MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA SUROWCÓW ROŚLINNYCH DO PRODUKCJI ENERGII
PRZEZ ROLNIKÓW WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO Izabela Wielewska
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy
Streszczenie. Celem opracowania było ukazanie zainteresowania i możliwości wykorzy- stania surowców roślinnych do produkcji energii przez rolników województwa pomor- skiego. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego wśród 269 rolników województwa pomorskiego. Techniką badawczą była ankieta, narzędziem kwestionariusz ankiety z pytaniami o charakterze zamkniętym. W rolnictwie, w zakresie wykorzystania surowców do celów energetycznych, szczególną uwagę kieruje się na produkty uboczne i odpadowe z przemysłu rolno-spożywczego, płynne i stałe odchody zwierzęce oraz rośli- ny energetyczne. Województwo pomorskie stanowi dobre zaplecze do produkcji biomasy.
Ogółem na tysiąc mieszkańców potencjał biomasy na tym obszarze wynosi 25,8 TJ i jest większy o 2,3 TJ w stosunku do całej Polski. Stopień wykorzystania surowców roślinnych do produkcji energii w województwie pomorskim przez badanych rolników został uznany za niski. Rolnicy są zainteresowani uprawą i wykorzystaniem surowców roślinnych do produkcji energii, zauważają też wynikające dla tego problemu bariery w postaci małej opłacalności rolnictwa energetycznego, występujących problemów ze skupem surowców roślinnych, problemami magazynowania i transportu tych surowców.
Słowa kluczowe: biomasa, energia odnawialna, rośliny energetyczne, wartość opałowa biomasy
WSTĘP
Eskalacja udziału źródeł odnawialnych (OZE) w produkcji energii wynika z zasad zrównoważonego rozwoju i priorytetów polityki energetycznej państwa. Pogarszający się stan środowiska naturalnego oraz perspektywy wyczerpywania się zapasów energetycz- nych surowców kopalnych w sposób znaczący wpłynęły na kształtowanie się zrównowa- żonej polityki energetycznej zarówno w krajach Unii Europejskiej, jak i w Polsce.
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych nr 584, 2016, 117–125
Adres do korespondencji – Corresponding author: Izabela Wielewska, Uniwersytet Technologicz- no-Przyrodniczy im. J. i J. Śniadeckich w Bydgoszczy, Zakład Ekonomiki i Doradztwa w Agrobiz- nesie, ul. ks. A. Kordeckiego 20, 85-225 Bydgoszcz, e-mail: izabel2000@wp.pl
Podstawowym celem polityki energetycznej UE jest osiągnięcie 20% udziału energii z OZE w końcowym zużyciu energii brutto we Wspólnocie w 2020 roku [Dyrektywa…
2009, Wielewska 2014]. Cel dla Polski został wyznaczony na poziomie 15% jej zużycia brutto w 2020 roku.
Zgodnie z założeniami narodowego celu wskaźnikowego wynikającego z dy rektywy UE 2009/28/WE istnieje pilna konieczność zwiększenia wykorzystania OZE, a zwłaszcza biomasy. Według szacunków polski potencjał należy do jednego z największych w Europie, i wynosi 895 PJ [Jasiulewicz 2012].
Tabela 1. Przewidywane wykorzystanie potencjału ekonomicznego energii pozyskiwanej z bioma- sy (energia końcowa) w 2020 roku i jej realny potencjał rynkowy w Polsce
Table 1. Expected use of the economic potential of energy obtained from biomass (end energy) in 2020 and its real market potential in Poland
Rodzaje biomasy Type of biomass
Realny potencjał ekonomiczny – energia końcowa Real economic potential – end energy
Realny potencjał rynkowy Real market potential
TJ TJ %
Odpady stałe suche/ Solid dry waste 165 930,8 149 337,7 90,0
Biogaz (odpady mokre)/ Biogas (wet waste) 123 066,3 72 609,1 59,0
Drewno (lasy)/ Wood (forests) 24 451,8 24 451,8 100,0
Uprawy energetyczne/ Energy crops 286 718,9 286 718,9 100,0
Ogółem/ Total 600 167,8 533 117,5 88,8
Źródło: Możliwości... 2014.
Source: Możliwości... 2014.
Globalne zasoby biomasy obecnie stanowią źródło ok. 44 tys. PJ energii w ciągu roku, co przekłada się na 10% energii zużywanej na świecie [Tytko 2011]. Oczekiwane wykorzystanie potencjału ekonomicznego energii pozyskiwanej z OZE (tab. 1) w Polsce w 2020 roku ma wynieść dla biomasy 600 167,8 TJ.
Surowcami biomasy dla elektroenergetyki i ciepłownictwa są: słoma, drewno odpa- dowe i biomasa pozyskiwana z trwałych plantacji energetycznych [Wiśniewska i Kalem- basa 2011]. Surowce te muszą zostać jedynie sprasowane (słoma, siano) lub rozdrobnione (drewno) i w takiej postaci mogą być dostarczone do odbiorców. Oprócz klasycznych su- rowców roślinnych do produkcji biomasy do roślin wykorzystywanych w bioenergetyce należą również rośliny o dużej zawartości skrobi i cukru oraz rośliny oleiste.
Wartość opałowa (tab. 2) dla wszystkich rodzajów biomasy jest zależna od jej wilgot- ności. Jeżeli biomasa jest zbyt wilgotna, to posiada nie tylko mniejszą wartość energe- tyczną, ale także powoduje zwiększoną emisję zanieczyszczeń podczas spalania. Z tego względu ustala się normy, które uściślają maksymalnie dozwoloną wilgotność. Pomimo tego, że normy te dla różnych urządzeń są różne, to z reguły przyjmuje się, że wilgotność surowca powinna utrzymywać się w granicach 18–25% [Niedziółka i Zuchniarz 2006].
Zagospodarowanie potencjału słomy, drewna odpadowego i uprawa roślin energe- tycznych jest z punktu widzenia zrównoważonej energetyki wielce uzasadnione.
Możliwości wykorzystania surowców roślinnych do produkcji energii... 119
nr 584, 2016
MATERIAŁ BADAWCZY
Województwo pomorskie stanowi region o silnym uzależnieniu od zewnętrznych do- staw energii elektrycznej. Produkcja energii na tym obszarze zaspokaja jedynie niewie- le ponad 30% zapotrzebowania. Do sektora wytwórczego na badanym obszarze zalicza się: elektrownię szczytowo-pompową (ESP Żarnowiec), elektrociepłownie EC Gdańsk i EC Gdynia, elektrociepłownię rafinerii EC Lotos w Gdańsku, elektrociepłownię Gdań- skich Zakładów Nawozów Fosforowych (EC GZNF), elektrociepłownie przemysłowe w Starogardzie i Kwidzyniu, małe elektrociepłownie (EC Matarnia I EC Władysławo- wo), energetykę wodną i elektrownie wiatrowe [Program… 2010].
Podstawowymi celami strategicznymi województwa pomorskiego w zakresie gospo- darki energetycznej są: wzrost rozproszonej generacji, poprawa efektywności energe- tycznej, a także duży udział odnawialnych źródeł energii [Strategia… 2012]. Udział OZE w wytwarzaniu energii elektrycznej w województwie powinien wynosić minimum 15%
w 2020 roku w porównaniu do 9,84% w 2010 roku.
Strategia zakłada zmniejszenie o minimum 20% zapotrzebowanie na ciepło bu- dynków mieszkalnych oraz użyteczności publicznej. Wynosiło ono do tej pory średnio 230 kWh·m–2·rok–1 [Strategia… 2012].
Plan zagospodarowania przestrzennego dla województwa pomorskiego również za- kłada obniżenie zapotrzebowania na ciepło w województwie (tab. 3), poprzez realizację programów termomodernizacyjnych budynków mieszkalnych, usługowych i użyteczno- ści publicznej o 23%.
Tabela 2. Wartość opałowa wybranych rodzajów biomasy w zależności od wilgotności Table 2. Heat value of selected biomass types, depending on humidity
Rodzaj biomasy Type of biomass
Wilgotność biomasy Biomass humidity
[%]
Wartość opałowa w stanie świeżym Heat value when fresh
[MJ·kg–1]
Wartość opałowa w stanie suchym Heat value when dried
[MJ·kg–1]
Słoma pszenna/Wheat straw 15–20 12,9–14,1 17,3
Słoma jęczmienna/Barley straw 15–22 12,0–13,9 16,1
Słoma rzepakowa/Rape straw 30–40 10,3–12,5 15,0
Słoma kukurydziana/Corn straw 45–60 5,3–8,2 16,8
Pył drzewny/Wood dust 3,8–6,4 15,2–19,1 15,2–20,1
Trociny/Sawdust 39,1–47,3 5,3 19,3
Zrębki wierzby/Willow shavings 40–55 8,7–11,6 16,5
Pelety/Pellets 3,6–12 16,5–17,3 17,8–19,6
Brykiety ze słomy/Straw briquette 9,7 15,2 17,1
Brykiety drzewne/Wooden briquette 3,8–14,1 15,2–19,7 16,9–20,4 Źródło: Niedziółka i Zuchniarz 2006.
Source: Niedziółka and Zuchniarz 2006.
Wskaźniki celów gospodarki energetycznej województwa pomorskiego z podziałem na rejony energetyczne Target factors of energy management in Pomorskie Province, subdivided into power regions getyczne Obniżenie zapotrzebowania na ciepło w województwie, (realizacja programów termo-modernizacyjnych budynków mieszkalnych, usługowych i użyteczności publicznej o Lowering the demand for heat in the Province (realisation of thermo-modernization programmes in residential, com- mercial and public building) by Obniżenie udziału węgla w bilansie paliw w woje- wództwie do wartości Lowering the share of coal in the fuel balance in the Province to the value of
Zwiększenie udziału odnawialnych źróde energii (OZE) w zaspokojeniu ogólnego zapotrzebowania na ciepło w województwie do wartości Increasing the share of renewable ener sources (RES) in satisfying the general de- mand for heat in the Province to the value of łupsk, słupski, łuchowski, chojnicki) łupsk City, Słupsk , Bytów, Człuchów, Chojnice)
22%54%
26% (w gminach wiejskich do 44%, w gminach miejskich do 10%) 26% (in rural boroughs up to 44%, in urban boroughs up to 10%) łnocno-centralny (powiaty: pucki, lębor- ścierski i wejherowski) , Kościerzyna and 18%39%
26% (w gminach wiejskich do 50%, w gminach miejskich do 10%) 26% (in rural boroughs up to 50%, in urban boroughs up to 10%) - ński) ński, 17 %53%
28% (w gminach wiejskich do 47%, w gminach miejskich do 10%) 28% (in rural boroughs up to 47%, in urban boroughs up to 10%) łudniowy (powiaty: gdański, starogardzki ńsk, Starogard czew)
21%40%
26% (w gminach wiejskich do 42%, w gminach miejskich 26% (in rural boroughs up to 42%, in urban boroughs up to 26%) 23%48%19% ło: Hałuzo i Musiał 2010. łuzo and Musiał 2010.
Możliwości wykorzystania surowców roślinnych do produkcji energii... 121
nr 584, 2016
Pozostałe wskaźniki celów gospodarki energetycznej województwa pomorskiego zakładają obniżenie udziału węgla w bilansie paliw w województwie do wartości 48%
oraz zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii (OZE) w zaspokojeniu ogólnego zapotrzebowania na ciepło średnio na tym obszarze do wartości do 19% (tab. 3).
Województwo pomorskie dysponuje znaczącym potencjałem zasobów biomasy [Re- gionalny… 2014]. Potencjał ten w sumie dla województwa pomorskiego kształtuje się na poziomie 57 364 TJ·rok–1. Najwyższe zasoby na terenie tego województwa występują w aspekcie energetycznej biomasy stałej leśnej i odpadowej i wynoszą 34 043 TJ, co daje dla biopaliw płynnych odsetek rzędu 59,3%. Krajowy odsetek w tym względzie wyno- si 47,6%. Na drugim miejscu plasuje się potencjał biogazu, który wynosi 11 531 TJ, co w ogólnym potencjale biomasy w województwie pomorskim stanowi 20,1% i odsetek znacznie niższy w porównaniu do zasobów krajowych biogazu, szacowanych w granicach 32,7%. Nieco mniejszy jest potencjał biomasy z upraw roślin energetycznych, który na badanym obszarze kształtuje się na poziomie 8664 TJ, co daje 15,1% w ogólnym po- tencjale. Krajowy odsetek potencjału biomasy z upraw roślin energetycznych jest niższy o 0,5% i wynosi 14,6%. Najniższy jest potencjał biopaliw płynnych, który kształtuje się na poziomie 3126 TJ. Stanowi to 5,4% ogółu zasobów biomasy w województwie, przy 5,1%
w Polsce. Ogółem na tysiąc mieszkańców w województwie pomorskim potencjał biomasy wynosi 25,8 TJ i jest wyższy o 2,3 TJ w stosunku do całej Polski [Jasiulewicz 2014].
Celem opracowania było ukazanie zainteresowania i możliwości wykorzystania su- rowców roślinnych do produkcji energii przez rolników województwa pomorskiego.
Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego w 2014 roku wśród 269 rolników województwa pomorskiego. Analizie poddano dane uzyskane od rolników podczas zebrań wiejskich gmin wiejskich i miejsko-wiejskich województwa. Techniką badawczą była ankieta. Dobór populacji badawczej był losowy.
Do 300 rolników skierowano kwestionariusz ankiety, który zawierał pytania zamknię- te. Informację zwrotną otrzymano od 89,7% ogółu badanych, czyli od 269 rolników.
Pogrupowanie materiału badawczego na grupy danych pozwoliło zbiorowość staty- styczną poszeregować według poszczególnych cech wynikających z badania. Do sporzą- dzenia obliczeń wykorzystano arkusz kalkulacyjny Microsoft Excel.
WYNIKI I DYSKUSJA
W badaniu uczestniczyło 269 rolników z województwa pomorskiego. Wiek badanych rolników był zróżnicowany. Najwięcej badanych mieściło się w przedziale wiekowym 36–45 lat (36,8%) i 46–55 lat (24,9%).
Badani prowadzą zróżnicowane obszarowo gospodarstwa rolne. Największą grupę badanych stanowili rolnicy prowadzący gospodarstwa o wielkości 5,1–15,0 ha (33%).
Kolejną grupę stanowili gospodarze uprawiający ziemię o areale 1,1–5,0 ha (28,3%).
Rolnicy wyłonieni do badań parają się głównie produkcją mieszaną (44,6%) lub roś- linną (33,5%). Mniejszy odsetek (21,9%) stanowili hodowcy zwierząt.
Najpierw badanych poproszono o ocenę własnej wiedzy na temat możliwości wyko- rzystania biomasy do produkcji energii przez badanych rolników. Większość badanych (68,2%) przyznała, że orientuje się w tej tematyce.
Następnie badanych poproszono o subiektywną ocenę stopnia wykorzystania surow- ców roślinnych do produkcji energii w województwie pomorskim. Stopień ten badani rol- nicy uznali jako niski. Na zdecydowanie niskim poziomie określiło go 20,4% badanych rolników (55 osób), a jako raczej niski 41,6% ankietowanych (112 osób). W opinii 13,1%
badanych rolników poziom jest zdecydowanie wysoki (35 osób). Z kolei według 19,7%
jest to raczej wysoki poziom (53 osoby). Nieco ponad 5% ankietowanych (14 osób) nie wyraziło opinii w tym aspekcie badań.
Zarówno do produkcji, jak i wykorzystania słomy i siana jako surowca energetycz- nego przyznaje się 10,8% badanych rolników (29 osób). Zamiar produkcji lub wykorzy- stania słomy i siana wykazują 142 osoby badanej populacji, co stanowi 52,8%. Z kolei zainteresowania w tym względzie nie wykazuje 68 badanych rolników (25,3%), a 11,1%
nie zastanawiało się nad taką możliwością (30 osób).
Opałowa wartość słomy jako paliwa energetycznego warunkowana jest jej gatun kiem, wilgotnością oraz techniką przechowywania. Za najbardziej wskazaną uznawana jest sło- ma szara, czyli pewien czas po ścięciu narażonej na działanie warunków atmosferycznych, a później wysuszonej [Niedziółka i Zuchniarz 2006].
Nadwyżka produkcji słomy w województwie pomorskim do energetycznego zago- spodarowania wynosi ok. 710 tys. t·rok–1, co daje 46% jej ogólnej produkcji. Taka wiel- kość pozwala na uzyskanie energii w ilości ok. 8,5 mln GJ·rok–1 [Plan… 2012].
Możliwość wykorzystania ziarna, które nie nadaje się do konsumpcji, na cele ener- getyczne nie wzbudza zbytniego zainteresowania rolników. Wykorzystuje ten surowiec w celach energetycznych 8,2% badanych rolników (22 osoby), a 15,2% (41 osób) wy- kazuje zainteresowanie w tym kierunku. Z kolei 64,7% rolników (174 osoby) takiego zainteresowania nie wykazuje, a 11,9% (32 osoby) nie wyraziło opinii na ten temat.
Tabela 4. Bariery wdrożenia rolnictwa energetycznego w opinii badanych rolników Table 4. Barriers of the introduction of energy farming, in opinions of the surveyed farmers
Wyszczególnienie/ Specification Liczba odpowiedzi
Number of answers
% odpowiedzi
% of the answers Mała opłacalność rolnictwa energetycznego/ Low profitability of
energy farming 94 34,9
Brak areału do rolnictwa energetycznego/ No land for energy crops 30 11,1 Problemy ze skupem surowców roślinnych do produkcji energii
Problems with selling plant material for energy production 79 29,4 Problemy z transportem i magazynowaniem surowców roślinnych do
produkcji energii
Problems with transport and storage of plant material for energy production
56 20,8
Trudno powiedzieć/ Difficult to say 10 3,7
Ogółem/ Total 269 100,0
Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań.
Source: Own study based on the research conducted.
Możliwości wykorzystania surowców roślinnych do produkcji energii... 123
nr 584, 2016
Ponadto spośród badanych 269 rolników 4,1% (11 osób) odpowiedziało, że posia- da plantacje wieloletnich roślin energetycznych (miskant olbrzymi, wierzba), a 13,8%
(37 osób) chętnie by założyło takie uprawy. Z kolei 74,3% badanych rolników nie jest zainteresowanych założeniem tego typu plantacji, a 21 osób (7,8%) nie ma zdania na ten temat.
Potencjał energii z plantacji roślin energetycznych wynosi w województwie pomor- skim 26 914 tys. GJ·rok–1. Z kolei potencjał ziemi pod plantacje energetyczne w badanym obszarze kształtuje się na poziomie 45 tys. [Plan… 2012].
Rośliny o dużej zawartości skrobi i cukru oraz roślin oleistych do produkcji energii uprawia lub wykorzystuje 11,9% badanych rolników (32 osoby), a 17,1% ma taki zamiar (46 osób). Zainteresowania w tym względzie nie wykazuje 64,3% badanych rolników (173 osoby), a 6,7 nie zastanawiało się nad tym (18 osób).
Ostatnie pytanie skierowane do rolników województwa pomorskiego miało na celu określenie przez nich barier wdrożenia rolnictwa energetycznego.
W opinii badanych rolników za główne bariery wdrożenia rolnictwa energetycznego należy uznać małą opłacalność rolnictwa energetycznego (34,9%), problemy ze skupem surowców roślinnych do produkcji energii (29,4%), problemy z transportem i magazy- nowaniem surowców roślinnych do produkcji energii (20,8%), a także brak areału do rolnictwa energetycznego (11,1%).
WNIOSKI
Z przeprowadzonej analizy literatury oraz badań rolników wynikają następujące wnioski:
1. Stopień wykorzystania surowców roślinnych do produkcji energii w województwie pomorskim ponad 60% badanych uznało za niski.
2. Nadwyżka produkcji słomy w województwie pomorskim do energetycznego za- gospodarowania wynosi ok. 710 tys. t·rok–1. Jedna dziesiąta badanych rolników produ- kuje/wykorzystuje słomę lub siano na cele energetyczne. Z kolei nieco ponad połowa badanych przymierza się do produkcji i/lub wykorzystywania tego surowca roślinnego na cele energetyczne. Możliwość wykorzystania słomy na cele energetyczne nie wzbu- dza zbytniego zainteresowania rolników, bowiem jest przedsięwzięcie mało opłacalne.
Blisko jedna dziesiąta na cele energetyczne przeznacza też ziarna, które nie nadają się do konsumpcji.
3. Spośród badanych tylko 4,1% rolników zajmuje się na stałe kilku hektarową upra- wą wieloletnich roślin energetycznych (miskant olbrzymi, wierzba), a 13,8% wyraziło chęć założenia takich upraw.
4. Badani rolnicy (11,9%) uprawiają i wykorzystują także rośliny o dużej zawartości skrobi i cukru do produkcji energii oraz rośliny oleiste. Areał tych upraw waha się od 0,5 ha do kilku ha.
5. Rolnicy zauważają bariery wynikające z możliwości produkcji i wykorzystania surowców roślinnych do produkcji energii i zwrócili przede wszystkim uwagę na małą opłacalność rolnictwa energetycznego, występowanie problemów ze skupem surowców roślinnych, magazynowaniem i transportem tych surowców.
LITERATURA
Dyrektywa Parlamentu Europejskie go i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (Dz.U. UE L 09.140.16).
Hałuzo M., Musiał R., 2010. Zasoby biomasy w Województwie Pomorskim – uwarunkowania przestrzenne i kierunki ich wykorzystania do produkcji energii elektrycznej i ciepła. Po- radnik dla organów samorządu lokalnego. Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzen- nego, Departament Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego Urzędu Marszałkowskiego, Słupsk – Gdańsk.
Jasiulewicz M., 2012. Efektywność ekonomiczna elektrociepłowni kogeneracyjnej o małej mocy, opalanej biomasą. Rocz. Nauk. SERiA 14, 5, 91–96.
Jasiulewicz M., 2014. Potencjał energetyczny biomasy rolniczej w aspekcie realizacji przez Polskę Narodowego Celu Wskaźnikowego OZE i Dyrektyw UE w 2020 roku. Rocz. Nauk. 16, 1, 71–76.
Możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii w Polsce do roku 2020. Pobrano z http://
www.paiz.gov.pl/sektory/odnawialne_zrodla_energii (data dostępu: 6.06.2014).
Niedziółka I., Zuchniarz I., 2006. Analiza energetyczna wybranych rodzajów biomasy pochodzenia roślinnego. Motrol 8, 232–237.
Plan działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej województwa pomorskiego. 2012.
Gdańsk.
Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025, 2010. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego.
Gdańsk.
Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020, 2014. Zarząd Województwa Pomorskiego, Gdańsk.
Strategia rozwoju województwa pomorskiego 2020, 2012. Gdańsk.
Tytko R., 2011. Odnawialne źródła energii. OWG, Warszawa.
Wielewska I., 2014. Zainteresowanie rolników wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii.
Rocz. Nauk. SERiA 16, 5, 216–221.
Wiśniewska B., Kalembasa S., 2011. Wpływ dawek azotu na zawartość i pobranie ołowiu, kadmu i niklu przez biomasę ślazowca pensylwańskiego. ZPPRN 565, 373–382.
POSSIBILITIES OF THE USE OF PLANT MATERIAL FOR ENERGY PRODUCTION BY FARMERS FROM POMORSKIE PROVINCE
Summary. The aim of the study was to show interest and possibilities of the use of plant material for energy production by farmers from Pomorskie Province, Poland. The research materials included statistical data concerning biomass resources within the territory of Pomorskie Province as well as research results from a diagnostic survey conducted among 269 farmers of Pomorskie Province. The research was conducted during village council meetings. The technique employed was a survey. The research population was selected at random.
Pomorskie Province is dependent upon external power deliveries as the local production covers only about 30% of the energy consumption. Energy obtained from renewable sources plays the key role in supporting the energy resources of the described region.
Renewable energy sources (RES) share in the production of electrical energy in Pomorskie
Możliwości wykorzystania surowców roślinnych do produkcji energii... 125
nr 584, 2016
Province should amount to at least 15% in 2020 compared to 9.84% in 2010. One of the energy sources is biomass as this area contains a considerable potential of the resources of this material – 57,364 TJ per year. Raw solid biomass materials for electricity and heating include: straw, waste wood, biomass obtained from permanent energy crops as well as plants with high contents of starch and sugar and oily plants.
The highest resources in the Province show in the permanent energy forest and waste wood biomass and amount to 34,043 TJ. Slightly smaller is the potential of the biomass from energy crops – 8,664 TJ. The potential of liquid bio-fuels is the lowest and amounts to 3,126 TJ. In total, per 1000 residents in Pomorskie Province, the biomass potential is 25.8 TJ and is higher by 2.3 TJ compared to all Poland.
In the research conducted, farmers assumed that the use of plant material for the production of energy in Pomorskie Province is definitely too low. There was a fraction of farmers who would use straw, hay or inedible grains for energy purposes. Among the surveyed, only a few farmers have plantations of energy perennial crops, such as Miscanthus giganteus or willow. There are also farmers willing to start such crops. The surveyed farmers also grow and use plants with high contents of sugar and starch as well as oily plants. The surveyed notice certain barriers resulting from low profitability of energy farming, some existing problems with crop collection, storage and transport.
Key words: biomass, renewable energy, energy crops, biomass heat value
