Tychy, 25.03.2021r.
RECENZJA
ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH
magister Krystyny Klimaszewskiej pt.
,, Jakość życia pielęgniarek z nietrzymaniem moczu w okresie menopauzalnym”.
Wysiłkowe nietrzymanie moczu (WNM) jest poważnym problemem który dotyka około 20-40-%
wszystkich kobiet. Mianem WNM określa się mimowolny wyciek moczu podczas kaszlu, śmiechu, kichania czy aktywności fizycznej oraz wykonywania pracy. Można je rozpoznać na podstawie badania fizykalnego oraz niedrogich badań diagnostycznych i ambulatoryjnych. Według
opublikowanych danych w National Health z powodu NM kobiety przestają uczestniczyć w życiu zawodowym i w zwykłych czynnościach życia codziennego. Nietrzymanie moczu dotyczy grupy 51%
kobiet.
Częstość występowania WNM zwiększa się wraz ze starzeniem się. U 49% tych kobiet występuje WNM, u 29% - naglące nietrzymanie moczu, oraz u 18% mieszane nietrzymanie moczu.
Prognozuje się, że częstość występowania i rozpoznawania nietrzymania moczu będzie się zwiększać wraz ze starzeniem się społeczeństwa.
Do czynników ryzyka rozwoju WNM należy wiek, urodzenie dziecka, ciężka praca fizyczna, palenie papierosów , przebyte zabiegi ginekologiczne oraz otyłość. Przed podjęciem leczenia kobiety z niekontrolowanym wyciekiem moczu często odczuwają znaczne pogorszenie jakości życia zarówno zawodowego jak i osobistego Kobiety stają przed problemem utraconego czasu pracy zawodowej , niektóre z nich izolują się ponieważ dolegliwości wykluczają możliwość aktywności towarzyskiej.
W pracy przedstawionej mi do recenzji Autorka zajęła się opracowaniem i zbadaniem niezwykle istotnego problemu związanego z nietrzymaniem moczu u pielęgniarek w wieku
okołomenopauzalnym oraz oceną jakości ich życia. w momencie pojawienia się pierwszych oznak nietrzymania moczu.
Praca powstała w Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Wydziale Nauk o Zdrowiu, Zakładzie Promocji Zdrowia i Pielęgniarstwa Środowiskowego w Katowicach.
Promotorem przedstawionej do oceny pracy jest dr hab.n.med.Tomasz Irzyniec.
Przedłożona mi do recenzji rozprawa doktorska została zredagowana z zachowaniem
klasycznego układu. Liczy 90 stron, zawiera 39 tabel i 4 ryciny dobrze opracowanych graficznie.
Co istotne zawiera niezwykle ważny wykaz skrótów stosowanego mianownictwa pozwalający na szybszą orientację w stosowanych przez Autorkę pojęciach i definicjach. Zawiera 101 pozycji starannie dobranego, aktualnego polskiego i obcojęzycznego piśmiennictwa.
Składa się z 4 rozdziałów z podrozdziałami, zawiera streszczenie w języku polskim i angielskim.
Rozprawę napisano w sposób jasny i rzeczowy.
2 stronicowy Wstęp wprowadza czytelnika w problematykę zagadnienia omawiając definicję oraz epidemiologię nietrzymania moczu.
Autorka bardzo szczegółowo omówiła poszczególne zmiany zachodzące w okresie
menopauzalnym w organizmie kobiety. mające wpływ na funkcjonowanie układu moczowego.
Omówiła fizjologię układu moczowego oraz przedstawiła czynniki sprzyjające nietrzymaniu moczu Następny podrozdział dotyczy objawów i konsekwencji nietrzymania moczu z omówieniem
aspektów somatycznych i psychosocjalnych.
Podstawą do podjęcia w/w badań było zbadanie nieznanego dotąd obszaru wiedzy na temat jakości i satysfakcji z życia kobiet z tym schorzeniem. Autorka w swoich badaniach chciała uzyskać odpowiedzi na następujące pytania:
. jaka jest częstość występowania NM u kobiet wykonujących zawód pielęgniarki, jaki rodzaj NM najczęściej u nich występuje,
jakie są tego przyczyny oraz w jakim stopniu postępowanie terapeutyczne wpływa na jakość życia ankietowanych.
W realizacji Celu pracy, badaniami objęto grupy czynnych zawodowo pielęgniarek. Podstawą do zakwalifikowania do badań było zdeklarowanie przez ankietowane incydentów nietrzymania moczu.
Badaniami objęto grupę 239 kobiet w wieku 45 – 60 lat, którą następnie podzielono na dwie grupy badane:
I -grupa - to 128 kobiet aktywnych fizycznie, pracujących zawodowo, deklarujących występowanie epizodów nietrzymania moczu,
II- grupa - to 111 kobiet aktywnych fizycznie, pracujących zawodowo które nie zgłaszały incydentów nietrzymania moczu.
Przed przystąpieniem do badań każda uczestniczka została poinformowana o ich celu i sposobie wykonywania.
Autorka w badaniach zastosowała kwestionariusz składający się z trzech elementów składowych.
Wykorzystała kwestionariusze Urogenital Distress Inventory UDI-6 i Incontinence Impact Questionnarie IIQ-7. Dokładnie określiła kryteria włączenia do badań którymi było: bycie mieszkanką województwa śląskiego, posiadanie aktualnego prawa wykonywania zawodu, aktywność zawodowa oraz świadoma zgoda na udział w badaniach.
Natomiast kryteriami wyłączenia z badań było: występowanie w wywiadzie chorób przewlekłych i układowych oraz układu moczowego, osób będących na rencie inwalidzkiej, trwale lub czasowo niezdolnych do wykonywania pracy w zawodzie oraz nie wyrażających zgody na wykonanie badania ankietowego.
Analizę statystyczną przeprowadzono wykorzystując program MicrosoftnExcel2013.
W celu oceny znamienności statystycznej różnicy wartości średnich zastosowano test
nieparametryczny test U-Manna Whitneya i jego odpowiednik test t- Studenta. Analiza powiązań pomiędzy zmiennymi przeprowadzona została w oparciu o nieparametryczny współczynnik korelacji rang Spearmana.
Za poziom istotności statystycznej przyjęto p≤0,05.
Rozdziały Wyniki i Dyskusja są najbardziej obszernymi i wartościowymi częściami dysertacji. Autorka na łącznie 26 stronach przedstawia wyniki uzyskanych badań. Badania zostały przedstawione w 3 tabelach i 39 rycinach. Tabele zostały bardzo dobrze opracowane graficznie pozwalając w sposób jasny i przystępny zanalizować przedstawione wyniki badań oraz pozwalają na jasne zrozumienie wpływu aktywności fizycznej, objawów menopauzalnych, zaburzeń hormonalnych i wysiłku podczas pracy na badane czynniki.
Rozdział Dyskusja stanowi najbardziej wyjątkową i wartościową część pracy.
Autorka w tym rozdziale w sposób jasny i rzeczowy przedstawia swoje badania porównując osiągnięte wyniki z wynikami uzyskanymi przez innych autorów. Rozdział ten jest więc prawdziwą dyskusją Autorki z innymi badaczami. Tym bardziej, że Autorka korzysta z dużej bazy piśmiennictwa bo aż 101 pozycji.
Jestem pełna podziwu dla dociekłości i skrupulatności Autorki która poddała analizie tak dużą bazę piśmiennictwa celem odpowiedzenia na nurtujące ją pytania. W wynikach Autorka oceniła, że problem NM jest bardzo rozległy i dotyczy co drugiej pielęgniarki.
Autorka podkreśla, że badania dotyczyły grupy kobiet w wieku 45-60 lat czyli grupy w której w wyniku zmian menopauzalnych dochodzi do zaburzeń hormonalnych, często występują czynniki powodujące zwiotczenia dna miednicy. W wynikach przedstawiła również zależność między
wiekiem a postaciami nietrzymania moczu. U młodszych kobiet naglące nietrzymanie moczu w wieku starszym przekształcało się w formę mieszaną. Najcenniejszą cechą pracy doktorskiej jest podkreślenie wpływu nietrzymania moczu na psychikę chorej osoby, doprowadzające do zaburzenia funkcjonowania w obszarze zawodowym i osobistym Ma również olbrzymi wpływ na życie intymne ankietowanych.
Autorka wykazała, że wcześniejsze podjęcie leczenia spowalniało objawy NM lub też pozwoliło na całkowite opanowanie schorzenia. Natomiast podkreśla, iż z powodu zwlekania z podjęciem leczenia pogarszało się nasilenie dolegliwości i w sposób adekwatny wpływało na jakość życia zawodowego i osobistego. Stwierdzenie, że jest to wstydliwa choroba doprowadza do braku podjęcia leczenia
i nasilania się frustracji oraz problemów w pracy a w następstwie powolnego wycofywania się pacjentki z życia codziennego. Przykre jest stwierdzenie a właściwie wniosek który nasuwa się po przeczytaniu tej pracy, że pomimo tego iż dotyczy kobiet z obszaru medycyny które są wykształcone i wyedukowane, że nawet w tej grupie staje się wstydliwym problemem. Należy zatem tylko sobie wyobrazić jak mocno jest ten problem nasilony w innych grupach społecznych jeśli w naszej grupie medycznej przy znajomości etiologii i przyczyn powstawania NM istnieją takie zahamowania żeby ujawnić i leczyć to schorzenie. Właściwie nasuwa się pytanie czy NM w grupie zawodów medycznych nie powinno być chorobą zawodową. Być może wtedy kobiety z obszaru medycyny miałyby mniejsze opory aby zgłaszać problemy z nietrzymaniem moczu.
Pomogłoby to oczywiście w podjęciu wcześniejszej decyzji o leczeniu.
Wnioski w liczbie siedmiu są logiczne i jasno sprecyzowane. Stanowią odpowiedź na zadane przez Autorkę w celu pracy pytania i odzwierciedlają uzyskane wyniki badań.
Jednocześnie są precyzyjnymi stwierdzeniami o uciążliwości NM oraz problemów gdy jest ono nieleczone.
W podsumowaniu stwierdzam, iż praca będąca przedmiotem niniejszej recenzji jest wartościowa, nowatorska i posiada dużą wartość praktyczną.
Pisząc tą dysertację Autorka nie ustrzegła się jednak drobnych błędów np.: str.: 79 wniosek 3. jest z błędem- dwukrotnie powtórzona masa ciała, wniosek 6. wyraz pogorzenie powinno być pogorszenie.
Autorka w Dyskusji napisała, że cyt.,,nasza część kraju jest odmienna od pozostałych”
prosiłabym o wytłumaczenie tego stwierdzenia i w jaki sposób wpłynęło to na wyniki badań.
Chciałbym podkreślić wartość naukową przedstawionej mi do recenzji pracy doktorskiej.
Autorka wybrała bardzo dobre zagadnienie które stanowiło przedmiot jej badań – tu ukłony dla Promotora. Jako ginekolog oceniam tę pracę bardzo wysoko ze względu na podjęcie się zbadania
tak trudnego i wstydliwego obszaru naszego życia ze względu na opór w dzieleniu się swoimi problemami z nietrzymanie moczu.
Dobry temat, solidna dokumentacja, olbrzymia baza piśmiennictwa, rzeczowy wielopoziomowy charakter dyskusji oraz zdolność właściwego wnioskowania skłaniają mnie do ocenienia pozytywnie pracy.
Rozprawa doktorska magister Krystyny Klimaszewskiej pt.,, Jakość życia pielęgniarek z nietrzymaniem moczu w okresie okołomenopauzalnym ” w pełni odpowiada merytorycznym i formalnym wymogom stawianym pracom na stopień doktora nauk o zdrowiu.
W oparciu o powyższe, mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Radzie Wydziału Nauk o Zdrowiu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego wniosek o dopuszczenie magister Krystyny Klimaszewskiej do dalszych etapów przewodu doktorskiego.
Z poważaniem,
dr hab. n. med. Izabela Ulman-Włodarz, prof. ATH
