Rok akademicki: 2015/2016 Kod: DIS-2-234-IK-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska
Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: Inżynieria komunalna Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 2 Strona www:
Osoba odpowiedzialna: dr inż. Bergier Tomasz (tbergier@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: dr inż. Bergier Tomasz (tbergier@agh.edu.pl)
Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi
Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza
M_W001 ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę
niezbędną do zrozumienia problemów środowiskowych
związanych z gospodarką wodną i ściekową, a także sposobów ich rozwiązywania
IS2A_W05 Kolokwium
M_W002 rozumie powiązania pomiędzy gospodarką wodno-ściekową a innymi gałęziami gospodarki komunalnej na poziomie lokalnym; ma
uporządkowaną wiedzę dotyczącą technologii proekologicznych w zakresie gospodarki wodnej i ściekowej, a także ich interakcji z innymi
aspektami gospodarki komunalnej
IS2A_W06, IS2A_W09
Kolokwium
Umiejętności
M_U001 potrafi zastosować narzędzia komputerowego modelowania do
określenia wpływu rozwiązania technicznego na środowisko, potrafi interpretować wyniki i wykorzystać je do optymalizacji gospodarki wodno-ściekowym na poziomie lokalnym; potrafi określić ich wpływ na aspekty środowiskowe, społeczne i ekonomiczne rozwoju lokalnego
IS2A_U09, IS2A_U13, IS2A_U16
Projekt, Sprawozdanie
M_U002 potrafi ocenić przydatność i możliwość wykorzystania nowych osiągnięć (technik i technologii) w gospodarce wodno-ściekowej, potrafi dobrać i zaprojektować rozwiązania odpowiednie do lokalnych uwarunkowań
IS2A_U15
Kompetencje społeczne
M_K001 ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne
aspekty i skutki działalności inżynierskiej, w tym jej
wpływu na środowisko i społeczeństwo, a także związanej z tym odpowiedzialności za
podejmowane decyzje; wykazuje
postawę proekologiczną; rozumie potrzebę włączania interesariuszy w planowanie gospodarki komunalnej
IS2A_K02 Projekt, Sprawozdanie
Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć
Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi
Forma zajęć
Wykład Ćwiczenia audytoryjne Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia projektowe Konwersatori um Zajęcia seminaryjne Zajęcia praktyczne Zajęcia terenowe Zajęcia warsztatowe Inne E-learning Wiedza
M_W001 ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę
niezbędną do zrozumienia problemów środowiskowych związanych z gospodarką wodną i ściekową, a także sposobów ich rozwiązywania
+ - - - -
M_W002 rozumie powiązania pomiędzy gospodarką wodno-ściekową a innymi gałęziami
gospodarki komunalnej na poziomie lokalnym; ma uporządkowaną wiedzę dotyczącą technologii proekologicznych w zakresie gospodarki wodnej i
ściekowej, a także ich
interakcji z innymi aspektami gospodarki komunalnej
+ - - - -
Umiejętności
M_U001 potrafi zastosować narzędzia komputerowego modelowania do
określenia wpływu
rozwiązania technicznego na środowisko, potrafi
interpretować wyniki i wykorzystać je do optymalizacji gospodarki wodno-ściekowym na poziomie lokalnym; potrafi określić ich wpływ na aspekty środowiskowe, społeczne i ekonomiczne rozwoju lokalnego
- - - + - - - -
M_U002 potrafi ocenić przydatność i możliwość wykorzystania nowych osiągnięć (technik i technologii) w gospodarce wodno-ściekowej, potrafi dobrać i zaprojektować rozwiązania odpowiednie do lokalnych uwarunkowań
- - - + - - - -
Kompetencje społeczne
M_K001 ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko i społeczeństwo, a także związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje;
wykazuje
postawę proekologiczną;
rozumie potrzebę włączania interesariuszy w planowanie gospodarki komunalnej
- - - + - - - -
Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć)
Wykład
Zrównoważona gospodarka wodna - wprowadzenie
Zrównoważona gospodarka wodna. Zarządzanie wodą w Polsce i przepisy prawne, ze szczególnym naciskiem na zobowiązania administracji samorządowej w tym zakresie.
Celowe związki gmin. Instytucje i organizacje odpowiedzialne za gospodarkę wodno- ściekową w Polsce, ich kompetencje, wpływ na zarządzanie na poziomie administracji lokalnej.
Zintegrowane zarządzanie gminą (IMS)
Wytyczne i koncepcje Unii Europejskiej wprowadzania zasad zrównoważonego rozwoju w zarządzaniu gospodarką komunalną. Wykorzystania rozwiązań i technik gospodarki wodno-ściekowej dla produkcji energii, poprawy gospodarki odpadami komunalnymi, zwiększania atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej gminy. Poprawa efektywności ekonomicznej lokalnej gospodarki komunalnej, zwiększanie samodzielności lokalnej społeczności, tworzenie ‘zielonych’ miejsc pracy, partnerstwa publiczno-prywatne.
Partycypacyjne planowanie gospodarki wodno-ściekowej
Mapowanie interesariuszy. Planowanie ich udziału w planowaniu i podejmowaniu decyzji z zakresu gospodarki wodno-ściekowej w gminie: informowanie, konsultacje, włączanie w procesy decyzyjne. Przepisy prawne, rozwiązania organizacyjno-
administracyjne, dobre praktyki.
Gospodarowanie wodami deszczowymi a zapobieganie powodziom
Zjawisko powodzi miejskich. Zmiany w użytkowaniu terenu na skutek urbanizacji, uszczelnianie powierzchni. Dyrektywa powodziowa. Metody odprowadzania i
zagospodarowania wód deszczowych. Metody zmniejszania spływu powierzchniowego, zwiększania lokalnej retencji, połączone ze zwiększeniem bioróżnorodności.
Techniki zrównoważonej gospodarki wodno-ściekowej w gminie
Oczyszczanie ścieków z rozproszonej zabudowy, poprawa efektywności oczyszczalni konwencjonalnych i zmniejszania ich uciążliwości, niekonwencjonalne rozwiązania kanalizacji.
Planowanie odzysku wody i biogenów w gminie
Planowanie odzysku wody i biogenów w gminie – rozwiązania komunalne oraz dla małych i średnich przedsiębiorstw. Zamknięte obiegi wody, ponowne wykorzystanie ścieków do celów o mniejszych wymaganiach jakościowych, zapobieganie eutrofizacji wód powierzchniowych i Bałtyku, poprawa lokalnych stosunków wodnych, wpływ na centralne oczyszczalnie ścieków komunalnych.
Zintegrowane zrównoważone zarządzanie zlewnią
Zrównoważone zarządzanie zlewnią, integrowanie wymogów ochrony środowiska przed ściekami z zaopatrzeniem w wodę, poprawą bioróżnorodności, ochroną
krajobrazu. Modelowanie komputerowe krążenia wody w zlewni oraz zmian jej jakości, wyznaczanie obszarów o strategicznym znaczeniu dla zasobów wód podziemnych i powierzchniowych.
Ćwiczenia projektowe
Analiza ekonomiczna
Ekonomiczna analiza porównawcza różnych opcji rozwiązania problemu ścieków komunalnych w gminie. Wykonanie studium wykonalności dla inwestycji ściekowej.
Analiza wielokryterialna
Wielokryterialna analiza wpływu rozważanych rozwiązań gospodarki ściekowej na środowisko naturalne, lokalną gospodarkę, jakość życia mieszkańców, itp.
Partycypacja społeczna
Planowanie i prowadzenie procesu partycypacyjnego podejmowania decyzji w zakresie rozwiązania problemów gospodarki ściekowej w gminie. Piramida ISIS.
Modelowanie obiegu wody w zlewni
Tworzenie komputerowego modelu zlewni za pomocą pakietu JetSet, modelowanie ilości i jakości wód powierzchniowych i podziemnych, określanie spływów
powierzchniowych, migracji zanieczyszczeń w warstwie wodonośnej. Wyznaczanie obszarów ochronnych dla zbiornika wód powierzchniowych.
Techniki zrównoważonej gospodarki wodnej
Tworzenie systemu ekologii przemysłowej dla wybranej gminy, zmniejszenie zużycia wody, recykling wody i biogenów, optymalizacja gospodarki komunalnej.
Gospodarowanie wodami deszczowymi
Zagospodarowanie ścieków deszczowych dla wybranego obiektu. Określenie ilości
ścieków deszczowych, dobór i lokalizacja urządzeń do oczyszczania i retencjonowania
wody deszczowej.
Komputerowa optymalizacja lokalnej gospodarki wodno-ściekowej
Modyfikacja lokalnej gospodarki ściekowej w celu efektywniejszego zaopatrzenia mieszkańców w wodę do spożycia. Wykorzystanie modelu QUAL2 do określania optymalnych ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych do rzeki.
Sposób obliczania oceny końcowej
Ocena końcowa będzie średnią ważoną z oceny z kolokwium zaliczeniowego z wykładów (30%) oraz ze średniej z ocen z projektów (70%)
Wymagania wstępne i dodatkowe
Nie podano wymagań wstępnych lub dodatkowych.
Zalecana literatura i pomoce naukowe
1. Bodik I., Ridderstolpe P., Zrównoważona sanitacja w Europie Środkowej i Wschodniej: wychodząc naprzeciw potrzebom małych i średnich osiedli ludzkich, Global Water Partnership Central and Eastern Europe, Bratysława 2008.
2. Suligowski, Z., Tuszyńska, A. (2008), Alternatywna kanalizacja, [w:] Vademecum dla przedsiębiorców (red. Suligowski Z.), Partnerstwo Budujmy Razem, Wrocław 2008.
3. Gudelis-Taraszkiewicz K., Suligowski Z., Alternatywne zagospodarowanie wód opadowych, [w:]
Vademecum dla przedsiębiorców (red. Suligowski Z.), Partnerstwo Budujmy Razem, Wrocław 2008.
4. Bergier T., Dobre praktyki zintegrowanej gospodarki komunalnej w Szwecji. Zrównoważony Rozwój — Zastosowania, nr 2, 2011.
5. Lenartsson M., Ridderstolpe P., Wskazówki dla stosowania systemów wykorzystujących ścieki w domkach jednorodzinnych, Coalition Clean Baltic, Polski Klub Ekologiczny, Uppsala 2002.
6. Przegląd istotnych problemów gospodarki wodnej w zlewni pilotowej górna Wisła. RZGW Gliwice, Kraków 2005.
Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu
1. Woda w mieście (red. Bergier T., Kronenberg J., Wagner I.). Zrównoważony Rozwój – Zastosowania, 5, 2014.
2. Bergier T., Gospodarka komunalna, [w:] Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce (red. J.
Kronenberg, T. Bergier), Fundacja Sendzimira, Kraków 2010.
3. Bergier T., Czech A., Czupryński P., Łopata A., Wachniew P., Wojtal J.: Roślinne oczyszczalnie ścieków:
przewodnik dla gmin. Natural Systems, Kraków 2004.
4. Partycypacyjne planowanie gospodarki ściekowej w Dziewinie (red. Damurski J., Bergier T., Liszka M.). Centrum Rozwiązań Systemowych, Wrocław 2007.
Informacje dodatkowe
Brak
Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS)
Forma aktywności studenta Obciążenie
studenta
Udział w wykładach 14 godz
Udział w ćwiczeniach projektowych 14 godz
Samodzielne studiowanie tematyki zajęć 7 godz
Przygotowanie sprawozdania, pracy pisemnej, prezentacji, itp. 10 godz
Dodatkowe godziny kontaktowe z nauczycielem 8 godz
Sumaryczne obciążenie pracą studenta 53 godz
Punkty ECTS za moduł 2 ECTS
