Nowe prawo o adopcji we Francji : [recenzja artykułu Pierre'a Raynauda

J. R.

Nowe prawo o adopcji we Francji :

[recenzja artykułu Pierre’a Raynauda

opublikowanego w "Recueil Dalloz",

1963, nr 21]

Palestra 7/9(69), 77-78

№ 9 (69) Z a g r a n ic z n a p ra s a p r a w n ic z a ₇₇

W p row adzenie obu pow yższych reżym ów m a duże znaczenie p rak ty c zn e . P o ­ zw ala ono sk a za n y m na pro w ad zen ie n o rm aln eg o życia o raz n a n ie p rz e rw a n e w y k o n y w a n ie p rac y zaw odow ej. A chodzi tu o dość znaczną liczbę skazanych. W 1955 r. 80% orzeczonych w B elgii k a r p o zbaw ienia w olności nie p rze k ra cza ło o k re su 6 m iesięcy (w ty m 27% — 1 m iesiąca, a 46% — 3 m iesięcy).

Z aw ieszan ie w y k o n an ia ty c h k a r nie w y d a je się p o lity k ą praw id ło w ą. G rz y w ­ n a rów n ież ich nie zastąpi. E k sp e ry m e n t p o d ję ty w B elgii sta w ia sobie za cel p raw id ło w e rozw iązanie tego problem u. S tan o w i on e ta p m o d e rn izac ji k a r po­ zb a w ie n ia w olności.

D olna g ra n ic a w ie ku p rzy o d p o w ie d z ia ln o ś c i k a rn e j

je s t p ro b lem em szczególnie żywo d y sk u to w a n y m , i to od 25 la t, w A nglii. I n te ­ re su ją c e n a te n te m a t w iadom ości o p rzeb ieg u i w y n ik ach te j d y sk u sji p u b lik u je „The B ritish J o u r n a l of C rim inology” z m a ja 1963 r.

Od w ielu la t w ystęp o w an o w A nglii z p o stu la te m u sta le n ia dolnej g ran ic y w ie ­ k u przy odpow iedzialności k a rn e j m łodocianych — w zorem in n y c h u sta w o d aw stw p a ń s tw eu ro p e jsk ic h — na la t 13 lu b 14. P o w stały w w y n ik u te j d y sk u sji tzw.

In g le b y R ep o rt z 1960 r . zalecił u sta le n ie te j g ra n ic y n a la t 12.

W r. 1962 rz ą d zap ro p o n o w ał u sta le n ie (dotychczas ściśle nie o k reślonej) g ran ic y tego w iek u n a la t 10 w fo rm ie znow elizow ania ustaw y o dzieciach i m łodzieży

(the C h ild reu a n d Y o u n g P ersons Bill). L ad y W oatton u zy sk ała je d n a k ż e sukces

w Izbie L ordów , k tó ra w iększością 1 głosu p o stan o w iła podnieść tę g ra n ic ę do la t 12. W sty c zn iu 1963 r. Izba L ordów ponow nie p rze d y sk u to w ała te n pro b lem i u ch w a liła u sta lić g ran ic ę tego w iek u na la t 10. U ch w ała ta w y w o łała je d n a k liczne głosy sprzeciw u.

Bez m a ła czterdzieści la t tem u, w p ro jek c ie u sta w y z 1924 r. proponow ano u sta le n ie g ran ic y w iek u p rzy odpow iedzialności k a rn e j n a 10 lat. P rz y obecnym s ta n ie p o stę p o w an ia w tej m a te rii — kończy sw e uw agi au to r om aw ianego s p r a ­ w o zd an ia — m ożna oczekiw ać, że g ra n ic a 12 la t zostanie p rz y ję ta w b ry ty jsk im u sta w o d aw stw ie dopiero pod koniec naszego stulecia.

N o w e p ra w o o a d o p c ji w e Francji

N a p o d sta w ie u sta w y no 63—215 z 1 m a rc a 1963 r. przep ro w ad zo n o isto tn ą r e fo rm ę p ra w a fra n cu sk ieg o w sp raw ie adopcji. P o dstaw ow e je j założenia o m a­ w ia n a ła m ac h „R ecueil D alloz” (nr 21 z 29.V.1963 r.) prof. P ie r re R a y n a u d. W z a k resie p rze słan e k w a ru n k u ją c y c h zaw iązanie sto su n k u przysposobienia no- -wa u sta w a:

1) z je d n e j stro n y zm ierza do zapobieżenia zbyt pochopnem u, pośpiesznem u o rze k an iu p rzysposobienia —■ przez w p ro w a d ze n ie pew nego o kresu, w ciągu k tó reg o dziecko p rze b y w a w dom u i pod opieką osób, k tó re chcą je p rzy - s,posobić (itziw. delai de rucueil),

2) z d ru g iej zaś w p ro w a d za przepisy, k tó ry c h celem je s t u ła tw ien ie p rzy sp o ­ sobienia przez zezw olenie sędziem u, n a o rzeczenie tego p rzy sp o so b ien ia p o

-78 Z a g r a n ic z n a p ra s a p r a w n ic z a _{Nr 9 (69)}

m im o sp rze ciw u rodziców dziecka, jeżeli u zn a te n sprzeciw za b ezpod­ staw n y .

A d 1). A rty k u ł 343 k o d ek su cyw ilnego w now ym b rzm ien iu stan o w i, że „p rz y ­ sposobienie m a ło le tn ic h , k tó rz y n ie ukończyli 16 la t, n ie m oże być orzeczone, je śli dziecko n ie p rze b y w a ło w o g n isk u dom ow ym (foyer) p rzy sp o sa b ia jąc eg o lu b p rzy sp o sa b ia ją c y c h p rzez 6 m iesięcy ”.

U sta w a m o d y fik u je w p ew n y m za k resie ta k ż e p rzepisy u sta w y o ro d zin ie i pom ocy społecznej, p rz e w id u ją c śro d k i zm ierza ją ce do w zm ocnienia i rozszerze­ n ia p rze d w stęp n y c h b a d a ń prow ad zo n y ch p rze d orzeczeniem przysposobienia. S łu żb a pom ocy społecznej dzieciom m oże z w ła sn e j in ic ja ty w y lu b n a żą d a n ie s ą d u d ostarczyć p ro k u ra to ro w i R e p u b lik i w sze lk ic h in fo rm a c ji dotyczących je j podopiecznych. In fo rm a c je te „nie m ogą być je d n a k u ja w n io n e w żad n y m p o ­ stę p o w a n iu an i też w zm ian k o w an e w ja k ie jk o lw ie k d e c y z ji”, „m ogą one być ty lk o k o m u n ik o w a n e sędziom ”.

Ad. 2). U sta w a p rec y z u je tre ść a rt. 352 kod. cyw. zezw alającego n a pom inięcie odm ow y jed n eg o z rodziców co do u d ziele n ia zgody n a orzeczenie adopcji, je że li n ie w y k az y w a ł on za in te re so w a n ia w sp ra w a c h w y ch o w an ia d ziecka i za p ew ­ n ie n ia n ależ y ty ch w a ru n k ó w życia, a d ru g i z rodziców zgody sw ej u d zielił lu b też ju ż n ie ży je albo n ie je s t znany. N ow a u s ta w a p rz e w id u je rów n ież m ożliw ość orzeczen ia przy sp o so b ien ia pom im o b ra k u zgody obojga rodziców , jeżeli „nie i n ­ te re so w a li się oni dzieckiem albo p o stęp o w an iem sw oim n a ra ż a ją n a sz w a n k m o ­ raln o ść , zdro w ie lu b w y ch o w an ie d ziec k a”.

N ie ma w ię z ie ń w G re n la n d ii

G re n la n d zk i sy stem p ra w n y n a w e t w te j postaci, ja k ą n ad a n o m u w 1943 r., n ie p rz e w id u je k a r pozb aw ien ia w olności. Z n a on je d y n ie o rzeczenia o c h a ra k ­ te rz e w ychow aw czym . T a k p o d a je „NCCD N ew s”, a za n ią a m e ry k a ń sk ie p ism o „ P ro b a tio n ” z 2 k w ie tn ia 1963 r.

W G re n la n d ii nie je s t z n a n a in s ty tu c ja w ięz ie n ia i — co w aż n iejsze — ja k to donosi w sw ym r a p o rc ie sp e c ja ln a g ru p a ek sp ertó w , d eleg o w an a tam że p rze z 6ąd d u ń sk i, do z b a d a n ia d z ia ła n ia m iejscow ego p ra w a karn eg o , p o trze b a u sta n o ­ w ie n ia te j in s ty tu c ji w ogóle n ie istn ieje.

W zw iązku z pow yższym H em ing B ro en sted , sto jąc y n a czele duńskiego m in i­ ste rs tw a do s p ra w G re n la n d ii, ośw iadczył, że n a w e t w d alek ie j przyszłości lu d ­ ność esk im o sk a z a m ie szk u jąc a G re n la n d ię u p a try w a ła w fak c ie chw ilow ego odo­ so b n ie n ia p rze stęp c y je d y n ie śro d ek p o zw a lając y w y k ry ć przyczyny p o p ełn ien ia p rz e stę p stw a , a n ie ja k o śro d ek re p re s ji czy też u k a ra n ia spraw cy. Rzecz z n a ­ m ie n n a, że te tra d y c y jn e poglądy spo łeczeń stw a eskim oskiego są zdaniem p. B ro - e n s te d a zbieżne z n ajn o w szy m i p o s tu la ta m i w spółczesnych n a u k k ry m in o lo g icz- nych.