MINISTERSTWO GOSPODARKI
ANALIZA SYTUACJI GOSPODARCZEJ POLSKI W OKRESIE I-VI 2015 R.
DEPARTAMENT
STRATEGII I ANALIZ
Misją Ministerstwa Gospodarki
jest stworzenie najlepszych w Europie warunków prowadzenia działalności gospodarczej
Spis treści
Synteza ... 4
Stabilny wzrost gospodarczy… ... 7
Przemysł…... 9
Budownictwo… ... 10
Rolnictwo... ... 11
Obroty w handlu wewnętrznym... ... 12
Inflacja… ... 13
Rynek pracy… ... 14
Wynagrodzenia i świadczenia socjalne... ... 16
Finanse publiczne… ... 17
Polityka monetarna i kurs walutowy… ... 18
Wzrost eksportu... ... 20
Poprawa bilansu płatniczego... ... 21
Synteza
W 2014 roku wartość produktu krajowego brutto wzrosła realnie o 3,4% r/r.
W poszczególnych kwartałach obserwowany był trwały wzrost aktywności gospodarczej w kraju. Po wzroście w I połowie roku przekraczającym średnio 3,5-proc., w drugim półroczu utrzymywał się wzrost na poziomie 3,3-proc.
Wg szacunków GUS, w drugim kwartale 2015 r. wzrost PKB wyniósł 3,3%, co w całym półroczu pozwoliło uzyskać wzrost o 3,4%.
W okresie styczeń-czerwiec 2015 r. wzrost produkcji przemysłowej wyniósł 4,6%.
W czerwcu 2015 r. wzrost wyniósł 7,4% r/r. W przetwórstwie przemysłowym w pierwszym półroczu 2015 r. wzrost był wyższy niż w całym sektorze i wyniósł 5,6% w skali roku.
Produkcja budowlano-montażowa w okresie styczeń-czerwiec 2015 r. wzrosła o 1,0% r/r.
W okresie pierwszych sześciu miesięcy 2015 r. sprzedaż detaliczna wzrosła o 3,9% w stosunku do poprzedniego roku.
W pierwszym półroczu 2015 roku zarówno ceny towarów i usług konsumpcyjnych, jak i ceny produkcji sprzedanej przemysłu oraz produkcji budowlano-montażowej były niższe niż przed rokiem. Wskaźnik CPI obniżył się o 1,2%. Ceny produkcji sprzedanej przemysłu spadły o 2,4%, a ceny produkcji budowlano-montażowej były niższe o 0,4%.
Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w okresie I-VI 2015 r. wzrosło o 1,1% do poziomu 5.572 tys. osób. W przetwórstwie przemysłowym, które ma największy udział w zatrudnieniu, liczba zatrudnionych wyniosła 2.116 tys. osób i wzrosła o 2,7%.
Stopa bezrobocia w czerwcu 2015 r. ukształtowała się na poziomie 10,3%, tj. o 1,7 pkt. proc.
niższym niż rok wcześniej.
W pierwszym półroczu 2015 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w skali roku wzrosło nominalnie o 5,0% i wyniosło 4.060 zł. Zwiększenie wynagrodzeń nastąpiło w prawie wszystkich sekcjach (wyjątek stanowiły wynagrodzenia w poligrafii i reprodukcji zapisanych nośników informacji).
Według wstępnych danych GUS w pierwszym półroczu 2015 r. eksport wzrósł o 6,7%, osiągając wartość 87,2 mld euro. W tym samym okresie import wzrósł o 1,9% do poziomu 84,3 mld euro. W rezultacie, saldo handlowe wyniosło 2,9 mld euro wobec -1,0 mld euro w pierwszym półroczu 2014 r. Największy udział w polskim eksporcie posiadały Niemcy (27,0%), Wlk. Brytania (6,6%) oraz Republika Czeska (6,5%), a po stronie importu Niemcy (22,8%), Chiny (11,2%) oraz Rosja (7,8%).
W pierwszym półroczu 2015 r. miała miejsce poprawa salda na rachunku obrotów bieżących (3,2 mld euro wobec deficytu na poziomie 1,8 mld euro rok wcześniej).
W pierwszej połowie 2015 r. RPP tylko jeden raz obniżyła stopy procentowe. Stopa referencyjna tym samym ukształtowała się na historycznie niskim poziomie 1,5%.
W okresie styczeń-czerwiec 2015 r. złoty średnio osłabił się w stosunku do dolara, oraz nieznacznie umocnił w stosunku do euro. Średni kurs euro wyniósł 4,1420 zł i w skali roku spadł o 0,8%. Kurs dolara w tym samym okresie wyniósł 3,7106 zł i wzrósł o 21,8% r/r.
Stabilny wzrost gospodarczy…
W 2014 r. tempo wzrostu PKB polskiej gospodarki przyspieszyło i było realnie wyższe niż w 2013 r.
o 3,4%. Motorem wzrostu gospodarczego był popyt krajowy, którego wkład we wzrost PKB wyniósł ok.
4,8 pkt. proc.
Tabela 1. Stopa wzrostu PKB w latach 2011-2015
2011 2012 2013 2014 2015
R/R 4,8 1,8 1,7 3,4
I-III IV-VI VII-IX X-XII I-III IV-VI VII-IX X-XII I-III IV-VI VII-IX X-XII I-III IV-VI VII-IX X-XII I-III IV-VI R/R 4,6 4,5 4,8 5,1 3,7 2,2 1,3 0,2 0,5 0,8 2,4 3,0 3,5 3,6 3,3 3,3 3,6* 3,3*
*szacunek wstępny GUS.
Źródło: GUS.
Wykres 1. Dekompozycja wzrostu PKB w latach 2008–2015*
-8,0 -6,0 -4,0 -2,0 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0
1kw 2008
3kw 2008
1kw 2009
3kw 2009
1kw 2010
3kw 2010
1kw 2011
3kw 2011
1kw 2012
3kw 2012
1kw 2013
3kw 2013
1kw 2014
3kw 2014
1kw 2015
%
Spożycie indywidualne Spożycie zbiorowe Akumulacja brutto Eksport netto
* II kw. 2015 –wstępny szacunek GUS.
Źródło: Obliczenia DSA MG na podstawie danych GUS.
Wg wstępnego szacunku GUS, w drugim kwartale 2015 r. wzrost PKB wyniósł 3,3%, co w całym półroczu pozwoliło uzyskać wzrost o 3,4%.
Rolę stymulatora wzrostu gospodarczego Polski w I połowie 2015 r., utrzymywał popyt krajowy.
Przyczyniły się do tego wzrost konsumpcji o 3,0%, przy stałym udziale w PKB, oraz dynamiczne ożywienie inwestycji (wzrost o 8,5%).
Negatywny wpływ popytu zagranicznego notowany w ostatnich trzech kwartałach 2014 roku został zatrzymany z początkiem 2015 roku. Dynamiczny wzrost eksportu, przy jednocześnie słabszym wzroście importu sprawił, że kontrybucja eksportu netto we wzrost PKB w I półroczu 2015 r. (przy neutralnym wpływie w II kwartale), wyniosła 0,6 pkt. proc.
Tabela 2 Dynamika wartości dodanej brutto wg sekcji w latach 2005-2015
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 I poł.
2015*
Przemysł 102,7 111,1 109,6 105,9 99,7 108,6 108,5 102,0 101,3 104,1 104,8 Budownictwo 105,4 110,1 107,5 99,2 111,6 106,1 110,8 96,8 100,3 104,7 103,7 Usługi rynkowe 104,5 105,0 107,8 104,7 102,0 102,5 103,2 103,6 102,3 103,0 103,1
* wstępny szacunek GUS Źródło: GUS.
Wg wstępnego szacunku GUS w I połowie 2015 roku wartość dodana brutto w gospodarce wzrosła o 3,2%, głównie za sprawą stabilnego wzrostu w sektorze usług oraz dynamicznego rozwoju przemysłu. Wartość dodana w przemyśle wzrosła o 4,8% r/r. Sektor budowlany po słabszym okresie 2012-2013, utrzymuje się na ścieżce wzrostu, a wartość dodana w I połowie 2015 r. wzrosła o 3,7%.
Wykres 2. Dynamika wartości dodanej brutto wg sektorów gospodarki w latach 2003-2015*
(analogiczny okres roku poprzedniego=100)
70 80 90 100 110 120 130 140
I-III 2003VII-
IX I-III 2004VII-
IX I-III 2005VII-
IX I-III 2006VII-
IX I-III 2007VII-
IX I-III 2008VII-
IX I-III 2009VII-
IX I-III 2010VII-
IX I-III 2011VII-
IX I-III 2012VII-
IX I-III 2013VII-
IX I-III 2014VII-
IX I-III 2015*
Przemysł Budownictwo Usługi rynkowe
* II kw. 2015 –wstępny szacunek GUS.
Źródło: Obliczenia DSA MG na podstawie danych GUS.
Oczekujemy, że w 2015 r. tempo wzrostu gospodarczego przyspieszy w stosunku do odnotowanego w roku 2014 i osiągnie poziom ok. 3,6%. Rolę motoru wzrostu gospodarczego w kraju przejmie popyt wewnętrzny, w wyniku wzmożonej aktywności gospodarczej w kraju.
Przemysł…
W 2014 roku – według danych GUS – produkcja sprzedana przemysłu w pełnej zbiorowości podmiotów wzrosła o 3,1%, a w przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej 9 osób – o 3,3%
względem roku poprzedzającego.
W I półroczu 2015 r., wobec analogicznego okresu roku poprzedzającego, zanotowano 4,6-proc.
wzrost produkcji sprzedanej przemysłu. W II kwartale 2015 r. odnotowano 3,9-proc. wzrost, co było wynikiem słabszym niż w I kwartale (5,3% wzrostu). W przetwórstwie przemysłowym wzrost w analizowanym okresie wyniósł 5,6% (r/r).
Wykres 3. Dynamika produkcji sprzedanej przemysłu w latach 2013-2015 (analogiczny okres roku poprzedniego=100)
96 98 100 102 104 106 108
I I-II I-III I-IV I-V I-VI I-VII I-VIII I-IX I-X I-XI I-XII
2013 2014 2015
Źródło: Biuletyny statystyczne GUS z lat 2013-2015.
Wśród głównych grup przemysłowych wzrost produkcji sprzedanej zanotowały podmioty wytwarzające dobra inwestycyjne (o 9,7%), konsumpcyjne trwałe (o 8,6%), zaopatrzeniowe (o 5,0%), konsumpcyjne nietrwałe (o 2,2% r/r) oraz dobra związane z energią (o 0,1% r/r).
W I półroczu 2015 r. wzrost produkcji sprzedanej, w porównaniu do roku ubiegłego, odnotowano w 29 spośród 34 działów przemysłu. Największe przyspieszenie nastąpiło w działach obejmujących produkcję urządzeń elektrycznych (o 13,7%, w tym elektrycznego sprzętu oświetleniowego – o 33,2%), pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 10,3%) oraz mebli (o 10,2%). Spadek produkcji sprzedanej wystąpił natomiast m.in. w produkcji napojów (o 1,8%).
Wydajność pracy w przemyśle, mierzona produkcją na 1 zatrudnionego, w analizowanym okresie była wyższa o 3% r/r, przy wyższym o 1,6% przeciętnym zatrudnieniu i wzroście przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto o 2,7%.
Oczekuje się, że w całym 2015 roku produkcja sprzedana przemysłu wzrośnie o ok. 4%
Budownictwo…
W 2014 r., wg danych GUS, produkcja budowlano-montażowa w pełnej zbiorowości wzrosła o 2,6% r/r. W przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej 9 osób wzrost wyniósł 3,6%.
W I półroczu 2015 r. produkcja budowlano-montażowa wzrosła o 1% r/r, wobec analogicznego okresu roku 2014 r., kiedy zanotowano 9,8% wzrostu. W I kwartale 2015 r. wzrost ten wyniósł 3,5%
przy wysokiej bazie z roku poprzedniego.
Wykres 4. Dynamika produkcji budowlano-montażowej w latach 2013-2015 (analogiczny okres roku poprzedniego=100)
75 85 95 105 115 125
I I-II I-III I-IV I-V I-VI I-VII I-VIII I-IX I-X I-XI I-XII
2013 2014 2015
Źródło: Biuletyny Statystyczne GUS z lat 2013-2015.
Wzrost sprzedaży produkcji budowlano-montażowej w analizowanym okresie wystąpił w przedsiębiorstwach zajmujących się budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej (o 2,2%) oraz w podmiotach wykonywujących specjalistyczne roboty budowlane (o 1,3%). Nieznaczny spadek (o 0,3% r/r) odnotowano wśród przedsiębiorstw zajmujących się budową budynków.
W I półroczu 2015 r. do użytku oddano 63,7 tys. mieszkań1, tj. o 4% mniej niż w roku poprzedzającym. Zarówno w budownictwie przeznaczonym na sprzedaż lub wynajem, komunalnym, spółdzielczym odnotowano spadek w skali roku – odpowiednio o 7,6%, o 23,2% i o 64,3%. Jedynie wzrosła liczba mieszkań oddanych w budownictwie indywidualnym, o 2,2% r/r. Ponadto polepszyły się dane dotyczące wolumenu mieszkań, których budowę rozpoczęto (wzrost o 6,7%). Znacznie wzrosła liczba udzielonych pozwoleń na budowę mieszkań (o 12 % r/r).
Rolnictwo...
W 2014 r. globalna produkcja rolnicza zwiększyła się o 6,1% w porównaniu z rokiem 2013, do czego przyczynił wzrost produkcji roślinnej – o 4,9%, przy jeszcze szybszym wzroście produkcji zwierzęcej – 7,3%.
Tabela 3. Dynamika produkcji rolniczej w latach 2007-2014 (w cenach stałych)
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Ogółem 105,9 103,2 102,4 97,3 102,2 99,1 103,4 106,1
Produkcja roślinna 108,9 108,3 103,0 90,6 105,9 99,4 104,5 104,9 Produkcja zwierzęca 102,9 97,1 101,7 105,0 97,9 98,6 102,1 107,3 Źródło: GUS.
W okresie lipiec 2014 - czerwiec 2015 r. skup zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi bez ziarna siewnego był o 14,4% wyższy niż w analogicznym okresie poprzedniego roku i wyniósł 9.536 tys.
ton. W tym okresie odnotowano wzrost zakupów pszenicy o 22,8% i spadek zakupów żyta o 33,8%, W czerwcu 2015 r. skupiono o 70,5% więcej zbóż niż w czerwcu 2014 r. Skup pszenicy w tym okresie zwiększył się o 79,1%, podczas gdy w przypadku żyta spadek wyniósł 12,3%. W stosunku do czerwca 2014 roku, cena pszenicy w skupie spadła o 13,2% r/r, a w obrocie targowiskowym spadek wyniósł 18,3%. W przypadku cen żyta, zarówno w skupie jak i w obrocie targowiskowym, również odnotowano spadki: odpowiednio o 10,2% oraz o 15,8%. Średnie ceny ziemniaków w obrocie targowiskowym w czerwcu 2015 r. spadły w skali roku o 41,5%.
W pierwszym półroczu 2015 roku ceny pszenicy i żyta były niższe w porównaniu z analogicznym okresem 2014 roku. Przeciętna cena skupu pszenicy wyniosła 68,47 zł/dt i była niższa o 10,1% r/r, podczas gdy cena żyta osiągnęła wartość 51,91 zł/dt i była o 10,9% niższa w skali roku.
Wg wstępnych szacunków, w pierwszym półroczu 2015 r. skup żywca rzeźnego ogółem wyniósł 1.441 tys. ton i był wyższy o 14,8% w ujęciu rocznym. Skup żywca wieprzowego był wyższy o 18,1%, natomiast wołowego wyższy o 24,5% w skali roku. W okresie styczeń-czerwiec 2015 roku ceny żywca wieprzowego były niższe zarówno w skupie (o 13%) jak i na targowiskach (o 9,3%). W analizowanym okresie odnotowano natomiast nieznaczny wzrost cen żywca wołowego w skupie (o 0,8% r/r) oraz na targowiskach (o 0,3%). Ceny w skupie żywca drobiowego były niższe o 2,5% niż w I półroczu 2014 roku. Ceny mleka w skupie spadły w tym okresie o 19,8% w ujęciu rocznym.
Wg wstępnego szacunku produkcji głównych upraw rolnych i ogrodniczych w 2015 r. zbiory zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi wyniosą 25,9 - 26,6 mln t, tj. od 3% do 5% mniej od zbiorów ubiegłorocznych. Zbiory rzepaku i rzepiku ocenia się na ok. 2,6 mln t, tj. o 21% mniej niż rok wcześniej.
Produkcję warzyw gruntowych ocenia się na 4,4 mln t, tj. o ok. 5% mniej od zbiorów ubiegłorocznych, natomiast zbiory owoców z drzew wyniosą ponad 3,7 mln t, tj. o 2% więcej od zbiorów ubiegłorocznych, a z krzewów owocowych szacuje się na niespełna 0,6 mln t, tj. o 1% mniej niż rok wcześniej.
Obroty w handlu wewnętrznym...
W 2014 roku wolumen sprzedaży detalicznej w pełnej zbiorowości podmiotów realnie przekroczył poziom sprzed roku o 2,7%. W przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej 9 osób sytuacja kształtowała się korzystniej i wzrost sprzedaży wyniósł 4,1%2.
Obserwowana w 2014 r. poprawa nastrojów konsumenckich, u źródeł której należy dopatrywać się m.in. lepszej od wstępnie oczekiwanej kondycji rynku pracy, znalazła swoje odzwierciedlenie we wzroście sprzedaży detalicznej również w pierwszych sześciu miesiącach 2015 roku. Sprzedaż detaliczna w okresie I-VI 2015 r. była wyższa o 3,9% w porównaniu z pierwszym półroczem 2014 roku.
Wykres 5. Dynamika sprzedaży detalicznej w latach 2013-2015 (analogiczny okres roku poprzedniego=100, ceny stałe)
97 99 101 103 105 107 109
I I-II I-III I-IV I-V I-VI I-VII I-VIII I-IX I-X I-XI I-XII
2013 2014 2015
Źródło: Biuletyny statystyczne GUS z lat 2013-2015.
Wyższa niż przed rokiem sprzedaż wystąpiła w większości grup sprzedaży detalicznej, w tym w sprzedaży „żywności, napojów i wyrobów tytoniowych” (o 5,4%) – największej pod względem udziału.
Wśród pozostałych przedsiębiorstw najbardziej znaczący wzrost sprzedaży dotyczył tych reprezentujących grupowania „pozostała sprzedaż detaliczna w niewyspecjalizowanych sklepach”
(o 8,2%) oraz „pojazdy samochodowe, motocykle, części” (o 7,2% r/r). Natomiast w grupie „paliwa ciekłe i gazowe” - drugiej w kolejności pod względem udziału - odnotowano nieznaczny 1,1-proc.
spadek.
Inflacja…
Ceny towarów i usług konsumpcyjnych średniorocznie w 2014 r. pozostały na tym samym poziomie w stosunku do cen z roku poprzedniego. Tym samym, tempo zmian cen w porównaniu z rokiem 2013 było niższe (o 0,9 pkt. proc.), jednocześnie znacznie odbiegając od zakładanego w ustawie budżetowej poziomu 2,4%. W grudniu 2014 r. inflacja CPI wyniosła -1,0% r/r. – był to szósty miesiąc z rzędu, w którym w skali roku odnotowano deflację.
W I półroczu 2015 roku zaobserwowano spadek cen na poziomie 1,2% (wobec wzrostu o 0,4%
przed rokiem). Na kształtowanie się poziomu wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych w analizowanym okresie wpływał spadek cen towarów i usług w zakresie transportu (o 9,3%), odzieży i obuwia (o 5,1%) oraz żywności i napojów bezalkoholowych (o 2,9%). Wynik wpisuje się w ogólnoeuropejskie tendencje deflacyjne.
Spadek cen towarów i usług konsumpcyjnych w czerwcu 2015 r. (0,8% r/r) utrzymał się na zbliżonym poziomie, co w maju 2015 r. Na osiągnięty w czerwcu 2015 r. wynik największy wpływ miały względem poprzedniego roku spadki cen towarów i usług związanych z transportem, żywności i napojów bezalkoholowych oraz odzieży, których kontrybucja wyniosła odpowiednio: -0,66 pkt. proc, - 0,42 pkt. proc. i -0,26 pkt. proc. W odwrotną stronę oddziaływał wzrost cen towarów i usług związanych z utrzymaniem mieszkania: o +0,18 pkt. proc.
Spadkowi cen towarów i usług konsumpcyjnych w Polsce w czerwcu 2015 r. towarzyszył spadek cen surowców energetycznych oraz spadek cen artykułów rolnych. Ropa naftowa potaniała o 42%
za baryłkę4, natomiast cena gazu ziemnego była niższa o 29,4% r/r5. Wśród surowców rolno- spożywczych, najszybciej spadały ceny skupu ziemniaków (o 23,8%), a także ceny żyta (o 10,9%).
Taniały także jęczmień i ryż.
Ceny produkcji sprzedanej przemysłu w analizowanym okresie były średnio niższe o 2,4% niż w analogicznym okresie roku poprzedzającego. Spadek dynamiki cen w przemyśle był głównie wynikiem wyraźnego spadku cen surowców energetycznych na rynkach światowych. Spadek cen w przetwórstwie przemysłowym wyniósł 3%.
Ceny produkcji budowlano-montażowej obniżyły się w analizowanym okresie o 0,4% r/r.
W czerwcu 2015 r. ceny produkcji budowlano-montażowej pozostawały na poziomie zbliżonym do notowanego przed miesiącem.
Przewiduje się, że w 2015 r. wskaźnik inflacji będzie niższy niż przed rokiem o 0,2%.
Rynek pracy…
Według danych BAEL w drugim kwartale 2015 r. sytuacja na rynku pracy uległa poprawie. Liczba osób pracujących była wyższa w porównaniu ze stanem w analogicznym okresie 2014 r. W rezultacie znaczącego ograniczenia liczby bezrobotnych i utrzymującego się na zbliżonym poziomie współczynnika aktywności zawodowej stopa bezrobocia uległa obniżeniu.
Tabela 4. Podstawowe wskaźniki BAEL w latach 2014-2015
II kw. 2014 III kw. 2014 IV kw. 2014 I kw. 2015 II kw. 2015
Współczynnik aktywności zawodowej (%) 56,1 56,5 56,3 56,0 55,8
Wskaźnik zatrudnienia (%) 51,0 51,9 51,7 51,1 51,6
Stopa bezrobocia (%) 9,1 8,2 8,1 8,6 7,4
Liczba osób pracujących (tys.) 15 793 16 063 16 018 15 837 15 986
Liczba osób bezrobotnych (tys.) 1 585 1 426 1 410 1 494 1 281
Liczba osób biernych zawodowo (tys.) 13 589 13 480 13 543 13 632 13 695 Źródło: GUS.
W okresie styczeń-czerwiec 2015 roku przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 5.572 tys. i było o 1,1% wyższe niż w analogicznym okresie 2014 roku. Najwyższy wzrost zatrudnienia wystąpił w informacji i komunikacji (o 3,5%), natomiast ograniczenie zatrudnienia w największym stopniu odnotowano w budownictwie (spadek o 6,4% r/r). W przetwórstwie przemysłowym przeciętne zatrudnienie było o 2,7% wyższe w stosunku do I półrocza 2014 roku.
Stopniowa poprawa koniunktury po dość długim okresie negatywnego wpływu, zaczyna pozytywnie oddziaływać na poziom zatrudnienia, na co wskazują również badania ankietowe NBP6. Rosnąca dynamika zatrudnienia, której sprzyjać będzie sezonowość na rynku pracy, przy niskiej presji płacowej, będzie wpływać na utrzymanie się szybszej dynamiki wydajności niż wynagrodzeń.
Tabela 5. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw (w tys.)
I-VI 2014 I-VI 2015 2015/2014
Ogółem 5 513 5 572 101,1
Przemysł 2 468 2 506 101,6
Górnictwo i wydobywanie 160 150 93,6
Przetwórstwo przemysłowe 2 061 2 116 102,7
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę 131 124 94,7 Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami;
rekultywacja 116 117 100,8
Budownictwo 408 382 93,6
Spośród działów przetwórstwa przemysłowego, w okresie styczeń-czerwiec 2015 roku, największe zmiany zatrudnienia w stosunku do analogicznego okresu poprzedzającego roku miały miejsce w:
1. produkcji mebli 106,3
2. wyrobów tekstylnych 106,1
3. poligrafii i reprodukcji zapisanych nośników informacji 105,5
1. produkcji odzieży 97,7
2. produkcji koksu i produktów rafinacji ropy naftowej 98,5
3. produkcji napojów 99,1
Wykres 6. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych i stopa bezrobocia rejestrowanego
8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 18,0 20,0 22,0
1 300 1 800 2 300 2 800 3 300
I 2004 V IX I 2005 V IX I 2006 V IX I 2007 V IX I 2008 V IX I 2009 V IX I 2010 V IX I 2011 V IX I 2012 V IX I 2013 V IX I 2014 V
%
tys. osób
liczba bezrobotnych stopa bezrobocia rejestrowanego
Źródło: GUS.
Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec czerwca 2015 r. wynosiła 1.622,3 tys. osób.
W stosunku do sytuacji sprzed roku, liczba ta była niższa o 290,2 tys. osób (o 15,2%). Stopa bezrobocia w czerwcu 2015 wyniosła 10,3% i była o 1,7 pkt. proc. niższa w porównaniu z analogicznym okresem 2014 r., a jednocześnie najniższa od końca 2008 r. Najniższą stopę bezrobocia odnotowano w województwie wielkopolskim (6,9%), zaś najwyższą (16,6%) – w warmińsko-mazurskim.
Zwiększenie aktywności gospodarczej powinno przełożyć się na dalszą poprawę sytuacji na rynku pracy. W rezultacie tego oczekuje się, że w końcu roku 2015 stopa bezrobocia rejestrowanego ukształtuje się na poziomie 10,3%.
Wynagrodzenia i świadczenia socjalne...
Przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w okresie I-VI 2015 roku wyniosło 4.060 zł i nominalnie było o 3,6% wyższe niż w analogicznym okresie roku 2014.
Tabela 6. Przeciętne nominalne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw
I-VI 2014 I-VI 2015 2015/2014
Ogółem 3 920 4 060 103,6
Przemysł 4 009 4 119 102,7
Górnictwo i wydobywanie 6 357 6 381 100,4
Przetwórstwo przemysłowe 3 703 3 841 103,7
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę 6 195 6 374 102,9 Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami;
rekultywacja 3 741 3 868 103,4
Budownictwo 3 795 3 971 104,6
Handel; naprawa pojazdów samochodowych 3 560 3 713 104,3
Transport i gospodarka magazynowa 3 653 3 700 101,3
Zakwaterowanie i gastronomia 2 733 2 861 104,7
Informacja i komunikacja 6 922 7 299 105,4
Obsługa rynku nieruchomości 4 099 4 250 103,7
Działalność profesjonalna, naukowa i technicznaa 5 766 6 065 105,2
Administrowanie i działalność wspierająca 2 707 2 860 105,7
a Nie obejmuje działów: Badania naukowe i prace rozwojowe oraz Działalność weterynaryjna.
Źródło: Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju, GUS, 2014-2015.
Siła nabywcza przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw w I półroczu 2015 roku była o 5,0% wyższa niż przed rokiem. Wzrost siły nabywczej był efektem niskiej dynamiki cen towarów i usług konsumpcyjnych.
Wzrost płac odnotowano w większości sekcji. Spośród działów przetwórstwa przemysłowego największe dynamiki przeciętnych płac wystąpiły w produkcji:
1. komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych 107,5
2. wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych 105,0
3. papieru i wyrobów z papieru 104,9
W okresie styczeń-czerwiec 2015 roku odnotowano także wzrost świadczeń społecznych w stosunku do analogicznego okresu 2014 roku. Przeciętne miesięczne emerytury i renty z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych wzrosły o 2,6% do poziomu 2.033 zł (realnie o 3,6%). Przeciętna emerytura
Finanse publiczne…
W okresie styczeń-grudzień 2014 roku w ujęciu nominalnym dochody budżetu państwa wyniosły 283,5 mld zł i były o 1,5% wyższe w skali roku. Wydatki kształtowały się na poziomie 312,5 mld zł, tj.
o 2,7% mniej w stosunku do wykonania wydatków budżetowych w 2013 roku. W rezultacie tego deficyt budżetowy w 2014 roku wyniósł 29,0 mld zł wobec 42,2 mld zł w 2013 roku.
W pierwszym półroczu 2015 r. dochody budżetu państwa wyniosły 137,0 mld zł i były o 0,5% wyższe od ubiegłorocznych. Wydatki kształtowały się na poziomie prawie 163,2 mld zł, tj. o 1,0% więcej w stosunku do wykonania wydatków budżetowych w analogicznym okresie 2014 roku. W rezultacie tego deficyt budżetowy wyniósł ponad 26,1 mld zł wobec 25,4 mld zł w okresie I-VI 2014 roku.
Tabela 7. Realizacja ustawy budżetowej w I-VI 2015 roku (w mld zł)
Ustawa budżetowa
na 2015 rok Wykonanie %
DOCHODY 297,2 137,0 46,1
Dochody podatkowe 269,8 123,0 45,6
Podatki pośrednie 199,5 88,2 44,2
CIT 24,5 13,6 55,4
PIT 44,4 20,3 45,7
Dochody niepodatkowe 25,8 13,6 52,5
Środki z UE i innych źródeł niepodlegające zwrotowi 1,5 0,5 30,9
WYDATKI 343,3 163,2 47,5
Obsługa długu krajowego 22,1 5,5 24,8
Obsługa długu zagranicznego 10,2 7,0 69,2
Dotacja dla funduszu emerytalno-rentowego 17,0 8,0 46,8
Dotacja dla FUS 42,1 21,4 51,0
Subwencje ogólne dla jednostek samorządu
terytorialnego 51,3 30,2 58,8
SALDO -46,1 -26,1 56,7
Finansowanie budżetu środków UE -3,4 0,0 0,0
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DEFICYTU 49,5 26,1 52,8
KRAJOWE 38,9 34,9 89,7
Bony skarbowe - - -
Obligacje 42,5 25,3 59,5
Przychody z prywatyzacji 1,2 0,0a 2,0
Prefinansowanie zadań z udziałem środków z UE 0,3 0,0b -
ZAGRANICZNE 10,6 -8,7 -
a – 23,4 mln zł, b – -4,4 mln zł.
Źródło: Ministerstwo Finansów.
Po stronie dochodów największe znaczenie miały niższe o 11,3% niż przed rokiem wpływy z podatków pośrednich (88,2 mld zł), stanowiące 64,3% całości dochodów zrealizowanych w tym okresie. Dochody z tytułu podatku VAT wyniosły w tym okresie 57,9 mld zł i w skali roku były nominalnie niższe o ok. 7,6%.
Po stronie wydatków, największy udział miały subwencje ogólne dla JST wynoszące 30,2 mld zł (18,5%). Koszty obsługi długu krajowego i zagranicznego zrealizowano odpowiednio w 24,8% i 69,2%
Polityka monetarna i kurs walutowy…
W 2014 roku, Rada Polityki Pieniężnej dokonała jednorazowej obniżki stóp procentowych, z wyjątkiem stopy depozytowej, która pozostała bez zmian, co zawęziło korytarz stóp procentowych do 2 pkt. proc.
W pierwszym półroczu 2015 r. tylko raz - w marcu – RPP dokonała obniżki stóp procentowych o 50 pkt. bazowych. W jej wyniku, ustalono następujący poziom stóp procentowych: referencyjna – 1,5%, lombardowa – 2,5%, depozytowa – 0,5%, redyskonta weksli – 1,75%. W ocenie Rady Polityki Pieniężnej obniżkę uzasadniał przedłużający się okres deflacji oraz wzrost ryzyka pozostania inflacji poniżej celu inflacyjnego w średnim okresie, co zagroziłoby stabilności cen.
Jednocześnie, ogłoszono, że decyzja ta stanowi zamknięcie dwuetapowego (łącznie z obniżką z października 2014 roku) cyklu łagodzenia polityki pieniężnej, w wyniku którego stopa referencyjna NBP została obniżona łącznie o 1 pkt. proc. do historycznie niskiego poziomu 1,5%.
Wykres 7. Wartość stóp procentowych NBP w latach 2001-2015
0 5 10 15 20 25
2001-01-01 2001-06-01 2001-11-01 2002-04-01 2002-09-01 2003-02-01 2003-07-01 2003-12-01 2004-05-01 2004-10-01 2005-03-01 2005-08-01 2006-01-01 2006-06-01 2006-11-01 2007-04-01 2007-09-01 2008-02-01 2008-07-01 2008-12-01 2009-05-01 2009-10-01 2010-03-01 2010-08-01 2011-01-01 2011-06-01 2011-11-01 2012-04-01 2012-09-01 2013-02-01 2013-07-01 2013-12-01 2014-05-01 2014-10-01 2015-03-01
%
Lombardowa Redyskontowa Referencyjna Depozytowa Dyskontowa
Źródło: Narodowy Bank Polski.
W I półroczu 2015 r. złoty średnio osłabił się wobec dolara i nieznacznie umocnił w stosunku do euro. Średni kurs euro wyniósł 4,1420 zł i w skali roku obniżył się o 0,8%. Kurs dolara w tym samym okresie wyniósł 3,7106 zł i wzrósł o 21,8% r/r.
Pierwszy kwartał 2015 r. cechowała znaczna zmienność na rynkach walutowych powodowana decyzjami m.in. banków centralnych w Szwajcarii i w strefie euro. Zawirowania na rynku
W drugim kwartale 2015 r. kluczowy wpływ na kształtowanie się kursu złotego względem EUR oraz USD miała sytuacja w strefie euro, w tym zwłaszcza problemy Grecji ze spłatą zobowiązań w stosunku do Międzynarodowego Funduszu Walutowego. W rezultacie tego, przy utrzymującej się awersji do ryzyka w regionie, do końca czerwca złoty osłabił się zarówno wobec euro jak i dolara, choć w tym drugim przypadku skala osłabienia była znacznie mniejsza.
Decydujący wpływ na kształtowanie się kursu złotego w krótkim terminie będzie miała sytuacja na rynku globalnym. Źródłem niepewności pozostaje niestabilna sytuacja na Ukrainie i konsekwencje sankcji nałożonych na Rosję oraz rozwój sytuacji w strefie euro zarówno w odniesieniu do wpływu luzowania ilościowego na wyniki gospodarcze państw członkowskich, jak i problemów Grecji.
Wpływ na kurs głównych par walutowych w drugiej połowie 2015 r. będzie ponadto zależny od decyzji FED co do podwyżki stóp procentowych, która z dużym prawdopodobieństwem nastąpi jeszcze w 2015 roku. Czynnik ten będzie główną determinantą skali umocnienia amerykańskiej waluty wobec euro i innych walut.
W odniesieniu do czynników wewnętrznych, najważniejszymi z nich – z punktu widzenia wartości złotego – pozostają niezmiennie poziom aktywności gospodarczej w kraju oraz perspektywa obniżki stóp procentowych. Biorąc pod uwagę poprawę dynamiki PKB, wyraźnie niższą od celu inflację oraz wolniejsze od oczekiwanego wychodzenie z kryzysu państw Unii Europejskiej, z dużym prawdopodobieństwem ocenia się, że zmiana stóp procentowych nie nastąpi do końca 2015 r. W ocenie rynków, pierwszych podwyżek należy spodziewać się dopiero w 2016 r.
Pozytywne perspektywy wzrostu polskiej gospodarki w drugim półroczu, a także ograniczenie tendencji deflacyjnych sprawiają, że w naszej ocenie złoty nadal ma potencjał aprecjacyjny.
Wykres 8. Złoty w relacji do euro i dolara (kursy nominalne)
2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0
2000-01-03 2000-05-03 2000-09-03 2001-01-03 2001-05-03 2001-09-03 2002-01-03 2002-05-03 2002-09-03 2003-01-03 2003-05-03 2003-09-03 2004-01-03 2004-05-03 2004-09-03 2005-01-03 2005-05-03 2005-09-03 2006-01-03 2006-05-03 2006-09-03 2007-01-03 2007-05-03 2007-09-03 2008-01-03 2008-05-03 2008-09-03 2009-01-03 2009-05-03 2009-09-03 2010-01-03 2010-05-03 2010-09-03 2011-01-03 2011-05-03 2011-09-03 2012-01-03 2012-05-03 2012-09-03 2013-01-03 2013-05-03 2013-09-03 2014-01-03 2014-05-03 2014-09-03 2015-01-03 PLN
1 USD 1 EUR
Źródło: Narodowy Bank Polski.
Wzrost eksportu...
Według wstępnych danych GUS, w pierwszym półroczu 2015 roku wartość eksportu liczonego według cen bieżących wyniosła 87,2 mld euro i była o 6,7% wyższa w porównaniu z pierwszym półroczem 2014 roku. Wartość importu wyniosła 84,3 mld euro i była wyższa o 1,9% r/r. W rezultacie odnotowano nadwyżkę na poziomie 2,9 mld euro wobec deficytu w wysokości ok. 1 mld EUR rok wcześniej. W pierwszych sześciu miesiącach 2015 r. eksport na rynki rozwinięte wzrósł o 9,0%.
Znaczny spadek eksportu odnotowano natomiast w przypadku wywozu do państw Europy Środkowo- Wschodniej (o 26,0%). Był to rezultat utrzymującej się od ponad roku niestabilnej sytuacji za wschodnią granicą, w efekcie której odnotowano spadek eksportu do Rosji i na Ukrainę (odpowiednio o 29,5% i o 11,4% r/r). Jednocześnie, udział państw Europy Środkowej i Wschodniej w strukturze eksportu był niższy o 2,2 pkt. proc. w porównaniu z analogicznym okresem 2014 r. i spadł do poziomu 5,1%.
Tabela 8. Struktura obrotów handlowych Polski w okresie I-VI 2015 r.
Eksport Import
Udział w
strukturze (%) Zmiana
(pkt. proc) Udział w
strukturze (%) Zmiana (pkt. proc)
Kraje rozwinięte 85,8 +1,8 66,8 +1,1
w tym Unia Europejska 79,5 +2,5 60,0 +0,9
Kraje rozwijające się 9,1 +0,4 24,1 +2,6
Kraje Europy Środkowej i Wschodniej 5,1 -2,2 9,1 -3,7
Źródło: dane wstępne GUS.
Główni partnerzy handlowi Polski w okresie I-VI 2015 r. (zmiany w stosunku do analogicznego okresu roku 2014):
Niemcy:
Wzrost eksportu (€) o 10,2%, wzrost importu o 6,7%,
Udział w polskim eksporcie 27,0% (+0,9 pkt. proc.); w imporcie 22,8% (+1,1 pkt. proc.) Wielka Brytania:
Wzrost eksportu (€) o 12,7%, wzrost importu o 1,3%,
Udział w polskim eksporcie 6,6% (+0,3 pkt. proc.); w imporcie 2,6% (bez zmian) Republika Czeska:
Wzrost eksportu (€) o 13,0%, wzrost importu o 6,6%,
Udział w polskim eksporcie 6,5% (+0,3 pkt. proc.); w imporcie 3,6% (+0,2 pkt. proc.) Rosja:
Poprawa bilansu płatniczego...
Wstępne dane bilansu płatniczego w pierwszym półroczu 2015 roku wskazują na dalszą poprawę sytuacji w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego.
Wykres 9. Skumulowana wartość rachunku obrotów bieżących (mln euro)
-6000 -4000 -2000 0 2000 4000 6000
I I-II I-III I-IV I-V I-VI I-VII I-VIII I-IX I-X I-XI I-XII
mln euro
2013 2014 2015
Źródło: Narodowy Bank Polski.
W analizowanym okresie odnotowano dodatnie saldo na rachunku obrotów bieżących w wysokości 3,2 mld euro (wobec 1,8 mld euro deficytu rok wcześniej). W znacznej mierze na poprawę sytuacji wpływ miało dodatnie saldo obrotów towarowych (nadwyżka w wysokości 3,3 mld euro wobec -0,8 mld euro deficytu rok wcześniej), będące wynikiem szybszego wzrostu eksportu niż importu. Na zbliżonym poziomie ukształtowało się saldo usług (ponad 4,8 mld euro). W odniesieniu do rachunku finansowego doszło do przekształcenia deficytu w nadwyżkę, głównie za sprawą inwestycji portfelowych i przy niższej wartości inwestycji bezpośrednich.
Tabela 9. Bilans płatniczy w latach 2012-2015* (w mln euro)
2012 2013* 2014* I-VI 2014* I-VI 2015*
Rachunek bieżący -13 184 -5 151 -5 261 -1 839 3 181
Towary: saldo -7 153 634 -1 630 -813 3 286
Wpływy z eksportu 140 833 148 846 157 249 77 571 85 105
Wypłaty z importu 147 986 148 212 158 879 78 384 81 819
Usługi: saldo 6 218 7 904 9 066 4 811 4 820
Dochody pierwotne: saldo -12 128 -13 270 -12 289 -4 925 -4 282
Dochody wtórne: saldo -121 -419 -408 -912 -643
Rachunek kapitałowy 8 548 8 989 10 036 5 124 4 821
Rachunek finansowy -8 644 -7 316 -3 750 -3 021 4 875
Inwestycje bezpośrednie: aktywa 1 101 -2 025 3 908 3 151 1 099
Inwestycje bezpośrednie: pasywa 5 656 2 520 10 921 6 247 1 860
Inwestycje portfelowe: aktywa 337 1 654 4 101 3 940 3 974
MINISTERSTWO GOSPODARKI Departament Strategii i Analiz
Warszawa, wrzesień 2015 r.
WYNIKI GOSPODARCZE POLSKI W LATACH 2014-2015
Wyszczególnienie Jednostka 2014 VI 2014 VI 2015 I-VI 2015 20153 Rachunki narodowe
PKB dynamika 103,4 103,42 103,6
Spożycie ogółem dynamika 103,4 103,02 103,4
Spożycie indywidualne dynamika 103,1 103,12 103,6
Akumulacja dynamika 111,4 102,82 103,2
Nakłady brutto na środki trwałe dynamika 109,2 108,52 106,4
Ceny
Wskaźnik cen towarów i usług
konsumpcyjnych dynamika 100,0 100,3 100,3 100,4 99,8
Wskaźnik cen produkcji sprzedanej
przemysłu dynamika 98,5 98,2 98,3 98,8
Produkcja1
Produkcja sprzedana przemysłu dynamika 103,1A 101,8 107,4 104,6 104,0
Produkcja budowlano-montażowa dynamika 102,6A 108,0 97,5 101,0 101,5
Wynagrodzenia
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie
w gospodarce narodowej, w tym: zł 3 783
- w sektorze przedsiębiorstw zł 3 980 3 943 4 040 4 060
Świadczenia społeczne Przeciętna renta i emerytura
- z pozarolniczego systemu ubezpieczeń zł 1 991 2 003 2 048 2 033
- rolników indywidualnych zł 1 145 1 140 1 184 1 178
Rynek pracy
Przeciętne zatrudnienie w sektorze
przedsiębiorstw tys. osób 5 529 5 526 5 578 5 572
Przeciętna liczba emerytów i rencistów tys. osób 8 870 8 866 8 891 8 873 - z pozarolniczego systemu ubezpieczeń tys. osób 7 659 7 654 7 683 7 674
- rolników indywidualnych tys. osób 1 212 1 213 1 208 1 199
Stopa bezrobocia (stan na koniec okresu) % 11,5 12,0 10,3 10,3 10,3
Jednostka 1995 2000 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Produkt Krajowy Brutto (zmiana, r/r)1 % 7,0 4,3 5,1 3,5 6,2 7,2 3,9 2,6 3,7 4,8 1,8 1,7 3,4
Spożycie indywidualne (zmiana, r/r)1 % 3,2 3,1 4,3 2,3 4,6 6,4 6,1 3,3 2,5 3,0 1,0 1,2 3,1
Nakłady brutto na środki trwałe (zmiana, r/r)1 % 16,5 2,7 6,7 8,7 13,3 19,2 8,4 -1,9 -0,4 9,3 -1,5 1,1 9,2 Produkcja sprzedana przemysłu (zmiana, r/r)* % 9,7 6,7 12,6 3,7 11,2 11,2 4,4
11,9 9,8 2,5 -3,2 9,8 7,7 1,0 2,2 3,3
Produkcja budowlano-montażowa (zmiana, r/r)* % 5,6 1,4 -7,0 1,5 13,7 17,4 9,6
17,5 15,7 10,9 3,7 3,5 16,3 -1,0 -12,0 2,6
Inflacja (średnioroczna) % 27,8 10,1 3,5 2,1 1,0 2,5 4,2 3,5 2,6 4,3 3,7 0,9 0,0
Inflacja (XII/XII) % 21,6 8,5 4,4 0,7 1,4 4,0 3,3 3,5 3,1 4,6 2,4 0,7 -1,0
Pracujący w gospodarce narodowej (średniorocznie) mln osób 14,7 15,0 12,6 12,7 12,9 13,3 13,9 13,8 13,8 13,9 13,9 13,7 13,8 Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw tys. osób 5738 5312 4684 4769 4915 5146 5392 5327 5373 5544 5549 5494 5529
Liczba bezrobotnych tys. osób 2629 2703 3000 2773 2309 1747 1474 1893 1955 1983 2137 2158 1825
Stopa bezrobocia % 14,9 15,1 19,0 17,6 14,8 11,4 9,5 12,1 12,4 12,5 13,4 13,4 11,5
Przeciętne wynagrodzenie nominalne brutto
w gospodarce narodowej PLN 691 1894 2273 2361 2476 2673 2942 3102 3225 3404 3530 3659 3783
Przeciętne wynagrodzenie realne brutto
w gospodarce narodowej (zmiana, r/r) % 2,8 1,0 0,7 1,8 4,0 5,5 5,9 2,0 1,4 1,4 0,1 2,8 3,4
Przeciętne wynagrodzenie nominalne brutto
w sektorze przedsiębiorstw PLN 754 2057 2439 2516 2644 2889 3186 3325 3435 3605 3728 3837 3980
Przeciętne wynagrodzenie realne brutto w sektorze
przedsiębiorstw (zmiana, r/r) % 3,2 1,3 0,8 1,2 4,2 6,8 6,1 1,1 0,8 0,9 -0,2 2,0 3,7
Przeciętna realna emerytura i renta z pozarol. syst.
ubezp. społecznych brutto (zmiana, r/r) % 3,2 -2,3 0,6 0,3 6,2 0,0 4,1 4,3 3,6 0,3 1,3 4,4 3,6
Saldo obrotów towarowych (wg GUS) mld EUR - -18,7 -11,7 -9,7 -12,9 -18,6 -26,2 -9,3 -13,8 -15,9 -10,5 -2,0 -2,6
Wartość eksportu (wg GUS) mld EUR - 34,4 59,7 71,4 87,9 101,8 116,2 98,2 120,4 136,7 143,5 155,0 165,7
Opracowano
w Wydziale Analiz Makroekonomicznych i Prognoz w Departamencie Strategii i Analiz
