• Nie Znaleziono Wyników

Ocena sprawności fizycznej uczniów ze szkoły polskiej i gimnazjum w Grodnie na Białorusi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Ocena sprawności fizycznej uczniów ze szkoły polskiej i gimnazjum w Grodnie na Białorusi"

Copied!
13
0
0

Pełen tekst

(1)

Joanna Rodziewicz-Gruhn, Wiesław

Drab

Ocena sprawności fizycznej uczniów

ze szkoły polskiej i gimnazjum w

Grodnie na Białorusi

Prace Naukowe. Kultura Fizyczna 4, 133-144

(2)

P R A C E N A U K O W E W y ż s z e j S z k o ł y P e d a g o g i c z n e j w C z ę s t o c h o w i e

Seria: K U L T U R A F IZ Y C Z N A z. IV , 2001

Joanna Rodziewicz-Gruhn, Wiesław Drab

OCENA SPRAW NOŚCI FIZYCZNEJ UCZNIÓW ZE SZKOŁY POLSKIEJ I GIMNAZJUM W GRODNIE NA BIAŁORUSI

Jednym z podstawowych celów wychowania fizycznego w szkole je s t dążenie do zapewnienia prawidłowego rozwoju fizycznego i sprawności motorycznej w y­ chowanków. Znając rzeczywisty poziom sprawności, m ożna w sposób praw idłow y kierować procesem wychowania fizycznego swych podopiecznych.

Spraw ność m otoryczna człow ieka je s t to w ypadkow a oddziaływ ania ćw i­ czeń na podłoże genetyczne człow ieka, w arunkujące uzdolnienia ruchowe.

„Spraw ność fizyczna”, wg D eniusiuka to aktualne m ożliw ości w ykonania czynności ruchow ych w ym agających zaangażow ania siły, szybkości, w ytrzy­ m ałości, zręczności, zw inności i w szystkich innych cech m otorycznych.

Spraw ność ta je s t efektem w yćw iczenia pow odującego przestrojenie reg u­ lujących funkcji układu nerw ow ego i zm ianę czynności całego organizm u [3]. O sobnik spraw ny fizycznie charakteryzuje się d u żą w ydolnością zarów no w zakresie układu ruchow ego, ja k też układu krążenia, oddychania, w ydalania i term oregulacji.

W celu spraw dzenia rzeczyw istego poziom u spraw ności przeprow adza się badania opierające się na testach. U m ożliw iają one poznanie ogólnej oceny spraw ności fizycznej dzieci i m łodzieży oraz d ają m ożliw ość w yciągania w n io ­ sków o stopniu rozw oju poszczególnych cech m otorycznych.

Pierw szą p racą w literaturze polskiej dotyczącą spraw ności fizycznej był

M iernik spraw ności fiz y c z n e j Jana M ydlarskiego, opracow any w 1934 r.

W okresie pow ojennym , w roku 1963 został opracow any przez R om ana T rześniow skiego M iernik spraw ności fizycznej, oraz przez L udw ika D eniusiuka

Test spraw ności fizyczn ej.

N a przełom ie lat siedem dziesiątych i osiem dziesiątych K rzysztof Z uchora opracow ał Indeks spraw ności fizyczn ej. K olejna praca z tego zakresu to Test

(3)

134 J o an n a R o d zie w ic z-G ru h n , W iesław D ra b

N ad badaniem spraw ności fizycznej pracują nie tylko polscy naukowcy. Pod egidą Kom itetu ds. Rozwoju Sportu Rady Europy specjaliści z w ielu krajów przygotow ali w 1977 r. zunifikow any dla całego obszaru Europy test do oceny spraw ności fizycznej dzieci i młodzieży.

K olejną próbą zunifikow ania oceny spraw ności fizycznej je s t znany w P ol­ sce M iędzynarodow y test spraw ności fizy c zn e j (ICSPFT).

W szystkie ww. testy są nie tylko m iernikiem aktualnego stanu spraw ności m otorycznej i wydolnościow ej organizm u dzieci i młodzieży, ale m o g ą — i po ­ winny — stanow ić ważny czynnik św iadom ościow o-osobow ościow y.

Poziom spraw ności fizycznej oceniono przy pom ocy prób m otorycznych wybranych z testu D enisiuka [5]. Wybór testu podyktow any był w arunkam i, w jakich realizow ano badania.

Celem niniejszego opracow ania było znalezienie odpow iedzi na pytanie: 1. Jaki je s t aktualny stan sprawności fizycznej dzieci pochodzenia polskie­ go — uczniów szkoły polskiej w G rodnie na Białorusi.

2. O kreślenie poziomu sprawności uczniów z białoruskiego gim nazjum w G rodnie na Białorusi.

3. Porów nanie poziomu sprawności fizycznej w wieku 11-14 lat z różnych szkół na Białorusi:

— dziew cząt i chłopców pochodzenia polskiego ze szkoły polskiej w G rodnie,

— dziew cząt i chłopców z gim nazjum w G rodnie, — dziew cząt i chłopców ze szkoły średniej w M ińsku.

Materiał i metoda

B adania spraw ności fizycznej uczniów w szkole polskiej w G rodnie w y­ konano w listopadzie 1998 r. Testy przeprow adzili nauczyciele w ychow ania fizycznego z tej szkoły.

Szkoła polska w G rodnie je s t obecnie p lacó w k ą dobrze w yp o sażo n ą w pom oce dydaktyczne. M ożna było je d n a k zauw ażyć znaczne braki w zak re­ sie w yposażenia bazy sportow ej (sprzęt i przybory sportow e).

W tym samym czasie podobne badania spraw ności fizycznej dzieci b iało ­ ruskich w ykonali nauczyciele Państw ow ego G im nazjum w G rodnie. S zkoła ta postrzegana je s t w sw oim środow isku ja k o elitarna. G im nazjum to w spółpra­ cuje z Uniwersytetem w Grodnie. Część nauczycieli wychowania fizycznego to pracownicy katedry M etodyki W ychowania Fizycznego tegoż uniwersytetu.

(4)

O cena sp raw ności fizyczn ej u czn ió w 135

Pierw sza badana grupa to uczniow ie szkoły polskiej w G ro dn ie, którzy stan o w ią pod w zględem etnicznym , kulturow ym i społecznym zró żn ico w a n ą grupę.

T a b e l a 1. L ic z e b n o ś ć i w ie k b a d a n e j m ło d z ie ż y p o ls k ie j z G r o d n a

W iek D ziew częta C hłopcy R azem

N % N % 11 23 19,7 27 25 5 0 12 33 2 8 ,2 30 27 ,8 63 13 37 3 1 ,6 27 25 64 14 24 20,5 24 2 2 ,2 48 R azem 117 100,0 124 100,0 225

D ruga grupa badanych dzieci to uczniow ie białoruskiego gim nazjum w G rodnie.

T a b e la 2 . L ic z e b n o ś ć i w ie k b a d a n e j m ło d z ie ż y b ia ło r u s k ie j z g im n a z ju m w G r o d n ie

W iek D ziew częta C hłopcy R azem

N % n %

12 33 32 36 4 0 69

13 41 39,8 26 2 8 ,9 67

14 29 2 8 ,2 28 31,1 57

R azem 103 100 90 100 193

(5)

136 J oan n a R o d zie w ic z-G ru h n , W iesław D ra b

Wyniki badań

C harakterystyka spraw ności fizycznej w postaci średnich w y ników uzy­ skanych w trzech próbach spraw nościow ych zaw arta została w tabeli 3 oraz przedstaw iona w form ie krzyw ych (Ryc. 1-8).

Na rycinach 1 i 2 przedstaw iono rozw ój siły. N a jw ię k szą siłą ch a rak tery ­ zu ją się chłopcy pochodzenia polskiego z G rodna, następnie chłopcy b iało ru ­ scy z M ińska, a najsłabsi są B iałorusini z G rodna. We w szystkich trzech g ru­ pach chłopców przyrost siły je s t znaczny.

N ato m iast dziew częta ch arak tery zu ją się w olniejszym przyrostem siły (Ryc. 2). Tak ja k chłopcy, rów nież i dziew częta pochodzenia p olskieg o w y ka­ zały się n ajw ięk szą siłą. W w ieku 11-13 lat m inim alnie lepsze od dziew cząt z M ińska okazały się dziew częta z G rodna.

R ozw ój szyb ko ści przedstaw iono na rycinach 3 i 4. Na om aw ianych w y­ kresach nie przedstaw iono 11-latków z M ińska, gdyż próbę u nich w ykonano w biegu na 30 m w przeciw ieństw ie do pozostałych badanych, którzy biegli na dystansie 60 m. N ajlep szą szybkością w śród chłopców 12—13-letnich w ykazali się ch ło pcy z M ińska, a następnie gim nazjaliści z G rodna. U czniow ie szkoły polskiej w om aw ianym przedziale w iekow ym osiągnęli słabsze w yniki. Z ko­ lei w w ieku 14 lat najlepszy w ynik uzyskali chłopcy ze szkoły p o lskiej, n ato ­ m iast n ajgorszy z gim nazjum .

N ajszy b sze dziew częta w w ieku 13-14 lat to uczennice p o cho dzen ia pol­ skiego. Tylko 12-latki okazały się gorsze od rów ieśniczek z M ińska. N a jw o l­ niej b iegały uczennice gim nazjum z G rodna, szczególnie 14-latki. Jedynie u nich u w id ocznił się znaczny spadek szybkości do poziom u sprzed 2 lat.

K olejne w ykresy (wyk. 5 i 6) przed staw iają zróżnicow any rozw ój zw in ­

ności. U ch łopców ze szkoły polskiej w pierw szych trzech latach badanego

okresu odnotow ano m inim alny w zrost zw inności, a w następnym roku w zrasta ona skokow o. Podobnie u uczniów z gim nazjum w idoczne je s t p olepszenie w yników w kolejnych latach. N atom iast chłopcy z M ińska w ostatn ich dw óch badanych latach w ykazują niew ielki, ale jed n ak , spadek zw inności. P od ob ną ten d en cję m ożna zauw ażyć rów nież u dziew cząt z M ińska. W yniki próby zw inności u dziew cząt pochodzenia polskiego w yk azu ją w analizow anym okresie w ahania. Z kolei u gim nazjalistek z G rodna w ostatnim roku b adanego okresu rów nież daje się zauw ażyć spadek zw inności.

(6)
(7)

138 J o an n a R o d zie w ic z-G ru h n , W iesław D r a b

W ykres 1

(8)

O cena sp raw ności Fizycznej u czn iów 139

W ykres 3

(9)

140 J oan n a R o d zie w ic z-G ru h n , W iesław D ra b

W ykres 5

(10)

O cena spraw ności fizyczn ej u czn iów 141

Wykres 7

(11)

142 J o an n a R o d zie w ic z-G ru h n , W iesław D r a b

O g ó ln ą spraw ność fizy czną z trzech prób badanej populacji p rezen tu ją ryciny 7 i 8. W w ieku 11 lat zarów no dziew częta, ja k i chłopcy ze szkoły w M ińsku byli bardziej spraw ni od rów ieśników ze szkoły polskiej w G rod ­ nie. Lecz w następnym roku ta ich w ysoka spraw ność zdecydow anie m aleje, podczas gdy u dzieci pochodzenia polskiego w tym sam ym czasie zdecyd ow a­ nie w zrasta. W przedziale w iekow ym 12-14 lat najw yższą spraw ność fizy czn ą osiągnęli dziew częta i chłopcy uczęszczający do polskiej szkoły w G rodnie. S zczególnie duża różnica w ystępuje u 14-latków.

W w ieku 12-13 lat chłopcy z M ińska byli spraw niejsi od rów ieśników z gim nazjum w G rodnie. W w ieku 14 lat nie odnotow ano w iększego zróżn i­ cow ania w ogólnym poziom ie spraw ności fizycznej.

Z upełnie odw rotnie je s t u dziew cząt, gdzie gim nazjalistki z G rodna są spraw niejsze od uczennic z M ińska (z podobnym zastrzeżeniem dotyczącym

14-latek).

N atom iast biorąc pod uw agę średnie punktow e z trzech prób, to okazuje się, że n ajlep szą spraw n ością fizyczną w ykazały się dzieci pocho dzenia p o l­ skiego (średn ia 62,25 pkt), następnie uczniow ie ze szkoły średniej w M ińsku (śred nia 60,45), a najsłab szą gim nazjaliści z G rodna (średn ia 58,08). W szyst­ kie trzy średnie, przyjm ując kryteria oceny spraw ności za A. D ąbrow skim [1], m ieszczą się w ocenie spraw ności dobrej (od 55 do 65 pkt).

W nioski

1. D zieci i m łodzież pochodzenia polskiego uczęszczające do polskiej szkoły średniej w G rodnie, oprócz 11-latków dość znacznie przew yższają poziom em spraw ności fizycznej dzieci z gim nazjum w G rodnie i szkoły śred ­ niej w M ińsku.

2. Z decydow anie w iększe różnice w spraw ności fizycznej w ystąpiły u dziew cząt niż u chłopców .

3. N ajw iększe różnice w om aw ianych grupach w ystąpiły na korzyść d zie­ ci polskich z G rodna w próbie zw inności, nieco m niejsze w próbie siły. Z kolei w próbie szybkości uzyskali gorsze rezultaty od rów ieśników z gim n a­ zjum w G rodnie i średniej szkoły w M ińsku.

(12)

O cena sp raw ności fizyczn ej u cz n ió w . 143

Literatura

1. M. D ąbrow ski, A. M usioł, P oziom y sp raw ności m o toryczn ej d zieci z w y­

branych losow o szkó l w w ojew ództw ie katow ickim , w: R aczek J.

(red.) „M otoryczność dzieci i m łodzieży - aspekty teoretyczne oraz im plikacje m etodyczne” , cz.II AWF, K atow ice 1980.

2. M. Demel, A. Skład, Teoria w ychow ania fizy c zn e g o , PW N , W arszaw a 1976.

3. L. D enisiuk, P róba cech m otorycznych w kształto w a niu sp ra w n o ści o g ó l­

nej, PZW S, W arszaw a 1969.

4. L. D enisiuk, H. M ilicerow a, R ozw ój spraw ności m o toryczn ej d zieci i m ło ­

dzieży w w ieku szkolnym , PZW S, W arszaw a 1969.

5. L. D eniusiuk, Tabele p u n kta cji spraw ności fizy c zn e j, W ydaw nictw o S zkol­ ne i Pedagogiczne, W arszaw a 1975.

6. Z. G ilew icz, Teoria w ychow ania fizy c zn e g o , PZW S, W arszaw a 1965. 7. W. G niew kow ski, K. W oźniak, W ychowanie fiz y c z n e , W ydaw nictw o

Szkolne i Pedagogiczne, 5.W arszaw a 1985.

8. H. G rabow ski, J. Szopa, „ E U R O F IT ” - E urop ejski Test Sp ra w n o ści F i­

zycznej, W ydaw nictw o skryptow e nr 103, AW F K raków 1989.

9. J. K ozar M. Fuljanty, Testy spraw n ości fiz y c z n e j i p r ó b y w ydolnościow e,

Wojewódzki, O środek M etodyczny, 9. C zęstochow a 1997.

10. H. M ilcelow a, R ozw ój sp raw ności m otorycznej d zieci i m łod zieży w w ieku

szkolnym , PZW S, W arszaw a 1976.

11. S. Strzyżew ski, W spółczesne cele w ychow ania fizy c z n e g o oraz rola n a ­

u czyciela w ychow ania fiz y c zn e g o w szko le i środow isku społecznym ,

W ychow anie F izyczne i H igiena Szkolna nr 1, 1975.

12. R. T rześniew ski, R ozw ój fiz y c z n y i spraw ność m ło dzieży p o lskiej, W y ­ daw nictw o Szkolne i P edagogiczne, W arszaw a 1970.

13. S. Żak, Tabele p u n k ta c ji M iędzynarodow ego Testu Sp ra w n o ści fiz y c z n e j

(ICSPFT) d la m łodzieży, W ydaw nictw o skryptow e nr 103, AWF,

(13)

144 J o an n a R o d zie w ic z-G ru h n , W iesław D ra b

SUMMARY

Joanna Rodziewicz-Gruhn, Wiesław Drab

ASSESSMENT OF PHYSICAL FITNESS OF PUPILS OF A POLISH SCHOOL AND OF A SECONDARY SCHOOL IN GRODNO

The aim of this paper is assessment of the up-to-date state of physical fitness of chil­ dren of Polish origin - pupils of a Polish school and of a Byelorussian secondary school in Grodno, Byelorussia. The obtained results were compared to the information obtained earlier for secondary school girls and boys in Minsk, Byelorussia (Rodziewicz).

Examination of physical fitness of children aged 11-14 was carried out by means of L. Denisiuk’s physical fitness test based on three trials: speed, agility and strength. Teachers of physical education in the Polish school and in the secondary school carried out the tests in November 1998.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Wprawdzie Chenu nie zajmuje się wprost zagadnieniem pośredniego skutku wcielenia, niemniej jego analizy na temat powiązań człowieka ze światem 23 uprawniają do

With reference to the second considered area of the analysis of the products of friction impact on the carbon abrasive, it should be stated that the tests of the carbon abrasive

Miał świadomość tego, że granicy doświadczenia do- tyka się jedynie w śmierci, niedającej się włączyć w obręb życia, będącej jedno- cześnie momentem najbardziej

In the analysis of social structures, bonds, relationships and the functioning of local communities, the historical back- ground should be considered as one of the criteria of

Studies of marital communication indicate that age and gender are important factors differentiating the ways in which men and women communicate, and that virtual

A similar musical experience of perceived sounds is present when we are listening to songbirds’ songs, which are in fact forms of sound communication specific to another

In work [6] it was considered the problem of developing a calculation-experimental method for calculating wear of a sliding bearing based on a two-factor wear

Wątpliwości takie nie znajdują jednak'uzasad­ nienia ani w postanowieniach kodeksu cywilnego, ani w literaturze ubezpieczenio­ wej, w której dominuje pogląd, że