• Nie Znaleziono Wyników

P O L S K I E T R A D Y C J E P R E Z E N T A C J A P R Z Y G O T O W A N A P R Z E Z U C Z N I Ó W K L A S Y 1 T E L

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "P O L S K I E T R A D Y C J E P R E Z E N T A C J A P R Z Y G O T O W A N A P R Z E Z U C Z N I Ó W K L A S Y 1 T E L"

Copied!
25
0
0

Pełen tekst

(1)

P O L S K I E T R A D Y C J E B O Ż O N A R O D Z E N I O W E

P R E Z E N T A C J A P R Z Y G O T O W A N A P R Z E Z U C Z N I Ó W K L A S Y 1 T E L

P O D K I E R U N K I E M D O R O T Y W E R T A N I

(2)

P R Z Y G O T O W A N I A P R Z E D Ś W I Ą T E C Z N E ( A D W E N T )

• Na adwent składają się cztery niedziele adwentowe, w pierwszą z nich rozpoczyna się w Kościołach chrześcijańskich rok liturgiczny. Adwent to czas, w którym ewangelicy i katolicy mają uświadomić sobie, że oczekują na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa. W okresie adwentu dominuje w liturgii kolor fioletowy. Kolorem tym w Kościołach ewangelickich nakrywa się ołtarz. W Kościele katolickim kapłan zakłada do mszy świętej ornat w kolorze fioletowym, symbolizującym czas pokuty i przygotowania się do jednego z najważniejszych świąt, czasu pojednania z Bogiem i ludźmi, a w III niedzielę może zastąpić go kolorem różowym.

• Kalendarz adwentowy – jest to specjalny kalendarz służący do odliczania dni od pierwszego dnia adwentu do wigilii Bożego Narodzenia. Pomysł narodził się w XIX wieku w Niemczech. Zwyczaj ten pielęgnowany jest w wielu krajach na całym świecie. U nas popularne są ostatnio kalendarzyki z papierowymi okienkami, za którymi ukryte są czekoladki

(3)

P R Z Y G O T O W A N I A P R Z E D Ś W I Ą T E C Z N E ( A D W E N T )

Tradycją w Kościele katolickim są odprawiane w tym okresie o świcie msze, zwane roratami. Są to msze ku czci Maryi Panny, na pamiątkę tego, że przyjęła nowinę od archanioła Gabriela, zwiastującego, iż zostanie Matką Syna Bożego. Adwent, z punktu widzenia liturgii Kościoła katolickiego, można podzielić na dwa okresy:

od początku adwentu do 16 grudnia (czas szczególnego oczekiwania na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa na końcu czasów);

od 17 grudnia do 24 grudnia (czas bezpośredniego przygotowania do uroczystości Narodzenia Pańskiego).

Świeca, tak zwana roratka – jest symbolem Marii, która niesie ludziom Chrystusa/Światłość.

W kościołach świecę tą umieszcza się na prezbiterium obok ołtarza lub przy ołtarzu Maryi. Biała lub niebiesk a kokarda, którą przepasana jest roratka symbolizuje niepokalane poczęcie.

(4)

P R Z Y G O T O W A N I A P R Z E D Ś W I Ą T E C Z N E ( A D W E N T )

• W liturgii Kościoła katolickiego pierwsze czytania pochodzą z Księgi proroka Izajasza i obrazują wyczekiwanie na przyjście obiecanego Zbawiciela.

• Wieńce:

Z Adwentem związany jest też zwyczaj wieszania w domach wieńca adwentowego. W Kościele katolickim miał on przypominać wiernym o zbliżających się świętach Bożego Narodzenia.

Gałązki z igliwiem w wieńcu symbolizują świąteczną choinkę,która jest zwyczajem zawziętym z innych państw ale ten zwyczaj zadomowił się również u nas. Cztery świeczki oznaczają cztery tygodnie Adwentu. W domu przez kolejne niedziele Adwentu zapala się najpierw jedną, potem dwie, trzy, a wreszcie wszystkie cztery świece.Pierwsza świeca symbolizuje przebaczenie grzechu nieposłuszeństwa Adamowi i Ewie przez Boga. Druga symbolizuje wiarę patriarchów narodu izraelskiego w dar Ziemi Obiecanej. Trzecia to symbol radości króla Dawida świętującego przymierze z Bogiem. W czwartą niedzielę Adwentu palą się już wszystkie cztery świece.

(5)

W I G I L I A

• Wigilia - w tradycji chrześcijańskiej

rozpoczęcie obchodów świątecznych wieczorem dnia poprzedzającego.

Taki sposób świętowania osadzony jest ściśle w żydowskiej rachubie

czasu, w której początkiem doby jest zmierzch.

(6)

W I G I L I A

• Wigilia czyli czas oczekiwania, czuwania, zagościła w polskiej tradycji dopiero w XVIII wieku. W tym dniu w naszych domach panuje wyjątkowa, ciepła, rodzinna atmosfera. Gromadzimy się przy stołach, łamiemy opłatkiem, który pierwotnie był

błogosławionym chlebem, wspólnie spożywamy wigilijną wieczerzę.

Rytuał we wszystkich regionach kraju jest podobny.

• Kolacja musi być postna, rozpoczęta wspólną modlitwą i czytaniem

fragmentu Ewangelii wg św. Mateusza lub Łukasza, dotyczącego

narodzin Jezusa. Na Podlasiu tradycja nakazuje ustawić resztki

wieczerzy koło pieca, przy którym ustawia się ławę posypaną

popiołem. Rano, po pozostawionych na ławie śladach próbuje się

odgadnąć, kto ze zmarłych przodków przybył, aby się posilić

pozostawionymi

(7)

W I G I L I A

• W zależności od regionu i tradycji rodzinnych zestaw wigilijnych potraw jest różny, ale zwyczajowo na wigilijnym stole powinny znaleźć się wszystkie płody ziemi, a potraw powinno być dwanaście. Każdej należy spróbować, co ma zapewnić szczęście przez cały rok. Do najbardziej typowych

należą: barszcz z uszkami (wymiennie w niektórych regionach Polski z białym żurem, zupą grzybową, zupą owocową lub zupą rybną), ryby, przyrządzane na różne sposoby, z najbardziej tradycyjnym karpiem smażonym i

w galarecie, kapusta z grochem, kapusta z grzybami, pierogi z kapustą, kasza z suszonymi grzybami, fasola z suszonymi śliwami, paszteciki z

grzybami, kotleciki z ryżu z sosem grzybowym, kluski z makiem, cukrem i miodem, makiełki, chałka z kompotem z suszonych owoców, zupa migdałowa czy z tradycji wschodniej kulebiak, gołąbki i kutia. Na Śląsku potrawami wigilijnymi

są moczka i makówki. Zgodnie z polskim zwyczajem potrawy wigilijne powinny być postne, czyli bezmięsne i bez użycia tłuszczów zwierzęcych. Post wigilijny jest zwyczajem dość powszechnie przestrzeganym, mimo że w wielu wyznaniach chrześcijańskich nie jest nakazany. Biskupi łacińscy zachęcają do zachowania tego zwyczaju "ze względu na wyjątkowy charakter tego dnia w Polsce"

(8)

P O T R A W Y W I G I L I J N E

• W zależności od regionu i tradycji rodzinnych zestaw wigilijnych

potraw jest różny, ale zwyczajowo na wigilijnym stole powinny znaleźć się wszystkie płody ziemi, a potraw powinno być dwanaście. Każdej należy spróbować, co ma zapewnić szczęście przez cały rok. Do najbardziej typowych należą: barszcz z uszkami (wymiennie w niektórych regionach Polski z białym żurem, zupą grzybową, zupą

owocową lub zupą rybną), ryby, przyrządzane na różne sposoby, z

najbardziej tradycyjnym karpiem smażonym i

w galarecie, kapusta z grochem, kapusta z grzybami, pierogi z kapustą, kasza z suszonymi grzybami, fasola z

suszonymi śliwami, paszteciki z

grzybami, kotleciki z ryżu z sosem grzybowym, kluski z makiem, cukrem i miodem, makiełki, chałka z kompotem z suszonych owoców, zupa migdałowa czy z tradycji

wschodniej kulebiak, gołąbki i kutia. Na Śląsku potrawami wigilijnymi są moczka i makówki. Zgodnie z polskim zwyczajem potrawy wigilijne powinny być postne, czyli bezmięsne i bez użycia tłuszczów

zwierzęcych. Post wigilijny jest zwyczajem dość powszechnie

przestrzeganym, mimo że w wielu wyznaniach chrześcijańskich nie jest nakazany. Biskupi łacińscy zachęcają do zachowania tego zwyczaju

"ze względu na wyjątkowy charakter tego dnia w Polsce

(9)

D E K O R A C J E Ś W I Ą T E C Z N E

• Zwyczaj dekorowania izby w czasie świąt Bożego Narodzenia ma odległe tradycje.

• W naszym regionie najdawniejsze znane dekoracje świąteczne to zwykłe gałązki

drzew iglastych: jedliny, świerka i sosny. Zatykane za święte obrazy, belki powały

i przybijane nad drzwiami wejściowymi były symbolem życia, radości i odradzającej

się przyrody. Podobną wymowę miał (nieznany u nas) podłaźnik – wierzchołek

drzewka iglastego wieszany szczytem w dół, wprost nad wigilijnym stołem. Pięknie

przystrojony, jak wierzono, zapewniał domowi pomyślność, dostatek, zdrowie,

a dziewczętom powodzenie i szybkie zamążpójście. W drugiej połowie XIX wieku,

wraz z upowszechnieniem się bibuły i kolorowego papieru, pojawiły się nowe formy

świątecznej dekoracji – kolorowe wycinanki, naklejane na framugach okien i na

ścianach między świętymi obrazami oraz pająki wieszane u powały.

(10)

D E K O R A C J E Ś W I Ą T E C Z N E

• Do najbardziej popularnych dekoracji świątecznych należą wszelkiego rodzaju ,łańcuchy. stroiki i wianki bożonarodzeniowe.

Można je wykorzystywać nie tylko na stołach, ale również jako

ozdoby kominków, ścian, drzwi wejściowych, a nawet żyrandoli. W

oknach ciekawym elementem zdobniczym są świeczniki oraz sznury

lampek.

(11)

D E K O R A C J E Ś W I Ą T E C Z N E

• łańcuchy

• ozdoby z papieru

• Renifer

• Bombka

• Łancuch choinkowy

• Oświetlenie

• Dekoracje

• Skarpety wiszące

• Aniołki jako ozdoby wiszace stojace Itp

(12)

D E K O R A C J E Ś W I Ą T E C Z N E

• Choinka

Tradycja choineknarodziła się w Alzacji, gdzie wstawiano drzewka i ubierano je ozdobami z papieru i jabłkami (nawiązanie do rajskiego drzewa). Wielkim zwolennikiem tego zwyczaju był Marcin Luter, który zalecał spędzanie świąt w domowym zaciszu. Choinki więc szybko stały się popularne w protestanckich Niemczech.

Żeby choinka wyglądała

proporcjonalnie najlepiej wieszać mniejsze, drobne ozdoby na górze drzewka, a większe bombki na dolnych gałęziach.

Większość choinek ma u góry drobniejsze, rzadsze gałązki, więc duże bombki nie wyglądają tam dobrze, tylko wzmagają „efekt drapaka”.

(13)

D E K O R A C J E S W I A T E C Z N E

• Bombka (w niektórych regionach Polski bańka) – ozdoba choinkową, wykonana zazwyczaj z cienkiego szkła. Bombki często są ręcznie malowane i posrebrzane od wewnątrz. Początki ich produkcji datuje się na 1847. Pierwsze bombki zostały

wykonane przez Hansa Greinera. Według legendy rozpoczął on tworzenie szklanych wydmuszek do udekorowania choinki,

gdyż nie stać go było na typowe wówczas dekoracje czyli orzechy, jabłka czy cukierki.

(14)

D E K O R A C J E

Ś W I Ą T E C Z N E

(15)

T R A D Y C J E B O Ż O N A R O D Z E N I O W E

A T R A D Y C J E L U D O W E

• W tradycji ludowej i kościelnej Boże Narodzenie poprzedzone jest trzytygodniowym czasem oczekiwania, zwanym adwentem. W tym okresie wierni biorą udział w roratach, które poświęcone są Najświętszej Marii Pannie.

• Najwięcej zwyczajów związanych jest z Wigilią. Poza wyczekiwaniem na pierwszą gwiazdkę wśród bożonarodzeniowych tradycji wymienia się:

(16)

T R A D Y C J E B O Ż O N A R O D Z E N I O W E

A T R A D Y C J E L U D O W E

• Dzielenie się opłatkiem

• Ubieranie choinki

• Przygotowywanie potraw wigilijnych

• Sianko pod obrusem

• Wspólne śpiewanie kolęd

(17)

T R A D Y C J E B O Ż O N A R O D Z E N I O W E

A T R A D Y C J E L U D O W E

• Oprócz prezentów śpiewanie kolęd jest najprzyjemniejszym zwyczajem bożonarodzeniowym. Ten piękny zwyczaj do Polski przynieśli prawdopodobnie franciszkanie razem tradycją

budowania szopek. Kolędy śpiewamy przy wigilijnym stole

a związane są one z narodzinami Jezusa.

(18)

T R A D Y C J E B O Ż O N A R O D Z E N I O W E

A T R A D Y C J E L U D O W E

• Wigilijny wieczór kończy się odprawianą o północy pasterką. Według tradycji jest to msza upamiętniająca przybycie do

Betlejem pasterzy, którzy jako pierwsi oddali hołd nowonarodzonemu Chrystusowi.

(19)

T R A D Y C J E B O Ż O N A R O D Z E N I O W E

A T R A D Y C J E L U D O W E

• Tradycje bożonarodzeniowe na wsi. W trakcie trwania tych kilku pięknych dni nie ma miejsca na przypadek. Wszystko, od uporządkowania naszych myśli i serc, dekoracji, posiłków musi być zgodne z tradycją. Przygotowania do świąt należy

starannie zaplanować. Chcąc ze wszystkim zdążyć powinniśmy

angażować się rodzinnie.

(20)

K O L Ę D Y

• Kolęda – pierwotnie radosna pieśń noworoczna, która współcześnie przyjęła powszechnie formę pieśni bożonarodzeniowej. Utrzymywana najczęściej w konwencji religijnej,

początkowo wywodząca się z tradycji ludowej, w późniejszym okresie komponowana jest również przez wielu wybitnych kompozytorów.

• Znane polskie kolędy to:

Wśród nocnej ciszy (należy do najczęściej śpiewanych polskich kolęd, tradycyjnie rozpoczyna pasterkę),

Bóg się rodzi (autorem tekstu kolędy jest poeta – Franciszek Karpiński (1741-1825), melodia kolędy, nieznanego autora, powstała w XVIII wieku i utrzymana jest w rytmie polskiego tańca narodowego – poloneza. Najstarszy zapis kolędy pochodzi z przełomu XVIII i XIX wieku), Jezus malusieńki (najstarsze przekazy melodii i tekstów tej kolędy pochodzą z pierwszej połowy XVIII w., jej autorzy są nieznani; kolęda ma rytm chodzonego, dawnego tańca ludowego).

(21)

J A S E Ł K A

• Jasełka – widowiska o

Bożym Narodzeniu

wzorowane na

średniowiecznych

misteriach

franciszkańskich, a ich

nazwa wywodzi się od

staropolskiego słowa

jasło oznaczającego

żłób. Jasełka rzadziej

mogą być nazywane

także szopką,

betlejemką, a na

pograniczu polsko-

ukraińskim wertepem

(22)

H E R O D Y

• Herody – ludowe przedstawienia

bożonarodzeniowe odgrywane przez grupy kolędnicze, podobne do jasełek. Treść

przedstawienia opiera się na fragmencie

Ewangelii opisującym rzeź niewiniątek i śmierć króla Heroda Wielkiego. Główny wątek

dramatyczny ma cechy moralitetu – ukazuje walkę

dobra ze złem

(23)

K O L Ę D Y

J A S E Ł K A

H E R O D Y

(24)

• Tradycyjne zwyczaje bożonarodzeniowe:

• wieczerza wigilijna wg tradycji rozpoczyna się wówczas, gdy na niebie pojawi się pierwsza gwiazda;

• cała wielopokoleniowa rodzina zasiada wtedy do dużego, nakrytego białym obrusem stołu. Pod obrus wkłada się trochę sianka, które ma zapewnić dostatek i urodzaj, a chrześcijanom przypomina o skromności, którą każdy powinien nosić w sercu;

• na stół stawiamy 12 potraw: karp w galarecie, barszcz z uszkami, groch z kapustą, kapusta z grzybami, pierogi z kapustą i grzybami, kluski z makiem, kutia, piernik,

makowiec, krokiety z grzybami, śledź, kompot z suszonych owoców (lub inne, wg lokalnych tradycji);

• przygotowujemy jedno więcej nakrycie dla niespodziewanego gościa lub strudzonego wędrowca;

• wieczerzę wigilijną rozpoczyna dzielenie się opłatkiem i składanie życzeń;

• po wieczerzy obdarowujemy się prezentami, które zgodnie z tradycją przynosi Mikołaj, Gwiazdor lub Aniołek;

• śpiewamy kolędy:

• na 24.00 udajemy się do kościoła na uroczystą pasterkę.

(25)

P R E Z E N T A C J E

( I P O T R Z E B N E D O N I E J M A T E R I A Ł Y )

P R Z Y G O T O W A L I :

- S Z Y M O N A N T O N I A K

- K R Y S T I A N P O M A R A Ń S K I - B A R T Ł O M I E J K R Z Y M O W S K I - P A W E Ł D Ą B E K

- B A R T Ł O M I E J S M Y K - J A K U B T K A C Z Y K

- G R Z E G O R Z G I E R U L A - K A R O L W Ó J C I K

- D A M I A N Ż O Ł Ą D Ź

- B A R T Ł O M I E J I Ł O W I E C K I - E R Y K H A R A T Y M

- J A K U B Z I E L I Ń S K I - D A M I A N P Y Z I K

- A D R I A N Z A P R A W A

- S E B A S T I A N N O Ż Y Ń S K I

- W I K T O R W I Ś N I E W S K I

Cytaty

Powiązane dokumenty

warszawski zachodni, legionowski, pruszkowski, nowodworski, grodziski, miński, wołomiński, piaseczyński i otwocki) nie będą objęte możliwością skorzystania z regionalnej

- dotację w wysokości 12.230,00 zł w ramach Programu Wieloletniego „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa” z Biblioteki Narodowej - Zakup nowości wydawniczych do Bibliotek

Wsparcie osób młodych w ramach Osi Priorytetowej I PO WER udzielane jest w ramach trzech rodzajów projektów o różnej specyfice: realizowanych przez powiatowe

Dotacja celowa na realizację zadania inwestycyjnego "Cyfryzacja Sali kinowej Kina "Mewa" w Budzyniu. Dotacja celowa na realizację zadania inwestycyjnego

Przygotowanie programu szkoleniowego dla potrzeb młodzieżowych reprezentacji kobiet.. Proces licencyjny

Z upełnie inaczej jednak m ożna ocenić człow ieka, um ierającego n a gruźlicę, któ rej się isam nabaw ił przez lek ­ kom yślność lub lekcew ażenie tej

Konwencja poświęca dużo uwagi kobietom, ponieważ obejmuje formy przemocy, których doświadczają jedynie kobiety!. (przymusowa aborcja, okaleczenie

ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE NA PODSTAWIE DANYCH GUS.. Omawiając rynki pracy koniecznym jest również spojrzenie na stopę bezrobocia. Zdecydowałem, aby pokazać stosunek