Ważna chwila
Materiał zawiera 2 ilustracje (fotografie, obrazy, rysunki), 9 ćwiczeń.
Dzwon Zygmunt
Barbara Maliszewska, licencja: CC BY-SA 3.0
Ćwiczenie 1
Jak wygląda dzwon? Gdzie znajduje się jego serce? Zapisz odpowiedź tutaj lub w zeszycie.
Uzupełnij
Ćwiczenie 2
Znajdź w internecie i posłuchaj nagrania bijącego dzwonu Zygmunt. Określ przymiotnikami jego ton. Kto wymyśli najwięcej pasujących przymiotników, wygrywa.
Uzupełnij
Ćwiczenie 3
Wyjaśnij przenośnię – napis umieszczany niegdyś na miejskich dzwonach: Żywych zwołuję, martwych opłakuję, gromy kruszę. Zapisz wyjaśnienie tutaj lub w zeszycie.
Uzupełnij
Ćwiczenie 4
Zorganizujcie pracę według następującej instrukcji.
Zadaniem grup jest opracowanie zestawu pytań do tekstu.
Łączna liczba pytań do czterech tekstów powinna być równa liczbie uczniów w klasie.
Każda grupa otrzymuje jeden z czterech tekstów na temat dzwonu Zygmunt.
Po opracowaniu pytań wymieńcie się materiałem między grupami.
Każdy członek grupy odpowiada na inne pytanie do tekstu, które otrzyma po wymianie.
Grupa I
Najsłynniejszy polski dzwon to dzwon Zygmunt. Znajduje się w katedrze wawelskiej, został ufundowany przez Zygmunta Starego, a wykonany w krakowskiej ludwisarni przez ludwisarza Hansa Behama
z Norymbergi. Dzwon umieszczono na wieży w 1521 roku.
Grupa II
Dzwon Zygmunta uruchamiany jest ręcznie, przez zespół liczący od 8 do 12 ludzi, rozhuśtanie go wymaga sporo siły i czasu. Przywilej bicia w ten dzwon ma 35 dzwonników.
Grupa III
Bicie w dzwon wymaga dużej siły fizycznej i jest niebezpieczne. W latach 20. XX wieku nowy dzwonnik nie puścił liny i został wyrzucony przez okno dzwonnicy. Na szczęście nadal trzymał się liny, więc powracający dzwon wciągnął go przez to samo okno z powrotem na wieżę. Dzwonnikowi nic się nie stało.
Grupa IV
Bicie w dzwon Zygmunt oznajmia tylko święta i uroczystości kościelne i państwowe oraz najważniejsze wydarzenia w życiu Polski lub Kościoła katolickiego. Bił np. wieczorem 2 kwietnia 2005 roku, po ogłoszeniu śmierci papieża Jana Pawła II (a 27 lat wcześniej po wyborze Karola Wojtyły na papieża), poprzednio zaś – 30 kwietnia 2004 roku, po mszy świętej odprawionej z okazji przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.
Zawieszenie dzwonu Zygmunta
Jan Matejko, Zawieszenie dzwonu Zygmunta, 1874, olej na desce, Muzeum Narodowe w Warszawie, domena publiczna
Jaki historyczny moment ukazuje Jan Matejko na obrazie pt. „Zawieszenie dzwonu Zygmunta”?
Uzupełnij
Ćwiczenie 6
Opisz dwie duże grupy ludzi, które zostały przedstawione na obrazie pt. „Zawieszenie dzwonu Zygmunta”.
Uwzględnij:
ich usytuowanie na obrazie, wygląd,
wyraz twarzy, postawę, ubiór, działania.
Ćwiczenie 7
Wskaż na reprodukcji obrazu Jana Matejki podane niżej postacie i powiedz, gdzie one się znajdują.
Jakie elementy stroju pomogły ci zidentyfikować postaci?
Wybierz jedną z postaci i opisz jej wygląd.
król Zygmunt Stary, królowa Bona, biskup, Stańczyk, paź z psami, ludwisarz.
Ćwiczenie 8
Jak zachowuje się błazen królewski, Stańczyk, znajdujący się między pracującymi a dworem? Opisz jego wygląd i zachowanie.
Uzupełnij
Ćwiczenie 9
Poszukaj w dostępnych źródłach i wyjaśnij, jakie wydarzenie historyczne oznajmiał dzwon Zygmunt w roku:
1525, 1683, 1918.
