Edward Skrętowicz
Głosy czytelników
Palestra 7/7-8(67-68), 96-98
1963
96 E d w a r d S k r ę t o w i c z N r 7— 8 (67— 68)
części p o w s ta ły c h w w y n ik u n ie f o r m a ln e g o p o d z ia łu fiz y c z n e g o , k tó r e s ą p r z e d m io te m z a s ie d z e n ia . J e ż e li s ą d w p o s ta n o w ie n iu m ó w ił o z a s ie d z e n iu u d z ia łó w , to j e s t to n ie ś c isło ść . C h o d z i w ię c t u t a j o r ó ż n e p r z e d m io ty w ła s n o ś c i. K to ś, k to m a u d z ia ł w e w s p ó ln e j n ie r u c h o m o ś c i, m o ż e s ię s ta ć w ła ś c ic ie le m o z n a c z o n e j części t e j n ie r u c h o m o ś c i (czy n a w e t c a łe j n ie r u c h o m o ś c i) n a p o d s ta w ie o rz e c z e n ia są.- d o w e g o (n p . p r z y z n ie s ie n iu w s p ó łw ła s n o ś c i, p r z y d z ia le s p a d k u , r e a l iz a c j i r o s z c z e n ia z a r t . 73 § 2 p r . rz .) l u b a d m in is tr a c y jn e g o (s c a le n ie , w y m ia n a g r u n tó w Itp.), a lb o te ż w d ro d z e z a s ie d z e n ia . W t e n o s t a tn i sp o só b w ie le p ie r w o tn y c h w s p ó łw ła s n o ś c i u le g a lik w id a c ji.
A r y k u ł 99 p r . rz . s ta n o w ią c y , że ro s z c z e n ie o z n ie s ie n ie w sp ó łw ła s n o ś c i n ie p o d le g a p r z e d a w n ie n iu , m o ż e m ieć z a s to s o w a n ie ty lk o d o p ó ty , d o p ó k i w s p ó łw ła s n o ść is tn ie je . Z c h w ilą g d y p r z e s ta j e o n a is tn ie ć (m. in . n a s k u t e k z a s ie d z e n ia o z n a c z o n y c h części n ie r u c h o m o ś c i w m ie js c e d a w n y c h u d z ia łó w ), ro s z c z e n ie to s t a je s ię b e z p rz e d m io to w e . S y tu a c j a t a j e s t p o d o b n a d o te j, j a k ą p r z e w id u je a r t . 58 p r. rz., w m y ś l k tó re g o r o s z c z e n ia w y n ik a ją c e z w ła s n o ś c i n ie u le g a ją p r z e d a w n ie n iu (o d n o s i się to ró w n ie ż d o u d z ia łó w w n ie ru c h o m o ś c i). R ó w n ie ż te n p r z e p is d z ia ł a ty lk o t a k d ł u go, d o p ó k i i s tn i e je n ie r u c h o m o ś ć w z n a c z e n iu p r a w n y m o r a z d o p ó k i o s o b a t r z e cia n ie n a b ę d z ie w ła s n o ś c i t e j n ie r u c h o m o ś c i m . in . p rz e z z a sie d z e n ie .
S T E F A N B R E Y E R
4 * Ł O S V C Z Y T E L H I i K Ö W
I
EDWARD SKRĘTOW ICZ
Czy można stosować przepis art. 3311 k.p.k. przy kradzieżach leśnych z art. 5 § 4 ustawy a 18.VI.1959 r. o odpowiedzialności karnej za przestępstwa przeciw własności społecznej (Dz. U. Nr 36, poz. 228). 1. Z m ia n y d o k o n a n e n o w e lą z d n ia 27 lis to p a d a 1961 r. w s p r a w ie p r z y z n a n ia s ą d o w i p r a w a do o r z e k a n i a z u r z ę d u o o d s z k o d o w a n iu c y w iln y m s ta n o w ią n o v u m w n a s z y m u s ta w o d a w s tw ie k a r n y m , ch o c ia ż w in n y c h s y s te m a c h in s ty t u c ja t a z n a n a ju ż j e s t o d d a w n a *. P o m ija ją c te o r e ty c z n e ro z w a ż a n ia , k tó r e n ie z a w s z e id ą w p a r z e z p r a k t y k ą s ą d o w ą , c h c ę p o ru s z y ć k w e s ię m o ż liw o śc i s to s o w a n ia § 1 a r t 3311 k .p .k . p r z y k r a d z ie ż a c h le ś n y c h z a r t . 5 § 4 w s p o m n ia n e j w n a g łó w k u u s ta w y z 18.V I.1959 r . C e le m m o ic h u w a g n ie j e s t b y n a jm n ie j u s iło w a n ie ro z w ią z a n ia te g o z a g a d n ie n ia . C h o d z i m i r a c z e j o p rz e d s ta w ie n ie w ą tp liw o ś c i, k tó r e w y m a g a ją w ła ś c iw e g o r o z i S z c z e g ó ło w o p r o b l e m tein o m ó w i o n y z o s t a ł p r z e z w . D a s z k i e w i c z a w a r t y k u l e p t . : Z a s ą d z e n i e o d s z k o d o w a n i a z u r z ę d u ( „ P a l e s t r a ” n r 9/1962, s t r . 41 i n a s t . ) o r a z p r z e z S . W a l t o s i a w a r t y k u l e p t . : Z a s ą d z e n i e z u r z ę d u o d s z k o d o w a n i a w p r o c e s i e k a r n y m ( P I P n r 9/1962, s t r . 605 1 n a s t .
N r 7— 8 (67— 68) A rt. 33H k .p .k . a k ra d zie że leśn e 97 s trz y g n ię c ia w o b e c n ie je d n o lite j w ty m w z g lę d z ie p r a k t y k i w s ą d a c h p o w ia to w y c h . N ie z a le ż n ie o d p o g lą d ó w n ie o g ra n ic z a ją c y c h w z a s a d z ie m o ż liw o śc i s to s o w a n ia p r z e p is u a r t . 3311 k .p .k . p r z y s k a z a n iu z a z a g a rn ię c ie m ie n ia s p o łe c z n e g o 2, m o ż n a się s p o tk a ć z p o g lą d e m , k tó r y p r z y k r a d z ie ż a c h le ś n y c h w y łą c z a s to s o w a n ie te g o p r z e p i s u 3. N a le ż y t u ta k ż e w s p o m n ie ć o p o g lą d z ie k o m p ro m is o w y m , w e d łu g k tó r e g o z a s to s o w a n ie p r z e p is u § 1 a r t. 3311 k .p .k . p r z y k r a d z ie ż a c h le ś n y c h m o ż e n a s tą p ić je d y n ie w ó w c z a s, k ie d y m a m y d o c z y n ie n ia ze s z k o d ą m a j ą tk o w ą p o le g a ją c ą — n ie z a le ż n ie o d u ib y tk u czegoś w m a j ą t k u p o s z k o d o w a n e g o — n a u d a r e m n ie n iu k o rz y ś c i, j a k i e j p o s z k o d o w a n y m ó g ł się sp o d z ie w a ć , g d y b y m u s z k o d y n ie w y rz ą d z o n o (lu - c r u m cessa n s). T e n o s t a t n i p o g lą d w y d a je m i się n a jb a r d z ie j t r a f n y i p rz e k o n y w a ją c y . C h o c ia ż tr u d n o p rz e w id z ie ć , ja k i e s ta n o w is k o w ty m w z g lę d z ie z a jm ie S ą d N a jw y ż s z y , c h c ia łb y m — p o d z ie la ją c te n p o g lą d — p r z e d s ta w ić n ie k tó re a r g u m e n ty p r z e m a w ia ją c e za ty m w ła ś n ie ro z w ią z a n ie m .
O tó ż p r z y k ra d z ie ż a c h le ś n y c h c zęsto s p o ty k a m y się z ta k im i w y p a d k a m i, że s p r a w c y p r z e s tę p s tw a , d o k o n u ją c lu b p rz e w o ż ą c ju ż w y r ą b a n e d rz e w o , p o w o d u ją je d n o c z e ś n ie w p o z o s ta ły m d r z e w o s ta n ie p o w a ż n e sz k o d y . N a jła tw ie js z a d o w y o b r a ż e n ia je s t t a k a s y tu a c ja , k ie d y ś c ię te d rz e w o w r a z z k o n a r a m i j e s t p r z e c ią g a n e p rz e z s z k ó łk ę le ś n ą , w k tó r e j n a s k u t e k te g o z o s ta je c a łk o w ic ie lu b częścio w o z n is z c z o n y n a p e w n e j p o w ie r z c h n i m ło d y d rz e w o s ta n . P o d o b n ie b ę d z ie ró w n ie ż w te d y , g d y s p r a w c a w y r ą b u je i z a g a r n ia d rz e w o o c h a r a k t e r z e z a b y tk o w y m (tzw . p o m n ik p rz y ro d y ). W o b u w y p a d k a c h z w ro t p o d w ó jn e j w a r to ś c i n ie w y r ó w n a n a w e t w czę śc i s z k o d y , tj. u tr a c o n e g o zysiku. S z k o d a t a b ę d z ie t u k il k a k r o t n ie w y ż sz a o d w a r to ś c i z a g a r n ię te g o d rz e w a . P o d z ie la ją c z a te m s ta n o w is k o S ą d u N a jw y ż s z e g o w y ra ż o n e w IV części U c h w a ły C a łe j I z b y K a r n e j a z a w ie r a ją c e W y ty c z n e w y m ia r u s p r a w ie d liw o ś c i i p r a k t y k i s ą d o w e j (O S N 37/62), że c h a r a k t e r o b o w ią z k u o k re ś lo n e g o w § 4 a r t . 5 u s ta w y z 18.VI.1959 r . p o z. 228 j e s t m ie s z a n y , g d y ż z a w ie r a z a ró w n o e le m e n ty k a r n e , j a k i p ie r w i a s tk i o d s z k o d o w a w c z e — n a le ż a ło b y s tw ie rd z ić (id ą c d a le j k o n s e k w e n tn ie z a ty m i W y ty c z n y m i), że w w y p a d k u , k ie d y p o d w ó jn a w a r to ś ć z a g a r n ię te g o d r z e w a n ie p o k r y w a c a ło ś c i s z k o d y w y rz ą d z o n e j p r z e s tę p s tw e m , o d s z k o d o w a n ia w części p rz e w y ż s z a ją c e j p o d w ó jn ą w a rto ś ć d r z e w a m o ż n a d o c h o d z ić w d ro d z e p o w ó d z tw a
c y w iln e g o .
T e n s t a n z m ie n ił się częścio w o z c h w ilą w e jś c ia w ż y c ie a r t . 3311 k .p .k ., k ie d y sąd z u r z ę d u n a p o d s ta w ie u ja w n io n y c h w s p r a w ie m a te r ia łó w z a s ą d z a n a rzecz n a d le ś n ic tw a o d s z k o d o w a n ie p ie n ię ż n e . i j . B a f i a w a r t y k u l e p t . : Z m i a n a p r z e p i s ó w p o s t ę p o w a n i a k a r n e g o w s k a z a ł n a z a s t o s o w a n i e a r t . 331i k . p .k . p r z y s k a z a n i u z a r t . 5 u s ta iw y z 18.VI.1959 r . („ N o w e P r a w o ” n r 3/1962. s t r . 316). » B . K o c h w s w o i m a r t y k u l e p t . : N o w a f o r m a p r o c e s u a d h e z y j n e g o ( „ P a l e s t r a ” n r 9/1962, s t r . 62) w s p o m n i a ł t y l k o , ż e p r z e p i s a r t . 3311 k . p .k . p r z y k r a d z i e ż a c h l e ś n y c h n i e m o ż e m i e ć z a s t o s o w a n i a , p o n i e w a ż o b o w i ą z e k z w r o t u p o d w ó j n e j w a r t o ś c i z a g a r n i ę t e g o d r z e w a w s k a z u j e n a p e n a l n y c h a r a k t e r p r z e p i s u a r t . 5 § 4 u s t a w y z 1959 r . J e s t t o m . z d . m a ł o p r z e k o n y w a j ą c e , g d y ż n i e t y l k o p e n a l n y c h a r a k t e r p r z e p i s u § 4 a r t . 5 w y ż e j w y m i e n i o n e j u s a t w y , a l e p r z e d e w s z y s t k i m c h a r a k t e r o d s z k o d o w a w c z y t e g o p r z e p i s u (c z ę ś ć IV W y t y c z n y c h w y m . s p r a w l e d l . — O S N 37/62) s t a n o w i t u i s t o t n ą p r z e s z k o d ę d o z a s ą d z e n i a o d s z k o d o w a n i a z u r z ę d u w t r y b i e a r t . 3311 k . p .k . 7 — P a l e s t r a
88 E d w a r d S k r ę t o w i c z N r 7—6 (67—68) T a k a w y d a je się b y ć i n t e n c ja u s ta w o d a w c y , k tó r y n ie w y łą c z y ł s to s o w a n ia p r z e p is u a r t . 3311 k .p .k . p r z y k r a d z ie ż a c h le ś n y c h , s k o ro w y ra ź n i© o ty m n ie p o w ie d z ia ł. N ie o z n a c z a to je d n a k , że p r z e p is te n n a le ż y s to s o w a ć w k a ż d y m w y p ad k iu z a g a r n ię c ia d r z e w a z la s u p a ń s tw o w e g o z p o m in ię c ie m z a s a d p o p r z e d n io p r z y t o c z o n y c h 4. S to s o w a n ie w ię c a r t . 3311 k .p .k . w k a ż d y m w y p a d k u , a p rz e d e w s z y s tk im w w y p a d k u , g d y z w r o t p o d w ó jn e j w a r to ś c i z a g a rn ię te g o d r z e w a p o k r y w a p o w s ta łą ty m z a g a rn ię c ie m szjcodę, k o lid o w a ło b y z z a s a d a m i w y r a ż o n y m i w p r z e p i s ie § 4 a r t . 5 u s t a w y z d n ia 18.VI.1959 r . p o z . 228 o r a z z c z ę śc ią IV W y ty c z n y c h (O S N 37/62), w e d łu g k tó r y c h c h a r a k t e r o d s z k o d o w a w c z y in s ty t u c ji z w a n e j p o w s z e c h n ie n a w ią z k ą p o w o d u je u t r a t ę d o c h o d z e n ia szk o d y , p o w s ta łe j w s k u te k te g o z a g a rn ię c ia , w p r o c esie c y w iln y m lu b w p o s tę p o w a n iu a d h e z y jn y m .
2. J a k s łu s z n ie p o d n o s i W . D a s z k ie w ic z 5, z teg o , że sąd z a s ą d z a o d s z k o d o w a n ie b e z p o w ó d z tw a a d h e z y jn e g o , n ie w y n ik a je sz c z e , że w to k u p ro c e s u o s k a r ż o n y n ie m o ż e u s to s u n k o w a ć s i ę d o k w e s ti i c y w iln o p r a w n y c h p rz y s to s o w a n iu a r t . 3311 k . p . k . 8 P o w in n o s ię n a w e t p rz y ją ć , ż e o s k a r ż o n y m o ż e się b ro n ić i w y k a z y w a ć , iż n ie o d p o w ia d a o n c y w iln ie b ą d ź ż e o d p o w ie d z ia ln o ś ć je g o je s t m n ie js z a .
O s k a rż o n y , b r o n ią c się p r z y s k a z y w a n iu go z a z a g a rn ię c ie d r z e w a z la s u p a ń stw o w e g o , m o ż e b ą d ź p o d w a ż a ć o p in ię b ie g łe g o co d o p o w s ta łe j szk o d y , b ą d ź te ż d o m a g a ć się p r z e p r o w a d z e n ia (czy d o p u sz c z e n ia ) d o w o d u z n o w e j o p in ii b ie g łe g o .
O c zy w iście, o d o p u s z c z e n iu czy te ż n ie p r z e p r o w a d z e n iu ta k ie g o d o w o d u d e c y d u je sąd , m a j ą c n a u w a d z e c a ło k s z ta ł t o k o lic z n o śc i u ja w n io n y c h w to k u p rz e w o d u są d o w e g o 7.
C h o d zi t u o w y p a d k i, g d y r z e c z y w iś c ie w z e b r a n y m m a t e r i a le b ę d ą is tn ia ły w ą t p liw o ś c i i s p r z e c z n o ś c i co d o w y d a n ia o rz e c z e n ia w t r y b ie a r t . 3311 k .p .k ., p r z y czym w y ja ś n i a n ie ty c h w ą tp liw o ś c i m o ż e p rz e d łu ż y ć p ro c e s k a r n y . W y d a je m i się, że w w y p a d k u , g d y s ą d d o s tr z e g a p e w n e b r a k i w z e b r a n y m m a te r ia le d o w o d o w y m , a u z u p e łn ie n ie go m o że n a s t ą p ić w o k r e s ie p ó ź n ie js z y m (np. za 3—5 ty g o d n i), p o w in ie n — m a ją c n a u w a d z e z a s a d y p ro c e s u k a rn e g o , a p r z e d e w s z y s tk im z a s a d ę b e z p o ś r e d n io ś c i i cią g ło śc i r o z p r a w y — o d s tą p ić od w y d a n ia o rz e c z e n ia w m y ś l a r t . 3311 k .p .k ., n a to m ia s t n ie o d r a c z a ć r o z p r a w y lu b k il k a k r o t n ie je j p rz e r y w a ć * .
D o b rz e z d a ję so b ie s p r a w ę z w a g i, j a k ą s ta n o w i o c h r o n a m ie n ia sp o łe c z n e g o , je d n a k ż e n ie w y d a je m i się u z a s a d n io n e , b y e le m e n ty w y c h o w a w c z e (p r e w e n c ja ogfódna i szc z e g ó ln a ) w p ro c e s ie k a r n y m m ia ły u le c czy c h o c ia ż b y u s tą p ić c z ęścio w o n a rz e c z p ie r w ia s tk ó w o d s z k o d o w a w c z y c h w y s tę p u ją c y c h u b o c z n ie w ty m p r o c e sie (p rz y a r t . 3311 k.p .k .). 4 M a r g i n e s o w o w y p a d a w s p o m n i e ć , ż e g d y s p r a w c ó w z a g a r n i ę c i a j e s t w i ę c e j n iż j e d e n , t o o d s z k o d o w a n i e p i e n i ę ż n e z a r t . 3311 k . p .k . n a l e ż y z a s ą d z i ć o d w s z y s t k i c h s o l i d a r n i e , c h y b a ż e u d o w o d n i ą o n i n a r o z p r a w i e , kito i w j a k i m s t o p n i u p r z y c z y n i ł s ię d o w y w o ł a n i a s z k o d y . P o d s t a w ą p r a w m ą s o l i d a r n e g o z a s ą d z e n i a j e s t m . z d . § 1 a r t . 137 k .z . o r a z z a s a d y p r o c e s u c y w i l n e g o . 5 W . D a s z k i e w i c z : o p . c i t ., s t r . 49. « Z o b . u c h w a ł ę S .N . z 25.X .1962 r . V I K o 31/62 (,. P r a w o i Ż y c i e ” z d n i a 6.1.1963 r . , n r 1/1963), z k t ó r e g o w y n i k a , ż e p r z y w y d a n i u o r z e c z e n i a w t r y b i e a r t . 33U k . p .k . m o ż n a s t o s o w a ć p o s i ł k o w o z a s a d y p r o c e s u c y w i l n e g o , j e ż e l i n i e s ą o n e s p r z e c z n e z z a s a d a m i p r o c e s u k a r n e g o . 7 Z o b . w s p o m n i a n ą w y ż e j u c h w a ł ę S .N . z d n i a 25.X.1962 r . ( „ P r a w o 1 Ż y c i e ” z d n i a 6.1.1963 r.) . » Z a t y m w y d a j e s i ę p r z e m a w i a ć t a k ż e p r z e p i s § 3 a r t . 3311 k . p .k . , k t ó r y o s ł a b i a j a k g d y b y p r z e p i s § 1 t e g o a r t y k u ł u 1 t y m s a m y m w s k a z u j e n a o s t r o ż n e p o s ł u g i w a n i e s i ę i n s t y t u c j ą z a s ą d z e n i a o d s z k o d o w a n i a z u r z ę d u .
