View of EFFECT OF PRICE CHANGE OF LIVE CHICKENS AND FEED ON THE OPTIMAL LENGTH OF BROILER CHICKEN GROWING IN LOW-SCALE PRODUCTION

Oeconomia 5 (2) 2006, 25-35

WP

ŁY

W

ZMIAN CEN Ż

Y

WCA

DROBIOW

EGO

ORAZ PASZY NA OPTYMALNĄ D

Ł

UGOŚĆ

ODCHOWU

K

URCZĄT

BROJLERÓW W PRODU

KCJI

NISKOTOWAROWEJ

Agata Grużewska

Akademia Podlaska w Siedlcach

Streszczenie. W badaniach uwzględniono 14 cykli produkcyjnych kurcząt brojlerów. od -chowywanych w prywatnej fermie w okolicach Siedlec w latach 2003-2005. Od<.:l1ów pta -ków prowadzono na ściółce w systemie intensywnym, kontrolując zużycie paszy. Ważenia

losowo wybranej grupy kurcząt odbywały się co siedem dni w całym okresie odchowu. Na podstawie uzyskanych wyników oszacowano parametry wielomianowej krzywej wzrostu kurcząt oraz, uwzględniając cenc;: żywca drobiowego oraz paszy, oszacowano parametry funkcji produkcji, wyznaczono funkcję kosztów paszy, funkcji;: produktu przccit,:tncgo i funkcję produktu marginalnego. Wykorzysllljąc założenia teorii funkcji produkcji, dol <a-nano podzialu produkcji na etapy i określono optymalną długość odchowu kurcząt brojl e-rów, uwzględniając założone zmiany cen żywca i paszy.

Słowa kluczowe: kurczęta brojlery, funkcja produkcji, optymalizacja produkcji, Polska

WSTĘP

Lata 90. ubieglego wieku charakteryzowały się intensywnymi przemianami w struktu -rze spożycia mięsa. Nastąpil wzrost konsumpcji mięsa drobiowego przy spadku spożycia mięsa wołowego i silnej fluktuacji spożycia mięsa wieprzowego [Sekuła, Figurska 20011. W 1999 r. nastąpiło zalamanie tendencji wzrostowej produkcji przetworów drobiowych. Istotną przyczyną było zahamowanie eksportu na rynek wschodni. W omawianym roku

nastąpiło również poglębienie trendów w przemianach podmiotowej struktury przemyslu drobiarskiego, polegających na koncentracji i wzroście przemysłowej produkc.Ji drobiu. W 2000 r. ponad 80% produkcji mięsa drobiowego pochodziło z firm p1·ze111ysłowych, w których zatrudnienie wynosiło ponad 50 pracowników jl(obuszy11ska 20001.

Adres do korespondencji - Corrcsponding author: Agata Grużewska, Akademia Podlaska, Katedra Doświadczalnictwa Rolniczego. ul. Prusa 14. 08-110 Siedlec; tel. (025) 6 J 12 47; 6-+3 12 75; f'ax 643 13 09

26 A. Gru:':eivska

Również po 2000 r. następował dalszy wzrost przemysłowej produkcji drobiarskiej, wynikający ze wzrostu eksportu mięsa drobiowego i jego przetworów. Należy jednak podkreślić, że od października 2005 r. nastąpił spadek cen żywca drobiowego, obniżając oplacalność tej gałęzi produkcji. Wrzesień i październik omawianego roku charakteryzo-waly ii;: znaczną redukcją cen sprzedaży mięsa drobiowego przez zakłady przemysłowe oraz w sprzedaży detalicznej. Przyczyniło się to do utrzymania poziomu spożycia mięsa drobiowego głównie w grupie mniej zamożnych konsumentów. W grudniu 2005 r.

po-ziom cen drobiu w Polsce był niższy średnio o 40% w porównaniu z krajami Wspólnoty [Kobuszyóska, Dybowski 2006].

Zdaniem Okularczyk [ 1994], o opłacalności produkcji drobiarskiej decyduje wiele

czynników, które można podzielić na kilka grup. Należą do nich koszty produkcji (ceny piskląt i paszy, dlugość cyklu produkcyjnego), produktywność (przyrosty masy ciała, zużycie paszy na I kg przyrostu), jakość drobiu oraz rynek zbytu (popyt na drób, ceny zbytu drobiu).

Spośród wymienionych koszty paszy mają znaczący udział w kosztach ogólnych, dlatego są glównym elementem rachunku oplacalności tej gałęzi produkcji, przy czym mogą podlegać bezpośredniej kontroli ze strony producenta żywca drobiowego. Stwarza to możliwość zako1iczcnia odchowu, gdy jego kontynuacja staje się nieopłacalna z po-wodu niekorzystnych relacji wartości produkcji żywca do poniesionych kosztów paszy. Nic jest to zadanie łatwe, ponieważ na efektywność zużycia paszy ma wpływ bardzo wicie czynników dodatkowych. Ze względów oczywistych zmiany poziomu cen zarów-no paszy, jak i żywca wpływają na efektywność tej produkcji. Zbadanie kierunków tego \\/pływu w odniesieniu do efektywności produkcji żywca drobiowego było przyczyną podji;:cia prezentowanych badali.

Ponieważ za glówny proces technologiczny produkcji mięsa w fermach zwierząt rzeźnych uważa sii;: proces wzrostu zwierząt, bardzo ważne jest jego matematyczne mo-delowanie lPabis I 978l Wiciu autorów zauważało i podkreślało wagę zastosowania metod matematycznych w zagadnieniach biologicznych oraz w planowaniu i sterowaniu procesami produkcji \V dużych obiektach rolniczych [Kisieli1iska 1999]. Należy bowiem podkreślić. że dynamiczny rozwój przemysłowego chowu zwierząt stwarza wiele zupeł­ nie nowych problemów nieznanych wcześniej w produkcji niskotowarowej [.Jamroz, Preś

1978\.

Nic znaczy to jccln:ik. że omawiane metody modelowania nie mogą być stosowane

w odniesieniu cło produkcji prowadzonej w mniejszych obiektach. Również produkcja ni-skotowarowa powinna podlegać zabiegom mającym na celu jej optymalizację, czyli po-s1ukiw;111ic rozwiąza1·1 najlcp ·zych w danych warunkach. w świetle przyjętego kryterium

opty111ali1<1cji.

v

\I

przypadku produkcji żywca drobiowego można rozpatrywać optymalną dlut!ość odchowu kurcząt. warunkującą oplacalność tej produkcji.

Celem przeprowadzonych bacla1i było określenie wpływu wzrostu cen żywca clro-biom..:go ora1 w?rostu cen paszy na optymalną długość odchowu kurcząt brojlerów 11 produkcji niskotowaroll'ej.

Wplvw zmian cen .:'v11·ca drobiowego orn:: pas::v„.

MATERIAŁ I METODYKA

W badaniach uwzględniono wyniki 14 cykli produkcyjnych kurcząt brojlerów. o d-chowywanych w prywatnej fermie w okolicach Siedlec w latach 2003-2005. BrojlcrniQ zbudowano w technologii tradycyjnej pod koniec lat 80. W fermie prowadzono kontrolQ

masy ciała oraz zużycia paszy w całym okresie odchowu. Ważenia losowo wybranej gru -py I OO ptaków odbywaly się co siedem dni. Ponieważ w ana I izowanym okresie wlaści­

ciel fermy współpracował z zakladami drobiarskimi „Drosed" S.A. w iedlcach, pisklęta pochodzily z jednego zakładu wylęgowego, należącego do tej spólki. Początkowa liczba ptaków w każdym odchowie wynosila od 18 OOO do 19 OOO.

Analizę wyników produkcyjnych rozpoczęto od modelowania wzrostu kurcząt brojle -rów. Wielomianowe równania regresji, opisujące dynamikę zmian ma y ciala brojlerów,

wyznaczono na podstawie wyników ważenia ptaków korzystając z pakietu Statistica (J.0 [StatSoft 200 I]. Ponieważ omawiane modele odnoszą się do pojedynczego .. ,średniego"

osobnika, opisująjednocześnie wielkość produkcji uzyskanej średnio od jednej sztuki. Wielkość tak określonej produkcji może być wyrażona w kilogramach lub w zlotych i zależy głównie od dlugości odchowu ptaków ze względu na proces wzrostu. któr

e-go przebieg zarówno w odniesieniu do pojedynczych osobników, jak i calych populacji jest funkcją czasu. Wielkość produkcji wyrażoną w kilogramach przeliczono na wmtośc

wyrażoną w złotych, mnożąc każdy wspólczynnik w równaniu krzywej wzrostu przez

wartość I g żywca drobiowego, zgodnie z cenami przedstawionymi"" tabeli I.

W prezentowanych badaniach uwzględniono dwa poziomy cen żywca oraz dwa p o-ziomy cen paszy, przeprowadzając cztery różne symulacje kształtowania się optymalnej długości odchowu kurcząt broj Jerów (tab. I).

Tabela I. Założone poziomy cen żywca oraz paszy

Table I. Assumed levels of slaughter chickens and f'ccd priccs Symulacje Ceny żywca (zl·kg-1) Simulations Live c_(PLhi_Nck_·kgen _-pr1₎ iccs 2,GO 2 2,60 3 3,50 4 3.50 Żródlo: opracowanie wlasnc. Sourcc: own studies. Ceny pas; (;l·t 1) Fccd priccs (PLN·t s1artcr grO\ćl" 847 822 847 + 15% 822 + 15% 8-17 822 847 + 15'% 822 I 15% I) finishcr 8()5 805 I I S'X1 805 805 I IYX1

Zużycie paszy można również przedstawić wartościowo jako f'unkcję czasu. Takie

ujęcie pozwala na powiązanie produkcji żywca drobiowego z kosztami pas1y przez dłu­

gość odchowu kurcząt. Funkcję kosztów paszy wyznaczono z wykor1ystanie111 programu Curvefit Version 2.20A autorstwa Coxa [ 1988J. Ponieważ podstawę obliczc1i stanowi

-ły jednostkowe koszty paszy, funkcje kosztów również odnosiły się do pojedynczego, „średniego" osobnika.

28 A. Grużewska

Ponieważ zarówno produkcję, jak i koszty wyrażono jako funkcję długości odchowu ptaków, analogicznie postąpiono w przypadku produktu przeciętnego i marginalnego.

Wartości produkcji oraz kosztów paszy oszacowane na podstawie wyznaczonych funkcji poslużyly do obliczenia wartości jednostkowego produktu przeciętnego i marginalnego

w kolejnych tygodniach odchowu zgodnie z powszechnie znanymi wzorami:

oraz

p = !JP 111 !JK

·w których:

PP - produkt przeciętny, P - wartość produkcji, K - poniesione koszty, P111 - produkt marginalny, !JP- przyrost produkcji, !JK - przyrost kosztów.

Tak otrzymane warto 'ci omawianych produktów posłużyły do wyznaczenia funkcji produktu przeciętnego i marginalnego jako funkcji długości odchowu kurcząt z wykorzy

-staniem programu Curvefit Version 2.20A. Na tej podstawie dokonano podziału omawia-nej produkcji ż.ywca drobiowego na etapy, zgodnie z założeniami przedstawionymi m.in. przez Rekowskiego ( 1998). Punkt przecięcia funkcji produktu przeciętnego i margi nal-nego wyznacza początek drugiej, najbardziej oplacalnej fazy produkcji, która koóczy się z chwilą przyjęcia przez produkt marginalny wartości zero, czyli przecięcia funkcji

pro-duktu 111arginalnego z osią OX.

MODELE WZROSTU KURCZĄT ORAZ PRODUKCJI ŻYWCA

DROBIOWEGO

Zastosowanie pakietu Statistica 6.0 umożliwilo estymację parametrów wiel omiano-wej krzywej wzrostu badanych kurcząt postaci:

11'(1) = 62,60 - 58,-101 118.5912 - 8,6713 przy R2 = 0,99.

Parametry tej krzywej przeliczono na parametry dwóch funkcji produkcji w ujęciu wartościowym, zgodnie z dwo111a zalożonymi poziomami cen. Otrzymano następujące

kr1yw.:: (rys. I):

dla symulacji I: P2.60(1) = 0.16 - O, 151 0,3112 - 0,0213

ora;

dla symulacji 3: P3.50(1)

=

0.22 - 0.201 + 0,4212 - 0,0313.

n<1 I ill1jąc wykresy obu l'unkcj i (rys. I) należy zauważyć, że w badanym okresie dla

iadncj / nich nic zaobserwowano osiągnięcia wartości maksymalnej, co sugeruje wnio -sek. ie odchów ptaków nic tr\\'al za dlugo.

Wply1v zmian cen .::yll'ca drobioll'ego ora::. pas::.1'. .. 'O 9.0 8.0 7.0 ii" :5 6.0

"'

-""z .!:!. c[ 5.0 ro~ 'CJ c ~ .g 4.0 "O () o :i

a.

'8 3.0 Ci 2.0 1.0 O.O 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0

tydzien odchowu week of raising

--+-2.60 zł - -3.50 zł

Rys. I. Funkcje produkcji żywca drobiowego wyznaczone dla dwóch zalożonych cen żywca Fig. I. Live chicken production function estimated for two assurncd live chicken prit:cs

Źródło: opracowanie w-Jasne na podstawie przeprowadzonych bada1\.

Source: own studies an the basis of the farm production docurnents.

FUNKCJE JEDNOSTKOWEGO KOSZTU PASZY

Wyznaczone funkcje jednostkowego kosztu paszy mialy postać (ry ·. 2):

dla symulacji I: K„(t) = - 0,04 + 0,21/ + 0,0512 przy 1?2 = 0,99 oraz dla symulacji 2: K11,(1)

=

-0,03 + 0,241 + O 071 2 _{przy 1?}2

₌

0,99. 29

Przedstawione funkcje jednostkowego kosztu paszy (rys. 2) charakteryzują sic,: zbl iżo­

nym przebiegiem, przy czym ksztalt krzywej odpowiadającej wyższyrn ct:11u111 pas;:y jest

zdecydowanie bardziej stromy. Z tego powodu zaobserwowana dysproporcja pomic;;clzy

jednostkowymi kosztami paszy tailszej i droższej zwic,:ksza sic,: wraz z wycllużanicm czasu odchowu ptaków.

FUNKCJE JEDNOSTKOWEGO PRODUKTU PRZECl!j:TNEGO

I MARGINALNEGO

Na podstawie wartości produktu przecic,:tnego i marginalnego, obliczonych z wy1.n

a-czonych funkcji produkcji i kosztów paszy. wyznaczono nastc,:pujące f'unkcjc produktu przecic,:tnego (Pp) i produktu marginalnego (P,11 ):

dla symulacji I: Pp(t) = 0,95 0,541 + 0,0612 przy 1?2 - 0,99

P₁₁₁(1) = I ,O I + 0)41 - 0.1112 przy 1?2 = 0.99

30 4,5 4,0 - 3,5 ::::-'O N ~ (/) :o 3

o

~z

'

~~ 2,5 (/)~ ~<il 2,0 z. 8 :;i 'O 1,5 o Q) -"' 2 1,0 0,5 0,0 A. Grużewska 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5 6,0 tydzień odchowu week of raising - - k.p.15% - -k.p.p.

Rys. 2. Funkcje kosztów paszy wyznaczone dla podstawowego (k.p.p.) oraz zwiększonego o 15% (k.p. 15'!/o) poziomu cen paszy

·ig. 2. Fcccl prices f'unction cstimatccl for a basie (k.p.p.) and increased by 15% (k.p. 15%) level

or lccd priccs

Żródlo: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada1i. Sourcc: O\Vll studies an the bas is or the farm production documents.

dla sy111ulacji 2: P₁,(I) = 0,79 + 0,41t- 0,0512 przy R2 = 0,99 P₁₁₁(t) = 0.87 + 0,551- 0,0912 przy R2 = 0,98 dla symulacji 3: P₁/l) = 1,29 + 0.72! - 0,0812 przy /?2 = 0,98 P111(1) = 1.28 1,041- 0.151 2 _{przy R}1 = 0,99 dla symulacji -1: Pp(!)= 1,05 + 0,561- 0,0712 pr7.y 1?2 = 0,99 P111(t) = 0.89 + 0.881 - O, 13t 1 przy R2 = 0,98 FAZY PRODUKCJI

Z tr11.:ch możliwych raz produkcji wyznaczono dwie pierwsze. Przyjęty w fermie

~yste111 kontroli \\')'llikó\\' produkcyjnych u111ożliwil analizę przebiegu funkcji produktu pr/ccii;:tncgo i 111argi11al11ego dopiero od siód111ego dnia odchowu kurcząt.

1_{alciy podkreślić. ie\\' żadnym z analizowanych przypadków nie zaobserwowano} /akrn'1c/c11ia drugiej 1~11.y produkcji. ponieważ produkt 111arginalny charakteryzował się

\\ Gi!\'111 a11ali/O\\'a11y111 okresie \\'artościa111i dodatnimi.

,\nali/a pr/edsta\\'ionych \\')'kresów (rys. od 3 do 6) pozwala zauważyć różnice

\\ b/laltm\ :llli11 sit;: optynrnlncj długości odchO\\'U kurcząt. Punkt przecięcia funkcji pro-duktu pr/ccii;t11cgn i marginalnego char::ikteryzuje się różny111i współrzędnymi (wartości

ob11 produktÓ\\ or:l/ tyd/ie1'1 odchO\\'LL) \\'zależności od badanej sy111ulacji (tab. 2).

Wplv1v z111ia11 cen ::r\\'CG drobiowego ara:: pas:::r ..

--,.u-

2,4 ~~

::;, z

~ _, 2,0 >.o._ e -ro u .S -6 1,6 ~o E~

;., s

1,2 .5 e> a.>• ro ·~ E 0,8 ~~ ~ ~ 0,4 'O ro e ID o. iii 0,0 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 tydzień odcłlowu week of raising Jl 4,5 5,0 5,5 6,0

Rys. 3. Funkcje produktu przeciętnego (Pp) oraz produktu marginalnego (P111) wyznaczone dla

symulacji I

Fig. 3. Functions ofaverage product (Pp) and 111arginal product (P,„) cstimatcd for simul:11ion Zrócllo: opracowanie wlasne na podstawie przeprowadzonych bada1·1.

Source: own studies an the bas is of the farm product i on documcnts.

--:-u

2

o

N·= , ,g; ~ 1,8 -!:!-_, E"~ 1,6 ~

-g

1,4 -~ "8

E

~ 1.2 ;., ~ 1,0 ~. ~ 0,8 u E a.> 'O 0,6 ~ c Q_roo4 ~ Q) I

-6

g' 0,2 o Qj Ci iii 0,0 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4 ,5 5,0 5,5 6,0 tydzień odcłlowu week of raising

Rys. 4. Funkcje produktu przeciętnego (Pl') oraz produktu marginalnego ( P₁₁₁) wy/nauom; dla

symulacji 2

Fig. -1. Functions of avcrage product (P„) and marginal product (P₁₁₁) cstimatcd for simulation 2

Żródlo: opracowanie wlasne na podstawie przeprowacL-:onych badaii.

Source: own studies an the basis of the farm production documents.

32 -:--D "'N -~ 3,5

"' e.

"' z ~~ 3,0 ~::-~ g 2,5 ·~ -g

E

~ 2.0 ·- ro ~ ·6, 1,5 -a;, ro ·c::; E ~ 1! 1,0 a. ro ~ Q) 0,5 ::J Ol

e

~ a. ~ 0,0 A. Gmże1vska 1,0 1,4 1,8 2,2 2,6 3,0 3,4 3,8 4,2 4,6 5,0 5,4 5,8 6,2 tydzień odchowu week of raising

Rys. 5. Funkcje produktu przeciętnego (Pp) oraz produktu marginalnego (Pm) wyznaczone dla

symulacji 3

Fig. 5. Functions ol"avcrage product (Pp) and marginal product (P,„) estimated for simulation 3 Żrócllo: opracowanie wlasnc na podstawie przeprowadzonych badai\.

'ourcc: own studies an the basis of the farm production documents.

~ 2,5 ~u - ::i ~ -g 2,0 ro a_ c -"e> ~ '"'

E

2>]

1.5 ro -·;,Ez c "O ....J 1

o

a;. c e:, ' '<3 ro Ol ClJ ~ ~ 0,5 - ClJ -"' > ::i ro

e

a.o a. 1,0 1,4 1,8 2,2 2,6 3,0 3,4 3,8 4,3 4,6 5,0 5,4 5,8 6,2 tydzień odchowu week of raising

1:unkcjc produktu pr1cciętncgo (P„) oraz produktu marginalnego (Pm) wyznaczone dla

>y111ulacji -l

1:i)o'.. (>. Function' or ;1vcragc product (P₁,) ~u1d marginal product (P„,) estimated for simulation 4

iródln: opracmv;mic ll'iasnc na podstawie pr1cproll'adzonych badati.

Soun.:c: Oli I\ >t11dics :li\ the basis or the larn1 production documcnts.

IVplvll' ::111ia11 cen .:'y11·ca drobio1rego ora:: pas::.1· ... ' ' .).)

Tabela 2. Wartości produktu przeciętnego, produktu marginalnego oraz dl ugości odchowu w chwili rozpoczęcia drugiej. najbardziej oplacalncj fazy produkcji

Table 2. Yalues ofaverage and rnarginal product as well as the growing period at the initiation

o

r

the second most profitable production stage

Symulacje Simulations 2 3 4 produktu przcci91ncgo i marginalnego (zl/szt.) Wartości dla Valucs lor averagc and marginal product (PLN/bird) 2.12. 1.66 2,84 2,22

Żródlo: opracowanie wlasnc na podstawie przcprowaclzonych bada1·1.

Sourcc: Own studies an the basis of"thc farm pruduction documc111s.

dlugości odcho11 u (1ygod11ic) growing period lc11g1hs (wci.::ks) -l.2X -1.23 -1.36 -1.29

Analiza wartości przedstawionych w tabeli 2 pozwala zauważyć prawicllowość p

o-legającą na ty"m, że wzrost ceny żywca drobiowego powoduje opóźnienie rozpoczc,:ci~t drugiej fazy produkcji, a wzrost ceny paszy przeciwnie - powoduje jego przyspieszenie. Jednocześnie wartości obu produktów wzrastają. gdy wzrasta cena żywca. i maleją, gdy wzrasta cena paszy.

PODSUMOWANIE

Żywienie, obok genotypu, jakości piskląt, profilaktyki odchowu oraz warunków

środowiska ma znaczący wplyw na efektywność produkcji. Przyczyną jest 111.in. duży

- przekraczający 60% - udzial kosztów paszy w ogólnych kosztach produkcji żywc.:a drobiowego [Kaliszewic.:z 1980; Sokolowicz 2002].

Istotną rolę odgrywają wir,:c zmiany cen paszy, ale również i żywc.:a drobiowego. Z informacji podawanych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi na stronic In -ternetowej Gieldy Towarowej (www.netbrokcrs.pl) wynika. że w ciągu roku (od paź­ dziernika 2005 cło października 2006) ceny żywca drobiowego zmalaly o ponad J ]'Y,, (z 2,87 zl/kg cło 2,48 zł/kg) przy jednoczesnym wzroście cen pasz o 3%, (mieszanki star

-ter i prestarter) oraz o 5% (mieszanki grovcr i finishcr). Podano tam również informac.:jc,:

o pogarszającej się obecnie sytuacji producentów żywca drobiowego. Wprawdzie zakla -dy, którym zależy na stałych dostawach, próbują utrzymać ceny skupu brojlerów na po

-ziomie 2,40 zł, ale w małych prywatnych ubojniach cenn :pacia nawet do 2.1 O zl. Zdaniem

ekspertów, przyczyn należy szukać w nadprodukcji. imporcie. zamknir,:tych granicach 1e

wschodem i wysokim kursie euro. Ponadto kraje zachodnie nasi glówni odbiorc.:y ob

-niżają ceny. Wynika to z faktu istnienia wiciu żródel zakupu mic,:sa mrożonego pr1e1 Le

kraje. Dlntego Polska może być eksporterem wyłącznic mir,:sa świeżego.

34 A. Gru:!:ewska

Z upływem czasu odchowu kurcząt koszty paszy wzrastają, a tempo wzrostu broj-lerów ulega spowolnieniu. Prowadzi to cło pogarszania się relacji pomiędzy efektami

produkcji a poniesionymi nakładami związanymi z żywieniem ptaków. Ważne jest, by odchów nic trwal cło momentu, gdy relacja ta stanie się niekorzystna dla producenta.

Wyznaczone w pracy fazy produkcji pozwoliły stwierdzić, że w żadnym z analizowa-nych przypadków odchów kurcząt nie trwał zbyt długo z punktu widzenia efektywności

produkcji żywca drobiowego. W analizowanym przedziale sześciu tygodni zaobse rwo-wano jedynie moment rozpoczcecia drugiej fazy produkcji, natomiast nie stwierdzono jej

zako1iczenia. Analiza przebiegu funkcji produktu przeciętnego i marginalnego wykazała, że wzrost cen żywca drobiowego powoduje wzrost wartości obu produktów oraz opóźnia początek drugiej fazy prod u kej i. Wzrost cen paszy jest przyczyną zjawisk przeciwnych.

PIŚMIENNICTWO

Cox T.S„ 1988. CurveAL Vcrsion 2.20A .

.lamroz D„ Prcś .I .• 1978. MaLcmaLyczne modelowanie procesu wzrostu zwierząt. Cz. 11. Bada -nie dynamiki wzrostu bukatów w fermach przemyslowych. Rocz. Nauk Rol. (73-C-4):

113-128.

Kaliszcwicz D .. 1980. Metoda optymalizacji masy brojlerów kurzych ze względu na minimalizację kosztów jednostkowych. Zesz. Nauk. AR-T Olszt., Ekonomika 8: 57-66.

K isicliiiska .J .• 1999. Zastosowanie nieliniowych modeli optymalizacyjnych do planowania

produk-cji w gospodarstwie rolniczym. Zag. Ekon. Rol. (2-3): 97-107.

Kobuszy1iska M .. 2000. Stan i perspektywy przetwórstwa drobiu w Polsce. Przemysł Spożywczy (7): 27-29.

Kobuszy1iska M., Dybowski G .. 2006. Rynek miQsa drobiowego i jaj. Rynek Rolny I ( 179): 56-60.

Okularczyk S .. 1994. Organizacyjne, rynkowe i ekonomiczne możliwości produkcji drobiarskiej w Polsce. Pol. Drob. 12: 23-24.

Pn bis S .. 1978. Mntcmatycznc modelowanie procesu wzrostu zwierząt. Cz. I: Dedukcyjne matema -tyczne modck wzrostu organizmów żywych. Rocz. Nauk Rol. (73-C-4): 95-111. i{ckowski M .. 1998. Wprowadzenie do mikroekonomii. POLSOFT-AKADEMIA, Poznati.

Sek ula W.. figurska K .. 200 I .. pożycie żywnosci w latach 90. w Polsce. Przemysł Spożywczy (6) 2· 1.

Sokolowiu Z .. 2002. Efektywność produkcji kurcząt brojlerów w latach 2000-2001. Zesz. Nauk. PTZ. Chów i I lodowla Drobiu (61 ): 87-88.

St:11Soft. Inc. (200 I). STATISTICA (data ana lysis software system). version 6. "\\'\\'.11c1brnkcrs.pl

EffECT OF PRICE CHANGE OF LIVE CHICKENS ANO FEEO ON THE

OPTlf\IAL LENGTll OF BROILER CHICK EN GROWING IN LOW-SCALE

PROOUCTION

,\hslract. l'ih: rcsults or founccn produclion cycks or broi Jer chickens, grown on a

pri-\:lh: 1:1r111 :;i111a1..:d closc to Siedlec in the ycars 2003-2005. wcrc mialyzed in the research.

rilL' broilcr growing ''as carricd 0111 in th<.: intcnsivc system including straw bcdding and

Cl'lltroli<:d k..:d utili1:11ion. Randomly sclcctcd chickcns wcrc wcighcd cvcry scvcn clays

througlmut tli<.:'' link gro'' ing period. On th..: basis or the results obtained. parameters of

Wp(viv zmian cen .:virca drobiolVego oraz paszv ...

a chicken growth polynomial curve were estimated. Moreovcr, pro luction function para-meters were estimated taking inro consideration live chicken and fecd priccs. In addition.

a feed cost function as we!! as an average and marginal product li111ctio11 wcrc calculntc:d. Production was divided into stages. taking into account the assumptions or the production function theory, and optima! length of the growing period for broiler chickens was cktermi -ned according to the assumed changes in live chicken and feed prices.

Key words: broiler chickens, production f'unction, production optimalization, Poland

35

Zaakceptowano do druku - Accepted for print: I 0.12.2006