UCHWAŁA NR XXI/14/21 RADY MIASTA BIAŁA PODLASKA
z dnia 26 lutego 2021 r.
w sprawie przyjęcia Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Biała Podlaska na lata 2021-2030
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2020 r.
poz. 713, z póżn. zm.), art. 12 pkt 11, art. 92 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 920), art. 16b, art. 17 ust. 1 pkt 1, art. 19 pkt 1 oraz art. 110 ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 1876, z późn. zm. ) Rada Miasta Biała Podlaska uchwala, co następuje:
§ 1.
Przyjmuje się Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Biała Podlaska na lata 2021-2030, w brzmieniu stanowiącym załącznik do uchwały.
§ 2.
Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Biała Podlaska.
§ 3.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Przewodniczący Rady Miasta Biała Podlaska
Bogusław Broniewicz
Strategia Rozwiązy
Problemów Społecznych w Mieście Biała Podlaska
na lata 2021-2030
Biała Podlaska, luty 2021 r.
Załącznik do Uchwały Nr Rady Miasta Biała Podlaska z dnia 26 lutego
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych
Biała Podlaska 2030
2021 r.
Załącznik do Uchwały Nr XXI./14/21 Rady Miasta Biała Podlaska
26 lutego 2021 r.
Spis treści
Wstęp ... 4
RODZIAŁ I. MERYTORYCZNE UZASADNIENIE OPRACOWANIA STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH ... 5
1. Podstawa prawna Strategii ... 5
1.1. Dokumenty europejskie ... 5
1.2. Krajowe dokumenty i regulacje prawne ... 5
1.3. Dokumenty regionalne i lokalne ... 6
RODZIAŁ II. Charakterystyka miasta ... 7
2.1. Położenie ... 7
2.2. Ludność ... 8
2.3. Oświata ... 9
2.4. Kultura, sport i rekreacja ... 11
2.5. Pomoc społeczna ... 22
2.6. Wsparcie osób z niepełnosprawnościami ... 27
2.7. Ochrona i promocja zdrowia ... 31
2.8. Rynek pracy ... 34
ROZDZIAŁ III. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ W MIEŚCIE ... 36
3.1. Diagnoza problemów społecznych w ujęciu działania instytucji pomocy społecznej... 36
3.2. Dominujące przyczyny kwalifikujące do świadczeń z pomocy społecznej ... 38
3.2.1. Ubóstwo... 38
3.2.2. Niepełnosprawność ... 40
3.2.3. Długotrwała lub ciężka choroba ... 41
3.2.4. Bezrobocie ... 42
3.2.5. Uzależnienia ... 45
3.2.6. Bezradność opiekuńczo- wychowawcza ... 48
3.2.7. Przemoc w rodzinie ... 51
3.3. Diagnoza problemów społecznych w ujęciu badań ankietowych mieszkańców miasta Biała Podlaska ... 56
3.3.1. Problemy społeczne występujące na terenie miasta Biała Podlaska ... 57
3.3.2. Ocena sytuacji materialnej - ubóstwo ... 58
3.3.3. Rynek pracy - bezrobocie ... 60
3.3.4. Wykluczenie ze względu na pochodzenie ... 62
3.3.5. Ochrona zdrowia ... 63
3.3.6. Problem uzależnień od alkoholu na terenie miasta Biała Podlaska ... 64
3
3.3.7. Problem uzależnień od papierosów i nikotyny na terenie miasta Biała Podlaska ... 69
3.3.8. Problem uzależnień od substancji psychoaktywnych i narkotyków na terenie miasta Biała Podlaska ... 71
3.3.9. Problem przemocy w rodzinie na terenie miasta Biała Podlaska ... 74
3.3.10. Problem związany z uzależnieniem od hazardu na terenie miasta Biała Podlaska ... 78
3.3.11. Problem związany z cyberprzemocą i uzależnienie od Internetu na terenie miasta Biała Podlaska ... 80
3.4. Problemy dzieci i młodzieży w mieście Biała Podlaska ... 82
3.4.1. Problemy związane ze spożywaniem alkoholu przez uczniów w mieście Biała Podlaska 88 3.4.2. Problemy związane z uzależnieniem od papierosów i nikotyny przez uczniów w mieście Biała Podlaska ... 93
3.4.3. Problemy związane z uzależnieniem od substancji psychoaktywnych i narkotyków przez uczniów w mieście Biała Podlaska... 96
3.4.4. Postawy uczniów miasta Biała Podlaska wobec substancji psychoaktywnych ... 101
3.4.5. Problemy związane z przemocą w szkole w mieście Biała Podlaska ... 104
3.4.6. Problemy związane z cyberprzemocą i uzależnieniem od internetu w mieście Biała Podlaska ... 107
3.4.7. Problemy związane z hazardem występującym wśród dzieci i młodzieży szkolnej w mieście Biała Podlaska ... 115
3.4.8. Diagnoza problemów społecznych w ujęciu badań ankietowych sprzedawców napojów alkoholowych w mieście Biała Podlaska ... 116
3.5. Podsumowanie części diagnostycznej ... 126
3.5.1. Podsumowanie badań ankietowych ... 126
3.5.2. Analiza SWOT ... 131
RODZIAŁ IV. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W MIEŚCIE BIAŁA PODLASKA NA LATA 2021-2030 ... 134
4.1. Misja i prognoza zmian w zakresie objętym strategią ... 134
4.2. Realizacja strategii ... 136
4.2.1. Cele i kierunki działań ... 136
4.2.2. Monitoring i ewaluacja ... 147
4.2.3. Źródła finansowania ... 148
Spis tabel ... 149
Wstęp
Politykę społeczną zazwyczaj definiuje się, jako "działalność państwa, podmiotów samorządowych i pozarządowych organizacji zmierzająca do kształtowania odpowiednich warunków pracy i bytu, pożądanych struktur społecznych oraz stosunków społeczno- kulturowych, w których przy aktywności ludzi będzie możliwe zaspokojenie potrzeb społeczeństwa na poziomie możliwym w danym okresie".1 Definicja ta wskazuje na główny cel polityki społecznej państwa - utrzymywanie rozwoju społecznego i gospodarczego.
Podstawowym dokumentem planistycznym w sferze polityki społecznej na poziomie lokalnym jest Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych. Strategia ta jest dokumentem określającym najważniejsze kierunki interwencji w stosunku do zdiagnozowanych problemów społecznych występujących na terenie miasta i wskazuje priorytetowe kierunki działań oraz wytyczne dla ich realizacji. Opracowanie Strategii jest punktem wyjścia do opracowania szczegółowych programów, których realizacja ma przyczyniać się do rozwiązywania problemów społecznych oraz wyrównania szans społecznych mieszkańców miasta.
Artykuł 17 ust.1 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U.
z 2020 r. poz. 1876 t.j.) nakłada na gminę obowiązek opracowania i realizacji strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka.
Z kolei art. 16b wyżej wymienionej ustawy określa kluczowe elementy, które powinna zawierać strategia rozwiązywania problemów społecznych w mieście. Dokument ten powinien składać się w szczególności z:
1. diagnozy sytuacji społecznej miasta,
2. prognozy zmian w zakresie objętym strategią, 3. określenia:
a) celów strategicznych projektowanych zmian, b) kierunków niezbędnych działań,
c) sposobu realizacji strategii oraz jej ram finansowych, d) wskaźników realizacji działań.
Niniejsza Strategia została opracowana na lata 2021-2030.
1
5
RODZIAŁ I. MERYTORYCZNE UZASADNIENIE OPRACOWANIA STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
1. Podstawa prawna Strategii
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Mieście Biała Podlaska na lata 2021-2030 jest zgodna z dokumentami strategicznymi z zakresu polityki społecznej opracowanymi na poziomie europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym. Poniżej zaprezentowano opis podstawowych dokumentów strategicznych stanowiących podstawę i punkt odniesienia do powstania niniejszej Strategii.
1.1. Dokumenty europejskie
Głównym programem społeczno-gospodarczym Unii Europejskiej jest Strategia Europa 2020. Jest to długookresowy program na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju. Podkreśla się w nim znaczenie współdziałania państw członkowskich na rzecz wychodzenia z kryzysu oraz wdrażania reform, w odpowiedzi na wyzwania związane z globalizacją, starzeniem się społeczeństw oraz rosnącą potrzebą racjonalnego wykorzystywania zasobów. W Strategii Europa 2020 wyodrębniono trzy priorytety:
1) wzrost inteligentny, czyli rozwój oparty na wiedzy i innowacjach,
2) wzrost zrównoważony, czyli transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, efektywnie korzystającej z zasobów i konkurencyjnej,
3) wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu, wspieranie gospodarki charakteryzującej się wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną.
1.2. Krajowe dokumenty i regulacje prawne
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Mieście Biała Podlaska na lata 2021-2030 uwzględnia także zapisy następujących dokumentów krajowych:
Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju - Polska 2030,
Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020,
Krajowa Strategii Rozwoju Regionalnego 2030,
Krajowy Program Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Społecznemu na lata 2021 - 2030,
Narodowy Program Zdrowia na lata 2021 – 2025,
Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2020,
Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2030,
Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego.
Przepisy dotyczące pomocy społecznej,
Przepisy o samorządzie gminnym i powiatowym,
Przepisy o wspieraniu i systemie pieczy zastępczej,
Przepisy i rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
Przepisy dotyczące ochrony zdrowia psychicznego,
Przepisy o przeciwdziałaniu narkomanii,
Przepisy dotyczące wychowania w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi,
Przepisy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie,
Przepisy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
1.3. Dokumenty regionalne i lokalne
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Mieście Biała Podlaska na lata 2021-2030 uwzględnia zapisy dokumentów regionalnych i lokalnych, takich jak:
Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego do roku 2030 roku;
Wojewódzkiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii Województwa Lubelskiego na lata 2021-2024,
Wojewódzkiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Województwa Lubelskiego na lata 2021-2024,
Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie Miasta Biała Podlaska na lata 2021-2025,
Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Miasta Biała Podlaska na 2021 rok,
Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii Miasta Biała Podlaska na lata 2021-2023;
Zintegrowana Strategia Rozwoju Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Biała Podlaska na lata 2015 – 2020 (z perspektywą do 2030 roku).
7
RODZIAŁ II. Charakterystyka Miasta
2.1. Położenie
Biała Podlaska leży nad rzeką Krzną - lewobrzeżnym dopływem Bugu, na pograniczu Podlasia oraz Polesia Lubelskiego. Zajmuje powierzchnię 49 km2. Przez miasto przebiega jeden z ważniejszych transeuropejskich szlaków komunikacyjnych Wschód-Zachód - międzynarodowa trasa E-30 z Madrytu przez Paryż, Berlin, Warszawę do Moskwy.
Równolegle do szlaku drogowego przebiega międzynarodowa magistrala kolejowa E-20 z Paryża przez Berlin, Warszawę, Mińsk, Moskwę do Władywostoku. Biała Podlaska znajduje się w odległości 156 km od Warszawy, 125 km od Lublina oraz 36 km od przejścia granicznego z Białorusią w Terespolu i Koroszczynie.
Rycina 1. Mapa Miasta Biała Podlaska
Biała Podlaska Powiat Bialski
2.2. Ludność
Biała Podlaska2 jest miastem z liczbą mieszkańców wynoszącą 57 170, z czego 52,1% stanowią kobiety, a 47,9% mężczyźni. W latach 2002
zmalała o 1,7%. Średni wiek mieszkańców wynosi 41,4 lat i jest porównywalny do średniego wieku mieszkańców wojewódz
mieszkańców całej Polski.
Biała Podlaska ma dodatni przyrost naturalny wynoszący 13. Odpowiada to przyrostowi naturalnemu 0,23 na 1000 mieszkańców Białej Podlaski. W 2019 roku urodziło się 544 dzieci, w tym 48,2% dziewczynek i 51,8% chłopców. Średnia waga noworodków to 3 372 gramów. Współczynnik dynamiki demograficznej, czyli stosunek liczby urodzeń żywych do liczby zgonów wynosi 1,02 i jest znacznie większy od średniej dla całego kraju.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych na stronie polskawliczbach.pl
Odnosząc się do analizy zaprezentowanych powyżej danych, należy stwierdzić, że dominującą grupę ludności na terenie
Drugą pod względem liczebności gru zaś najmniejszą osoby w wieku przed że ludność zamieszkująca na terenie
2
Biologiczne grupy wieku w Białej
wiek 0
jest miastem z liczbą mieszkańców wynoszącą 57 170, z czego 52,1% stanowią kobiety, a 47,9% mężczyźni. W latach 2002-2019 liczba mieszkańców 1,7%. Średni wiek mieszkańców wynosi 41,4 lat i jest porównywalny do średniego wieku mieszkańców województwa lubelskiego oraz porównywalny do średniego wieku
Biała Podlaska ma dodatni przyrost naturalny wynoszący 13. Odpowiada to przyrostowi naturalnemu 0,23 na 1000 mieszkańców Białej Podlaski. W 2019 roku urodziło tym 48,2% dziewczynek i 51,8% chłopców. Średnia waga noworodków to 372 gramów. Współczynnik dynamiki demograficznej, czyli stosunek liczby urodzeń żywych do liczby zgonów wynosi 1,02 i jest znacznie większy od średniej dla całego kraju.
acowanie własne na podstawie danych zawartych na stronie polskawliczbach.pl
Odnosząc się do analizy zaprezentowanych powyżej danych, należy stwierdzić, że dominującą grupę ludności na terenie miasta stanowią osoby w wieku produkcyjnym.
Drugą pod względem liczebności grupę, stanowią osoby w wieku po
zaś najmniejszą osoby w wieku przedprodukcyjnym. Dane te dość jednoznacznie wskazują, że ludność zamieszkująca na terenie Miasta jest dość młodą społecznością.
15%
68%
17%
Biologiczne grupy wieku w Białej Podlaskiej
wiek 0-14 wiek 15-64 wiek 65 i więcej
jest miastem z liczbą mieszkańców wynoszącą 57 170, z czego 2019 liczba mieszkańców 1,7%. Średni wiek mieszkańców wynosi 41,4 lat i jest porównywalny do średniego twa lubelskiego oraz porównywalny do średniego wieku
Biała Podlaska ma dodatni przyrost naturalny wynoszący 13. Odpowiada to przyrostowi naturalnemu 0,23 na 1000 mieszkańców Białej Podlaski. W 2019 roku urodziło tym 48,2% dziewczynek i 51,8% chłopców. Średnia waga noworodków to 372 gramów. Współczynnik dynamiki demograficznej, czyli stosunek liczby urodzeń żywych do liczby zgonów wynosi 1,02 i jest znacznie większy od średniej dla całego kraju.
acowanie własne na podstawie danych zawartych na stronie polskawliczbach.pl
Odnosząc się do analizy zaprezentowanych powyżej danych, należy stwierdzić, stanowią osoby w wieku produkcyjnym.
pę, stanowią osoby w wieku poprodukcyjnym, produkcyjnym. Dane te dość jednoznacznie wskazują,
młodą społecznością.
9
Tabela 1. Struktura przyrostu naturalnego w mieście w 2019 r.
Urodzenia 544
Zgony 531
Przyrost naturalny 13
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony
Dane przedstawione w powyższej tabeli odnoszą się do struktury przyrostu naturalnego, który w mieście Biała Podlaska na dzień 31.12.2019 r. wynosił 13. W 2019 roku narodziły się 262 dziewczynki oraz 282 chłopców, a także zmarło 269 kobiet oraz 262 mężczyzn.
2.3. Oświata
Gmina Miejska Biała Podlaska w roku szkolnym 2019/2020 prowadziła 49 różnego typu zespołów, szkół i placówek oświatowych umiejscowionych w 19 jednostkach organizacyjnych. W swoich działaniach zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa realizowała zadania gminy i powiatu zapewniając bezpieczne i higieniczne warunki nauki, wychowania i opieki, w tym także umożliwiające stosowanie specjalnej organizacji nauki oraz metod pracy dla dzieci i młodzieży objętej kształceniem specjalnym.
Realizując zadania gminy i powiatu Gmina Miejska Biała Podlaska, jako organ prowadzący szkoły i placówki oświatowe w roku szkolnym 2019/2020 prowadziła następujące jednostki oświatowe:
9 zespołów szkół,
10 przedszkoli,
8 szkół podstawowych, w tym:
1 szkoła specjalna,
6 szkół z oddziałami przedszkolnymi,
1 szkoła z oddziałem przedszkolnym specjalnym,
8 liceów ogólnokształcących, w tym cztery dla dorosłych,
2 technika,
2 szkoły branżowe I stopnia,
1 szkoła przyspasabiająca do pracy,
2 szkoły policealne,
2 centra kształcenia ustawicznego,
1 internat,
1 bursa,
1 poradnia psychologiczno – pedagogiczna,
2 warsztaty szkole.
Ponadto Gmina Miejska Biała Podlaska prowadzi ewidencję szkół i placówek niepublicznych. Jednocześnie realizując obowiązki ustawowe wydawała osobom prawnym oraz fizycznym zezwolenia na założenie publicznych szkół i przedszkoli, a także udzielała dotacji dla tych szkół i placówek.
Na terenie miasta Biała Podlaska w 2019 roku prowadziło działalność oświatową 49 niepublicznych szkół i placówek oświatowych do których uczęszczało łącznie 2 834 uczniów i słuchaczy. Funkcjonowało także 12 niepublicznych przedszkoli, w tym 1 specjalne.
Uczęszczało do nich 887 dzieci, w tym 63 do przedszkola specjalnego. Jednocześnie w Niepublicznej Szkole Podstawowej im. Janusza Korczaka do oddziału przedszkolnego uczęszczało 18 dzieci. Łącznie do szkół i placówek niepublicznych uczęszczało 3 739 dzieci, uczniów i słuchaczy.
Omawiane informacje przedstawia poniżej tabela:
Tabela 2 Dane ogólne dotyczące szkolnictwa publicznego i niepublicznego w mieście Biała Podlaska
Rok szkolny 2019/2020
Liczba uczniów w szkołach publicznych 8 977
Liczba szkół publicznych 16
Liczba przedszkoli samorządowych 10
Liczba dzieci w przedszkolach samorządowych 1 355
Liczba oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych 9 Liczba dzieci w oddziałach przedszkolnych szkół podstawowych 208
Liczba placówek publicznych 5
Liczba uczniów i słuchaczy w szkołach i placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne lub prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego,
w tym:
Liczba dzieci w przedszkolach niepublicznych
Liczba dzieci w oddziałach przedszkolnych niepublicznych szkół podstawowych
3 739
887 18
11
Liczba szkół, przedszkoli i placówek prowadzonych przez osoby fizyczne lub prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego ogółem:,
w tym:
publicznych
niepublicznych
przedszkoli niepublicznych
49
3 34 12
2.4. Kultura, sport i rekreacja
Zadania gminy w zakresie kultury i dziedzictwa narodowego w 2019 roku w Białej Podlaskiej realizowane były przez jednostki organizacyjne takie jak: Bialskie Centrum Kultury im. Bogusława Kaczyńskiego, w strukturach którego znajduje się Galeria Podlaska oraz osiedlowe Kluby Kultury: KK „Scena”, KK „Piast” oraz KK ”Eureka”, Miejska Biblioteka Publiczna (trzy filie), w strukturze której funkcjonują: Biblioteka „Barwna”
- Multimedialna Biblioteka dla Dzieci i Młodzieży oraz Multicentrum, Muzeum Południowego Podlasia z Oddziałem Martyrologiczno-Historycznym, jak również przez Urząd Miasta Biała Podlaska oraz we współpracy z organizacjami pozarządowymi, instytucjami i środowiskami twórczymi.
Bialskie Centrum Kultury im. Bogusława Kaczyńskiego w Białej Podlaskiej
Bialskie Centrum Kultury im. Bogusława Kaczyńskiego jest organizatorem wielu przedsięwzięć kulturalnych oraz wydarzeń artystycznych, jak również systematycznej pracy środowiskowej oraz edukacji kulturalnej prowadzonej dla dzieci, młodzieży, dorosłych oraz środowiska seniorów.
W kilkudziesięciu stałych formach pracy, zajęciach zespołów artystycznych i kół zainteresowań swoje pasje i zdolności rozwija ponad tysiąc osób. Ich dorobek artystyczny prezentowany jest na przeglądach, wystawach, festiwalach i konkursach zarówno miejskich i regionalnych jak również wojewódzkich, ogólnopolskich i międzynarodowych. BCK to instytucja prowadząca działalność społeczno – kulturalną mająca na celu rozpowszechnianie wśród mieszkańców miasta Biała Podlaska szeroko pojętej kultury.
Szczególnie bogato prezentuje się oferta jedenastu amatorskich teatrów BCK, które przygotowują premiery spektakli skierowanych do dzieci, młodzieży i dorosłych. Swój dorobek artystyczny grupy funkcjonujące w Bialskim Centrum Kultury prezentują podczas licznych przeglądów, festiwali, turniejów (w szczególności grupy wokalne, taneczne i grupy
kultywujące literaturę żywego słowa), wystaw oraz konkursów (w szczególności grupy plastyczne) o zasięgu miejskim, regionalnym, wojewódzkim, a także ogólnopolskim czy międzynarodowym.
Przy BCK funkcjonuje siedem kół o tematyce plastycznej, fotograficznej oraz komputerowej w grupach dostosowanych do różnych grup wiekowych.
Bialskie Centrum Kultury prowadzi ponadto trzy zespoły muzyczne, dwa wokalne oraz dwa taneczne. Funkcjonują ponadto koło literackie oraz dziennikarskie.
Inne formy wspierane przez Bialskie Centrum Kultury:
Dział edukacji artystycznej i pracy środowiskowej jest także organizatorem wielu konkursów i przeglądów teatralnych, recytatorskich, wokalnych oraz tanecznych adresowanych do różnych grup wiekowych. Zorganizowano m.in. „Śpiewajmy i grajmy mu”
– II Przegląd jasełek i widowisk bożonarodzeniowych, II Festiwal Piosenki Przedszkolnej, konkurs dla dzieci w wieku przedszkolnym „Malowany Wózek”, Bialskie Spotkania Teatralne, przesłuchania konkursowe „Biało – Czerwona Piosenka”, Przegląd Teatrów Przedszkolnych „PUCHATEK”, konkurs piosenki biesiadnej dla seniorów „Prawy do lewego”, warsztaty dla dzieci „Liściobranie”, konkurs recytatorski dla dzieci
1. Klub Seniora „ Promyk”
2. Klub Seniora „Zacisze”
3. Klub Seniora „Wrzos”
4. Klub Seniora „ Złoty Wiek’
5. Klub Seniora „Wola”
6. Fotoklub Podlaski
7. Zespół Wokalny Klubu Seniora „Maki” – grupa seniorów 8. Zespół Wokalny „ Chłopcy z Wrzosa” – grupa seniorów 9. Chór Męski „Echo Podlasia”
10. Akademia Twórcza Trzeciego Wieku AWF i PSW, TKKF – gimnastyka – grupa seniorów
11. Klub „Puszystych” – grupa dorosła 12. Klub „ Aktywnych” – grupa dorosła 13. Rękodzieło Artystyczne – grupa dorosła
14. Koło osób niepełnosprawnych „Nadzieja” – grupa dorosła 15. Grupa Wokalna „Ale babki z rodzynkami” – grupa dorosła 16. Klub muzyczny seniora
13
„Wierszobranie”, Bialski Karnawał Teatralny, warsztaty bożonarodzeniowe oraz konkursy na kartkę świąteczną i znaczek świąteczny.
Nieodzownym elementem działalności BCK są liczne szkolenia i warsztaty artystyczne, prowadzone nie tylko przez pracowników instytucji, ale również przez wielu wybitnych specjalistów z dziedziny tańca, śpiewu (np. Paulina Grochowska, Krystyna Piotrowska), teatru, sztuk plastycznych czy fotograficznych. Warsztaty i szkolenia odbywają się zarówno w siedzibie instytucji jak i na terenie całego kraju, co potęguje walory poznawcze oraz rozwojowe bialskich artystów.
W okresie ferii zimowych i wakacji dzieci i młodzież może korzystać z szerokiej oferty programowej, bogatej w zajęcia plastyczne, recytatorskie, fotograficzne, taneczne, ruchowe, teatralne, a także zajęcia konstrukcyjne, animacyjne oraz gier planszowych.
Działalność Bialskiego Centrum Kultury, to również organizacja wydarzeń komercyjnych oraz promocja występów artystów profesjonalnych. W 2019 roku zorganizowano 151 wydarzeń artystycznych.
W ramach współpracy i wsparcia lokalnych twórców BCK pomogło w znaczącym stopniu zrealizować wiele projektów autorskich lokalnej społeczności tj. np. święto służby celnej, zloty motocyklowe, imprezy biegowe organizowane przez Biała Biega, jak również imprezy organizowane przez Stowarzyszenie „Wspólny Świat”.
Do podstawowej działalności BCK należy również organizacja działań plenerowych imprez masowych, promujących wizerunek miasta. W wydarzeniach tych brały udział takie gwiazdy polskiej estrady jak: Dawid Kwiatkowski, Andrzej Rybiński, Zespół KOMBII, kabarety: Smile i Grzegorz Halama, a także Orkiestra Wojska Polskiego oraz gwiazdy teatrów operetkowych i muzycznych.
Oprócz wydarzeń artystycznych w roku 2019 zorganizowano 22 wystawy i wernisaże w Galerii Podlaskiej oraz Galerii 1 Piętro Strefa Sztuki. Zaproszeni i miejscowi artyści prezentowali swoje zbiory, popularyzując sztukę współczesną i fotografię. Na szczególną uwagę zasługuje organizacja Parku Sztuki, jako stałej imprezy miasta przygotowywanej w przestrzeni Parku Radziwiłłowskiego z udziałem ogólnopolskiego środowiska
artystycznego. Ponadto w roku 2019 zorganizowano kilkadziesiąt wydarzeń literackich i poetyckich, w tym XXXV edycja Podlaskich Spotkań Literackich i XXXV Ogólnopolski
Konkurs im. J. I. Kraszewskiego.
W struktury Bialskiego Centrum Kultury im. B. Kaczyńskiego pod koniec kwietnia
2019 r. włączone zostało Centrum Informacji Turystycznej i Kulturalnej, koncentrujące się na realizacji funkcji informacyjnej, adresowanej zarówno do odwiedzających turystów, jak i mieszkańców miasta. W ramach swojej działalności Centrum było organizatorem Rajdu Rowerowego szlakiem Józefa Ignacego Kraszewskiego z Białej Podlaskiej do Romanowa.
Wzięło w nim udział ponad 150 osób z Białej Podlaskiej, ościennych miast i gmin oraz Brześcia na Białorusi.
Ważnym elementem w działalności CITiK jest promocja, zarówno cyklicznych, jak i okazjonalnych imprez kulturalnych odbywających się w mieście, dystrybucja informatora kulturalnego cieszącego się dużym zainteresowaniem odwiedzających. W ramach współpracy z Bialskim Centrum Kultury placówka była koordynatorem trzech Jarmarków, tj. – Wielkanocnego, Michałowego oraz Bożonarodzeniowego, którym towarzyszyły prezentacje artystyczne oraz konkursy. Ponadto przygotowywało i prowadziło audycję na antenie Katolickiego Radia Podlasie pt. „Na scenie i estradzie”. Program realizowany był na żywo, w wybrane sobotnie wieczory. Łącznie wyemitowano blisko półtoragodzinny program, podzielony na 10 spotkań, podczas którego prowadzono rozmowy o ciekawych wydarzeniach organizowanych na terenie miasta Biała Podlaska.
Miejska Biblioteka Publiczna w Białej Podlaskiej
Miejska Biblioteka Publiczna to instytucja kultury, której głównym zadaniem jest gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie materiałów bibliotecznych. Dlatego też w 2019 roku do zasobów Miejskiej Biblioteki Publicznej włączono 8 744 egzemplarzy wydawnictw, na które składały się: książki, roczniki, czasopisma i bibliografie, wydawnictwa kartograficzne, publikacje statystyczne, zbiory multimedialne.
W ramach współpracy z regionalistami, stowarzyszeniami, wydawnictwami, redakcjami, jak również drukarniami oraz innymi bibliotekami i instytucjami pozyskiwano, opracowywano i włączano do obiegu czytelniczego różnego rodzaju dokumenty, informacje i materiały o tematyce regionalnej, poszerzając tym samym zasoby regionalne miejskiej biblioteki.
Kontynuowano prace nad konwersją i porządkowaniem bazy głównej – katalogu zbiorów biblioteki. Systematycznie pozyskiwano, do zbiorów działu, dokumenty z życia społecznego bialskich instytucji kultury jak również i osób prywatnych. Kontynuowano pozyskiwanie i przesyłanie do Biblioteki Obwodowej w Brześciu na Białorusi polskich czasopism i innych wydawnictw o charakterze regionalnym.
15
Miejska sieć bibliotek publicznych w 2019 roku oferowała swoim czytelnikom dostęp do 88 tytułów czasopism z prenumeraty bieżącej.
Systematycznie rozwijano zasoby Bialskiej Biblioteki Cyfrowej (BBC), w roku 2019 opublikowano 792 nowe publikacje. Na koniec 2019 r. BBC liczyła 12 486 publikacji.
Od początku swojej działalności biblioteka cyfrowa zarejestrowała 10 700 000 czytelników.
W okresie od stycznia do grudnia 2019 r. korzystano z 134 500 różnych dokumentów.
Odnotowano łącznie około 4 200 000 wejść na stronę Bialskiej Biblioteki Cyfrowej.
Ponadto Dział wiedzy o Regionie pozyskał nieodpłatnie do swoich zbiorów 262 sztuki książek i roczników, ok. 500 egzemplarzy czasopism regionalnych, 33 sztuki materiałów niepublikowanych, a także 125 zestawy fotografii oraz 261 pocztówek.
Miejska Biblioteka Publiczna prowadziła obsługę czytelników przy użyciu zintegrowanego systemu obsługi użytkowników miejskiej sieci bibliotek publicznych w Białej Podlaskiej. W 2019 roku w wypożyczalniach miejskiej sieci bibliotek publicznych zarejestrowano 14 025 stałych czytelników. Odnotowano 126 669 odwiedzin. Wypożyczono 378 811 woluminów. W systemie udostępnień prezencyjnych w placówkach bibliotecznych miejskiej sieci zanotowano łącznie 37 605 odwiedzin, udostępniono ogółem 107 831 jednostek inwentarzowych zbiorów. Zanotowano 6 171 osób korzystających z Internetowych baz danych komputera bibliotecznego oraz udzielono 23 270 informacji.
Miejska Biblioteka Publiczna, w sposób systematyczny i planowy przez cały rok, prowadzi również działalność edukacyjną i pracę upowszechniania kultury. Wszystkie biblioteki należące do miejskiej sieci, biorą udział w przygotowaniu feryjnych ofert zajęć bibliotecznych z książką w roli głównej, wg. szczegółowych programów poszczególnych agend.
Każda z bibliotek w miarę swoich możliwości prowadzi również własną działalność wystawienniczą, przygotowując ekspozycje nowości wydawniczych, wystawki tematyczne, okolicznościowe, czy też wystawy prac dzieci biorących udział w zajęciach bibliotecznych i organizowanych konkursach.
Znacznym zainteresowaniem cieszą się lekcje biblioteczne, wycieczki do biblioteki i inne zajęcia biblioteczne organizowane w ciągu całego roku. W odniesieniu do młodszych kategorii wiekowych realizowano zadania mające na celu zachęcenie do czytania i korzystania z biblioteki, jak również zapoznanie z biblioteką, warsztatem informacyjno – wyszukiwawczym. Prowadzono także promocję zbiorów dziecięcych oraz w uzgodnieniu z nauczycielami „lekcje literackie” poświęcone pisarzom i ich twórczości. W ramach edukacji
realizowano następujące tematy: „Podstawowe zadania współczesnej biblioteki”, „Bialska biblioteka, jako ośrodek wiedzy o południowym Podlasiu” oraz „Warsztat informacyjno – bibliograficzny współczesnej biblioteki”.
Aby zachęcić do czytania najmłodszych, bibliotekarze miejskiej sieci bibliotek publicznych z dużym powodzeniem realizowali również systematyczne zajęcia czytelnicze w siedzibach bialskich przedszkoli i świetlic socjoterapeutycznych, promując wartościową literaturę oraz kształtując nawyki i potrzebę czytania. Ponadto Biblioteka Barwna, przygotowała i zrealizowała ciekawą ofertę zarówno stałych form pracy: Młodzieżowy Dyskusyjny Klub Książki, Awanturniczy Klub Filmowy, Tęczowy Klub Malucha, jak też okolicznościowych i tematycznych zajęć z edukacji czytelniczej i medialnej. Łącznie we wszystkich agendach Miejskiej Biblioteki Publicznej w zajęciach edukacyjnych, warsztatach i imprezach wzięło udział 34 800 osób.
Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej
Muzeum Południowego Podlasia to samorządowa instytucja kultury, która gromadzi, opracowuje i udostępnia muzealia. Na bieżąco w działach merytorycznych Muzeum prowadzi się dokumentowanie zabytków poprzez skanowanie, fotografowanie, katalogowanie, opracowywanie kart ewidencyjnych dóbr kultury. Ponadto dokumentowane są na bieżąco wystawy i wydarzenia organizowane bądź współorganizowane przez placówkę.
Dział Archeologii prowadzi ratownicze i sondażowe badania wykopaliskowe na obiektach archeologicznych zagrożonych zniszczeniem wraz z wykonaniem dokumentacji naukowej z tych badań. W 2019 r. zakończono prace wykopaliskowe wewnątrz wieży bramnej w zespole zamkowym w Białej Podlaskiej, odsłonięto piwnice starszego założenia oraz posadzki ceglanej. Wykonano prace badawcze wewnątrz kaplicy zamkowej – odkrycie miejsca pochówku świętego Jozafata Kuncewicza. Kontynuowano inwentaryzację
powierzchniową stanowisk archeologicznych, znajdujących się w dolinie rzeki Bug wraz z wykonaniem kart naukowych stanowisk archeologicznych odkrytych w wyniku
przeprowadzonych badań i wprowadzeniem ich do krajowej bazy danych. Prowadzono za pomocą LIDAR poszukiwania obiektów o własnej formie krajobrazowej i weryfikację ich w terenie, wraz z wykonaniem pełnej dokumentacji naukowej. Prowadzono nadzory archeologiczne nad pracami budowlanymi na terenie zespołu zamkowego Radziwiłłów w Białej Podlaskiej przy remoncie: amfiteatru, bramy koszarskiej i wieży.
17
Weryfikowano w terenie informacje dotyczące przypadkowych odkryć archeologicznych.
Prowadzono archeologiczne koło naukowe „Fibula”.
Dział Artystyczny prowadził kwerendy w zbiorach własnych oraz zbiorach muzeów i archiwów na terenie Polski i za granicą na potrzeby:
1) wystawy „Skarby nieznane – niezwykły świat ikon Muzeum Południowego Podlasia”,
2) wystawy poświęconej historii Białej Podlaskiej i rodowi Radziwiłłów w Białej Podlaskiej (zakres: meble, malarstwo, ceramika, tkaniny, dokumenty),
3) wystawy „W krainie baśni. Twórczość Janusza Towpika”, 4) wystawy „Teatr i muzyka na dworze Radziwiłłów”.
Dział Etnografii aktualizował raport rozliczeniowy i przygotowywał załączniki niezbędne do rozliczenia projektu „Konserwacja kolekcji B. Albiczuka”. Przygotował wniosek do programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Dziedzictwo Kulturowe, Priorytet: Wspieranie działań muzealnych, Zadanie: „Święte obrazy – obrzędowe ozdoby. Konserwacja dewocjonaliów i pająków ludowych na wystawę stałą”. Przygotował wystawę „Mój świat. Ogrody i pejzaże Bazylego Albiczuka”.
Dział Historii w roku 2019 przygotował wystawę „4 czerwca 1989 roku w Białej Podlaskiej”, a także kwerendy dotyczącą wystawy „34. Pułk Piechoty w Białej Podlaskiej”
i wystawy stałej dotyczącej okresu zaborów i okresu międzywojennego. Aktywnie uczestniczył w konferencji naukowej z okazji 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej
„II wojna światowa na Podlasiu. Przyczyny – Przebieg – Konsekwencje”, poprzez wygłoszenie w dniu 12.09.2019 r. referatu nt. „Referendum ludowe w Białej Podlaskiej – 30 czerwca 1946 r.”
W 2019 roku Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej przygotowało 8 wystaw czasowych.
18 maja 2019 roku odbyła się na terenie Muzeum Południowego Podlasia ogólnopolska akcja pn. Noc Muzeów. Impreza adresowana była do dzieci i rozpoczęła się otwarciem wystawy: „W krainie baśni. Twórczość Janusza Towpika”. W trakcie imprezy prowadzone były działania edukacyjne dla dzieci pod hasłem: „Te, co skaczą i pełzają na Towpika zapraszają”. Przeprowadzono prezentację diaskopu połączoną z projekcją bajek na kliszy, ilustrowanych przez Janusza Towpika. Ponadto prowadzone były zabawy dla dzieci we współpracy z animatorami Smart Kids pt. „Indiańska przygoda”. Wystawiono spektakl pt. „Bajkowy ambaras” przygotowany przez dziecięcą grupą teatralną „Cudaczek”
z Bialskiego Centrum Kultury oraz koncert pt. „Magiczny świat bajek” w wykonaniu „Strefa Dzieci” Ellyah Music. W późnych godzinach wieczornych odbyło się zwiedzanie z przewodnikiem wystawy „W krainie baśni”.
W roku 2019 muzeum przygotowało publikację naukową M. Bienia pt. „Grodziska wczesnośredniowieczne na terenie Południowego Podlasia” – katalog do lubelskiego wydawnictwa konserwatorskiego „Skarby z Przeszłości” oraz osiem artykułów naukowych dotyczących grodzisk wczesnośredniowiecznych.
Dział Naukowo – Oświatowy Muzeum Południowego Podlasia realizował lekcje muzealne połączone z częścią praktyczną, lekcje teoretyczne, prelekcje, odczyty, projekcje filmowe, jak również warsztaty muzealne tematycznie związane z aktualnymi wystawami i muzealnymi kolekcjami zbiorów. Skierowane są do dzieci, młodzieży, seniorów oraz podopiecznych Zakładu Karnego zgodnie z opracowanym harmonogramem zajęć.
Prowadzi współpracę z Warsztatami Terapii Zajęciowej w Białej Podlaskiej i studentami pedagogiki Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej.
W roku 2019 zorganizowano i przeprowadzono sześć konkursów.
Z oferty Muzeum Południowego Podlasia w roku 2019 skorzystało 11 445 osób, w tym:
Noc Muzeów – 920 osób, wystawy czasowe – 5 498 osób i pozostałe oferty muzeum – 5 027 osób.
Inne działania w zakresie kultury
Kulturalny wizerunek miasta buduje się poprzez ofertę spędzenia wolnego czasu dla mieszkańców i turystów. Ważne jest, aby zawierała ona paletę atrakcji organizowanych przez lokalne instytucje kultury. Rozwijająca się oferta i infrastruktura kulturalna w Białej Podlaskiej, min. ukończona rewitalizacja Parku Radziwiłłowskiego, Amfiteatru oraz Muzeum Południowego Podlasia - obok tradycyjnych stałych punktów na turystycznej mapie Białej Podlaskiej, jest magnesem dla stale rosnącej ilości turystów. Dzięki znakomitej i zróżnicowanej letniej ofercie kulturalnej, takiej jak m.in.: Wakacyjne koncerty na placu Wolności, niedzielne poranki z Jogą, Koncerty u Radziwiłłów, Kino Letnie, Festiwal im. B. Kaczyńskiego czy Europejski Festiwal Tradycyjnych Gier i Zabaw - Biała Podlaska zbudowała swoją rozpoznawalność i popularność, przede wszystkim wśród młodego pokolenia.
Corocznie przyznawana jest przez Kapitułę Nagród Bialska Nagrody Kultury im. Anny z Sanguszków Radziwiłłowej, największa nagroda kultury, która daje możliwość
19
zaszczytnego wyróżnienia mieszkańców Białej Podlaskiej za kulturalne dokonania i osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej (Uchwała nr VI/25/15 Rady Miasta Biała
Podlaska z dnia 27 marca 2015 r. , Dz. Urz. Woj. Lubelskiego poz. 1439 w sprawie
ustanowienia oraz szczegółowych warunków i trybu przyznawania nagród za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej i upowszechniania kultury).
Poprzez zróżnicowane wsparcia i inicjatywy, min. jak przyznawanie przez Prezydenta Miasta stypendiów kulturalnych osobom zajmującym się twórczością artystyczną, upowszechnianiem kultury i opieką nad zabytkami (Uchwała nr XXXII/76/17 Rady Miasta Biała Podlaska z dnia 28 września 2017 r. - Dz. Urz. Woj. Lubelskiego poz. 3932- w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania stypendiów osobom zajmującym się twórczością artystyczną, upowszechnianiem kultury i opieką nad zabytkami oraz ich wysokości), młodzi ludzie otrzymują szansę na dalszą edukację oraz możliwość rozwoju swoich talentów i umiejętności artystycznych.
Na podstawie ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1057, z późn. zm.) każdego roku Prezydent Miasta ogłasza konkurs ofert na realizację zadania publicznego, dzięki czemu organizacje pozarządowe oraz inne podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego otrzymują wsparcie na organizację przedsięwzięć, służących promocji dziedzictwa narodowego, tradycji i współpracy międzynarodowej. Mają także możliwość realizacji w Białej Podlaskiej wydarzeń kulturalnych takich jak: festiwale, przeglądy, wystawy, konkursy, warsztaty, plenery, koncerty w tym z udziałem osób niepełnosprawnych oraz promowania twórczości literackiej i wydawnictw regionalnych poprzez wydawanie książek, czasopism społeczno- literackich i innych publikacji o charakterze artystycznym i regionalnym. Przykładem takich inicjatyw jest chociażby „Międzynarodowy Podlasie Jazz Festival” czy „Międzynarodowy Biała Blues Festival”.
Już od ponad 15 lat w Białej Podlaskiej funkcjonuje Młodzieżowa Rada Miasta, powołana na podstawie uchwały nr IV/112/04 Rady Miasta Biała Podlaska z dnia 29 czerwca 2004 r. w sprawie powołania Młodzieżowej Rady Miasta w Białej Podlaskiej oraz nadania jej Statutu, W skład Rady wchodzi grupa młodych ludzi, która pełni rolę reprezentacji bialskiej młodzieży. Dzięki Młodzieżowej Radzie Miasta uczniowie bialskich szkół mają możliwość wyrażania opinii o działaniach organów samorządu terytorialnego w zakresie dotyczącym młodzieży.
SPORT I REKREACJA
Sport i rekreacja stanowią ważną dziedzinę życia mieszkańców Białej Podlaskiej.
Aktywność fizyczna staje się dobrym sposobem na spędzanie wolnego czasu dzieci, młodzieży i dorosłych. Aktywność ruchowa odbywa się w sposób zorganizowany oraz indywidualnie.
Na terenie Białej Podlaskiej w 2019 roku funkcjonowało w formie stowarzyszenia 22 uczniowskie kluby sportowe, 12 klubów sportowych wpisanych do ewidencji prowadzonej
przez Prezydenta Miasta, 2 kluby sportowe i 4 stowarzyszenia kultury fizycznej wpisanych w Krajowym Rejestrze Sądowym oraz 1 klub działający w formie regulaminowej –
nieposiadający osobowości prawnej. Zdecydowana większość prowadzi działalność jednosekcyjną. Jedynie dwa kluby (AZS AWF i MKS „Żak”) prowadzą działalność wielosekcyjną.
Zajęcia sportowe odbywały się przede wszystkim w oparciu o bazę sportową szkół.
Ponadto do dyspozycji mieszkańców udostępniono boisko piłkarskie ze sztuczną trawą, kort tenisowy przy ul. Marszałka J. Piłsudskiego 38, kompleks boisk piłkarskich przy ul. Zdanowskiego, otwarte boiska przy ul. Wyzwolenia, Witosa oraz wielofunkcyjne boisko wybudowane w ramach Budżetu Obywatelskiego przy ul. Janowskiej.
Baza sportowa i rekreacyjna
Lokalizacja Istniejący rodzaj obiektu
Szkoła Podstawowa nr 2 w ZSO nr 4 ul. Akademicka 8
Sala gimnastyczna 24x12;
Sala zastępcza 11x9;
Boisko piłkarskie 60x30 - sztuczna trawa.
Szkoła Podstawowa nr 3 ul. Sportowa 7
Hala sportowa 44x36;
Sala gimnastyczna 18x11;
Boisko asfaltowe.
Szkoła Podstawowa nr 4 ul. Moniuszki 36
Sala gimnastyczna 22x11;
Boisko wielofunkcyjne ze sztuczną trawą.
Zespół Szkół
z Oddziałami Integracyjnymi ul. Sidorska 30
Hala sportowa 42x22;
Sala gimnastyczna 18x11;
Boisko wielofunkcyjne ze sztuczną nawierzchnią – wyłączone z użytkowania do czasu remontu.
Społeczna Szkoła Podstawowa ul. Langiewicza 44
Boiska trawiaste
Zespół Szkół
ul. Zygmunta Augusta 2
Hala sportowa 42x22;
Boisko piłkarskie;
Bieżnia szutrowa 332m;
Boiska „Orlik 2012”;
Zimą lodowisko;
Sale zastępcze – 3.
Zespół Szkół Zawodowych Nr 1 ul. Piłsudskiego 36
Sala gimnastyczna 27x15.
Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 2 ul. Leszczynowa 16
Sala gimnastyczna 36x18;
Sala gimnastyczna 18x9;
21
bieżnia szutrowa 333m;
Boisko piłkarskie;
Boiska asfaltowe;
Boiska „Orlik 2012”;
Zimą lodowisko.
Zespół Szkół Zawodowych nr 3 ul. Narutowicza 41
Sala gimnastyczna 30x18;
Boiska Orlik 2012.
I Liceum Ogólnokształcące ul. Kraszewskiego 1
Sala gimnastyczna 36x18;
Boisko wielofunkcyjne o sztucznej nawierzchni;
Boisko trawiaste;
Pływalnia kryta.
IV LO w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4 ul. Akademicka 8
Hala sportowa 44x24;
Boisko trawiaste i asfaltowe.
Zespół Szkół Zawodowych Nr 2 ul. Brzeska 71
Sala gimnastyczna 24x12;
Boisko trawiaste i asfaltowe;
Bieżnia ok. 250m;
Ścianka wspinaczkowa.
Zespół Szkół ZDZ ul. Jana Pawła II 97
Sala gimnastyczna 30x17.
UKS „TOP-54”
(boiska miejskie przy ul. Zdanowskiego)
5 boisk piłkarskich.
Zakład Gospodarki Lokalowej
(stadion miejski ul. Marszałka J. Piłsudskiego 38
boisko piłkarskie ze sztuczną trawą;
2 korty tenisowe.
Miasto Tereny rekreacyjne w dolinie Krzny , Park Radziwiłłowski i Zofii Las, ścieżki rowerowe,
boiska Witosa, Wyzwolenia, Janowska, elementy siłowni napowietrznej obok bazaru przy al. 1000-lecia.
W 2019 r. Miasto wspierało organizację szkolenia sportowego, organizację imprez sportowych i rekreacyjnych oraz przygotowanie obiektów sportowych do organizacji imprez w ramach ogłoszonego otwartego konkursu ofert.
Przekazano w ramach dotacji kwotę 110 000 zł. AP „TOP-54” na przygotowanie boisk piłkarskich przy ul. Zdanowskiego do organizacji imprez sportowych. Wydatkowano również kwotę 3 949 zł. na koszenie otwartych boisk piłkarskich przy ul. Witosa i Wyzwolenia.
W ramach dotacji przekazano kwotę 1 212 818,40 zł. uczniowskim klubom sportowym i klubom sportowym na wsparcie realizacji zadań z zakresu kultury fizycznej pn:
wpieranie szkolenia i współzawodnictwa sportowego w różnych kategoriach wiekowych oraz wspieranie udziału i organizacji imprez sportowych, w tym z udziałem osób niepełnosprawnych. Ponadto w ramach realizacji zadań statutowych poniesiono koszty związane zakupem pucharów/ nagród na organizowane imprezy sportowe pod patronatem Prezydenta Miasta Biała Podlaska, stroje sportowe do programu SMOK, wpisowe na bieg Tropem Wilczym na ogólną kwotę 18 055,32 zł.
Miasto wspierało również wyróżniających się osiągnieciami sportowymi zawodników i ich trenerów. Prezydent Miasta w 2019 r. przyznał 19 zawodnikom stypendia sportowe na kwotę 76 000 zł. oraz 6 trenerom nagrody pieniężne na ogólną kwotę 9 000 zł. Stypendia sportowe zostały przyznane medalistom mistrzostw Polski w różnych kategoriach wiekowych oraz reprezentantom kraju w mistrzostwach Europy i Świata.
Wspólnie z polskimi związkami sportowymi realizowane są w ramach zajęć pozalekcyjnych programy wspierające rozwój młodych sportowców i popularyzację poszczególnych dyscyplin sportowych:
SMOK – Szkolny Młodzieżowy Ośrodek Koszykówki,
AMO – Akademia Młodych Orłów w piłce nożnej,
SOS – Siatkarski Ośrodek Szkolny,
LDK – Lekkoatletyka Dla Każdego,
OSzwPR – Ośrodek Szkolenia w Piłce Ręcznej.
W ramach działań w Systemie Sportu Młodzieżowego miasto zostało sklasyfikowane na 5 miejscu w Województwie Lubelskim w klasyfikacji powiatów.
Na uwagę zasługuje szczególna działalność Bialskiego Szkolnego Związku Sportowego, który organizuje imprezy dla dzieci i młodzieży wszystkich bialskich szkół w ramach Igrzysk Dzieci, Igrzysk Młodzieży Szkolnej oraz Licealiady. Zawody organizowane są na szczeblu miasta, rejonu oraz wojewódzkim w kilkudziesięciu dyscyplinach sportowych przez cały rok szkolny. W imprezach tych bierze udział ponad 20 tys. uczestników.
2.5. Pomoc społeczna
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Białej Podlaskiej pełni zarówno funkcję ośrodka pomocy społecznej, jak i powiatowego centrum pomocy rodzinie.
W związku z tym realizuje zadania wynikające z:
ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej;
ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Celem działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej jest:
pomoc rodzinom i osobom w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie same pokonać;
23
przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu;
wsparcie rodzin we właściwym wypełnianiu ich funkcji i zadań; pomoc osobom niepełnosprawnym; pomoc dzieciom pozbawionym opieki i wychowania.
Rodziny objęte pomocą społeczną
Prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje:
osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony;
cudzoziemcom w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej;
cudzoziemcom na podstawie zgody na pobyt tolerowany;
obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Pomoc społeczna udzielania jest ze względu na trudne sytuacje życiowe. Artykuł 7 ustawy o pomocy społecznej wymienia najczęstsze powody ich powstawania:
ubóstwo;
sieroctwo;
bezdomność;
bezrobocie;
niepełnosprawność;
długotrwała lub ciężka choroba;
przemoc w rodzinie;
potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi;
potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
bezradność w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą;
trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
alkoholizm lub narkomania;
zdarzenie losowe i sytuacja kryzysowa;
klęska żywiołowa lub ekologiczna.
Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, zgodnie z art. 8 ustawy o pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom, których miesięczny dochód nie przekracza ustawowego kryterium dochodowego, które od października 2018 r. wynosi:
- dla osoby samotnie gospodarującej – 701,00 zł;
- dla gospodarstw domowych wieloosobowych – 528,00 zł na osobę w rodzinie,
przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów (przesłanki dysfunkcyjnej) określonych w ustawie o pomocy społecznej.
Pomoc społeczna polega w szczególności na:
przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń;
realizowaniu pracy socjalnej;
prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej;
analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z zakresu pomocy społecznej;
realizacji zadań wynikających z rozpoznanych potrzeb społecznych;
rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.
Przyznawanie świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji administracyjnej. Wyjątek stanowią: udzielenie świadczenia w postaci interwencji kryzysowej, pracy socjalnej, poradnictwa, uczestnictwa w zajęciach klubu samopomocy, skierowania do noclegowni bądź ogrzewalni, a także przyznawanie biletu kredytowanego.
Podstawą do wydania decyzji administracyjnej jest wywiad środowiskowy wraz z niezbędną dokumentacją.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Białej Podlaskiej realizuje również zadania zlecone przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej samorządowi z zakresu ustalenia prawa do świadczeń i ich wypłaty osobom uprawnionym, tj. :
zasiłków rodzinnych oraz dodatków do zasiłków rodzinnych;
25
świadczeń pielęgnacyjnych;
jednorazowych zapomóg z tytułu urodzenia dziecka;
świadczeń rodzicielskich;
jednorazowych świadczeń w wysokości 4 000,00 zł „za życiem”;
świadczeń z funduszu alimentacyjnego;
świadczeń wychowawczych;
opłacanie składek na ubezpieczenia zdrowotne za osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy i zasiłek dla opiekuna;
Ośrodek ponadto prowadzi postępowania wobec dłużników alimentacyjnych.
Realizując zapisy ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych oraz ustawy z 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne Ośrodek wypłaca osobom uprawnionym dodatek mieszkaniowy oraz zryczałtowany dodatek energetyczny.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje również wypłatę zasiłków szkolnych i stypendiów szkolnych. Zasadniczym celem tej formy pomocy materialnej o charakterze socjalnym jest zmniejszenie różnic w dostępie do edukacji i umożliwienie pokonywania barier dostępu do edukacji wynikających z trudnej sytuacji materialnej uczniów.
Środki na wypłatę tych świadczeń pochodzą z budżetu państwa i budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
W MOPS realizowane są ponadto programy rządowe tj.:
1. „Dobry start”, który jest komponentem kompleksowej i długofalowej polityki rodzinnej.
Świadczenie to wypłacane jest w wysokości 300 zł i przysługuje jednorazowo w związku z rozpoczęciem roku szkolnego;
2. Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej;
3. Opieka wytchnieniowa;
4. „Wspieraj seniora”.
Programy współfinansowane ze środków funduszy europejskich:
1. Projekt pn. „Mój dom – kompleksowy program wsparcia wychodzenia z bezdomności w oparciu o wzorzec włoski.”
2. Projekt pn. „Centrum Wsparcia Rodziny i Usług Społecznych dla mieszkańców Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Biała Podlaska.”
3. Projekt pn. „Włącz się! Kompleksowe działania aktywizacji i integracji społeczno - zawodowej w mieście Biała Podlaska”;
4. Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa 2014-2020 współfinansowany z Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebujący.
Z racji pełnionej przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej funkcji powiatowego centrum pomocy rodzinie Ośrodek realizuje dodatkowo:
zadania w oparciu o przepisy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, a w szczególności:
dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych;
dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów;
dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych;
likwidacja barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych;
dofinansowanie kosztów działania warsztatów terapii zajęciowej;
realizacja pilotażowego programu ,,Aktywny samorząd”, którego głównym jest wyeliminowanie lub zmniejszenie barier ograniczających uczestnictwo beneficjentów pomocy w życiu społecznym, zawodowym i w dostępie do edukacji;
zadania w oparciu o przepisy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w szczególności:
organizacja i koordynowanie rodzinnej pieczy zastępczej;
realizacja świadczeń dla rodzin zastępczych;
pomoc dla osób usamodzielnianych i kontynuujących naukę;
przygotowywanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej
szkolenia dla rodzin zastępczych
promocja rodzicielstwa zastępczego
27
Przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Białej Podlaskiej funkcjonuje Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Białej Podlaskiej, powołany Zarządzeniem Prezydenta Miasta Biała Podlaska Nr 8/2002 z dnia 31 lipca 2002 r.
Realizuje on zadania z zakresu administracji rządowej jako organ pierwszej instancji w zakresie orzekania o niepełnosprawności i stopnia niepełnosprawności. Obszarem działań Zespół obejmuje miasto Biała Podlaska i powiat bialski.
Skład Zespołu stanowią: przewodniczący, sekretarz, 12 lekarzy (o specjalizacji w zakresie: pediatrii, kardiologii, okulistyki, otolaryngologii, psychiatrii, neurologii, rehabilitacji medycznej, medycyny rodzinnej, chorób wewnętrznych), 4 psychologów, 7 pedagogów, 7 doradców zawodowych, 6 pracowników socjalnych.
Przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Białej Podlaskiej funkcjonuje ponadto Miejski Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Białej Podlaskiej. Został on powołany zgodnie z art. 9a ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1390 z późn. zm.), Zarządzeniem Nr 201/19 Prezydenta Miasta Biała Podlaska z dnia 31 października 2019 r. na kadencję w latach 2019-2023. W skład Zespołu wchodzi 12 przedstawicieli instytucji i organizacji działających na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
2.6. Wsparcie osób z niepełnosprawnościami
Dokładne ustalenie liczby osób niepełnosprawnych w powiązaniu z cechami demograficznymi miasta jest niemożliwe. Trudności wynikają z braku uniwersalnych narzędzi pomiaru zjawiska niepełnosprawności, rejestru i aktualizacji danych statystycznych.
Ponadto wynika to z braku możliwości technicznych do wygenerowania z systemów danych dotyczących jedynie mieszkańców Białej Podlaskiej.
Ogólnopolskie dane o osobach niepełnosprawnych pozyskiwane są głównie w wielu badaniach statystycznych.
Największym badaniem, w którym zbierane są informacje o osobach niepełnosprawnych są spisy powszechne. Ostatni, Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań z 2011 roku, został przeprowadzony metodą mieszaną, tj. przy wykorzystaniu administracyjnych źródeł danych (rejestrów i systemów informacyjnych) oraz danych pozyskanych bezpośrednio od ludności w ramach badania reprezentacyjnego.
Większość danych w NSP 2011 (w tym dotyczących tematyki niepełnosprawności) była pozyskiwana w badaniu reprezentacyjnym przeprowadzonym na 20% próbie wylosowanych mieszkań (w skali kraju) i na zasadzie dobrowolności. Podejście takie ogranicza dostępność danych na niższych poziomach podziału terytorialnego.
Przedstawiciel Prezydenta Miasta Biała Podlaska ds. Osób z Niepełnosprawnościami 13 stycznia 2020 r. Prezydent Miasta powołał pierwszego w historii Białej Podlaskiej Przedstawiciela Prezydenta ds. Osób z Niepełnosprawnościami.
Do zakresu obowiązków Przedstawiciela należy:
1. Planowanie, koordynowanie, wspieranie oraz realizacja celów operacyjnych podejmowanych na rzecz środowiska osób z niepełnosprawnościami zawartych w Programie Działań na Rzecz Osób z Niepełnosprawnościami na lata 2019-2025
„Biała Podlaska - miasto bez barier”.
2. Inicjowanie i opracowywanie innych programów dotyczących rehabilitacji zawodowej i społecznej osób z niepełnosprawnościami przy współpracy Urzędu Miasta Biała Podlaska, jednostek organizacyjnych Miasta oraz innych instytucji i organizacji pozarządowych zajmujących się sprawami osób z niepełnosprawnościami.
3. Współpraca z Miejską Społeczną Radą do Spraw Osób Niepełnosprawnych.
4. Przedstawianie Prezydentowi Miasta propozycji rozwiązań dotyczących dostosowania budynków, przestrzeni i komunikacji publicznej do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
5. Inicjowanie, koordynowanie i nadzór nad działaniami w zakresie organizowanych kampanii społecznych, konferencji na rzecz środowiska osób z niepełnosprawnościami.
6. Współpraca z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Białej Podlaskiej, z przedstawicielami administracji rządowej, jednostkami samorządu terytorialnego, organizacjami pozarządowymi w zakresie problematyki dotyczącej środowiska osób z niepełnosprawnościami.
7. Promowanie pozytywnego wizerunku osób z niepełnosprawnościami.
8. Wdrażanie innowacyjnych rozwiązań dotyczących osób z niepełnosprawnościami.
9. Edukacja społeczeństwa, w tym dzieci i młodzieży szkolnej na temat niepełnosprawności i pokonywania barier.
29
10. Tworzenie systemu społecznego mentoringu dla osób z niepełnosprawnościami.
11. Udział w rozwiązywaniu społecznych problemów mieszkańców z niepełnosprawnościami zgłaszanych do jednostki.
12. Analizowanie potrzeb osób z niepełnosprawnościami w zakresie:
a. poprawy infrastruktury przestrzennej i komunikacyjnej Miasta, b. możliwości i łatwości dostępu do obiektów użyteczności publicznej,
c. pomocy w życiu społecznym i zawodowym osób z niepełnosprawnościami (zgodnie z ich oczekiwaniami, kwalifikacjami, wykształceniem i możliwościami),
d. zapobiegania wykluczeniu społecznemu osób z niepełnosprawnościami,
e. rehabilitacji i udzielania informacji o ulgach i uprawnieniach osób z niepełnosprawnościami,
f. wolontariatu i asystentury na rzecz osób z niepełnosprawnościami,
g. promowania osiągnięć w nauce, kulturze i w sporcie osób z niepełnosprawnościami.
Rehabilitacja społeczna i zawodowa
Rehabilitacja społeczna ma na celu umożliwienie osobom z niepełnosprawnościami uczestnictwo w życiu społecznym. Jest realizowana przede wszystkim poprzez wyrabianie zaradności osobistej i pobudzenie aktywności społecznej osoby z niepełnosprawnością, wyrabianie umiejętności samodzielnego pełnienia ról społecznych, likwidację barier w szczególności architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych, w komunikowaniu się i dostępie do informacji oraz kształtowanie w społeczeństwie właściwych postaw i zachowań sprzyjających integracji z osobami niepełnosprawnymi.
Rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i pośrednictwa pracy.
Zatrudnienie osób niepełnosprawnych ma miejsce w zakładach pracy chronionej i na otwartym rynku pracy.
Do podstawowych form aktywności wspomagającej proces rehabilitacji zawodowej o społecznej osób niepełnosprawnych zalicza się uczestnictwo tych osób w warsztatach terapii zajęciowej i turnusach rehabilitacyjnych.
Warsztaty Terapii Zajęciowej
Warsztat Terapii Zajęciowej jest placówką pobytu dziennego realizująca zadania zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej. Uczestnikami warsztatów są osoby niepełnosprawne, które ukończyły 18 lat, mają orzeczony znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności i posiadają wskazania do uczestnictwa w terapii zajęciowej zawarte w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności.
Zajęcia prowadzone w warsztacie zmierzają do ogólnego rozwoju oraz poprawy sprawności każdego z uczestników, niezbędnych do możliwie niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia w środowisku.
W Białej Podlaskiej funkcjonują dwa warsztaty terapii zajęciowej:
Warsztat Terapii Zajęciowej przy Spółdzielni Inwalidów ELREMET, istnieje od 1 września 1994 r., obejmujący terapią 37 niepełnosprawnych osób,
Warsztat Terapii Zajęciowej przy Ośrodku Caritas Diecezji Siedleckiej. Funkcjonuje od 27 grudnia 2007 r. i obejmuje terapią 35 osób niepełnosprawnych.
Środowiskowe Domy Samopomocy
Środowiskowy Dom Samopomocy Typ C w Białej Podlaskiej przy ul. Brzeskiej 36 A jest jednostką organizacyjną Gminy Miejskiej Biała Podlaska powołaną uchwałą Nr XXXII/83/17 Rady Miasta Biała Podlaska z dnia 28 września 2017 r. w celu wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej określonych w ustawie o pomocy społecznej. Jest to Ośrodek wsparcia dysponujący 30 miejscami dziennego pobytu, łączna liczba uczestników w 2020 r. wynosiła 35 osób. Zapewnia wsparcie społeczne osobom wykazującym inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych.
Celem działalności Środowiskowego Domu Samopomocy typ C w Białej Podlaskiej jest osiągnięcie przez osoby z zaburzeniami psychicznymi umiejętności jak najbardziej samodzielnego pełnienia ról życiowych i społecznych oraz stałego wzrostu poziomu ich funkcjonowania, przy jednoczesnym umożliwieniu pozostawania w naturalnym środowisku zamieszkania. Cel ten realizowany jest między innymi poprzez świadczenie usług w ramach indywidualnych lub zespołowych treningów umiejętności społecznych, terapii zajęciowej, wsparcia psychologicznego, aktywizacji ruchowej, pomocy w dostępie do niezbędnych świadczeń zdrowotnych i załatwianiu spraw urzędowych oraz zajęć edukacyjnych.
Prowadzona terapia zajęciowa i rehabilitacja wpłynęły na poprawę w zakresie uspołecznienia uczestników, wzmocniły ich umiejętności życiowe. Dzięki prowadzonym zajęciom zostały
