1/ 10
WYTYCZNE DO PROJEKTOWANIA OŚWIETLENIA PRZEJŚĆ DLA PIESZYCH NA TERENIE GMINY JABŁONNA
1. OBOWIĄZUJACE NORMY I PRZEPISY
1) Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku prawo budowlane (Dz.U. 2017, poz. 1332 z późn. zm.)
2) Norma PN-EN 12464-2:2014-05 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 2:
Miejsca pracy na zewnątrz,
3) Norma PKN-CEN/TR 13201-1:2016-02 Oświetlenie dróg. Część 1 : Wytyczne dotyczące wyboru klas oświetlenia,
4) Norma PN-EN 13201-2:2016-03 Oświetlenie dróg. Część 2: Wymagania eksploatacyjne,
5) Norma PN-EN 13201-3:2016-03 Oświetlenie dróg. Część 3:Obliczenia parametrów oświetlenia, 6) Norma PN-EN 13201-4:2016-03 Oświetlenie dróg Część 4: Metody pomiaru efektywności
oświetlenia,
7) Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dn. 2 marca 1999r. w sprawie warunków jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie,
8) Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dn. 30 maja 2000r. w sprawie warunków jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynieryjne i ich usytuowanie,
9) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach,
10) Ustawa prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997r. (art.18 ust.1 pkt. 2 i 3) ( planowanie i finansowanie oświetlenia na terenie gminy, dróg gminnych, powiatowych i wojewódzkich jest zadaniem własnym gminy),
Wszystkie urządzenia elektryczne muszą posiadać znak bezpieczeństwa CE oraz spełniać wymagania obowiązujących norm i przepisów, w szczególności wymagania w zakresie ochrony przeciwpożarowej.
Dla wszystkich urządzeń elektrycznych i wyrobów budowlanych należy przedstawić pełne karty katalogowe zawierające wszelkie informacje techniczne o produkcie, a także właściwe deklaracje zgodności, deklaracje właściwości użytkowych, certyfikaty i inne dokumenty potwierdzające parametry oraz zgodność z obowiązującymi normami , wszystkie dokumenty muszą być w języku polskim.
Słupy, wysięgniki, wsporniki, uchwyty i inne elementy wykonane ze stali muszą być zabezpieczone przez ocynkowanie.
2. CECHY OŚWIETLENIA
Oświetlenie należy zaplanować biorąc pod uwagę poziome natężenie oświetlenia na powierzchni przejścia dla pieszych oraz pionowe natężenie oświetlenia na płaszczyźnie osi przejścia, zwróconej w kierunku ruchu dla pasów właściwych dla danego kierunku ruchu, dodatkowo rozszerzonej o strefę oczekiwania na chodniku.
2/ 10 Projektując oświetlenie należy wykonać szczegółowe obliczenia fotometryczne, które należy dołączyć do projektu. Gęstość siatek obliczeniowych dla wszystkich obliczanych powierzchni proponuje się przyjąć nie mniejsze niż 0,5 x 0,5 m.
1) Poziome natężenie oświetlenia przejść dla pieszych należy przyjąć zgodnie z Tablicą 5.1 – Ogólne strefy ruchu w miejscach pracy na zewnątrz, z normy EN-PN 12464-2:2014-05 tj.:
2)
Nr ref. Typ strefy, zadania lub czynności Em [lx] Uo GRL Ra
5.1.4 Przejścia dla pieszych, zawracanie,
pojazdów, punkty załadunku i rozładunku pojazdów 50 0,40 50 20
Gdzie:
Em – średnie natężenie oświetlenia (wskazano wartość minimalną do osiągnięcia) Uo – równomierność oświetlenia (wskazano wartość minimalną do osiągnięcia) GRL – granica oceny olśnienia( wskazano dopuszczalną wartość maksymalną), Ra – wskaźnik oddawania barw (wskazano wartość minimalną do osiągnięcia)
3) Zaleca się, aby natężenie oświetlenia mierzone w płaszczyźnie pionowej było znacznie wyższe niż poziome natężenie oświetlenia drogowego na jezdni – wykorzystanie tzw. kontrastu dodatniego.
Powierzchnię obliczeniową należy przyjmować w osi przejścia, o długości równej długości przejścia i o wysokości 1,5m.
Obliczenia oświetlenia na płaszczyźnie pionowej należy wykonać dla każdego kierunku ruchu.
Równomierność ogólną oświetlenia w płaszczyźnie pionowej należy przyjąć ≥ 0,20 (stosunek wartości minimalnej do wartości średniej). Przeliczenie poziomu luminancji jezdni na natężenie oświetlenia należy wykonać zgodnie z normą PN-EN 13201-1.
4) Strefy przy końcach przejść przez drogę, gdzie piesi oczekują na przejście (tzw. strefa oczekiwania) należy oświetlić zgodnie z normą PN-EN 12464-2:2014. Płaszczyznę strefy oczekiwania należy przyjmować o długości minimum 2m i szerokości równej szerokości przejścia.
Schemat dla przyjęcia płaszczyzn obliczeniowych przedstawia Rys. 1
3/ 10 Rys. 1 Rozmieszczenie płaszczyzn obliczeniowych, kolorem niebieskim oznaczono strefę oczekiwania
5) W celu dodatkowego wyróżnienia strefy przejścia dla pieszych, zaleca się wytworzenie kontrastu barwy światła, tj. zastosowana temperatura barwowa źródeł światła w oprawach oświetlenia przejść dla pieszych powinna być odmienna od temperatury barwowej źródeł światła opraw oświetlenia ulicznego, np.:
1) przy oświetleniu ulicznym wykorzystujących sodowe źródła światła dla przejścia należy zastosować źródła LED o barwie światła neutralnej-białej (ok. 4000K) lub chłodno-białej (ok. 5700K),
2) przy oświetleniu ulicznym wykorzystującym źródła światła LED o barwie światła neutralnej-białej (ok. 4000K) lub chłodno-białej (ok. 5700K) dla przejścia należy zastosować źródła LED o barwie ciepło-białej (ok. 3000K).
6) Ograniczenie emisji wiązki świetlnej oprawy w kierunkach niepożądanych UWLR= 0%.
7) Nie dopuszcza się rotacji opraw względem osi wysięgnika, wartość rotacji musi wynosić 0o.
4/ 10 3. SCHEMAT ROZMIESZCZENIA SŁUPÓW Z OPRAWAMI OŚWIETLENIOWYMI
Słupy oświetleniowe powinny być tak usytuowane, aby nie powodowały zagrożenia bezpieczeństwa ruchu i nie ograniczały widoczności. Słupy oświetleniowe powinny być umieszczone poza skrajnią drogi i poza chodnikiem.
Odległość lica słupa oświetleniowego nie powinna być mniejsza niż:
1) 1,0 m – od krawędzi jezdni nieograniczonej krawężnikami,
2) 0,5m – od krawędzi pasa awaryjnego, pasa postojowego, uwardzonego pobocza lub opaski, 3) 1,0m – od lica krawężnika na drodze klasy GP,
4) 0,5 m – od lica krawężnika na drodze klasy G i drogach niższych klas.
Wysokość skrajni drogi, powinna być nie mniejsza niż:
1) 4,70m – nad drogą klasy GP, 2) 4,60m – nad drogą klasy G lub Z, 3) 4,50m – nad drogą klasy L lub D.
Słupy z oprawami oświetleniowymi powinny być usytuowane przed przejściem dla pieszych. Przy zastosowaniu układu optycznego PRAWOSTRONNEGO, słupy powinny być zlokalizowane z prawej strony patrząc od strony jadącego pojazdu.
Schematy rozmieszczenia słupów:
Rys. 2.1 Droga jednojezdniowa, układ prawostronny
5/ 10 Rys.2.2 Droga dwujezdniowa, układ prawo i lewostronny
4. PARAMETRY SŁUPÓW
Wymagania stawiane słupom oświetleniowym:
1) zalecana wysokość słupów: h ≥ 5,0 m
2) długość wysięgnika dostosowana do geometrii jezdni i miejsca lokalizacji słupa, 3) minimalna wymagana grubość ścianki słupów metalowych – 4 mm,
4) najlepiej stosować słupy o przekroju okrągłym, stożkowe,
5) możliwość wprowadzenia minimum trzech kabli trzech kabli pięciożyłowych o przekroju o przekroju do 35 mm2 oraz umieszczenia kompletu izolacyjnych złączek kablowych, 6) wyposażenie we wnękę z dostateczną ilością miejsca na połączenie kabli i umieszczenie
odpowiedniej liczby zabezpieczeń,
7) zabezpieczenie wnęk przed dostępem osób postronnych,
8) na słupie musi być umieszczona tabliczka znamionowa z podanym typem słupa, datę produkcji, nazwą producenta oraz tabliczka ostrzegawcza,
9) wszystkie słupy i maszty metalowe muszą być montowane na betonowych fundamentach prefabrykowanych, dobranych odpowiednio do wysokości słupa,
10) metalowe drzwiczki i pokrywy wnęk kablowych słupów muszą być wyposażone w zacisk do przyłączenia przewodu ochronnego,
11) słupy montowane na prefabrykowanym fundamencie betonowym musza przenieść obciążenia wynikające z ciężaru opraw oraz parcia wiatru (na oprawę i wysięgnik) odpowiednio dla lokalnej strefy wiatrowej,
12) wysięgniki stosować o długości i kącie nachylenia względem jezdni zgodnie z obliczeniami fotometrycznymi,
13) wysięgniki dopuszcza się mocowane wierzchołkowo lub bocznie odpowiednio do oprawy i typu słupa oświetleniowego.
6/ 10 5. PARAMETRY KONSTRUKCYJNE I FOTOMETRYCZNE OPRAW OŚWIETLENIA
PRZEJŚĆ DLA PIESZYCH WYKONANYCH W TECHNOLOGII LED
1) oprawy oświetleniowe powinny zapełnić podwójnie asymetryczny rozsył światła – w płaszczyznach C0-C180 oraz C90-C270, dedykowane do oświetlenia przejść dla pieszych . Układ optyczny powinien być dostępny w dwóch wersjach: prawostronnej i lewostronnej.
2) bryła fotometryczna winna być kształtowana za pomocą wielosoczewkowej, płaskiej matrycy LED, każda z soczewek matrycy emituje taką samą krzywą światłości, a całkowity strumień oprawy jest sumą strumieni poszczególnych soczewek,
3) źródła LED winny być dostępne w różnych zakresach temperatur barwowych: ok. 3000K – barwa ciepło-biała, ok. 4000K – barwa neutralna biała i ok. 5000K barwa zimno-biała, dobierane odpowiednio do sytuacji na drodze.
4) utrzymanie wartości strumienia świetlnego nie niej niż 80% po okresie 100 000 godzin świecenia.
5) obudowa oprawy wykonana z odlewu aluminium, klosz oprawy ze szkła hartowanego, współczynnik odporności oprawy na uderzenia minimum IK08.
6) oprawa malowana proszkowo, możliwość wykonania oprawy w każdym dowolnym kolorze z palety barw RAL lub AKZO,
7) elementy mocujące oprawę na słupie lub wysięgniku tj. śruby, podkładki winny być wykonane ze stali nierdzewnej,
8) zapewnienie możliwości regulacji kąta nachylenia oprawy względem jezdni w przypadku montażu oprawy na słupie lub wysięgniku dla opraw typu drogowego,
9) szczelność komory optycznej oprawy minimum IP66, szczelność komory osprzętu minimum IP66,
10) znamionowe napięcie zasilające oprawy: 230V/50Hz, 11) I lub II klasa odporności przeciwpożarowej,
12) ochrona przeciwprzepięciowa w oprawie minimum 10kV,
13) oprawa winna być wyposażona w czujnik termiczny zapobiegający przypadkowemu przegrzaniu,
14) minimalny zakres temperatur pracy: -35oC ≤ T≤ 35 oC,
15) należy zapewnić dostępność danych fotometrycznych opraw, pozwalających na wykonanie obliczeń parametrów oświetleniowych w programie komputerowym
7/ 10 6. OŚWIETLENIE STREFY PRZEJŚCIOWEJ, W TYM PRZYSTANKÓW AUTOBUSOWYCH
Zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dn. 2 marca 1999r. w sprawie warunków jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie między oświetlonym a nieoświetlonym odcinkiem drogi powinna być wykonana strefa przejściowa o zmniejszającym się natężeniu światła i długości nie mniejszej niż 100 m.
W związku z czym w odległości 100m przed i 100m za przejściem dla pieszych należy wykonać strefy oświetlenia przejściowego spełniającego poniższe wymagania:
8/ 10 1) 50 m przed i za przejściem dla pieszych
Parametr Wartość
Luminancja drogi (wartość średnia) ME2 L≥ 0,3 [cd/m2]
Równomierność ogólna Uo≥0,4
Równomierność wzdłużna Ul≥0,7
Przyrost wartości progowej kontrastu TI≤10[%]
Współczynnik otoczenia SR≥0,5
2) 100 m przed i za przejściem dla pieszych
Parametr Wartość
Luminancja drogi (wartość średnia) ME2 L≥ 0,3 [cd/m2]
Równomierność ogólna Uo≥0,35
Równomierność wzdłużna Ul≥0,4
Przyrost wartości progowej kontrastu TI≤15[%]
Oświetlenie strefy przejściowej będzie pełniło również funkcję oświetlenia dojść do przystanków i samych przystanków. Oświetlenie należy wykonać w technologii LED na słupach stalowych stożkowych ocynkowanych lub malowanych proszkowo w każdym dowolnym kolorze z palety barw RAL lub AKZO do uzgodnienia z Zamawiającym na etapie projektowania, oprawami w technologii LED, zgodnie z podanymi poniżej parametrami technicznymi:
1) materiał korpusu – Odlew aluminium malowany proszkowo na kolor z palety RAL lub AKZO [do uzgodnienia z Zamawiającym na etapie projektowania],
2) materiał klosza – Szkło hartowane płaskie,
3) stopień odporności klosza na uderzenia mechaniczne – IK09, 4) szczelność komory optycznej – IP66,
5) szczelność komory elektrycznej – IP66,
6) możliwość montażu na wysięgniku lub słupie o średnicy Ø48-60mm, za pomocą uniwersalnego uchwytu pozwalającego na montaż oprawy zarówno na wysięgniku jak i bezpośrednio na słupie, a także pozwalającego na zmianę kąta nachylenia oprawy w zakresie 0-15°. Uchwyt winien posiadać dodatkowe zabezpieczenie zapobiegające przypadkowemu obróceniu oprawy na wysięgniku, 7) znamionowe napięcie pracy – 230V/50Hz,
8) moc maksymalna uwzględniająca wszystkie straty – zgodnie z obliczeniami, 9) ochrona przed przepięciami – 10kV,
10) układ zasilający umożliwiający sterowanie sygnałem 1-10V lub DALI 11) zasilacz wyposażony w czujnik termiczny zapobiegający przypadkowemu
przegrzaniu oprawy.
12) bryła fotometryczna kształtowana za pomocą wielosoczewkowej, płaskiej matrycy LED. Każda z soczewek matrycy emituje taką samą krzywą światłości, a całkowity strumień oprawy jest sumą strumieni poszczególnych soczewek,
13) moduły LED spełniają wymagania normy PN – EN 62471:2010 „Bezpieczeństwo fotobiologiczne lamp i systemów lampowych”. Potwierdzeniem tego wymogu są raporty z badań w akredytowanym laboratorium,
14) minimalny strumień świetlny źródeł – 5250lm,
9/ 10 15) zakres temperatury barwowej źródeł światła ok. 3000K – barwa ciepło-biała, ok. 4000K – barwa
neutralna biała i ok. 5000K barwa zimno-biała, dobierane odpowiednio do sytuacji na drodze, 16) utrzymanie strumienia świetlnego w czasie: 90% po 100 000h dla układu sterującego
do 500mA, 80% po 100 000h dla układu sterującego powyżej 700mA (zgodnie z IES LM-80 - TM-21)
17) klasa ochronności elektrycznej: I lub II
18) oprawa wyposażona w rozłącznik odłączający napięcie po jej otwarciu
19) oprawa posiada deklarację zgodności WE i certyfikat akredytowanego ośrodka badawczego potwierdzający deklarowane zgodności, np. ENEC
20) wartości wskaźnika udziału światła wysyłanego ku górze (ULOR) zgodne z Rozporządzeniem WE nr 245/2009
21) dane fotometryczne oprawy dobrać na podstawie obliczeń parametrów wykonanych w ogólnodostępnym programie komputerowym,
22) w przypadku zastosowania rozwiązań zamiennych należy dostarczyć źródłowe pliki obliczeniowe,
23) budowa oprawy pozwala na szybką wymianę układu optycznego oraz modułu zasilającego 24) wygląd, styl i wielkość oprawy podobny do rysunków zamieszczonych poniżej
25) sprawność układu optycznego nie mniejsza niż podana poniżej
26) różnica danych fotometrycznych proponowanej oprawy równoważnej nie powinna być większa niż± 5% w stosunku do podanych poniżej:
10/ 10 7. ZASILANIE OŚWIETLENIA
Dla potrzeb zasilania oświetlenia, w miejscu gdzie istnieją możliwości techniczne należy wykonać podłączenie do istniejącej gminnej sieci oświetlenia drogowego. W miejscach gdzie brak możliwości przyłączenia do istniejącej gminnej sieci oświetlenia drogowego należy wykonać podłączenie do sieci elektroenergetycznej nN poprzez nowe układy pomiarowe.
O warunki przyłączeniowe wystąpi Inwestor do właściwego Zakładu Energetycznego na podstawie kompletnego wniosku przygotowanego przez projektanta w trzech egzemplarzach, zgodnie z wytycznymi w umowie o wykonawstwo.
