Uwagi o stratygrafii kampanu i mastrychtu doliny środkowej Wisły

UKO 551.7&U'33:564.53:564.88(4.38:282.243-19U)

Andrzej :~mwICZ

Uwagi o stratygrafii kampanu i mastrychtu doliny środkowei Wisły

WŚTĘP

ArtYkuł

przedstawira; wyniki

'badań

nad

stratygrafią

Ikampa.nru!

i

ma- strych tu doliny

środkowej Wisły.

Badania te

obejmowały ama.lizę

pale-

ontologiczną

fauny amonitowej oraz 'belemnitów. Oprócz

własnych

mate-

riałów

faunistycznyCh

wy1kOTzystałem

zbiory

. udostępnione

mi

dzięki uprzejmości

sze:reguosób.

Składają się

na

~ie:

tlrolekcja prof.

dra ,W. !Po- żaryskiego i

jego.

byłych

margistrantów _

.

mgra Z.

Mo.dlińsldego

i mgra A.

'~,

IkpUj6kcja prof.

dra R.

Ko.ngiel1a

1idostępn;OOIn1a mij,

!Pl"2JeZ doc. dra J. Kulczyckiego

orazpojedy~cze

okazy przekazane przez prof.

dra H.

Mak~1ciego,

dra S.

Ci€Ślińsk.iElgo L

mgra J. gtochlaka.Jako ma-

ter;iał

pOirównawczy

wyftmrzystałem

zbiory z synklin,o!1"ium miechowSkie- go;

obejmujące dłxlIk

Masnyoo

~t~

oka!zy

~

;pr12Jez dr J.

Łyczewską i dra

J.Rutkowskiego OII'az

~ole:kcję

mlgra E. SenikoiWiilcza,.

fPoza

tym

wylko.rzystane

zostały mate!l"iały

z wiercep na

Niżu

Polskim,

prze~zywane

mi do. opra,eowania, Oiraz pojedyncze okazy

pr.zesłane

przez dr T. BirkenIund

i

dra M.

A.

fPergamenta,

pochodzące

z GrenIamrlii, Stanów ZjEdnorczonych i

Związ!ku ~:adzieckirego..

Strarty:graf.i.a

kampalIlU i

mastrychitu do.liny

środkowej 'Wisły była

przedmiotem szeregu pra,c.

Do ważniejszych nał~żą

oopra,crQwania!N.

KrirSztalfowicza (1896, 1897, rI899), C.

ŁopUSikiego

(1911,

19:12)~

J. Nowaka' (1913, 1917), A. 'M-a:zurka (1911'5, 1930, 11932), J. SamsonrOwicza' ' C1927, 193. 2, 1934), w.

^Po~iego

(1938, 1948, 1955), K.

Pożaryskiej

(1953, 19'54, 1957), W.

PoiŻarysk.iego i

K.

PO!Żarys;kiej

('l!H}O) orraz R. K<m., giela (ll008, 19&2).

Nawiązanie

do prac W.

Pożaryskiego,

który

ustalił

z,asadniczo ogólne ramy

stratygrarfic~e

ikampanu i mastrychtu doliny

środkowej Wisły

oraz drO ostatnich

opracowań

tego profilu, jak

ró:wnież

do

współ­

czesnych

oprraoowarń

stratygraf.kzm.ych z

OIbsza!1"ÓW

europejskiCh, przed- stawiono w dalszej

,częBci artykułu.

KWarlalnl.k Geologiczny, t. 10, nr 4, .l966 r.

1061 OGÓLNA CHARAK:TERYSTYKA /PROFILU

.

Badaniatni

oIbjęte zostały

wychodnie

skał

w :zhoczach doliny

Wisły i

na terenach

przyległycll-

do

około

4 km

od

brzegów doliny.

'Granicę pół­

nocną i połucjniową

tyd:t wychodni

wyznaczają

po prawej stronie Wi-

~ły miejscowości

Blis1rowicek. AInlndpola i BochotnilCa k· ; iKJazimierza, tP9

l~ej

-

WerSOłó'wka

i

Nasiłó-w. Wyjątkowo

tylko waxstwy

gÓ!I'!llego

kampanJU:

i dolnęgo.

mastrychtu

·zosta·ły

zbadane na terenach

opołownych

dalej na zachód od 1>rzegów doliny

Wisły.

Tereny te

okTeśla'ją

miejsco-

wości Okół,

CzekaTzewice, MaT'USzów, Zapusta, QsóWka, Wierzchowiska i J:awór Solecki.

. Osady ikampEtlllU i

mast:ryc'btuomawiaillego OibsmTu

mają 'znaczną

miąiBzość (około

60'0 m-W.

PożaTySki,

193;8, 1956) oraz

prostą budowę geologiczną. WY1ka~ują

one

łagodne

mOlIlOOClinalne nachylenie, spoil':adycz- nie tylko zaburzone

dający:mi się wyraźnrie stwi~dzić

dyslokacjami (W.

PożarySki,

1938, 1946, 1956).

.

.

Osady te, na które

składają się

prawie

wyłącznie skały

typu opoki

li -

w

środkowych

ogniwaCh. mastryCh.tu - typu. maT'glu,

twO'l"zą

pI'lofil zasadniczo

:bez

przerw i

gwałtownych

zmian sedymentacyjnyCh. Istnie- nie takich. zj. a:wiBkjest rz.axe'jest'l"owane tylko na Igr.anicyz osadami san- tanu

i

dano .... paileoeenu. Takie

wy.ksz-ta·łcenie

osadów, wobec

-występowania

na

ogół

dobrze reprezentowanyichpod

względem ilości

form i OtSOhn:ików

różnych .

grup

głowonogów,

pozwala

na dokładne prześledzenie

zmian

fa-

UIIlistycznych,

00

z 1roIei pozwala na opra,cowanie

szczegółowego

schematu bios1:ratylgraficznego;

STRATYGRA'FIA

KAMPAlN

K a m p a:n d

0:;J

n y. Warstwy tej jednos1Jki

dzielę

na, dwa po7Ji.ouny

Określone Igłów.nie zasięgami

fauny belemnitów

(msięgi

wyr6imianych poziomów

są okIreślon,e

przez porównanie z poziomami literowymi,

wy-

dzielonymi w pracachW.

PożaTysk:iego,

19'38, 19418 - patrz tab. 1).

_

Poziom

niższy chaTa'kt.eryzują

Gonioteuthis granulata (B

11

a:i

In 'V .1) f.

typ.

I(występująca

tylko w

spągowej części l

poziomu) i G. granulato- -quadrata (8 t o 11.).

/Pozostałą faUillę

growOlllJOlg6w

stwierdzoną .w tej

jed- nostce

i

w mnycll, wy.ró2mionyCh

'przeze mnie, przedsta,

wia tab. 1.

W

spągowej ·części waTstw

tego po·ziomu

oh~erwuje się gwa-łtowne

zmiany 'litologiczne.

Tę część

omawianej jednostki stanowi warstwa gla- ukonitycZIIlaze

śladami działiałności 'Pl'ądów,

rozmywania iprawoopodo' b- nie przerw w sedymentacji

I(A.. Radwański,

1

'900; W. C. Kowalski, 1961;

A. Błaszkiewicz, t9l6Q).

. Wa'l"stwęglaulkonityczną podściela

ikompleks opoki, który

łączę

z naj-

wyższym

santonem. Komplelks ten zawiera

wedłu1g

danyoh rwo

^Pożat'y­

ski· ego (19361 )

faunę

lnoceramus pinniformis Will. i Actinocamax verus M

i

U e r; ta ostatnia

fO'I'ma

stwierooona

została również

;przeze mnie

· (A. Bła,szJkiewicz,

1962).

'Warstwy ;poziomu

ni~zego

do1nego Ikampanu

łączone były

w do tych-

ezasowydh opraloQIWa!Iliach :stratygra:ficznych ipl'ofilu

'Wisły

(W.

!Po,żary.:.

1062

.A'lldTzej Błaszlk:iewicz

ski, 1938, 1948; R Kop.giel, 1962} .z. santonem.

Różn:ca uJęc Wląze się

z

(JdmienJną ilnterpre1lacją IgmJnliCy'

sanllolIlL...;kaJmlPan

00

do

~ięgu ::OOlI'!ffi ll"IQI-

dzaju Gonioteuthis

,

i, jak

się

wydaje w przypadku 'Ostatniego. schematu

(R. K()!Il~i'el,

1962);

odrę:bną interpretacją

z,akresu fornn' tego

r'Oid:zaju~

W dotychczasowych

s~hemata·ch

profilu

WiSły i większości współczes­

lIlycll

ujęć·

euJrlopejs1ciclh

~antCla'

lSanrolIl-ooampan j'est

·

starwi:aiIl:a;

. ijlomiędzy zasięgiem

Gonioteuthis granulata

(oB

lain

v.)

i

'zasięgiem

G. quadrata (BI,a in v.), 2JI1iaClJlOIllIj1m lOgólInde

·bilo:r:ąc powyżej 'zasięgą ~j !IoImiy.

J·eżeli

chodzi o

współczesne

schematy europejskie,

-

to

wyjątek

w :tym przypadku stanowi opraoowanie N. P.

Michajłorwa

(19'51) i ostatnie opra- cowania J.

A.

Jeletiky'ego (1'955, 1958)

i

F. SC'hmida

1~1915.gb),

w !których górna

część

warstw z G. granulata (B l a

i

n

v.)

jest

łączona

z

najni'ższą

częścią

Ikam-panu.

'

Talkie XIOl2'JgraJIrioz/eIDllie

diStnli,ejący'ch

'int€1rpI1eta.cji gl'lan1cy

SalIlfbOIn~alm."

pan jest jedDa!k 'O;gólne;

gdyż

nie

uwzględnia odrębności wyni:kają'cych

z

niewyróżniania

przez wszyst'kic'h autorów

f.O!ITIly

posredniej

.

-

Gonio~

teuthis granulato-quadrata (S t o

11.)

(Jira' z formy typowej

G.

granulata

(B

l ,a i n

v.) .:... wy,ższej

stra:tygraficznie. Jest ono z tego po'W'Odu w :pew- nynistOtpniru fOlrmaftne,

gdyż niewyr6żnianie

formy

pośredniej wiąże się

z <JIdIniiietnną Werpreitaicj'ą Ig)a~

G. granulata (B l'a i!Il

v.) i

G. qua'drata

(B 1

aJ. n v.).

. ' .

. S1JaiW1i1alIn .gI"amrl.cę salIl:boin~pan !ZIgodilJ1e 2'Je

sClhemlateo:nJ.

A.

J1elett- zky'ego {1'95'S), w którym

,grani!cę tę

wyWalcza pojawi'e'D!ie

się

Gonioteu:this granulata (B l a i n v.')

f.

typ. Za takim

rujęciem

przemawia analiza. bez-

pośrednidh

i

ipośT'e,dniC'h

danych

dotyczących stosun'kuzasi.ęgu

IfOTm gru- py Gonioteuthis granulata (B l

a i n v.!)

do

zasięgu

gatunki

u

Dirplacmoceras bidorsatum

(R

o e IID.), przyjmowanego

~a charakteIry'Styczną !liO!ffilę

dla

naj:niższej części

warstw kampanu z

oih~zaru

stratotypu

i(H.

Coquand,

1857 a, b; A.

de

GroosouVTe, '1901; R Albrard, 1'948; A. Basse

de Menoir- val, J. Sornay, 19&9),

skąd [brak

jest f(J'l"ffigrupy G. granulata '([B l a

i !Ił V.I).

AIl1.Ial1iJza tyCh

sOOsuJnlkÓiW

!bym

IprZJyjęrt;a!

pr2lez J ..

A.

Jel

¹

etVzky"€Ig1Ot

fu

F .

.

Schmida jako pOtdSltawaprzy

rozwiązywaniu

omawianego .za' gadnienia.

Jako odpowiednik

lIlJiŻlSzej ,części

poziomu

'

z Gonioteuthis granu.lCIita

(B la i

n v.), tralktowanegoj.alko jednostka

C'~ostratygra[iczna, !poniżej zasięgu

G. granulata

I(IBJailiItv.)

d i. typ.

i przyją~em IW

ipl'IOtffitlJu.

WdJsły

kompleks opoki z

f.auną

Inoceramus pinniformis W i 11.

i

Actin'ocamax verus M

i

11 e

T, podścielający wa:r.stwę glaukonityczną

z G. granu.lata (B l a

i

n v.)

f.

typ. Przemawia za tym anaUza

~asięgu

Inoceramus pinn:i- Jormis W Ul. (S. 'Stolley, 193'0; o. Seitz, 1956, 1961; S.

Ci,eślińs~i,

1'9610)

O'I'aIZ

fakt,

że

W. Poi2Ja!ryS1d (19Cl81) i

R.

K!olnigiJel 0(1'962)

wymi'en'ilają tZ lW!aJr'-

stwy

podścielającej

t

'

en komplelks G. westfalico-granulata

i(lS t

o 11.),

formęwyjści·oIwą

dlla G. granulata (B l a in v.). !Nie

należy

jednak

wyłą­

cz:aćzupełn:e mtQIżlJi.wości, iż

na

niższą część pozi(Jłlllu

z Gonioteuthis gra- nulata t(B la

i

n v.

^l) prżypada również

twm'renie

się części

warstwy gIau- kon'itycznej (ze

śladami dzi·ałalności prądów,

rozrnywan:a

i

prawdopo- dobnie

.

prrerw w sedym:entacji).

1 AJIlali2lowane przez autora okazy niższej ·~my G. granula ta (B l a 1 Jl v;) pOchodzą

z synklinorium m1echO~ldego~

1063 [Pozij(>m

wyższy

k.ampanu dolnego jest scharafderytowam.y

zasięgi,em

Gonioteuthis quadr'ata

I{B

l a i n v.), a w

I{)dniesi~ni:u

do ,amonitów. (z wy ...

:iątkiem

ni,ewielkiego odciJnlkastropowej

cz~ci), -'77

EUPac:hydiscus levyi {G r o s

s.). Zasięgi

tych fo!I'1Il dla

wyższejc2;ęci o~awianej jednosbki. są

.

pIz~ąstawil{)ne według

dalnycll,zawartY'ch W ipUlbUkacjach W.

iPo~skie-.

go ('1938)

i R. K()łIlJgiela (lOO2:). W

stropowej

części

poziomu

, 'wyŹlSZego, sądząc

na podstawie analizy daJnyclh PtlblilroWanych z profilu

Wisły,

wy- daje

się lpojawia~

fauna

'

belemnitel,

'związana

wyraZnie

;z

Belemnitella'

mlUC1'O~ta (LilIlki) 2. . ' .. . . '. . ' . , .. . ~~ . ". Ptr.zyjęta

pr:reze

!mJIJJie dntetr!pl"'eta.cjagónl,ej @"a!DIiiCy ~paa1IU

db1meg1o w stosUnku do

'zasięgó\V

EupcrehydiSC'lJ,$ levyi (G

^il'" o s

.s.) ..

i

Go,,!-ioteuthis q'lJ,adrp.ta

~

la in

VJ)

jestzgodm.a ze

sclhe~tem

W.

IPQża!rysldego (

1933,

.

1948) . i odpowiada, ogÓ'1nie

'biorąc, ujęciu

A. deGTios:souvre'a (1' 901), do ktÓr, ego

nawiązują

ws.pókz'esne 'eollropejSki,e schematy

' stt,atygratftczne.

Ka m p a n !g

Ó

r

.r:t

y. W

obrębi'e warstw kampanu gÓT:llego wyróż­

niam

4

pi{)'ZJi'omy,

określoJP,e ~~ęgi'ean

prz€'wodniejfauny amonitowej.

Przędstarwl()ll1y

schemat jest baroziej

szcze·gółJolwym ujęciem

w

stoLsUinku

do dotychczasowych

opraiOO'Wań

z

pr6ftJ:u WiSły,

jak

i do rozwiązań stratyg.raf.i~:y1C'h

z

,

profilów europejskich.

.. ,

".

Pozil{)!lll

iIlajn~zY

charakteryzuje

zasięg .

N eancyloceras pha'leratum

(G r i ep e

ill

ko) €t SIl'bgp. (z

wyjątkiem Ibyć może spągowej części).

Jed-

nostkę tę stanowią

zasadniczo

WIlłI'StwypoziiQlmU o:kr~lonego

tytrn sa- mym gatunkiem przewodnim przez W.

Pożaryskiego

(193!8). Watrstwy z profilu Wislyz

~

eancY'loce-ras phc#eraturn('G

Ti e p

e n ko) et SiubSip.,

zawier,ające

poza tym

'znaną IDaunę gŁowonogów

(ta,b.

1), mo'gą rby~

przyj-

!mowanejako odpowiednIk poziormu:I.1Jzsze'go 'górnego kan:lpatllU z H.opli- toplac.enticeros coesfez.diense ..

;~S c

h l li

t.)

we:

wsrpół-c;z,esny,chsch€!m:ąbcih

~l.asy.qzl1ych

prrofi16weuropejskioh (J.

A.

Jeletzky, 19' 58; N. P. Mi'clhaj-

łow; 19'51~.

W

poZiOOtałej części

warstw

K.a.mrpanugórneg~ wyróżniam: :pv~lVlIll

z BostrychOceras poliJplocum

(IR o e m,), ~

}30str.ychoceras sp.

1110\7., 'poziom

z Cirroceras dónezianum ('Mi c

h

a

j ł

o

w)

et subsp. i Cirroceras sp. nov.

oraz ;poziom z Nostoceras visfulae ' (rp o.

^{ż.ił r}

^y

^{ą 'k i'} 'in sched) 3. .. ,

. . .

:OWą niższe

Z tych pOlZiom6w

stap.:owią.

waTstwywydzielane w 00.- tychczasowych

..

opracowaniach stratygratficznychprofilu

Wisły

(W. [PJQ-

żarY'ski,

1938,

' 19418; R.

Kongi!el, 1962) jako wairstwy z Bostrychbceras PCJlyplocum

(R (lo e m.!). S~szy niż W' !U1jęciu

modro

z-a:s:ięg łW!a!I"'stw z

Bos- t.rychoceras polyplocum

(R o 'ę m.)

j,est

przyjęty

rowniez we

współczes­

nycih s,c/hem:artladh ~TJo'Pejslkiicll

N. P. Mii,dhJa'

j'oorWla

(1951),

J.

A.

J'elet~'ego

(19-55, 19

¹

58), T; Birkenhmd (1957, 1

'965) i, jak Się

wydaje. F. Schmida (19.55)

i 'D.

P. Najdina (1'900) .

. Ograniczenie

występawa;n;ia

BostrychoceraS POtyptocum(R o e m.), w

moim

uięciu,

tylko do

najniższej części

kampanu górnego,

powyżej po~

ziomu Neancyloceras phaleT'atum

(G

r i e p e n Ik.)

i

'jego odpowiednilków jest wynikiem

weższei

interpretacji. tego gatunku,

naWiązującej

do

I M~liwoąci: występowania. tej formy nie zaznaczono w ta'b. 1; .

8 Jest to gatunek opisany przez W. ,P~aryskiego •. ,nie opubl.ikow~,ny (okazy. tego ga- tunku~acZlOIle przez W. POOall"ysklego 2lIlajdu:lą się w j,egO kolekicH w Z8kładzie Ooktu.nl.en- taeji IG)~,'

Kwartalnik GeOlogiczny - 11

1064

Allidr~j BłaszJkiewicz

aktua

·

lJnie przyjmo'wanej systernatyik:i rodziny Nostoceratidae {L. F.Spath,

1'9pi3;

C. W. Wright, 1957; T. Matsumoto,

1'959}, obejmującej

:rodzaj Bo- strychoce1Y1,'s

H

ya:tt. W szeroIk:m

ujęciJJl

C. I Sohlii1Jerra (1871-187'6),

prZ'Y-

jętym

przez

część współczesnych

autorów europejskich, .gatunek F.A.

Roemexa obejmuje formy, które

należy wiązać

z

różnymi

rodzajami Nos- toceratidae.

Publilkowane danepaleon:torlOlgiczne

doty,czące

'kredy europejskiej

wrSka'zują, iż

oprócz rodzaju Bostrychoceras H y a t t cZQste

są również

formy: z :rodzaju Cirroceras Conrad

{=

Didymoceras Hya tt)

d

E. m- peroceras IH ya t t.

Nowością, jeżeli

chodzi o dane publikowa:p.e

dotyczące tejłk:redy,

jest

Illatomiast

stwierdzenie

występowa'Illia

w

,

profilu

Wisły

fol'lIl

niewątpliwie należącyClh

do rodzaju Nostoceras H ya

't

t. W profilu

Wisły

formy te .poza

iIlJajwyż8zym ~rampanem' charakteryzują również

dOILny mastrycht.

Pozycja stratygraficzna g,atun'k.ów, !które

należy wiązać

z rodzajami Nostoceras H ya t t, Cirroceras C o

~

r

la

d i Em:peroceras H y a t t

lIlIa: !dhgZJa-

rach europejskich wydaje

się 'być wyraJŹnie

zgodna z

ro~zestrzenieniem

pionoWym tych rodzajów na dhszarach

StaJIlÓW

Zjednocwnych tAm.

półn.

(L.

oW. Ste, phenson,

1941;

W.

A. Cobban, 1958; W.

A.

Coibban,

J. B. Reesi- de, 1962; K. YOUIlJg, 19'60.; T. Bi'l'kelund, 1965),

skąd zostały po

raz pierw- szy

ap~e. . .

!MAlS'IIRYOHIr

M a s t r y c h t d ó l ny. Warstwy mastrychltu dolinego

dzielę

na dwa piozomy.

Ni,ższy oIkreśl<>ny

jest

zasięgiem

Acanthoscaphites quadrispioo- sus

(G

e i n.)

d

Pachydiscus newbergiCU$

(IH a:

u e r) sulbsp.

llOIV.,

a

w

od- niesieniu

dobel~itów

- Belemnella lanceolata lanceolata

~S

c h ro

^t.).

'

Z poziomem

niższym

dolnego ma:strychtu

należy

- wydaje

się

-

wią-.

zać

warstwy z Wólki Maziarrskiej (na zachód od JaWOTa Sdleck.iego) z

!fauną:

HoploS'CtllPhites constrictus <S o

w.)

su' OOp. nov.

i

Hauericeras sulcatum i(K

lIlIe Il") .- !k!Ole1reja

W.

PożalrySlcie~; ~e

fu jest

lZl'Iesztą Z 'Paralel,i'zacją

tycil warstw z warstwami doliny

Wisły

w pracy W

.

Po-

żatry.skiego

z 1948

T.

Jest

to

istotne stwierdzenie

.

ze

względu

na: 'brak w materiale aJIlalizowanym 'Przez autora,

pochodzącym

z obszaru

właś­

ciwego ,profilu

Wisły,

okazów

reprezentujących pierwszą

'z. wymienio-

nych rfonn.

. ' .

Za iO!l"lllę okIreślającą

po7)iom

wyższy

dJolnrego

mastrycllItu! ·przyjęto

Pachydiscus neu.be1'gicus neube'l'gicus (H a u er). FoIl.ma ta jednak

2lO-' stała stwierorZlCllIlli tyłkó

w

jednym

egzemplarzu w górnej

części

omaw'i' a- nyoh W!arstw. Z belemnd.tów

poziom ,

ten

określa

BelemneUa occidentwlis

Bi:rker'U'nd.

. .

·Pr.zJyjęta

prze2Je mnie

interpretaCjial

gramd.cy kla1P-patriL-miaSbrydht

w

stosunku do

'ZaSięgów

Belemnella lanceolata

i~S

c h lot h.! ), Hoploscaphites constrictus

('S

o w.) oraz form

z'wią.za'nych

z Acanthoscaphites tridens ('K n e

l'l) ^.o...- obejmującym

we

wsp6łcZ€l!mych

oprarowa.niach jako podga- tunek

fo.nnę

Acanthoscaphites quadrispino8Us

~G

e i n.) - jest zgodna z ostatn.jmi schematami z profilu

Wisły li całego

obsza:ru

Pols1ci ('R.

iKon- giel, 1'962; S.

Ci€ŚlińSki,

1960;

W.iPOIżaryski, 1962);

jak

TÓwni,eż

ze

~ół­

cze.gn,ymischematami europejskimi. W

j;akimujęciu

.granica kampam-ma-

strycht w profilaoh obszarów borea1nych

wyda·je się odpowiadać .~

ogól-

Podział

seratygiaffCDy

l

raUDa

warstw kampano I mastrychto doIiny środkowej Wisły

Gatunki

Bostrychoceros polyplocum (Roem.) Bostrychoceros sp, nov.

Emperoceros aif. beecherl H y a t t Emperoceros sp. nov.

Cirroceros (1) sp, nov.

Cirroceros doneziamnn do1ll!Zianum (Michajłow)

Cirroceros donezionum renngafteni (Michajłow)

. Cirroceros donezionum densecostatum Wiedmann Cirroceros sp. nov.

Nostoce1'DS vistukze (pożary ski in sched.) Nostoceros (1) schloenbachi (Favre) Nostoceros sp. nov.

Glyplot01WCeraS (1) retrorsum (Schltit,)

Neancyloceros plraleratum plraleratum (Griepenk.) Neancyloceros p1raleratum (Griepenk.) subsp, nov.

Neancyloceros sp. nov.

Neancyloceros bipunctatum (Schlilt.) Neancyloceros aif. bipunctatum (Schltlt.) Diplomoceros cylindraceus 1110llensis Michajłow

Diplomoceros cy~indral:~US cylint1raceus (Defr.) Trachyscaphltes (1) gibbus (Schliit.)

Tradryscaphltes spiniger spiniger (Schliit.) Trachyscaphltes. spinlger (Schliit.) subsp. nov.

Trachyscaphltes pulcMrrimus pulcherrlmus (Roem.) Trachyscaphltes pulche"lmus (Roem.) subsp. nov.

Hoploscaphltes 81:eenlandJcus (Donovan) Hoploscaphites aff. greenlandlcus (Donovan) Hoploscaphltes sp. nov.

Hoploscaphltes angulatus (Lopuski) Hoploscaphites aif. constrictus (Sow.) Hoploscaphltes constrictus (Sow.) subsp. nov.

Hoploscaphites constrletus constrictus (S ow .)1 Hoploscaphltes constrictus CTassus (Lopuski) Acanthoscaphites tuberculatus (Giebel)

Acanlhosąaphltes sp. nov.

-

Acmrthoscophltes quadrlspinosus (Gein.) Acanthoicophites bispinosUs Nowak EupachydJsctu lePyi (Gross.) AnapachydJscus wittekindi (Schlii.t.) Anapachydiscus sp. nov.

Menu/tes portlocki portlocki (Sharpe) Menu/tes portlocki (Sharpe) subsp. nov.

Menu/tes sp. nov.

Pachydjscus koeneni Gross.

Pachydiscus aif. koenem Gross:

PachydJscus oldluuni (Sharpe) PadrydJscus perfidus Gross.

PachydJscus colligatus (Binckh.) subsp. nov.

PachydJscus neubergleus (Hauer) subsp. nov.

Pachydiscus neubergicus neuberglcus (Hauer) Pachydiscus gollnlllęnsis nowaki Michajłow

Pseudokossmaticeros galJcianus (Favre) Neophylloceros lIelledo.eforme (Schliit.) Gaudryceros mite (Hauer)

Pseudophyllites indra (Forbes) Hauericeraa afr. aulcatum (Kner) HOIIeTiceros su/catum (Knet) Placentlceraa meekl Boehm.

SphenodJscus binckhorstl Boehm.

ActinQcomax lIeTUS MilL

Gonloteuthia granu/ata (Blainv.) f. typ.

Gonioteuthis ex gr. grQ1lulata (Blainv.) Gonioteuthi8 granulato-<J.uodrata (StoIL) Gonioteuthi8 quadrata (Blainv.)

Belemnitella praecursor mucronatiformis leletz.

Belemnitella mucronata (Link)

Belemnltella langei Schat. in sched., leletz.

BelemnilelJa junior Nowak

Belemnella lanceolata lanceolata (Schloth.) Belemnella occidentalis B"irkelund Belemnella. kazimirolliensis kazimirolliensis

(Skołozdr.)

Belemnella kazimir01liensis arc1rangelskyi lelezet.

• Poziomy literowe wedłua W. ~ (1938, 1948) •

•• Ob~ jest tylko ~ poŻiomu.

, dolny

gh· li

• •

• ł

^\)o

,~ :ił

...

~1

^{-~ 'ii! ~ <:)'}

\3' 01>

11

^{CIoCIo ... ~ J!} _~

N~~ N~

"ł :::I

~ ~ .! s~

'§ ł

'Ol ~ '~

~~~ Ilo.tii

+

+

+ + + +

+ +

Kampan

górny

ki mno pr s t··

ł

^ci

'" .g

1;;

.,

J ~

§

^1$

]

_~~

^§

{

^2.~

ł ~ ^J

^~

NJ _;~-§ ^{~ ~ '"}

^{~ N ~~ ~ ~ N}

_a

^{.:a ;a. ~} _~

~

t- ,~ €~

^,~

^S e e

^{~ ~ ,o ~}

'§

~

~~

Ilo.~ ~~~ Ilo.

°e~

U

+ + + +

+ + .

+ +

+ +

+ +

+ +

+ + +

+ +

+ +

+ + +

+ .+

+

+ +

+ +

+ +

+ + + .+

+ +

+ +

+ +

+ +

+ +

+ +

. . . GatuDld,be1cmnitów podano w uawiasac'b III formami oladllliqqmł daD,y poziom nieza1emłe od olaelllajllCJCh lO form amonitów.

Mastrycht dolny

t··u

11··

11··

^w

"§,s

t~

;J

,~ !:S

1.!i

~j

^~

fi

^'~

~~ ~

lj

_~i ^~

·1

\)o'"::

~ ^~~

~~ ..

~ :>

!

:i 8

_~

a

<:)

§<ci N~~ ^~

N

_~ ^{~ .B N '"}

.§

Gl

. ~ i ~ ~"ł

'§ ~ ~

^'~

_o~~

^{.o:: J!}

'§-

Ilo. ~ Oj) Ilo. '-' Ilo.~

+ +

+

+ +

+ +

+ + +

+ +

+ +

+ +

+ +

+ +

+

Tabela 1

górny

I

^xy

a i

^Gl

~u

_~

~ '~

.f!

-s~

~~

~"ij

,:!l..:.c

Nl~

El

~ ~

o.s~

'§

§O ~ Ilo. ttj ...

+

+

+

I ^{+ +}

Uwagi o s1ratyJglralfiJi 'kaJm(pianu i mrustrycht'll

1065 nych .zarysach gór.nej

I

granicy k,tampanu z obszaru iStratoty,pu -w

.ujęciu H~

CoquaIIlda (1867a, b) i leży wyra;źn:ie poniżej 'zasięg~

stratotypu mastrych- tiU,

przyjmując interpreta1cję

mastrycihtu A. Dumo:ntazgodnie z

pOlglą­

damO. S. Varn Ae!l" HIcidJe'1ai

~1:954), IktóryIm odipaw1iJadiają(ściśle

iUib

IW

przy-

bHżeniu) 'POglądy

szereg.u

współczesnych

aurorów(E. Voilgt,l956;L.

Calembert, 1957; D. lP. Najdin, 1958; F. Schmid, 1959a).

Pozy:cja Pachydiscus neubergicus

'

(Ha u ·e r) w stosunku do granicy

~~'--łIllłaStlrycht

odbiJega

nattomi:alst rW schemaJcie prtzyjętyiIn prt7JeZle mnie

od.

~iektóry$ współczesnych

schematów europejskich (porow:naj

N.

lP. Miclbajłow,

1

:951;

J. A. Jele'tziky, 1'958; lM. M. Moskvine,

D. P.

Najdi:ne, 1'959). Omówienie tych

różnic

na tle danych z profilu

Wisły

'Przedstawi-

łem już wcześniej ~A Błaszkiewicz,

1965).

Wiążą się

one,

hądź wyda'ją się wiązać, mtLędrz:y

!iJnJnym!i. rz

odmi~ in'tle!Ilpretacją 'gaJtumUru

F. Hauem

~pot­

l'ów.ooj

interpretację

pozycji

systemaltyc~nej

Pachydiscus gollevillensis nowaki

M;j,

c

h

a j

ł

() w - formy stwierdronej pl'lzeze mnie w prolfi1u

·Wi-

sły - taib. 1).

Napodkr€Ślenie zasługuje po~ ,

tym fakt,

jż

stwierdzony w pro-

filu W!iJsły (:!lab. 1) Iglaibu!J:bek

Nostoceras (?) schloenbachi (Fav!l"e) -

łączony

we

współczesnych

opracowaniaCh z rodzajem Bostrychoceras H y a t t -

8YIgnaJiruję .wyłącznie

w dolnym mastrychcie, 2igodnie z

po-

zycją stratygraficzną

typu i

dotyc'hczasową interpretacją zasięgu

tego ga-

tunku

w profilu

Wisły i na

obszaradll

lPo,lBki i(W. Poża;rySki, 1~9'38"

1948, 1960, 19' 62).

Okazy; kampańskie łącZOIIle z tym

gatunkiem

(N. P.

lMichaj-

łow,

1951; D. P. Najdi!nl, .1959, 1'900)

tooktuję

jako ihomeomPrliczne

;OO'l'-

my

związane z g:rupą Cirrocera~s donezia~um ~

i

c h a j ł

o w).

Przyjęlta

przeze mnie w tereni,e granica

maiSł:rycht

dolny

..o...-

mastrycht górny 'Zgodna jest z przebie.giem tej granicy wyznaczonym

wedł'lllg

W.

PożarySkiego

(193'8,

1948~ i

R Kongi€'la (19ti2). Interpretacja jej w sto-

swIllku

do

ZaSięgu beilemnditów2lgodIllal

j1 est m

ogół ze ws.p6łczJ€\$.ymi

Scll,lema:tami 'europejskimi.

'IM a S

t.r y c h t

,

g 6 r n y. Warstwy tej jednostki

dzielę

na dwa

·

po2Jio"

my. Jako gatunek

okrBŚlającypoziom niższy przyjęto

BelemniteUa junior N

o iW a ik.

AlnlaIlii!mwIainY

pr,ze~e mlnlie materiał

palelOin.tOillOigilC'zny

z !priO:ffiilu

'Wti.sły dotyczący

tej formy 'Poehodzi jednak tylko z dolnej

'części

oma- wi· anej jednostki.

Przyjęty zasięg

BelemniteUa ju'!l-.ior , N

^Ol

w a k w pro- filu

W!isły

jest oparty na analizie

całości materiałów

publikowanyoh do-

tyczących

jej TOzprzestrz'enienia pionowego.

Materiał dotyczący

amonitów, jakim

dysponowałem

z te1 go poziomu, jest

również wyjątkowo

ubogi (tab. 1). Na

.uwagę zasługuje

jednak faikrt,

iż

stwierdzono tu

furmę, !którą można łączyć

z Hoploscaphites consmctus constricrtus

(8

o w.).

Poziom

~zy

mastrych' tu górnego

j~t scharakteryzowany'zasięgiem

Hoplosca.phites constrictus crassus

(Ł Ol

P u s ki).

()kreśla

go

również 'Za- sięg

Belern.rriella kazimiroviensis

(8 koł

o z d

T.)

etsubsp.,

'

z

wyjątkiem.

spągowej części, skąd

nie

dysponowałem fauną

belemnitów. -

'

Stropową część poziom~ wyższego

:stanowi

' ławica zwięzłego

wapie- nia

wykazująca

cechy typowego kopalnego "tWardego dna" (K.

Pożary­

ska, 1952).

Bezpośrednio

na wapie, niu

leżą

maI"gliste piaski Iglaukóinitó,*e'

z

foSfo!l'y"l;ami

4znaJgroma.dzeniem szkieletów' makrofauny ..:.-

'm.in.

Be-

lemnella kazimiroviensis

(S koł

o z d r

.) et subsp.

PiaSki.

zaWierają

we-

1066

dług

W.'

PożaxySlcieg.o i K.

p.omrySkiej

(1960~

otwornice dano....:paJ'oocenu.

ren ·

OStatni falkt

dowodzi, igodnie

~ interpretacją

'W.

PoŻfirys'ldego, i

K ..

PtQ!~ej (l ~),' :i'ż'.fafUriia R

kazimirovienszs

,(S

\k' o

^{ł I()} z d T~)

.etsulbSp.

~ystępuje

tu na wtóTllym

złożu.

" . ' , '

!PoziOOi z

Hoploscaphiiesc-onstric~us cra~sus (Ł <> P

11

^iS ki),

tTaktOw:a-

ny jako jednostka

dhTO!llostra1;ygraf~czna, m9,żehyć ścisłym odpówiedni-

kiem

poziOlłllU

z Belemnella kazimiroviensis

{S k 00 l

o z dr.) . w jego

cał­

kowitym zasięgu;

ta ostatnia forma

jest

, przyjmo:wa:na powszechnie jako

określająca wyższą cżęść

warstw mastrychtu

górnęgo

(T. Birtkel1, md, 1957;

J.

A.

J,eletl:z1ky,

1900; F.' Sdhaniiid"

1959a;

S.

Ci€ślJińskJi, 19~();

rw.

IPÓ~

ry~ 1:9'60, 1900; R. Ko~el,

1962).

Należy

:przy, tym

7!\W'Ócić 'llfWB1gę, iż

b.rIa!k roallllllLY Hop1.oscaPh-ites

co~rictus

crassus

(Ł

o

p u s lk,i) rwl}WllI'SbWie PiaSkó~ gliauiloolIriJ1mvyJClh '~ :fios:OOrytbami 'i! rL!QJag'J:IomaJd'Z,en:l!iem .l'1~ \8e-

~ew:nella kazimirovie~ ~S ~ I()

l o

Z. dl

T.) mJoile

być !1;łiumiaIc!z^IOInY !IllIniJejszą o.d~ anUlSZli a!łlllOlndltów na. Illiiszczeniie.

Z.akła.d ~,tra,tygrafii

InStytutu' Geologicznego Wa,rs:tllwa,· uL Rakowiecka. 4

Nadesłano dnia 5 lutego 196~ r.

PiSMlENNICTWO A:BIMIW,Q,,;J;t. (i9'48l _ . G~lo~e de la France. Paris.

BA!~,;bEMflNORIVAL'E.; S.oiRlNAY ,J. ~1959) -: Generalites sur les d'aunes

<l'Ammonite;s QU 'Cietace su~rieu'r fran~ai!t. Oomptes Rendus

Oo!n.!tr.

;S9c. Sav. !Parm,

bnoo.

1959,'sect. sd, s.:"'s'ect. geol. GOcrn. Cret. sl.llp(!r~

lfa:zi~aiB),p. 7~26~ !Paris.

BIRKJĘIL'QlN.tP T. (;1967) - Upper;;.,9re1~,c;eoUlSBe!lemn'ites from Denmark.Biol. Skr.

iP.a'n. Vid. Sel&k.,'

9,

jir,1.:::~eberihaVlIl~ " , :ę,~ itilf~ttr..T· ,d965~

-

Anl'rXlIOpiOOs'\from,

:the

Upper CretaceoUB of West G.r:een~

t~ii,a",4\:i,edded. ^lIJIIl Gr~lJ.aild, i7~,'

nr 7.

B}';~K.fOllw.tdz· A. '~1962) -:Zm~any sedymentacyjne w dolnym senOnie profilu

;

iW~. KiwIai:Ł' .geol., 6,·

lP.

'~729; nr 4. ,W.all'stzla!W1a;.

BŁ.ASżlKilEW~dZ 'A. (1005) - O· dwóch gattiiruk'a,ch rodzaju Pa;chycU.scu's' z m,astrych- ltu dlrolk Wł.oozc:rowej (synklinorium miechowskie). Biul. Inst. Goo1., 192, 'p~' 11417~100.·· Warszawa.

Bl:..ĄSZlKt~ A. (1006) - Uwagi o 61łIrliłygrad:ii Ikampanu i mastrychtu ,d9liny

'środkoWe] WIsły. Kwart. geo1., ·10, p. ~537, lllr 2. Wal'S$awa:

C~ L. (ll9!5r1D - Leprotblleme de. a.'etalg1e ma!alSltrildh~ en. ·BeI1gique et daru;'

[es

lter:ri-tQ['es limitrophes .. Bulil. CI. 'Sci. Acad. roy.:Beagique;- ser.

, 5, 43, p~ ~. 'B["uxel'les. .

CllEśL~'I S.(1960) - lBiOlStiatygraJfia i zasięg fonn, pueWOCllllJl,cn gornej 'kreuy. rw -Pol!too ~na pOdStawie nowycll materiałów· wiertIliczvrchl.Kwa'rt.

1geol., '4,.' p. 43z---44Jl~ ~ a Wa!l'lS:t8.'W'a.

OoImAŃ

w:

^A.(195,8)-'-iLate OrErtaceous fO:s:siJ. zones

ar,

'the Powder iRiver Basoin, fWyommga.nd !Montana. Wyoming Geot .AoooC.Gurid~k, 13; p;'lJl~

'U~ _ ·

.. , , ' ."

1067

COBHA:N W. A., IRIEESIDE J. B. (10002) - Oorrelation of 1!be Cretaceous· Forrnations 0If the 'Western Tntei'iOll' o.f the United States.Bull. GOOl:. \Sioc. America, 63, p. 1101:1-10414. lW,a&h:inogt<m.

00QUlAlN!D !H. (Ul5'7a) - fNdf;~ce sur la iormaiłiion cretacee du departemeut . de ··la

Cha:ren~e. BulI. Słoc. Geol. F.rance, rer. Z, 14, p. 55--9& ipa.ris.

COQUAN'D H. (H,l57b) - !Note .SUir J:a po/!:itiOill des Ostrea columba et biauTiculata daru; le ,groUpe de Ila 'craJie intferioeure .. Bu1l. Soc. IGeo'I. France, ser. 12·, 14,

p. '746-766. !Parls. .

GRO'SSOU'VlRlE. A. de Cl00l} -.: iRech~rches .sur la' Craie śuperieure. Premdere partie.

iS1lratigraphie generale. llVIem. sew. explic. de la carlegeol. det. France.

;Parm.

J·EIlET2lKY· J. A.(1,OOB) - !Elvoloutioin of Sa'Il~1an ^and ~pariial1i Belemnitebla and opa,leon<tological sy6tematics; exem:plified by Belemnite.bla praeC'UT'SOT

StoJ.ley. J. iPaleKmt., 29, ip.478~5iOI9, nr3 {UISiA iMieniłlSlha, WIhs!CicnsIim,).

TUlba - Oklahoma.

J~Y J. A. (lW58) - Die jUn~ Ober'.k!r:ebde l(1OberlciQniaoe bil;- l\ILaastri,Cihlt) S'iid'W'€isrt:rtUiSlSlliands

um

fur Verglei;ch mit der Nordwmt -UJIlId WoelSi- elU!1OtPlaIil. Beiih. Geol.Jlb., 'L, 33. Hai11lIlJOIVeT. .

KOiNGI'ElL R. '(196@) - O kolcach jeżowc6w z war·sVw'Z·Crania twberC'lJlata Nilss.

w Boryszewie Ilroło Socha'czawa. Pr. Muzeum Ziemi, 2, :p. ~. War- s'zawa.

KOiNGtIlEL lR. «1962') - On belemniteB from MaaBtrichtiari, Campanian ·and Sa:nton- liIaJD. oodilmJen:b8 ln the Middole Wis'tulia 'VIa.IN>ey (Cęn1n'al BalaOO). Pr. Murreum . Ziem~, 5, rp. 3-ł14,s. 'Warszawa.

K!OW.AlUSK:I W. C. 1(1'1161) - Wytrzymarość na ści9kanie hudowlanychskał Be'IliOń~

'skichprzełomQwego odcinka lWi.sły ·środkowe.j na tle

ldh

-litologii. iBiul.

. gOOl. Wydz. Geol. ·UiW, l,cz. 2. Warszawa.

ŁO'PIU~ C. (19'l!1" 1912).· - Przyczynki d'o znajomośCi fauny krooowej,gubemii ilubelskiej. 1. II. Spraw; Tow. (N.auk. Wa'ts,zaw,a. Wydoz. :Nauk malt. przy- a"Od., 4, lP. Hl4--<l'40, nr 3; 5, p. 1812-207, nr (ł. War.szawa.··

MNI1SU]MIOO'O .T. (191591-1000) - lUpper ere.taceous alnmoo:nites 6f Cali:forh'ia. II, Ill!. Mem. Fac. Sci. Xyushu Univ. {D) .sp. vol. 1, 2. lJi'UikUlOlka.

MAZtmtlnK A. (1915) - Przyczynek do stratyg.rafii formaCYi Ikredowej gUberoOii l'adolIl8kiej. Spraw. Tow. lNauk. Wansz. WyIClz. Noauk ma'!;. przY1"QlCl., 8.

p. 001-200, n[' 4. Warszawa.

MA!ZUREK A. !(HI~O) - Spra'W'o~danie ^IZ ba,da:ń wykonanych w roiku HII29 na arku-

/ltZU Pińczów oraz z badań nad kredą lu~:ską i wOłyń.soka: POs. na,uk.

lPań.sbw. Lnsi. Geol., 27, p. 56-05'7.W,a:rszawa.

MAZUR.'EK A. (1002') - .sprawowanie z ;badań geologicznych wykonanych w Il'Oku.

1931 na 'Wołyniu, w 'LubeilJs;kie.mi na ark. 'Pińcz6w. Poo; naulk.-Państw.

1Inst. !Geol., 33,

p;

80-01. IWarszawa. . .. .

MOSKV'IlN1E \M. M., NA!JDl'NE D. P. (1900) "- tstrat1graphie ocIu Cretace superieur de ila plate:':foÓTme rus'se, de l'a

Crwee'

et du Caucase du Notd.Com:ptes iRendus Oong.r·. Soc.Sav. Paris, !Dijon 1959, ~~c't. sci., s.-s~ct. grol.

iCOOIl. Cret.super.francais), p. 497~22. Parls;

NAJIOm'l uJ. P. 1(1960) - The stratiglraphy 0If ItheUpper Cretaceous of the Rus's,ian platfurm.Acta

Um,v.

stockhol.; lSItockhol.oOntrtb. :fn ',Goology,

6, nr 4,

IStockholm.

1068

A'II)Cl:r2lE!j BłaszJldewi.cz

NOWAK J. >(191G) - O kredziezachodJniej części Podola i Wołynia. SpraW". Tow.

Nauik. Warsz. Wydz. Nau'k mat.-;przyrod., 6, p. 765-800, :nr 8. War- szaw,a.

NOWIAIK J. (llU"I') - !Dle Verbre\1nm'g der .cephailopoden im· poln'ischen lSeinon. !BuH.

,intern . .A!cad. !PoJ.., [A] 4-7, p. 1!2S-15\1. Kraków.

POZAlRYSKA IK. (l95~ - Zagadnienia setdymento1ogicz.ne ,górnego mas.trychtu i danu olrolic l?uław.Biull. P,ań'stw. !Inst. ,Qeo1., 81. lWa'rszawa.

roZAlRYISKA IK. 61900!) - O dw6ch pseudoceratyta'ch IZ mastrychtu IPOlBki środko­

wej. Ada 'gool. pol., 3, lP. 137...-ł1i415, n,r L :Wa,rszawa.

POżARY1SK'A IK. (1004) - O przewodJni:c'h otwomi'cacll ,z Gtredyg6mej lPolski środ­

kowej. Acta gooI. pol., 4, lP. 249-2.'76, nr 2. Wiarszawa.

roŻAlRY'SIK'A K. >('195'1) - Lagenidae du Oretace superieur de !PologIl.e. lPalalOOllt.

pol., 8. ,Warszawa.

POżAlRYSK-l IW. (1900) - Stratygr.aifi'a Ise'll.onu w pr~ełomie IWisły międ'zy IRacho- chowem 1 Puław:ami. BiuI. Państw. 'IlIlst. Gool., 6. Wars'zawa.

1P00ARYSKI W.(1948) - J'ura i ·lm-eda między Radomiem, Zawichostem i Kraśni­

'kiem. BiuI. PańStw. Inst. 0001., 46. Wą'rszawa.

POOAlRYlSKl

rwo

(19516) - Stratygrafia - Kreda, Tektonilka. Regionalna geologiJa

!Polski. lI. !Region ilu'belski,p.'l~; 1'419-167. Pol. Tow. Geol. lKirak6w.

POŻAlRY1SKi]

w.

~196() - Zarys straty,g'rafii i pa:leogeog.ra,fii na iN'iżu /Polskim. Pr.

Imt. Goo1., 30, cz. 2, lp. 1:ł1'1-4!4.0. Wa'rszawa,.

POżAlRYSK.I W. (Ul6!2) - Atlas ,geologiczny Polski. Za,gadnienia Btraty~aIficZlDtO­

-fa1cjall!le. Z. 'lO - Kreda. Inst. Geol. 'WMszawa.

~OŻA!RY~ W., POZA;RYSKA K. (1000) - On the Danian and !.ower Paleocene lSedime.n'ts in Poland. XXI Inter. G eol. Oongr. 5, p. 170-18l. Copen- hagen.

RAlDW~'I A. (1960) - Osuwi-ska podmorB'kie w malmie i senonie mezowicz:-

Ille~ Obrreżenia G6r Swi~OIkrzys'kich. Acta gool. pol., 10, p. :?J2ll...,244, nr 2. WaTlszaW"a.

SAMSONOWliOZ J. (1927) - Sprawomaniez badań geologicmych w rogu p6łnoc­

lllo-woobiodni1m arkusza Opatów. ~OB. nauk. Państw. In.stt. Geol., 18, p. 31 --36'. WarB'Zawa.

SAMSONaWI1CZ J. (1932) - Wyniki badań geologi~ZiIlych uzyskanych podczas'

~ewizj~ zdjęć na arlku.szu Opat6w. Poo. nauk. Państw. ilIlS't . . Geo1., 33, p. 51-58. Warszawa.

SA!MlSQINOWiIaz J. :(10041) - Objaśnie!Ilia alI'kusza Opatów. Ogólna mapa geoilogicz- na Potl'Ski w $ka,u 1: 100 000, nr ,1. Państw. Inst. Geol. IWMszawa.

SCHlMID F. (11005) - BiJOstratitgraPhie der Gl"EiIl7lS:chliclhten M'arcwtT.i:cM - Oaim'pan. iItn

!Lilnebur,g 'UIIld lin der BioIhruIl1ig BirlUhhl.d1e. [l. Tel: MegataU!Ilfai UInd SdhiiJdhrfiflotLge. GeoIl. Jb., 70, 1). 300H356. !HannJdvler.

SlCHMiIID IF. i{l9ooa) - Biost'ra:tiglraphie du Campanien-!Maastrichtien d'J,l lN1E de la Be,lgi-que sur !la 'base de Belemlnites-. Ann. Soc. GeoI.Belg,iique, 8Z; !p.

2t35I-256, nr 6.

L'iege.

SCHMIlD F. (-l959Ib) - !La defi.n1tion des ilimites &urtonien - Campa.nie!Il et Cam- panien intferieur - IS'llperieur en Fran~eet dans le NlarOOue8ł; de l'Al- [eIIliaJgoe. 100mptes Rendus Oongr. Soc. Sav. 'Paris, Dijon 1959, sect. sd., s.-.sect.geru. \~OoU.Cret. ;sup. francais), p. ~. Pa'l"is.

SCHI.JOml!lR:

c.

(1871~1876) - Die Cephalopoden der oIberen deuts,chen IKreide. I, II. iPaaaeontOgraph1ca, M, 24. Stu\tltgart.

1069

SEro:'Z O. (19M) - Uber .ontogeiIliie, Varialbilitiit und BioBtratig,raphie eiJnd,ger iIno- ceramen. Paliiont. Z., 30, Soinderheft: Biostratigraphie der Oberkreide,

p. ~. Istuttgart. .

SlEIIrZ O. 1(1961) - Die lrnoce~aomen des Santon von NordweBtdeutschla;nd. l. ,Tell.

'Bei'h. ,Geol. Jb., 46. Hanno'Ve·r.

SPA'IlH L. iF. (1900) - The Upper Cretaceouscephalopod fauna ol Graham Land.

Fa~ I:s1. iDe!P. SuIrv.,

sm.

'Reip., 3.IJotnd<m.

S'llEPIHENSON L. W.(l94a.) - The larger i,nvel'telbrate fo.ssi.!s 01: the Navarro Group al Te~as. Bull. Univ. Texas, 4101. Austin;

STOLiL'EY E. (1900) - Einige Beomerkungen iiiber

me

:rorei.de Siiod&kandinaiViens.

Geol~ !For. FQr!h.. 52, lP. 115¹7--1'90, II1r

a

StQcjkih.dlm.

. VAN DEIR H1mJlI)E S. (1954) - 'r.he original Meaning ol the Term :Maa.strichtian I([)umonjb, 1849). Grol. e:nMijnbouw (oN. 5.), 16, p. I5()9-{)U. 'La lHaye.

VOIGT IE. Kl956) - Zur Frage der AlbgrE!!l'l2JlllIlg der Maastridht-S'tulfe. Paillont. Z., 30, 'Sonderhe.fte: Bi09traitigraphie der OberkreLde, :p. 11~17. stuottgru:-t'.

WRlGHT C. W. 0(11957) - iCretacoous Ammonoid in: Treatise on [·nvertebrate lPa'- J!oontOO.'Ogy. Part L. M011usca 4. Cephalopoda. Aommonoi.de·a. (red. Moore lR. C.). Kansas Univ. ·PrESlS.

YOUiNG 'K. (960) - Later CretacooUB A1mmonite SucceS'ioru;

ar

the GU!l:fOoast of the United States. XXI !Dier. Geol. Congr., 21, p. 2151-'260. Copen- ha gen.

KPHIlITA~OBJ:[q H. (1896) - IIOCJIeTpeTWmbIe 06pa.30BaHWł B OIq)eCTHocrrmt HOBO-AJIeKCaH,lU)ID!. 3anHCK'H HOBo-AJIeKCaH,ąp. HHcrr., 9, orp. 149-216, BhIIl. 3. BaopwaBaI.

KPHIlITA~OBH~ H. (1897) - Kpa'l1I01:il: 0'1'<16'1' 06 HCCJIe,ąOBaHHmt B JIro6mm:ox:oił H P.a~MCKoH ry6epHl1iSl'X. MaT. ,ąJIH reoJI. POClCmf., 18, CTp. 150-170.

IIeTepc6ypr.

KPHmTA~OBJ:[q H. (1899) - JIreroJtOrK'IeclOdł xapaK'rep, cPayHa, CTpa'l'JO'P64>HH :Ił B03paC'r MeJIOBhlX OTJIOJKemdł Ha reppwroP:mt JII06JIHHCKO:H: K Pa- ,].'(OMCKoił ry6ęp.HJru. MaT. ,].'(JIH reo·JI. POCCIDf, 19, CTP. 1-19. IIeTepC6ypr.

MHXAAJIOB H. II. (1951) - BepXHeMe.JIOBhle aMMOHWl"hI lOra esponeiłCKoił 'ą.'8.<:'m CCCP :Ił HX 3Ha·'leHHe ,ąJIH 30HaJIbHOił CTpaTm1>llKPJ1H. Tpy,!{hI HHCT.

reOJI. HayK AK. HaYjK. CCCP, 129, reOJI. cep., ,N'g 50. MOOKB&

HA~,lI;HH ,lI;. II. (1958) - 06 06eMe Maa<!TpHXTCKoro Hpyca. HaY'lHbIe ,ąOKJI.

BhIcweił llIKOJIl>I reoJt.-reorp. HayRK, 1, CTp. 176-180. MoClKlB8i.

HAli,ll;HH ,lI;. II. (1959) - B: rOJIOBOHom:e MOJIJllOCKH '(AT~ac BepxHeMeJIOBO:H: cPaym,r cesepHoro KaBKa3a H KphIMa, pe,].'(. M. M. MOCKBHH). TpY,].'(hI BHHr A3.

MOCKBa.

3AME'łAHIDI O CI'PATHI'PAclłHH KAMIIAHCKHX H MAACTPIłXTCKHX OTJlO~

~ ~O.JIIDILI CPE,l(HER BHCJILI (QEHTPAJlLHMI nOJIbDIA)

Pe310Me

flPHlIJlToe aBTOpOM DO,lU)Il3,I(enemre KaMDaHCKBX H Maac-rpBXTCKBX OTJlOlKeHHii: P;OJlHBld Cpep;HeA BHCJthI ,n:aeTCJI B n6Jl. 1 DOJI&Cl[Oro TeKcn. Op;HaKo, K cxeMe, npe,ącTaBJIeHHOA B n6mm;e, Heo6xo,].'(IIMo cp;eJ1aTh CJIe,ąyIOIllHe ,n;o6aBlleHIDl: a) He OTMe'leHO Eupachydiscus levyi (Gross.)

1070

^Anidrzej B1aszJkiewiez

B KpOlme CJIoeB 30Bld, Onpe~IDIeMoit :31liM BlI,JJ,OM; 6) rpamm,a pa.cnpoCrpaHeHIDI Netl1/cyloceras phaleratum (Griepenk.) et subsp. Be OXBaMaeT B03MODO nOAOIIIBhl CJIOeB e~, oIIpe-

,neJIeHBoit 3TOit <pOPMOit; B) )'K83aHBhle rpa.mD:(hl pa.cnpoCrpaueHIDI Bele,rmitella junior Nowak H Pachydiscus neubergicus neubergicus Hauer mm:moTCJI B 6oJILlIIoit Mepe KOMIJiuanujm.Ul.

KpOMe Toro, BHHMaHIDI 3aCJIYlKHBaIOT CJIep;yIOID;He BOnPocLl, 06cyxp.aIOm;aecJI 60nee JIIH.

POKO 'B nOm.cKOM TeKCTe.

B npep;CTaBJIeHBoit cxeMe rpaimD.a CaHTOH~x8.Mtnm npOXO;IJ;HT B nop;onme CJIoeB C Gonioteuthis grtl1/u(ata (Blainv.) f. iyp. comaCHO npe,nCTaBJIeHH)lM 10. A. BneTD,Koro (1955, 1958) H npB6.JlR.

3BTeJILHO 1)). DlMHlI,a (19596). B noJiI,3Y TaKoro pemeI:iIDI BOnpoca rO:aOpHT IUIllJDI3 ,D;aHBhlX OOT·

HomeBHH rpa.HBI(bI paciIPocTPaHeHIDI rpymIhl Gonioteuthis granuiata (Blairiv.)K rpa.mn:(e pac.

npOCTpaHeHIDI Diplacmocertia hidorsatum (Roem.), IJplIIIlIMaeMOit B' x8.'lecTBtl P}'KOBOll,lIlD;elt

<PoPMhl l1)lfl WooB IciwrraHcm OTJIOlKeBidt pa1toHa CrnaTOTIma - OTcloll,a oTcyrCTIme rpYrmbl

Gonioteuthis grtinulata (Blain v;).

orpaHB'IeHBe B cxeMe alJTopa rpaHBUbI pacnpocTpaHeHIDI BH~ Bostrychoceras polyp locum

(Roent)no:CpaBHemno,c rp~lt era pacnpocTpaHeBIDl, npHHHMaeMoit :B npe,D;hlAYJD;HX pa6o.

TaX no npociismo'BHMLI H, no KpaitHeit Mepe, 60JIbnnmcTBe eBponeitcm cxeM, HBIDIeTCSl pe3Yllb.

TaToM' 60JIee .y:JKOlt liHtepripeT8.I{Im 3Toro BBp;a, Y'IHThlBaIOm;eA npllHJilMaeMylO B HaCTOlllD;ee BpeMSl CHCTeMamy Nostoceratidae (31. ell. CnaT, 1953; 1(. B. YpaiiT, 1957; T. MaTcyMoTO, 1959).

Cnep;yeTo6pliTiiTh BBlIMa.B:Be Ha TOT <paKT, 'ITO BHP; Nostoceras (1) schloenbachi (Favre), o6ie·

,llIi:iISleMoit C POP;OM .BostrYchoceras Hyatt aBTOP paCCMaTp'lIBaeT KaK HCKnIO'DlTeJIbHO HHlKHe·

MaaCTpHXTCltyIO <p0PMY. 3K:3eMllIDIphl H3 KaMIIaHCKHX OTJIOlKeHHit, 06'be,tJ;HIDreMhle C 3THM BR.D.OM (H. n. MBXa1tJIOB, 1951; )1;. n; Ha1trom, 1959, 1960), aBTOP C'DlTaeT rOMeoMop<pHhlMH ctioPMaMH, CBH3aHBIdMH C rpynnoit Cirroteras donezianum (Michaj low).

ABTOP 06pa.II\aeT BHBMaHBe, 'ITO cTpaTHrpa<pH'IecKoe nOJIOlKeHHe BBp;OB, KOTophle CJIell,YeT CBH3hll!aTh C POllaMB Cirroceras Co nr a d (= Didymoceras Hya tt), Emperoceras Hya tt, Nostoceras

Hyatt eJiponeltcKHX pa1tOHO:a. Ka.)KeTcSl pe3Ko COOTBtlTCTBOBaT'b rpaIIJmtl pacnPocrPaHeBIDI ,3THX POll,OB Ha reppHTOpHH Coe,D;BHeHBldx mTaToB AMepBJ!:H (31. B. Creq,eHCOH, 1941; B. A. Ka66aH H )1;. B. Pn:c~, 1952; B. A; Ka6aH, 1958; K; lOHr, 1960; T. E:HpKeJIyHp;, 1965).

nOJIOlKeHBe Pachydiscus neubergicus (Hauer) B cxeMe aBTOpa OTJlH'I.aeTC.II DO cpaBHeHHlO C HHTepapeT~eit era nOJlOlKeHIDI B 'Iacnt COBpeMeHBhIX CTpaTHrpa<PB'l.ecKHX cxeM (CM. TaKlKe A: EJIaIiIKeBH'I, 1965).

A:ndI1zej. BLASZKDEWICZ

REMARKS ON CAMPANIAN AND MAESTRICBTlAN S~TlGRAPBY

OF THE MIDDLE VISTULA RIVER VALLEY (CENTRAL POLAND)

Summary

'Dhe 8i1JltfhJor's sulbdiiV'i.s:ilcm of the OamplalI1!iiaJn aJOId iMaes1lrichtilain depoiS'i.'w !Occur":

ring 1he Middle Vistula RilV'er valley is shown in the Pol:i'sh text, T31b. /11. However, the following supplements -should be added to the lS'cheme presented in tone talbie,:

a) Euradh'ydiscus levyi {G

r

0 ss.} has not 'beelu ascerta·iIl!ed in the top portion of the beds of ,the hori7lOn determined [by the species under consideration; b) e:rlent of N ean.cylJOceras {?) pha.leroium ~G r i e p 'e n k.) et subsip. doe",

oot

ernibrace, proba,bly; the 'bottom portion of the 'bedS of the unit determinied ,by this !fm.irt; c) the :PI"esen.ted extents of Belem'i7.liteUa. jUnWr iN 0 W a kand PcwhydJiscus neubeTgicus neuoe.rgiCus 'H a

u e

^{r ,are} for the moot part, of eompilatwy character;

Strel'll:rezenie

1071

In addition, the foHowing remarks, broadly diecussed in the iPo'li5htext, are worthyO:f Jbeing 'stressed ihere.

In the p!I"e&enteid scOOm.e the 'botu'llldatry SaJIlIboinia:n'-lCatmttlaruan T'll'IlS at t'hie oottom of the ,beds with Go'1lli.otev.this granula.ta CB 1 is. i n v.) f. <typ. a,coorWng .to J. A. Jele-

tZky's ooneept:Qn {119.515" 195181) and, ·8JPProJtimatel~, also to F. Schmid's scheme ('195'9 10). Such asolutlon is supported

bY an

analysis of the data oonc.erning the relation 'between the extents of the group GonmeuthiJs gmnula'Pa. (IB J. a i n v.) and of the group Di4JlaC"Tl1JOiCie1US bidJoorsatum {R 0 e m.) .thought to be :index tfuIlIn od:

the lIiow€iI'IIlJOOt IPm't of the Call1lJpaJI1lian wtLtIhin !the alrea of .s1Jl'Ia totype, Wlher.e 1lbJe g,rjcmp GonrioteutMs granu~ata CB 1 a i n v.) is lacking.

A restridion of the extent of Bostrychoce1'as polyplocu.m ~R '0 e m.} :in the author's 'Sche,me, a;s oompa1'led 'With the extent known from the previous elalbora- tion oonce·mLng the. VistUla section and

.from

the moSt part the European s'chemes, is a resuilt of a narrowerinterpretatioiIl of this speci€B₁ 'red:~rring to 1!h:e accepted

, symema,ucs of NostoCeratidxie ~. F. Spath, 19:5;31; C. W. Wrighll, 196'7-; T. 'Matsumorto,

1959).

'I1 should here !be stressed 'bha:t the species Nostoceras ~?) sc'h;/.Io'en.ooC'hi (F a v:r e) liJniked up :with the ,g·erius Bostrych()ceras H y a t.t js seen by .the present a!l.l:tihor Qll:J.y 1IIl the Lower 'M,a'esti-icll1lilal!l. ll1he ~OOB oOOll:1.'Ili!l(g in CaIIIlp'aJIllilaIli and linked with this s.pecies (IN. !P. lVLichaylow, 19Si; D. P. N'ayd'in, ¹

1009,

1960} ,are thought 'by the author to

bE!

hOmoeomorphic forms connected with the group Ci~ocera.s don.ezianum {M i c h.a y low) .

. The authQr BtresS'es ail.sotha,t the stratig:raphical po.s'i.tion of the species that·

should be connected with the 'generaCiTTloceras Coo n r ad (= Did1/mOC'e1'a's H y a t t), E'/7Ii:peroceros H y a t t aim NoStoC€'ras H y a t t from the iIDur.o.pean ,areas, appeM"s to be in Hne with the ext~mt.c; of these gel!lera within the areas of the United !States' .of North Amedca (L. W. Stephenson, 19t1; W. A. COIbbanand J. B. ~es'ilde, 195!2;

rw.

A. Oobban, 1953; K. Young, 1000; T. Birkeluoo, 1005).

The position of PachyiUscu.s neubergLcus ~ 'a u e t)

iil

the authlor's scheme ddf- :!lem from that 'accepted iIio-day as a ,part !Of the pres'ent 'str·atigraphkal \Schemes (see also :A. Blaszki·ewkz, 1965).