• Nie Znaleziono Wyników

Niedźwiedź jaskiniowy

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Niedźwiedź jaskiniowy"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

Paweł Król

Niedźwiedź jaskiniowy

Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach 26, 403-405

(2)

Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach Tom 26, Kielce 2011

PaWeł kRóL

NIeDźWIeDź JaSkINIOWy

Il. 1, czaszka niedźwiedzia jaskiniowego. Niedźwiedź jaskiniowy (Ursus spelaeus), Rosenmüller, 1794 Plejstocen

Jaskinia Wierzchowska – znalezisko z 1910 W zbiorach od 1921 roku

MNki/a/464

Rodzina zwierząt drapieżnych, niedźwiedziowate (Ursidae) dostarcza nam najbardziej rozpowszechnionej formy drapieżnika w epoce lodowcowej – niedź-wiedzia jaskiniowego (Ursus spelaeus). W zbiorach muzeum znajdują się jego liczne szczątki, pochodzące z jaskiń Wyżyny krakowsko-częstochowskiej. Naj-cenniejszym okazem jest prawie kompletnie zachowana czaszka, którą ofiarował w 1921 roku do Muzeum Polskiego towarzystwa krajoznawczego w kielcach, (które dało początek obecnemu Muzeum Narodowemu) Józef Milicer.

Szczątki niedźwiedzi jaskiniowych pochodzące z ostatniego zlodowacenia znajdujemy przede wszystkim w jaskiniach. Poza jaskiniami i grotami spotyka-ne są jednak rzadziej – dlaczego? aby odpowiedzieć na to pytanie, musimy zdać sobie sprawę, że kości martwych zwierząt pozostawione na otwartej przestrzeni ulegają szybkiej degradacji w wyniku oddziaływania warunków atmosferycznych i kwasów humusowych, tylko szczątki przysypane pyłem lessowym lub piaskiem mogą zachować się dłużej. Inaczej jest w jaskiniach, gdzie kapiąca ze stropu woda nasycona węglanem wapnia chroni kości przed rozkładem. Osady

(3)

jaskinio-404 Paweł Król

we znane są od dawna jako prawdziwe skarbnice szczątków dawnych zwierząt, a wiele znajdowanych tu gatunków dawniejsi badacze nazywali jaskiniowymi (lew jaskiniowy, hiena jaskiniowa), choć oczywiście żyły one i w tych obszarach, gdzie jaskiń nie było.

Ursus spelaeus odznaczał się dużą głową z silnie spadzistym czołem, wysokim

barkiem, krótkimi i mocnymi kończynami, charakteryzował się brakiem przed-nich zębów przedtrzonowych. Odżywiał się niemal wyłącznie pokarmem roślin-nym, co potwierdza wyraźnie budowa jego zębów i przebieg ich ścierania. Mięso jakim się odżywiał pochodziło przede wszystkim z padliny. Dieta współczesnych niedźwiedzi obfituje w 70% pokarm roślinny, składa się głównie z młodych pędów, pączków, bulw, cebul i korzeni. Jedynie pod koniec wiosny, gdy kończą się ostat-nie zapasy tłuszczu, staje się on wtedy mięsożerny.

Wśród swoich krewniaków niedźwiedź jaskiniowy był największy, przewyższał znacznie nawet białego i szarego, nawet tego z ameryki Północnej, a od znanego nam swego krewniaka brunatnego był o 1/3 większy. Był to około 900-kilogramo-wy olbrzym, którego wielkość i siła czyniły z pewnością straszli900-kilogramo-wym przeciwni-kiem mogącym stawić czoła nawet lwu jaskiniowemu. Mimo tych imponujących rozmiarów zwierzę to, współczesne człowiekowi neandertalskiemu i człowiekowi z cro-Magnon, stawało się ich ofiarą w walce o miejsce w jaskiniach i grotach. uważa się, że za stopniowe jego wyginięcie, które nastąpiło pod koniec epoki lo-dowcowej, odpowiedzialni są również nasi przodkowie.

Paweł Król

(4)

405

Obiekty tygodnia. Przyroda

LIteRatuRa:

kowalski k., Katalog ssaków plejstocenu Polski, Warszawa-Wrocław 1959.

kowalski k., (red.) Historia i ewolucja lądowej fauny Polski, „Folia Quaternaria” t. 59-60, s. 1-278, kraków 1989.

Wiszniowska t., Niedźwiedź jaskiniowy z Kletna i innych jaskiń Polski, „acta universitatis Wratislaviensis”, 1976 (311), s. 1-75, PWN, Warszawa-Wrocław 1976.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Analogously and following [2] (where the mechanical coupling of fluids and structures is considered), for loosely-coupled solution of the coupled problem, the higher order IMEX

In the complex approach it is necessary to distinguish between the following types of geographic models of the real world: analog and digital models; discrete and

Nie ulega ll/ątpliwości, że autor naszej apokalipsy, mówiąc o mądrości Abrahama, miał na myśli mądrość pochodzącą od Boga, której podstawą jest Prawo Boże,

Зіма («Бажання міфу. Барта, Пруст створив епопею сучасного письма, здійснив докорінний переворот: замість того, щоб описати в романі своє життя,

Також перелічено підстави втрати громадянства міста-держави Ватикан, а саме: - кардинали, якщо вони більше не проживають у Ватикані або Римі;

In the educational management literature the pedagogy of supervision of higher degree research students has enjoyed limited but increasing attention in several strands

Nagrodę PTF II stopnia dla wyróżniających się nauczycieli otrzymał dr Adam Ogaza (Akademicki Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 2 w Chorzowie), za tworzenie, wprowadzanie

zwyczajnego Zjazdu Delegatów, wykluczenie Oddziału oraz odebranie Oddziałom zarządu majątkiem... Radą Główna składa się z prezesa oraz 18 członków wybranych