ROZDZIAŁ DRUGI.
POKREWIEŃSTWO.
Tytuł pierwszy. Przepisy ogólne.
§ 1589. Osoby, z których jedna pochodzi od drugiej, są spokrewnione w linji prostej. Osoby, które nie są spokrewnione w linji prostej, ale pochodzą od tej samej trzeciej osoby, są spokrewnione w linji bocznej. Stopień pokrewieństwa oznacza się według liczby urodzeń, które je przegradzają.
Dziecka nieślubnego i jego ojca nie uważa się za spokrewnionych ze sobą.
§ 1590. Krewni jednego z małżonków są powinowatymi drugiego stopnia. Linję i stopień powinowactwa oznacza się według linji i stopnia pokrewieństwa, które je łączy.
Powinowactwo trwa dalej, nawet wtedy, gdy małżeństwo, które je stworzyło, zostało rozwiązane.
Tytuł drugi. Pochodzenie ślubne.
§ 1591. Dziecko urodzone po zawarciu małżeństwa, jest ślubnem, jeśli je żona poczęła przed zawarciem małżeństwa albo w czasie małżeństwa, a mąż w ciągu okresu poczęcia z żoną cieleśnie obcował. Dziecko jest nieślubne, jeżeli według zachodzących okoliczności jest rzeczą oczywiście niemożliwą, by żona dziecko z obcowania z mężem poczęła.
§ 1592. Za okres poczęcia uważa się czas od sto ośmdziesiątego pierwszego do trzysta drugiego dnia przed dniem urodzenia dziecka, wliczając w to tak dzień sto ośmdziesiąty pierwszy jak i trzysta drugi.
§ 1594. Zaczepienie ślubności pochodzenia może nastąpić tylko w ciągu roku.
Czasokres rozpoczyna się z chwilą, w której mąż dowie się o narodzeniu dziecka.
§ 1596. Zaczepienie ślubności za życia dziecka uskutecznia się przez wniesienie skargi zaczepiającej. Skargę należy skierować przeciw dziecku.
§ 1597. Po śmierci dziecka uskutecznia się zaczepienie ślubności przez oświadczenie wobec sądu spadkowego;
oświadczenie należy złożyć w formie publicznie uwierzytelnionej.
§ 1598. Zaczepienie ślubności jest wykluczone, jeżeli mąż uzna dziecko, po tegoż urodzeniu, za swoje.
§ 1600. Jeżeli kobieta, która po rozwiązaniu swego małżeństwa zawarła powtórne małżeństwo, urodzi dziecko, któreby według §§ 1591 do 1599 było dzieckiem ślubnem tak pierwszego jak i drugiego męża, natenczas, jeżeli urodzi się dziecko w ciągu dwustu siedemdziesięciu dni po rozwiązaniu dawnego małżeństwa, uważa się je za dziecko pierwszego męża, a jeśli się później urodzi, za dziecko drugiego męża.
Tytuł trzeci. Obowiązek utrzymywania.
§ 1601. Krewni w prostej linji są obowiązani dostarczać sobie wzajemnie utrzymania.
§ 1602. Uprawnionym do żądania utrzymania jest tylko ten, kto nie jest w stanie sam siebie utrzymać.
Małoletnie dziecko, nie będące w związku małżeńskim, może od swych rodziców żądać utrzymania, chociażby samo posiadało majątek, o ile dochody z jego majątku i zarobek z pracy na utrzymanie nie wystarczają.
§ 1603. Nie jest obowiązanym do dostarczania utrzymania, kto ze względu na inne swoje zobowiązania nie może dostarczać utrzymania bez uszczerbku dla swego, stanowi jego odpowiadającego utrzymania.
§ 1606. Potomkowie są obowiązanie do dostarczania utrzymania przed krewnymi w linji wstępnej. Obowiązek potomków dostarczania utrzymania określa się według ustawowego porządku dziedziczenia i według stosunku części dziedzicznych.
§ 1611. Kto popadł w niedostatek skutkiem swego przewinienia przeciwko moralności, może żądać tylko niezbędnego utrzymania.
§ 1612. Utrzymanie należy dostarczać przez płacenie renty. Zobowiązany może żądać, aby mu zezwolono w inny sposób dostarczać utrzymania, jeżeli szczególne powody za tem przemawiają.
§ 1614. Nie wolno zrzec się zgóry utrzymania na przyszłość.
Tytuł czwarty. Stanowisko prawne dzieci ślubnych.
I. STOSUNEK PRAWNY MIĘDZY RODZICAMI A DZIECKIEM W OGÓLNOŚCI.
§ 1616. Dziecko otrzymuje nazwisko rodowe ojca.
§ 1617. Dopóki dziecko należy do rodzicielskiego ogniska domowego i rodzice je wychowują lub utrzymują, dopóty jest ono obowiązane w sposób, odpowiadający jego siłom i stanowisku społecznemu, świadczyć rodzicom usługi w ich gospodarstwie domowem i zarobkowem.
§ 1620. W razie zamążpójścia córki, ojciec ma obowiązek dać jej odpowiednią wyprawę na urządzenie gospodarstwa domowego, o ile przy uwzględnieniu innych swych zobowiązań może to uczynić bez uszczerbku dla swego, stanowi jego odpowiadającego utrzymania, a córka nie posiada majątku, wystarczającego na sprawienie sobie wyprawy. Taki sam obowiązek ciąży na matce, jeśli ojciec wyprawy dać nie może albo umarł.
§ 1621. Ojciec i matka mogą odmówić wyprawy w razie zamążpójścia córki bez wymaganego zezwolenia rodziców.
To samo obowiązuje, jeżeli córka dopuściła się uchybienia, które uprawnia zobowiązanego do pozbawienia jej zachowku.
§ 1622. Córka nie może żądać wyprawy, jeśli przy poprzedniem zamążpójściu otrzymała wyprawę od ojca lub matki.
WŁADZA RODZICIELSKA
§ 1626. Dziecko, dopóki jest małoletnie, zostaje pod władzą rodzicielską.
1. Władza rodzicielska ojca.
§ 1627. Na mocy władzy rodzicielskiej ojciec ma prawo i obowiązek pieczy nad osobą i majątkiem dziecka.
§ 1631. Piecza nad osobą dziecka obejmuje prawo i obowiązek wychowywania, dozorowania dziecka i oznaczania miejsca jego pobytu.
Ojcu wolno na mocy prawa wychowywania skarcić dziecko w sposób odpowiedni. Sąd opiekuńczy winien ojcu, na jego wniosek, przyjść z pomocą, stosując odpowiednie sposoby karcenia.
§ 1632. Piecza nad osobą dziecka obejmuje prawo żądania wydania dziecka od każdego, kto je ojcu bezprawnie zatrzymuje.
§ 1633. Jeżeli córka jest zamężna, piecza nad jej osobą ogranicza się do zastępstwa w sprawach, dotyczących jej osoby.
§ 1634. W czasie trwania małżeństwa matka ma obok ojca prawo i obowiązek pieczy nad osobą dziecka; do zastępstwa dziecka nie jest ona uprawniona, co wszakże nie narusza przepisów ust. 1 § 1685. W razie różnicy zdań między rodzicami, pierwszeństwo ma zdanie ojca.
§ 1635. Jeżeli małżeństwo rozwiedziono z jednej z przyczyn, wymienionych w §§ 1565 do 1568, piecza nad osobą dziecka, dopóki rozwiedzeni małżonkowie żyją, w razie uznania jednego z małżonków wyłącznie winnym, przysługuje drugiemu małżonkowi; jeżeli obojga małżonków uznano winnymi, piecza nad synem poniżej sześciu lat lub córką przysługuje matce, nas synem liczącym powyżej sześciu lat ojcu. Sąd opiekuńczy może wydać odmienne zarządzenie, jeśli szczególne przyczyny wymagają tego w interesie dziecka; może to zarządzenie uchylić, gdy się już stanie niepotrzebnem.
Prawo ojca do zastępstwa dziecka pozostaje nienaruszone.
§ 1642. Bez ujmy dla przepisu § 1653, ojciec winien umieścić na procent pieniądze dziecka, podlegające jego zarządowi według przepisów §§ 1807, 1808 o umieszczeniu pieniędzy pupilarnych, o ile nie zachodzi potrzeba trzymania ich w pogotowiu na opędzenie wydatków.
Sąd opiekuńczy może ze szczególnych powodów zezwolić ojcu na inne umieszczenie.
§ 1649. Na mocy władzy rodzicielskiej ojcu przysługuje prawo pobierania użytków z majątku dziecka.
§ 1650. Prawo pobierania użytków nie obejmuje rzeczy, przeznaczonych wyłącznie do osobistego użytku dziecka w szczególności odzieży, przedmiotów ozdoby i narzędzi pracy (wolny majątek).
§ 1666. Jeśli duchowe lub cielesne dobro dziecka narażone jest na niebezpieczeństwo przez to, że ojciec nadużywa prawa pieczy nad osobą dziecka, dziecko zaniedbuje albo w sposób hańbiący lub niemoralny sam się zachowuje, sąd opiekuńczy winien zarządzić środki, potrzebne do odwrócenia niebezpieczeństwa. W szczególności sąd opiekuńczy może zarządzić, by dziecko celem wychowania oddano odpowiedniej rodzinie albo umieszczono w zakładzie wychowawczym lub poprawczym.
Jeżeli ojciec naruszył prawo dziecka do dostarczenia mu utrzymania i obawiać się należy, że utrzymanie w przyszłości będzie narażone na znaczne niebezpieczeństwo, można ojcu odebrać zarówno zarząd majątku jak i pobieranie użytków.
§ 1680. Ojciec traci władzę rodzicielską, jeżeli za zbrodnię na dziecku popełnioną, lub za rozmyślnie popełniony na niem występek zostanie skazany na karę ciężkiego więzienia albo na karę więzienia co najmniej sześciomiesięcznego. Jeżeli z powodu zbiegu z innem przestępstwem zostanie orzeczona kara łączna, rozstrzyga ta kara pojedyńcza, którą wymierzono za zbrodnię lub występek, na dziecku popełnione.
Utrata władzy rodzicielskiej następuje z chwilą prawomocności wyroku.
2. Władza rodzicielska matki.
§ 1684. Matce przysługuje władza rodzicielska:
1) jeżeli ojciec umrze lub zostanie uznany za zmarłego;
2) jeżeli ojciec utraci władzę rodzicielską a małżeństwo zostanie rozwiązane.
W razie uznania ojca za zmarłego, władza rodzicielska matki rozpoczyna się z chwilą, którą się uważa za chwilę śmierci ojca.
§ 1685. Jeżeli ojciec w wykonywaniu władzy rodzicielskiej doznaje rzeczywistej przeszkody albo jeżeli jego władza rodzicielska jest w zawieszeniu, wykonuje w czasie trwającego małżeństwa władzę rodzicielską matka z wyłączeniem prawa pobierania użytków.
Jeżeli małżeństwo zostanie rozwiązane, sąd opiekuńczy na wniosek matki winien przelać na nią wykonywanie władzy, jeśli władza rodzicielska ojca jest w zawieszeniu i niema widoków, aby przyczyna jej spoczywania odpadła. W tym wypadku matka uzyskuje także pobieranie użytków z majątku dziecka.
Tytuł szósty. Stanowisko prawne dzieci nieślubnych.
§ 1705. W stosunku do matki i do krewnych matki dziecko nieślubne ma stanowisko prawne dziecka ślubnego.
§ 1706. Dziecko nieślubne otrzymuje nazwisko rodowe matki.
Jeżeli matka wskutek swego zamążpójścia nosi inne nazwisko, dziecko otrzymuje nazwisko rodowe, które matka nosiła przed zamążpójściem. Za zezwoleniem dziecka i matki mąż matki może nadać dziecku swoje nazwisko przez oświadczenie wobec właściwej władzy; oświadczenie męża, tudzież oświadczenia zezwolenia ze strony dziecka i matki należy złożyć w formie publicznie uwierzytelnionej.
§ 1707. Matce nie przysługuje władza rodzicielska nad dzieckiem nieślubnem. Ma ona prawo i obowiązek pieczy nad osobą dziecka; do zastępowania dziecka nie jest uprawnioną. O ile matce przysługuje piecza, opiekun dziecka ma stanowisko prawne doradcy.
§ 1708. Ojciec dziecka nieślubnego jest obowiązany dostarczać dziecku, aż do ukończenia szesnastego roku życia, utrzymania, odpowiadającego stanowisku społecznemu matki. Utrzymanie obejmuje wszystkie potrzeby życia jako też koszty wychowania i przygotowawczego wykształcenia do zawodu.
Jeżeli dziecko w czasie ukończenia szesnastego roku życia, wskutek ułomności fizycznej lub umysłowej, nie jest w stanie samo się utrzymywać, ojciec winien dostarczać mu utrzymania także po tym czasie.
§ 1709. Ojciec jest przed matką i przed krewnymi macierzystymi dziecka obowiązany do jego utrzymywania.
O ile matka lub obowiązany do utrzymywania krewny macierzysty dostarczają dziecku utrzymania, roszczenie dziecka do ojca o utrzymanie przechodzi na matkę lub krewnego. Z przejścia tego nie można korzystać z uszczerbkiem dla dziecka.
§ 1710. Utrzymanie należy dostarczać przez płacenie renty pieniężnej.
Rentę należy płacić za trzy miesiące zgóry. Przez uskutecznienie zapłaty zgóry za czas późniejszy, ojciec nie zostaje zwolniony.
Jeżeli dziecko dożyło początku kwartału, należy mu się całkowita kwota, za ten kwartał przypadająca.
§ 1711. Utrzymania można żądać także za czas przeszły.
§ 1712. Roszczenie o utrzymanie nie gaśnie ze śmiercią ojca; przysługuje ono dziecku także wówczas, gdy ojciec umrze przed urodzeniem się dziecka.
§ 1714. Układ między ojcem a dzieckiem o przyszłe utrzymanie albo o odprawę, jakąby należało dać zamiast utrzymania, wymaga zatwierdzenia sądu opiekuńczego.
Bezpłatne zrzeczenie się przyszłego utrzymania jest nieważne.
§ 1715. Ojciec jest obowiązany zwrócić matce koszty rozwiązania, jako też koszty utrzymania przez pierwsze sześć tygodni po rozwiązaniu, a w razie, gdy wskutek ciąży lub rozwiązania dalsze wkłady okazały się konieczne, także koszty stąd wynikłe. Matka może żądać zwykłej kwoty, odpowiadającej kosztom, które winny być zwrócone, bez względu na rzeczywiste wydatki.
Roszczenie to przysługuje matce także wtedy, gdy ojciec umarł przed urodzeniem się dziecka lub gdy dziecko urodziło się nieżywe.
Roszczenie ulega przedawnieniu w czterech latach. Przedawnienie zaczyna biec z upływem sześciu tygodni po urodzeniu się dziecka.
§ 1717. Za ojca dziecka nieślubnego w myśl § 1708 do 1716 uważa się tego, kto z matką w ciągu okresu poczęcia cieleśnie obcował, chyba że w ciągu tego czasu także kto inny z nią obcował. Obcowania nie bierze się jednak pod uwagę, jeżeli podług okoliczności jest oczywiście niemożliwe, aby matka poczęła dziecka z tego obcowania.
Za okres poczęcia uważa się czas od sto osiemdziesiątego pierwszego do trzysta drugiego dnia przed dniem urodzenia się dziecka, z włączeniem zarówno sto osiemdziesiątego pierwszego jak i trzysta drugiego dnia.
§ 1718. Kto po urodzeniu się dziecka uznaje swoje ojcostwo w dokumencie publicznym, ten nie może powoływać się na to, że kto inny obcował z matką w okresie poczęcia.
Tytuł siódmy. Uprawnienie dzieci nieślubnych.
I. Uprawnienie przez następne małżeństwo.
§ 1719. Przez wstąpienie ojca w związek małżeński z matką, dziecko nieślubne uzyskuje z chwilą zawarcia małżeństwa stanowisko prawne dziecka ślubnego.
