalekim W schodzie. Ileż takich cudow nych, m irażowych utęsknień prześniła jego m łodzieńcza, zapalna du
sza podczas długich godzin w artow ania, gdy stał sam otny na w achcie—tak, jak teraz —w czarny mrok nocy zapatrzony, skąd lada m om ent miały w ynurzyć się groźne pancerniki nieprzyjaciela, którego o ta czał najserdeczniejszą sym patią, pomimo iż los okrutny kazał w alczyć przeciw ko niemu, zadając gwałt woli i sumieniu.
Lecz oto wszystko zmieniło się—jak w bajce...
W czoraj dostał rozkaz w ypłynięcia na morze.
Sztab m arynarki otrzym ał inform ację, iż czerw ona flota sow iecka opuściła swą bazę celem odbycia w spólnie z flotą niem iecką m anew rów i ćwiczeń w pobliżu w ybrzeża polskiego; jego zadaniem b ę dzie obserw ow anie, czy wrogie eskadry nie w płyną na terytorium nadbrzeżnych w ód polskich.
„Śmigły" m ajestatycznie pruje ostrym swym dziobem gładką—jak tafla ośnieżona — toń Małego morza. W ciszy poranku m onotonnie dudnią jego pierw szorzędne maszyny.
Płyną w prost ku helskiej przystani.
W mglistej rozw iei zamigotało o to —mdło i nie
Ż Y C I E P O L S K I
Nr. 1. Str. 9.
tów, a tern samem—na zwiększe
nie naszych dochodów.
Nawiasem wspomnieć należy, iż wartość nawozu stajennego by
wa różna i że wartość ta jest uzależniona od obchodzenia się z nawozem, zarówno w stajni, jak na gnojowni, wreszcie w polu.
Umiejętne obchodzenie się z na
wozem jest rzeczą niezmiernie ważną i jest jednym z niezbęd
nych w arunków , m ających wpływ na osiągnięcie w iększych zysków z hodowli.
Musimy wogóle przyjąć za za
sadę, że dążenie do tego, aby u nas było lepiej, aby biedy było mniej, a więcej dostatku, w ym a
ga zaprow adzenia postępow ego gospodarstw a rolnego z p ostępo
wą hodow lą, nadm ienić przytem należy, że życie wsi, tam, gdzie
tę zasadę zrozum iano i w prow a
dzono w czyn, gdzie podstaw ą gospodarstw a uczyniono hodow lę, w yraźnie podnosi się, w yw iera
jąc dodatni wpływ na m ieszkań
ców wsi i na stan ich zam ożno
ści, co w ostatecznym rezultacie ma n ad er pow ażne znaczenie ogólno-państw ow e.
L. M.
Ze związków i stowarzyszeń.
— Z arząd główny Związku P o d oficerów R ezerw y komunikuje, że na prezesa zarządu głównego O.
Z. P. R. pow ołano p. G utow skie
go H enryka, a nie, jak mylnie za
znaczono, byłego prezesa Szmid
ta Eugenjusza.
— Dnia 14 b. m. odbyło się w alne zebranie O kręgow ego Ko
ła Zw iązku Inw alidów W ojennych w Łomży, na którem zostali wy
brani do zarządu: Różański L ud
wik (przew odniczący), Bazydło (sekretarz), G acak (skarbnik), M o
rze, Potocki i Cejzyk.
— Zarząd Główny Związku In
w alidów W ojennych R zeczypo
spolitej Polskiej zaw iadam ia In
w alidów b. arm ji rosyjskiej, któ
rzy przeszli rejestrację francuską, a rejestrację polską spóźnili, iż najwyższy T rybunał A dm inistra
cyjny orzeczeniem L. rej. 3816/25 z dn. 13 czerw ca 1927 r. uznał, że reje stracja tak zw ana francu
ska, dokonana przed wejściem w życie ustaw y z dn. 18 m arca 1921 r. (Dz. U, p. 195) o zaopatrzeniu Inw alidów W ojennych i ich ro dzin na podstaw ie przepisów Roz
porządzenia P rezesa M inistrów i M inistra Spraw Zagranicznych z dnia 25 listopada 1920 r. (Moni
to r Polski Nr. 271), jest w ystar
czająca, o ile chodzi o zachow a
nie term inu, przew idzianego w art.
24 pow ołanej wyżej ustaw y z dn.
18 m arca 1921 r., oraz wzywa za
interesow anych inw alidów do
zgłaszania się do Związków Inw a
lidzkich, w celu otrzym ania infor- macyj, dotyczących uzyskania p eł
ni praw inwalidzkich.
— P rezes P odobw odu G rajew o Związku Strzeleckiego, p. B roni
sław K retow icz, za pracę spo
łeczną oraz za p racę n ad przy
sposobieniem w ojskowem i wy
chow aniem fizycznem został od
znaczony „Krzyżem Zasługi".
— W związku z m ającym się odbyć w W ojew ództw ie Biało- stockiem w dniach 4-go do 11-go w rześnia r. b. „Tygodniem Lotni
czym" W ojewódzki K om itetLO PP.
rozesłał do pow. kom itetów szcze
gółowe insfrukcje.
pew nie—ostrzegaw cze światło w artującej morskiej latarni.
T orpedow iec niezw łocznie zaw rócił ku w scho
dowi, by ominąć w ystający cypl półwyspu.
Staw ało się coraz w idniej.
Snąć wzeszło już słońce, bowiem opona mgieł poczęła rozśw ietlać się i rozpraszać z ogromną szybkością, jak się roztapia późny śnieg w iosenny pod tchem południow ego ciepła.
O sw obodzone z popielato-m lecznych omroczy, odsłoniło niebo bladobłękitne oblicze, spłonione lekkim różem słonecznej poświaty.
N ieopodal zam ajaczyła w ieża morskiej latarni w otoczy zw artej, ciem nej zieleni rozczochranych kit sosnow ych. Bliżej poczęły w yłaniać się —nagle i niespodziew anie — budow le helskiej osady.
N araz Kom andor, jakgdyby jakimś dziwnym instynktem w iedziony, spojrzał w przeciw ną stronę i oniem iał na chwilę. W odległości może niecałych dw óch kilom etrów —przesłoniona srebrzystą mgła
w icą — płynęła w bojowym ordynku esk ad ra so
w iecka w składzie trzech pancerników i kilkunastu torpedow ców . C zarne dymy kominów w bezw ie- trznem pow ietrzu snuły się za niemi w dał m aje
statycznie i butnie...
Zdziwienie, spow odow ane tak nagłem spotka
niem, trw ało krótki tylko moment. Zupełnie spo
kojny kom andor w ydał za chwilę załodze rozkaz pogotowia bojowego.
Tym czasem flota czerw ona, pomimo oczyw i
stego naruszenia terytorjalności wód polskich, za
m iast odpłynąć na pełne morze, skierow ała się prow okacyjnie i w yzyw ająco w stronę helskiej przy
stani, skąd płynął „Śmigły."
P rzestrzeń pom iędzy przeciw nikam i zm niejszała się ciągle. N iesposób było w szakże przew idzieć, jaki obrót weźmie cała ta zagadkow a i dziwna spraw a.
K om andor ocenił w yjątkow ą drażliw ość sytuacji i zarządził zmianę kursu: torpedow iec skręcił w lewo i wolno poszedł wzdłuż w ybrzeża; w te n sposób kom andor chciał uniknąć niemiłego spotkania z nie
proszonym i gośćmi.
D ow ódca eskadry czerw onej działał jednak naj
w idoczniej zaczepnie; statki jego rów nież podążyły w kierunku zachodnim, by przeciąć drogę „Śmi
głemu". Jednocześnie niem al pancernik adm iralski
„Lenin" salutow ał polskiem u torpedow cow i.
K om andor Staniew icz zrozum iał istotną treść tego pow itania. Było ono w yrafinow anem w yzw a
niem —tern ironicznem „nisko kłaniajuś", rzuconem słabszem u przez potężnego przeciw nika. Moskal, zaw odow y od stuleci łupieżca słabszych sąsiadów , te ra z oto znów w dzierał się na terytorjum Polski i w poczuciu swej siły arogancko prow okow ał b an derę polska, w zyw ając do zgięcia przed nim czoła.
G niew zatrząsł kom andorem , jak nagły w icher sam otną w polu topolą. U rażona dum a narodow a oprom ieniła tw arz szlachetnym szkarłatem .
Nie odpow iedział na przyw itanie.
W tedy, po dłuższej chwili oczekiw ania, huk pio
runow y w strząsnął pow ietrzem : to „Lenin" pustym
Ilość wychodźców do St Zje
dnoczonych na rok 1927.
Podług prow izorycznych obli
czeń ilość w ychodźców polskich do St. Zjednoczonych na rok 1927
— 1928 będzie w ynosiła 5.982 em igrantów . N atom iast ilość w y
chodźców z N iem iec wynosi 51.000, a z Anglji i Irlandji prze
szło 62.000.
Opieka nad cm grantami w podróży.
Urząd Emigracyjny zdecydo
wał się na zaangażowanie stałych konwojentów okrętowych dla emi
grantów, którzy będą mieli za zadanie kontrolę traktowania emigrantów przez T-wa okrę
towe i udzielenie wszelkiej po
mocy emigrantom podczas ich podróży. Dotychczas rzecz ta była załatwiana przez doraźnych kon
wojentów, którzy podróże wyko
rzystywali przedewszystkiem dla swoich wygód i przyjemności.
Obowiązkiem wszystkich emi
grantów jest zwracanie się w ra
zie potrzeby do konwojentów Urzędu Emigracyjnego i o wnie
sienie do nich zażaleń na ewen
tualne złe traktowanie na okrę
tach.
W y c h o d z t w o
Em igracji do Australji
Warunkiem otrzymania wizy do Australji dla emigrantów z Polski jest, jak wiadomo, posiadanie ję
zyka angielskiego. Konsul angiel
ski w Warszawie nieraz bardzo skrupulatnie egzaminuje kandy
data na emigrację. Rzecz ta nie zasługiwałaby na uwagę, gdyby
śmy nie wiedzieli, że w innych państwach niema tych ograniczeń i że emigranci innych krajów o- trzymują wizę australijską bez uprzedniego złożenia egzaminu z języka angielskiego. Konsulat angielski praktykuje to mianowi
cie w Estonji, skąd też odbywa się masowa emigracja do Australji.
Badanie emigrantów, wyjeż
dżających do Kanady.
Rząd kanadyjski w ydał now ą ustaw ę, na mocy której em igranci z wysp brytyjskich i k o ntynen
talnej Europy, zam ierzający w yje
chać do K anady, podlegać b ęd ą badaniom lekarskim w Europie, a nie w portach kanadyjskich.
P rzeznaczonych już zostało do tego celu 25 lekarzy i w ysłanych za morze.
Jak dotąd, kwalifikowali emi
grantów do Kanady inspektorzy emigracyjni, polegając na świa
dectwach zdrowia, wydawanych przez lokalnych lekarzy w Euro
pie. Rzeczywiste badania stanu zdrowia odbywały się dopiero w portach Quebec, Saint John i Ha- lifaxie, co okazało się nieprak
tyczne z tego powodu, że wielu emigrantów musiano zpowrotem odsyłać do kraju w razie słabego zdrowia.
Obecnie każdy emigrant bada
ny będzie przez lekarzy kanadyj
skich, zanim opuści Europę, i jeśli stan jego zdrowia nie będzie za
dowalający, podróż jego do Ka
nady zostanie wstrzymana.
Trudności ze znalezieniem pracy w Brazylji.
