Katarzyna Parzych
"Religie w dobie pluralizmu i
dialogu", red. Andrzej Wańka,
Szczecin 2004 : [recenzja]
Studia Theologica Varsaviensia 42/2, 224-225
2 2 4 KATARZYNA PARZYCH [ 3 8 ]
Religie w dobie pluralizm u i dialogu, red. A ndrzej W a ń k a, Wydział Teologiczny
U niw ersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2004, ss. 155.
W serii „Studia i R ozpraw y” n r 1 Wydziału Teologicznego U niw ersytetu Szcze cińskiego ukazała się praca zbiorow a Religie w dobie pluralizm u i dialogu pod re dakcją ks. A ndrzeja Wa ń k i . Jest to opracow anie naukow e zagadnień z zakresu religioznawstw a oraz dialogu międzyreligijnego. Publikacja została przedstaw iona do recenzji ks. prof. Stanisławowi R a b i e j o w i . Z aw iera siedem artykułów i bi bliografię na tem at dialogu międzyreligijnego. Pierwszy pt. Racjonalność przeko
nań religijnych, autorstw a ks. Zdzisława K r o p l e w s k i e g o , przedstaw ia analizę
psychologicznych postaw wobec religijności z uw zględnieniem racjonalnego do w odzenia wiary. U kazuje poglądy na tem at racjonalności p rzek o n ań religijnych. W tym celu A u to r przeprow adza dyskusję nad fundam encjonalistycznym i ew iden- cjonalistycznym podejściem do racjonalności p rzekonań religijnych oraz om aw ia teo rię w iarygodności przekonań. N astępnie ukazuje pogląd o b rak u konieczności rozum ow ego udow odnienia p rzekonań religijnych. Przeprow adzone analizy p o zwoliły A utorow i nakreślić dynamiczny m odel racjonalności p rzekonań religij nych, uw zględniający różne postawy w obec religijności. Ks. K rzysztof W o j t k i e - w ic z , w artykule Doświadczenie Boga ja k o postawa dialogu międzyreligijnego. Per
spektywa chiystologiczno-trynitarna, czyni refleksję nad m onoteizm em jak o p o d sta
wą religijności judaizm u, chrześcijaństw a i islam u. O m aw ia różnice i w zajem ne odniesienia pom iędzy trzem a religiami m onoteistycznym i. N astępnie charaktery zuje postaw ę chrześcijan w dialogu międzyreligijnym . O kreśla ją jak o chrystolo giczną i trynitarną. K ładzie tym samym akcent na istotę chrześcijaństw a, o p artą na osobow ej pełni O bjaw ienia Bożego w Jezusie Chrystusie. Ks. Sław om ir B u k a l - s k i, w artykule pt. Psychologiczne aspekty dialogu międzyreligijnego, om aw ia kryte ria i motywy uczestnictw a w dialogu międzyreligijnym. Ks. A ndrzej Wa ń k a , w a r tykule pt. Islam ja k o religia totalna, krótko przedstaw ia doktrynę islam u: teologię i praw o, historię tej religii oraz sytuację islam u w czasach w spółczesnych. U kazuje źródła charakterystycznego dla islam u podporządkow ania w ierze religijnej wszyst kich aspektów życia jej wyznawców. W podsum ow aniu przeprow adza ocenę isla m u w odniesieniu do kultur, z którym i styka się ta religia. Ks. R afał M a r k o w s k i , w artykule pt. Władza islamu a władza Kościoła, om aw ia u rząd kalifa oraz porów nuje w ładzę w islam ie z w ładzą w Kościele. Podstaw ę dla istniejących różnic d o strzega w charyzm atycznym w ymiarze urzędu kościelnego. Ks. W aldem ar C h r o - s t o w s k i , w artykule Chrześcijanie i żydzi w pluralistycznym świecie - wyzwania
i problem y, ocenia możliwości dialogu chrześcijańsko-żydow skiego we w spółcze
snym świecie. Podkreśla trudności w dialogu obu religii, zw iązane z subiektywnym podejściem do wspólnych dośw iadczeń w przeszłości. Podstaw ę ow ocnego dialogu
[ 3 9 ] R E C E N Z JE 2 2 5
dostrzega w prawdzie o faktach i ich uw arunkow aniu historycznym oraz w dobrej woli. E ugeniusz S a k o w i c z , w artykule Dialog międzyreligijny - podstawy i per
spektywy, zajm uje się określeniem dialogu i dialogu m iędzyreligijnego oraz jego
teologicznym i podstaw am i. Przedstaw ia formy dialogu m iędzyreligijnego oraz je go cele i perspektywy. U kazuje naukę K ościoła na tem at dialogu z żydami i m uzuł m anam i. A nalizuje postawy w obec dialogu m iędzyreligijnego, szkicując d ucho wość dialogu, syntetycznie w yrażoną w dekalogu dialogu międzyreligijnego. Każdy artykuł jest opatrzony w literatu rę źródłow ą i przedm iotow ą. Ponadto do całości opracow ania jest dodany wykaz bibliograficzny wybranych publikacji na tem at d ia logu międzyreligijnego, sporządzony przez E. S a k o w i c z a . Z aw iera 187 adresów bibliograficznych m onografii, artykułów i prac zbiorowych autorów polskich i za granicznych.
K siążka jest cennym opracow aniem z zakresu religiologii i teologii dialogu, ze szczególnym akcentem położonym na relacjach między judaizm em , chrześcijań stw em i islam em . Tezy w niej zaw arte są uzasadnione źródłow o oraz w literaturze przedm iotu. A rtykuły stanow ią owoc rzetelnego studium zagadnienia oraz naw ią zują do dośw iadczenia zdobytego w dialogu międzyreligijnym.
Publikacja jest przeznaczona dla polskiego czytelnika, chociaż dobrze byłoby udostępnić ją także czytelnikom spoza granic naszego obszaru językowego. Podej m uje bow iem zagadnienia istotne dla rozw oju św iadom ości religijnej chrześcijan nie tylko w Polsce. Potrzebne jest też upow szechnianie wiedzy o religijności i o w ielkich religiach m onoteistycznych. Poznanie innych religii sprzyja zrozum ie niu, p ojednaniu i rodzi szacunek dla inaczej wierzących. N ieznajom ość różnic doktrynalnych i zasad m oralnych innych religii uniem ożliwia owocny dialog, w którym m a miejsce w spólne dążenie i w zajem na pom oc w osiąganiu celu ludz kiego istnienia, czyli pełni życia w Bogu.
Katarzyna Parzych
H an s O tm ar M e u f f e l s , Kom m unikative Sakramententheologie, „ H e rd e r”, F reiburg - Basel - W ien 1995, ss. 384.
Sakram enty były zawsze przeżyw ane w K ościele jako najbardziej podstaw ow e rzeczywistości wiary chrześcijańskiej i jako takie stawały się zawsze tem atem re fleksji teologicznej. W ychodząc z założenia, że tradycja chrześcijańska m usi być o tw arta zawsze na teraźniejszość i przyszłość, w połączeniu z zawsze dynamicznym i aktualnym odniesieniem jej do miłości Boga, H .O . M e u f f e l s podjął się ko
