Zmiany opodatkowania gospodarki nieuspołecznionej

ANDRZEJ KOMAR

ZMIANY OPODATKOWANIA GOSPODARKI NIEUSPOŁECZNIONEJ Dokonane przez Sejm w lipcu 1983 r. zmiany ustawodawstwa podat­ kowego są kolejnymi na przestrzeni ostatnich lat. Dotyczą one m. in. tzw. pozarolniczej gospodarki nieuspołecznionej, jak rzemiosła, prywat­ nego handlu, przemysłu, zagranicznych podmiotów gospodarczych i in. Pewne wątpliwości budzi posługiwanie się pojęciem „gospodarka nie­ uspołeczniona". Jest ono w obecnej sytuacji społecznej i ekonomicznej kraju pojęciem sztucznym i zamazującym granice między tą gospodarką a ludnością. Dlatego też postuluje się rezygnację z tak nieostrego poję­ cia 1. Postulat ten jest o tyle uzasadniony, że istnieją spółdzielnie rze­ mieślnicze, wobec których stosuje się inne sposoby opodatkowania rze­ mieślników.

Wspomniano już, że zmiany ustawodawstwa podatkowego dotyczą szerokiego kręgu podmiotów i obejmują zarówno zmiany ustaw podat­ kowych 2, jak i rozporządzeń Ministra Finansów 3. Nasuwa się zatem py­ tanie o kierunki dokonanych zmian opodatkowania gospodarki nieuspo­ łecznionej. Można je odczytać wyłącznie w kontekście aktualnej sytuacji ekonomicznej; kraju. Jej podstawową cechą jest na. in. wysoka stopa inflacji. Jest ona spowodowana m. in. przez urzeczywistnianie idei rów­ nowagi rynkowej za pomocą obniżania siły nabywczej pieniądza. Doko­ nywane podwyżki cen są rezultatem obniżania się podaży wielu dóbr, pogarszania ich jakości i źle pojmowanej samodzielności finansowej przedsiębiorstw. Jednakże podwyżki cen są tylko jedną ze stron medalu. Drugą stronę stanowi nacisk załóg na podwyższanie wynagrodzeń i to bez związku z rezultatami działalności produkcyjnej lub usługowej. Tego rodzaju postępowanie załóg wynika z ich przeświadczenia o braku eko­ nomicznej zasadności dokonywanych podwyżek cen. W rezultacie koło

1 I. Bolkowiak, Jak opodatkować wynagrodzenia za pracę. Finanse 1983, nr 3. 2 Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o zmianie ustawy o podatku obrotowym (Dz.

U. Nr 42, poz. 186); ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o zmianie ustawy o podatku do­ chodowym (Dz. U. Nr 42, poz. 187).

3 Chodzi tu o rozporządzenie Rady Ministrów i rozporządzenia Ministra Finan­

sów z 29 lipca 1983 r. w sprawie ulg podatkowych i form opodatkowania rzemiosła, które zostały opublikowane w Dz. U. nr 43, poz. 194-199.

się zamyka. Pieniądz przestaje pełnić swoją funkcję motywacyjną i ini­ cjującą decyzje, co dodatkowo komplikuje jeszcze reglamentacja surow­ ców, dewiz, siły roboczej, maszyn i urządzeń, inwestycji i niektórych artykułów konsumpcyjnych oraz przemysłowych. Powoduje to przeko­ nanie o niewielkim znaczeniu pieniądza jako regulatora procesów eko­ nomicznych. Reszta jest już tylko następstwem tego przekonania. Takim następstwem jest m. in. coraz większa emisja pieniądza. W tych warun­ kach również działalność gospodarki nieuspołecznionej cechują podwyż­ ki cen wyrobów i usług.

Dokonane zmiany ustawodawstwa podatkowego wobec gospodarki nieuspołecznionej mają na celu ograniczenie dochodów poprzez podwyż­ szenie stawek podatkowych. Jest to podstawowy nurt dokonywanych zmian. Czy celowy i słuszny, o tym w konkluzji artykułu. Najpierw na­ leży na przykładzie zmian ustawodawczych ten nurt wyjaśnić. Wyjaś­ nienie to będzie ilustrowane na przykładzie podatków obrotowego i do­ chodowego oraz form ich pobierania (m. in. ryczałtu). Oczywiście, po­ ziom stawek podatkowych nie wyjaśnia jeszcze problemu zakresu pod­ wyższenia wspomnianych podatków i dlatego trzeba go uzupełnić pew­ nym przeglądem ulg, zwolnień i zwyżek podatkowych. Ukazanie i tych zagadnień pozwoli na ocenę kierunków polityki podatkowej państwa. Rozszerza to kontekst badanych zjawisk i osadza dokonywane zmiany w szerszym tle położenia społeczno-gospodarczego kraju. Błędem byłoby bowiem traktowanie opodatkowania gospodarki nieuspołecznionej jako zamkniętego naczynia, gdyż prowadziłoby to do mylących wniosków. Tymczasem zjawiska ekonomiczne i finansowe nie dadzą się wyjaśnić za pomocą płaskich, a nawet trywialnych formuł.

Jeżeli chodzi o podatek obrotowy, to przepisy ustawy z lipca 1983 r. zdają się rozszerzać zakres przedmiotowy i to przez, zdawałoby się, za­ bieg kosmetyczny, jakim było skreślenie wyrazu ,,zarobkowa". W usta­ wie z grudnia 1972 r. o podatku obrotowym określono, że opodatkowa­ niu podlega działalność zarobkowa w zakresie .. . Tymczasem w nowym brzmieniu przyjęto, że opodatkowaniu podlega wszelka działalność wy­ twórcza, usługowa i handlowa. Można przyjąć, że określenie „zarobko­ wa" kojarzy się z przyszłym zyskiem prowadzącego działalność i byłoby ono właściwsze podatkom dochodowym. Dlatego w nowym ustawodaw­ stwie przyjęto sformułowania właściwe podatkom przychodowym, bez

wnikania w ekonomiczny rezultat działalności opodatkowanej. Jednak działalność zarobkowa kojarzy się również z pewną grupą podmiotów, które z tytułu swojej działalności zamierzają osiągnąć dochód. Sformu­ łowanie to wyznacza zarówno zakres podmiotowy, jak i przedmiotowy podatku. Ustawa lipcowa z 1983 r. natomiast zakreśla szeroko swój za­ kres i odnosi się do każdego, kto podejmie działalność wytwórczą, handlową lub usługową.

zreduko-wane do trzech następujących: w stosunku do obrotów z tytułu działal­ ności wytwórczej — 10%, działalności usługowej — 5% i działalności handlowej — 5%. Ustawa z grudnia 1972 r. wymieniała aż czternaście stawek podatkowych, ale były one poziomem zróżnicowane i nawiązy­ wały do poszczególnych rodzajów działalności. Może z punktu widzenia techniki opodatkowania obecne rozwiązanie będzie poprawniejsze. Nie da się ukryć, że w wielu przypadkach nastąpiło podwyższenie stawek podatkowych o przeciętnie 100%. Nie można też pominąć przepisu to­

warzyszącego stawkom podatkowym, a mianowicie art. 10 ust. 2, w któ­ rym mowa jest zarówno o obniżeniu, jak i podwyższaniu stawek podat­ kowych przez Ministra Finansów. Trudno sobie wyobrazić praktyczne zastosowanie przepisu o obniżeniu stawek podatkowych, gdyż nie pozwa­ la na to inflacja. Można sobie za to wyobrazić podwyższenie stawek podatkowych. Przy czym granicę tych podwyżek określono na poziomie 50% obrotu. Gdyby tego rodzaju podwyżki dokonano, to nastąpiłoby dalsze podwyższenie cen usług i wyrobów, co z kolei skłaniałoby do zmiany stawek podatkowych. Ponadto we wspomnianym już art. 10 ust. 2 upoważniono Ministra Finansów do dostosowywania stawek po­ datkowych do takich stawek w podatku obrotowym od jednostek gospo­ darki uspołecznionej. Tego rodzaju przepis może mieć daleko idące kon­ sekwencje, gdyż mogą przede wszystkim oznaczać stałe podwyższanie stawek podatkowych. Nie wdając się w analizę tego zjawiska, można się powołać na istniejącą w tym względzie praktykę. Podwyżki cen w gospodarce uspołecznionej są bowiem dokonywane głównie w na­ stępstwie podwyższania stawek podatku obrotowego i są one stosun­ kowo wysokie. Jeżeli mają one z kolei stanowić wytyczną dla Mini­ stra Finansów do kształtowania stawek podatku obrotowego od jed­ nostek gospodarki nieuspołecznionej, to można słusznie przewidywać ich podwyższanie. Wprawdzie art. 10a ust. 1 określa, że kwotę podatku obrotowego obniża się o podatek obrotowy zawarty w cenie zakupio­ nych w jednostkach gospodarki uspołecznionej materiałów i surowców. Ale zaraz w ust. 2 dodaje się, że wspomnianej zasady nie stosuje się wówczas, gdy jednostki gospodarki uspołecznionej nabywają surowce i materiały po cenach zawierających podatek obrotowy. A tak jest prze­ cież z reguły. Mamy tu do czynienia z nawarstwianiem się podatku obrotowego.

Można zatem twierdzić, że zawarte w ustawie o podatku obrotowym od jednostek gospodarki nieuspołecznionej zmiany potwierdzają główny ich nurt, jakim jest podwyższenie podatku.

Podatkowi obrotowemu towarzyszy podatek dochodowy, który rów­ nież został zmieniony ustawą z lipca 1983 r. W przypadku tej ustawy zakłada się ograniczenie „nieuzasadnionych społecznie dochodów". To ostatnie określenie zostało świadomie ujęte w cudzysłowiu, gdyż trudno jest zdefiniować pojęcie „nieuzasadnionych społecznie dochodów". Termin

ten ma głównie znaczenie propagandowe i także wydźwięk pejoratywny. Postanowienia lipcowej ustawy o podatku dochodowym z 1983 r. roz­ szerzają zakres przedmiotowy o dochody pochodzące ze sprzedaży spół­ dzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkal­ nym. Potrzebę opodatkowania tego rodzaju dochodów uzasadnia się tym, że w ostatnich latach powstał i rozwinął się rynek mieszkaniowy. Ceny mieszkań bardzo wzrosły i sprzedający mieszkania osiągają dochody, które nie mogą pozostać poza zasięgiem działania podatku dochodowego.

Rozszerzono też zakres środków szacowanych na podstawie tzw. zna­ mion zewnętrznych. Dotychczas ograniczano się do ich szacowania na podstawie wydatków. Obecnie przyjmuje się również inne kryterium, a mianowicie wartość zgromadzonych zasobów pieniężnych nie znaj­ dujących pokrycia w już opodatkowanych bądź wolnych od opodatko­ wania źródłach przychodów i posiadanych przedtem zasobach majątko­ wych (art. 8 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym). Trudno będzie w praktyce ustalić wysokość zgromadzonych zasobów pieniężnych, które nie zostały ujawnione. Konsekwencje tego przepisu są daleko idące, gdyż cała kwota nie znajdująca pokrycia w ujawnionych źródłach przy­ chodów podlega opodatkowaniu (art. 8a ust. 2 ustawy o podatku do­ chodowym).

Nastąpiły również zmiany w podstawie opodatkowania podatkiem dochodowym. Podwyższono bowiem kwotę wolną od podatku z 72 tys. zł rocznie do 160 tys. zł dochodu rocznego z tytułu działalności wytwór­ czej, usługowej i handlowej, z działalności w zakresie wolnych zawo­ dów, z działalności twórczej oraz z praw autorskich i praw do projek­ tów wynalazczych. Natomiast w stosunku do dochodów pochodzących z kapitału kwota wolna od podatku została podwyższona z 30 do 60 tys. zł rocznego dochodu. Jest to wynik uwzględnienia inflacji i spadku siły nabywczej pieniądza. Ale uwzględnienie to ma charakter częściowy, gdyż poziom inflacji jest wyższy od dokonanych zmian w podstawie opodatkowania.

Znaczniejsze zmiany zostały dokonane w dziedzinie stawek podatko­ wych. Przede wszystkim zastąpiono poprzednie trzy skale jedną skalą. Jest to jednak skala obciążenia zasadniczego, które będzie stosowane wo­ bec rzemiosła i większej części usług. Rozpiętość stawek podatkowych tej skali jest znaczna i wynosi od 20% przy nadwyżce nie przekracza­

jącej 30 tys. zł rocznie do 80% przy nadwyżce ponad 960 tys. zł rocznie. Gwałtowny skok obciążenia następuje przy nadwyżce przekraczającej 4 mln zł rocznie i wynosi 85%. Zatem nastąpiło zwiększenie oddziały­ wania progresji.

Podstawowa skala podatkowa jest uzupełniana zwyżkami podatku, które uwzględniają źródło pochodzenia przychodów. Zwyżki podatku kształtują się w sposób następujący:

— dochód z działalności handlowej w zakresie sprzedaży artykułów spożywczych jest opodatkowany według skali podstawowej ze zwyżką 5%,

— w stosunku do działalności handlowej innego rodzaju, działalności gastronomicznej ze sprzedażą alkoholu, wykonywania transportu towa­ rowego, umów komisu i agencyjnych oraz praw autorskich nabytych w drodze spadku lub zapisu — podwyżka podatku wynosi 10%,

— w stosunku do dochodu ze źródeł przychodów określonych w art. 7 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym stosuje się zwyżkę w wysokości 20%,

— w stosunku do dochodu ze źródeł nie ujawnionych stosuje się zwyżkę 25%.

Równocześnie ustawa określiła cztery graniczne wysokości progresji, na 50%, 65%, 80% i 85%.

W stosunku do zagranicznych podmiotów gospodarczych maksymal­ ne opodatkowanie nie może przekraczać 50% dochodu. Wobec osób prawnych maksymalna wysokość podatku nie może przekraczać 65%. W pozostałych dwóch wypadkach wysokość progresji zależy od źródła przychodów i kwoty nadwyżki. Jeżeli kwota nadwyżki nie przekracza 4 mln zł, to maksymalna wysokość podatku nie może przekraczać 80%. Natomiast gdy nadwyżka ta jest wyższa, podatek nie może przekraczać 85% nadwyżki. Wydaje się, że ten sposób określania wysokości podatku ukazuje poprzez swoje zróżnicowanie różnego rodzaju preferencje w po­ lityce podatkowej. Zarazem jednak komplikuje wymiar podatku. Łącz­ nie powoduje to podwyższenie podatku i to głównie wobec silniejszych ekonomicznie podmiotów. Są to podmioty, które nie tylko mają szansę zapłacenia podatku, ale przede wszystkim jego przerzucenia. Gdyby na­ tomiast próbowano reglamentować poziom cen, aby uniemożliwić przerzu­ cenie podwyższonego podatku, wtedy w konsekwencji następowałaby rezygnacja z prowadzenia działalności. Takie skutki nie leżą w interesie gospodarki kraju 1 powodują obniżenie podaży dóbr i usług.

Podwyższono też dochody wolne od podatku z tytułu posiadania na utrzymaniu małżonka (z 24 do 30 tys. zł) i z tytułu utrzymywania dziec­ ka, rodziców lub rodzeństwa (z 12 do 15 tys. zł). Stanowi to skromne uwzględnienie ujemnych skutków inflacji.

W następstwie zmian ustaw o podatku obrotowym i dochodowym dokonano również zmian kilku rozporządzeń Ministra Finansów4. Na

4 Rozporządzenie Ministra Finansów z 29 lipca 1983 r. w sprawie podatku

obrotowego i dochodowego od osób fizycznych i prawnych nie będących jednostka­ mi gospodarki uspołecznionej; rozporządzenie Ministra Finansów z 29 lipca 19S3 r. w sprawie zryczałtowania podatków obrotowego i dochodowego od niektórych grup podatników oraz w sprawie opłaty skarbowej z tytułu wykonywania rzemiosła; roz­ porządzenie Ministra Finansów z 29 lipca 1983 r. w sprawie opłacania podatków obrotowego i dochodowego od przychodów rzemieślników ze świadczeń wykonywa­

uwagę zasługuje tu w szczególności rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zryczałtowania podatków obrotowego i dochodowego od nie­ których grup podatników oraz w sprawie opłaty skarbowej z tytułu wy­ konywania rzemiosła. Charakterystyczne jest określenie wysokości po­ datku do 1985 r. Powinno to sprzyjać stabilizacji działalności rze­ mieślniczej i stopniowemu dostosowywaniu cen wyrobów i usług rze­ mieślniczych do wysokości «podatku. Jest to tym bardziej uzasadnione, że stawki zryczałtowanych podatków wzrosły o blisko 100%. Nie pozo­ stanie to bez wpływu na wysokość cen wyrobów i usług rzemieślni­ czych. Nie jest to forma walki z inflacją, gdyż podwyższone podatki zo­ staną i tak przerzucone na rynek. Przy znanych trudnościach zaopa­ trzeniowych podwyżka podatku nie prowadzi do zwiększenia podaży dóbr i usług, lecz do stymulowania inflacji. Nabywcy dóbr i usług rze­ mieślniczych niejako zmuszeni zostaną do domagania się podwyżek płac, rent, stypendiów i innych świadczeń pieniężnych. Powstaje zatem swoiste błędne koło, o czym będzie jeszcze mowa.

Specjalny status podatkowy mają zagraniczne podmioty gospodarcze, wśród nich firmy polonijne. Przede wszystkim korzystają one z 3-letnie-go zwolnienia podatkowe3-letnie-go. Ten specjalny status jest widoczny na przy­ kładzie stawek podatku obrotowego. Odpowiednie rozporządzenie Mini­ stra Finansów wskazuje na to, że w zasadzie wynoszą one dla działal­ ności wytwórczej — 10%, dla działalności usługowej — 5% i dla działal­ ności handlowej — 5% 5. Są one uzupełnione obszerną listą stawek podat­ ku obrotowego od niektórych wyrobów i usług. Zawarte w niej stawki kształtują się na poziomie od 1% do 85% obrotów. Są to zatem stawki nie tylko zróżnicowane, ale również wysokie. Oczywiście, że te wysokie stawki mieć będą swoje reperkusje w podwyżce cen towarów i usług świadczonych przez zagraniczne podmioty gospodarcze. Podmioty te ko­ rzystają także z ulg w podatku dochodowym i z tytułu inwestycji6. Ulgi w podatku dochodowym dotyczą dochodu ze sprzedaży wyrobów o charakterze antyimportowym, które zostaną wskazane (ulga 20%) i do­ chodu ze świadczenia usług dla ludności lub rolnictwa, z produkcji wy­ robów na rynek oraz na zaopatrzenie w sprzęt i aparaturę medyczną, środki ochrony roślin i pasze (ulga 10%). Przepisy podatkowe mają rów­ nych za pośrednictwem spółdzielni rzemieślniczych (wszystkie teksty Dz. U. Nr 43,

poz. 195, 196 i 197).

5 Rozporządzenie Ministra Finansów z 29 lipca 1983 r, w sprawie stawek po­

datku obrotowego od obrotów z działalności gospodarczej prowadzonej na obszarze PRL przez osoby fizyczne i prawne mające miejsce zamieszkania lub pobytu, albo siedzibę za granicą oraz przez obywateli państw obcych mających kartę stałego pobytu w Polsce (Dz. U. Nr 43, poz. 198).

6 Rozporządzenie Rady Ministrów z 29 lipca 1983 r. w sprawie obniżki podatku

dochodowego od dochodu zagranicznych podmiotów gospodarczych i przedsiębiorstw z udziałem zagranicznym posiadającym osobowość prawną raz w sprawie ulg po­ datkowych z tytułu inwestycji (Dz. U. Nr 43, poz. 194).

nież zachęcić zagraniczne podmioty gospodarcze do inwestycji i z tego tytułu uzyskają one ulgę 50%, bez względu na rodzaj inwestycji. To ostatnie postanowienie jest słuszne, gdyż chodzi o trwalsze związanie zagranicznych podmiotów gospodarczych z krajem. Dotąd bowiem te podmioty w znacznym stopniu skupiały swoją działalność na tzw. „go­ rącym pieniądzu". To znaczy, że wybierano te rodzaje działalności, które w krótkim czasie i przy niewielkich nakładach umożliwiają osiągnięcie wysokich dochodów. Jest to wykorzystywanie koniunktury i jeżeli w go­ spodarce istnieją zjawiska patologiczne, to możliwości osiągnięcia gorą­ cego pieniądza są bardzo duże. Nie można za to winić zagranicznych podmiotów gospodarczych, które kierują się m. in. doświadczeniami z przeszłości. Doświadczenia te charakteryzowała świadomość braku sta­ bilności w prowadzeniu gospodarki i to nie tylko z powodów podatko­ wych, lecz zaopatrzeniowych, koncesyjnych i ideologicznych. Ulgi inwe­ stycyjne tworzą pewne przesłanki do inwestowania, lecz same nie mogą stanowić wystarczającego bodźca. Może nim być przede wszystkim sta­ bilizacja i rozwój ekonomiczny kraju. Ponadto konieczne jest zliberali­ zowanie obrotu dewizowego tych podmiotów. Skoro złoty polski nie jest walutą wymienialną, to nie należy dodatkowo komplikować admini­ stracyjnie rozwoju tych firm i wzbogacania przez nie rynku. Regla­ mentacja jest złym doradcą. Ponadto pilne jest znowelizowanie prze­ pisów o udzielaniu koncesji i liście branż oraz o preferencjach lokal­ nych i rodzajowych. Obecna lista w tym zakresie robi wrażenie przygo­ towanej przez kogoś, kto niewiele miał wspólnego z prowadzeniem gospo­ darki, ale wiele z urzędowaniem. To, jakie branże się przyjmą i za­ gwarantują firmom zagranicznym działalność, zależy od warunków kształtowanych na rynku, który trudno zastąpić namiastką.

Dokonane zmiany ustawodawstwa podatkowego robią wrażenie do­ raźnych i odnoszących się do obecnej sytuacji ekonomicznej kraju, któ­ rą m. in. charakteryzuje wysoka stopa inflacji. Sądzi się, że podwyż­ szone podatki mają ograniczyć siłę nabywczą pieniądza i jego wielkość na rynku. Jest to jednak ograniczone oddziaływanie, gdyż rzemiosło odgrywa skromną rolę w gospodarce kraju. Jednakże skutkiem podwyż­ szonych podatków będzie podwyżka cen wyrobów i usług rzemieślni­ czych. Tymczasem zmiany podatkowe powinny również zmierzać ku sty­ mulacji działalności rzemieślniczej w sensie zwiększenia podaży dóbr i usług. Rozwój działalności rzemieślniczej i gospodarki nieuspołecznionej w ogóle jest w decydującym stopniu uzależniony od rzeczywistej refor­ my gospodarczej i jej powodzenia. Rzemiosło nie jest bowiem izolowaną wyspą życia gospodarczego kraju.

Tymczasem w dziedzinie naprawy gospodarki pojawia się coraz sil­ niejsza skłonność do reglamentacji zatrudnienia, zaopatrzenia surowco­ wego i inwestycji i to za pomocą metod administracyjnych. Te ostatnie abstrahują od rachunku ekonomicznego. Ceny nie mogą być jedynym

instrumentem naprawy gospodarki, gdyż ich podwyżki wywierają skut­ ki antymotywacyjne jednostek i całych załóg. Konieczny jest zatem po­ wrót do reguł gry ekonomicznej, której najlepszą płaszczyzną jest rynek. Dla rzemiosła zaś podstawowe znaczenie ma możliwość modernizacji ma­ szyn i urządzeń oraz zaopatrzenie materiałowe i warunki sprzedaży. Mo­ dernizacja ta jest związana z możliwością zakupu maszyn i urządzeń od przedsiębiorstw państwowych lub za granicą. Zakłady rzemieślnicze nie mogą bowiem przypominać zabytków muzealnych i chałupnictwa. Nie prowadzi to bowiem do wykorzystania możliwości tkwiących w rzemiośle. Od lat znane są trudności w zakresie zaopatrzenia materiałowego i nie­ wiele się tu zmienia. Prawidłowy dostęp rzemieślników do materiałów i surowców ułatwiłby rozwój tego sektora. Również liberalizacja zatrud­ nienia przez zakłady rzemieślnicze powinna uwzględniać mobilność siły roboczej. Dlatego niezbędne jest zniesienie pośrednictwa obligatoryjnego urzędów zatrudnienia, gdyż wówczas tworzą się na rynku pracy anoma­ lia w zakresie rozmieszczenia i wykorzystania siły roboczej.

Spełnienie ekonomicznych warunków działalności gospodarki nie­ uspołecznionej pozwoli dopiero na wykoncypowanie poprawnej polityki podatkowej i jej urzeczywistnienie, z uwzględnieniem stabilności i inte­ resów nabywców dóbr i usług tego sektora.

CHANGES IN TAXATION OF NON SOCIALIZED ECONOMY S u m m a r y

Changes in taxation of non socialized economy carried into effect in July 1983 are discussed in the article. They concern privately owned craft, trade, services as well as foreign subjects of economy. Increase of tax rates is the essence of effec­ tuated changes. It is motivated by a higher volume of turnover and income of non socialized units of economy. The problem of changes is raised in a wider context of the economic situation in Poland. In the context of changes in administration of economy and a high inflation rate, in particular. The author indicates that the instituted changes of tax legislation can effect further increase in prices of goods and services and add to consumers' burden, increased taxation having been undoub­ tedly shifted onto consummers. Besides, business in private sector is mostly decided in a sphere of supply of resources, machinery, installations, employment, granting concession policies and housing policies. The effected changes in taxation will therefore have inconsiderable impact on the actual situation of non socialized economy.