Indoktrynacja i niszczenie więzi rodzinnych w sekcie Moona

Bożena Pałdyna

Indoktrynacja i niszczenie więzi

rodzinnych w sekcie Moona

Studia nad Rodziną 2/2 (3), 165-173

ATK 2 (1998) B O Ż E N A P A Ł D Y N A

IN D O K T R Y N A C JA I N ISZ C Z E N IE W IĘZI

R O D Z IN N Y C H W SEK C IE M O O N A

P o w s ta n ie i ro z w ó j s e k t d e s tru k c y jn y c h j e s t w a ż n y m z ja w is k ie m w h is to rii n a s z y c h czasó w . P ra w ie w s z y s tk ie te ru c h y ro z p o c z y n a ły z d o b y w a n ie z w o le n ­ n ik ó w o d S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h — o d k ra ju , w k tó r y m p o w s ta w a ły w ie lk ie a g lo m e ra c je m ie js k ie , z a lu d n io n e g ę sto lu d ź m i r ó ż n y c h k u ltu r i w y z n a ń . R o z ­ w ó j p lu ra liz m u k u ltu ro w o — re lig ijn e g o s p r z y ja ł p o w s ta w a n iu w ie lu , n o w y c h ru c h ó w re lig ijn y c h , w ty m ta k ż e s e k t1.

O b e c n ie E u ro p a , n ie w y k lu c z a ją c ty m P o lsk i, je s t m ie js c e m ic h te ry to ria ln e j e k sp an sji. R o z p rz e strz e n ia n iu się sek t w n a s z y m k ra ju sp rz y ja o g ó ln y k ry z y s c y w ilizacji. N a ty m p o d ło ż u k ie łk u je i w z ra sta z ja w is k o „ c z ło w ie k a z a g u b io n e ­ g o ” . S y tu a c ję tę ła tw o w y k o rz y s tu ją sekty. W c h o d z ą o n e z a tra k c y jn y m i o fe rta ­ m i p o z o rn e g o z a s p o k o je n ia g łęb o k ich , lu d z k ic h p o trz e b . S e k ty z d a ją się o fe ro ­ w ać lu d z k ie ciep ło , w sp a rc ie , p rz y ja ź ń i k o le ż e ń stw o , o k a z u ją z a in te re s o w a n ie i u w a g ę k ażd ej je d n o s tc e , w y d a w a ło b y się, że m o g ą z a stą p ić n ie m a l ro d z in ę 2.

W P o lsce działa p rz e sz ło sto zarejestro w an y ch z w ią z k ó w religijnych i sekt. W tym , z a najb ard ziej d estru k cy jn e u znano: K o śc ió ł Z je d n o c z e n ia , M ię d z y n a ro ­ d o w e T ow arzystw o Ś w iad o m o ści K ryszny, In sty tu t W ie d z y T ranscendentalnej, Scjentologię, S atan izm i sek tę „R o d zin a” . C e c h ą w s p ó ln ą ty c h m c h ó w je s t sto so ­ w an ie p o d o b n y c h sp o so b ó w w erb o w an ia, ja k i te ż te c h n ik p sy c h ic z n e g o n a c isk u 3. K o ś c ió ł Z je d n o c z e n ia M o o n a z n a n y je s t s z c z e g ó ln ie z k ry ty c z n y c h u w a g n a te m a t sw o je j, d e s tru k c y jn e j d z ia ła ln o ś c i. S e k ta j e s t z d o m in o w a n a c a łk o w i­ c ie p rz e z je j z a ło ż y c ie la i p rz y w ó d c ę K o re a ń c z y k a S u n M y u n g M o o n a . D z ia ­ ła ln o ś ć s w o ją p r o w a d z i p o d ró ż n y m i n a z w a m i, k ie r u je w ie lo m a o rg a n iz a c ja m i i sto w a rz y s z e n ia m i n a c a ły m św ie c ie . U s iłu je p o z y s k a ć z w o le n n ik ó w p rz e d e w s z y s tk im w ś ró d m ło d z ie ż y szk o ln e j i u n iw e rs y te c k ie j, n p. w ra m a c h S to w a ­ r z y s z e n ia S tu d e n c k ie g o n a R z e c z M e to d B a d a w c z y c h 4.

1 J. Prokop, Uwaga rodzice! — Sekty, Warszawa 1994, s. 4.

2 Tamże, s. 5-6.

3 Biuro Bezpieczeństwa Narodowego o destrukcyjnej roli sekt, Biuletyn KAI, 1(1996), s.

15.

1 6 6 B O Ż E N A P A Ł D Y N A _{[ 2 ]}

P r z y s tą p ie n iu do K o ś c io ła Z je d n o c z e n ia to w a rz y s z y c a łk o w ite o d c ię c ie o d ro d z in y , p rz y ja c ió ł, z aś o d w y z n a w c ó w w y m a g a się b e z w g lę d n e g o p o s łu s z e ń ­ stw a . J e d n o s tk a w se k c ie j e s t p o d p o rz ą d k o w a n a w s p ó ln y m in te re so m . C z ło n ­ k o w ie z m u s z a n i s ą do p r z e b u d o w y ś w ia d o m o śc i, b y d o sto so w a ć s ię do id e a łu g ru p y 5.

W y siłk i s e k t d e s tru k c y jn y c h z m ie rz a ją w ty m k ie ru n k u , b y c z ło w ie k n a z a ­ w s z e p o z o s ta ł n ie d o jrz a ły i zale żn y , b y p a m ię ta ł, że p o d e jm u ją c ż y c io w e d e ­ c y z je n ie z g o d n e z o c z e k iw a n ia m i p rz y w ó d c ó w ry z y k u je u tra tę m iło ś c i. N a to ­ m ia s t w k o c h a ją c e j się ro d z in ie je d n o s tk a re a liz u je sw e p ra w o d o ro z w o ju , s ta je s ię n ie z a le ż n a i z d o ln a d o s a m o d z ie ln e g o p o d e jm o w a n ia d e c y z ji6. N a s z e sp o łe c z e ń stw o , w s z c z e g ó ln o ś c i z a ś ro d z in y n ie s ą p rz y g o to w a n e do w a lk i z se k ta m i, k tó r y c h z a s a d y fu n k c jo n o w a n ia s ą b a r d z o b e z w z g lę d n e . A b y z m n ie js z y ć to z a g ro ż e n ie ro d z in a p o w in n a k sz ta łto w a ć w d z ie c k u m o c n e fu n ­ d a m e n ty w iary , a ta k ż e w y p ra c o w a ć w n im u m ie ję tn o ś ć k ry ty c y z m u i s a m o ­ d z ie ln o śc i w se le k c ji o fe rt i p ro p o z y c ji z e św iata. N a to m ia st w p rz y p a d k u z w ią ­ z a n ia s ię d z ie c k a z s e k tą d e s tru k c y jn ą ro d z in a p o w in n a z a się g n ą ć fa c h o w e j p o r a d y i z o d w a g ą n ie ś ć p o m o c o fia ro m se k t7.

P r z e d s ta w io n e r o z w ią z a n ie je s t ty lk o je d n ą z p ró b p rz y b liż e n ia p ro b le m u , ja k i m d z is ia j są se k ty d la ro d z in i ic h d o ra s ta ją c y c h d zieci.

1. Sposoby i techniki indoktrynacji

S e k ta M o o n a , ab y n a rz u c ić s w y m c z ło n k o m o k re ś lo n e s te re o ty p y re a k c ji p s y c h ic z n y c h , k o n tro lo w a ć ic h m y ś li, z a c h o w a n ia i u c z u c ia s to su je w y ra fin o ­ w a n e i g łę b o k o n is z c z ą c e sp o s o b y i te c h n ik i in d o k try n a c ji.

1.1. Zaprogramowanie jednostki

P ro c e s in d o k try n a c ji w K o ś c ie le Z je d n o c z e n ia z a c z y n a s ię o d z a p ro g r a m o ­ w a n ia n o w o z w e rb o w a n e j o so b y . T en w s tę p n y z a b ie g m a c h a ra k te r n ie z w y k le s e r d e c z n y c h sp o tk a ń z w a n y c h „ w e e k e n d o w y m i sp o tk a n ia m i” 8, w c z a s ie k tó ­ r y c h p a n u je s p e c y fic z n a a tm o s fe r a ż y c z liw o śc i. Je s t o n a b a rd z o p o c ią g a ją c a i p o m a g a u le c e m o c jo n a ln e m u w z ru s z e n iu . K a ż d y d z ie ń s p o tk a ń je s t s z c z e g ó ­ ło w o za p la n o w a n y : o d ra n a do nocy. U c z e stn ic y n ie m a ją w o ln e g o czasu , a ta k ż e m o ż liw o ś c i p o z o s ta n ia sa m o tn ie , c h o ć b y n a m o m e n t9.

Z o p is u J. R itc h ie g o o K o ś c ie le Z je d n o c z e n ia d o w ia d u je m y się, iż o s o b y z p y ta n ia m i i w ą tp liw o ś c ia m i n a k ła n ia się, a b y n ie w y s u w a ły ż a d n y c h o p in ii

5 B. Kloppenburg, Ruchy peudoduchowe, Wspólnoty Kościelne, niezależne grupy religijne,

sekty, E. Burska red., s. 153.

6

S. Hassan, Psychomanipulacja w sektach, Łódź 1997, s. 174.

1

A. Zwoliński, Anatomia sekty, Kraków 1996, s. 210 — 214.

8 S. Hassan, dz. cyt., s. 62.

i o cen , z a n im n ie w y s łu c h a ją w s z y s tk ie g o d o k o ń c a . T y m c z a s e m , w y k o rz y s tu ­ ją c c ie k a w o ść słu c h a c z y z a sy p u je się ic h o g r o m n ą ilo ś c ią in fo rm a c ji o lu d z k o ­ śc i, h is to rii, c e la c h stw o rz e n ia , w a lc e ś w ia ta d u c h o w e g o z fiz y c z n y m , itd . P y ­ ta ją c y o d n o s z ą w ra ż e n ie , ż e u s ły s z e li o d p o w ie d ź n a d rę c z ą c e ic h w ą tp liw o ś c i, ch o ć ta k n a p ra w d ę , o d p o w ie d z i n ie b y ł o 10.

W s z y s tk ie te z a b ie g i s ą p r z y g o to w a n ie m n o w o z w e rb o w a n y c h o só b d o n a j­ w a ż n ie js z e g o w y k ła d u zw ią z a n e g o z „ H is to r ią o d n o w y d u c h o w e j” i p re c y z y j­ n e g o p r z e d s ta w ie n ia p la n u „ b o s k ie j” m e to d y s k ie ro w a n ia lu d z k o ś c i z p o w r o ­ te m n a d ro g ę , k tó r ą je j B ó g p ie r w o tn ie w y z n a c z y ł. W e d łu g d o k try n y , k tó r ą w y z n a je s e k ta o b e c n ie p la n te n re a liz u je K o r e a ń c z y k S a n M y u n g M o o n — ja k m ó w ią : n o w y M e s ja s z z e s ła n y p rz e z B o g a n a z ie m ię 11.

K o le jn y m e ta p e m z a p ro g ra m o w a n ia „ n o w ic ju s z y ” je s t w p a ja n ie im , ż e s ą w y b ra ń c a m i B o g a , u c z e s tn ik a m i w w y p e łn ia n iu J e g o m isji, k tó r ą je s t ro z s z e ­ rz a n ie „ d o sk o n a łe j lu d z k ie j r o d z in y ” . K to p rz y łą c z y s ię d o n ic h i b ę d z ie r e a li­ z o w a ł „ b o ż y p la n ” w e jd z ie n a d ro g ę ra d o ś c i i sz c z ę ś c ia . C z ło n k o w ie se k ty z a ­ c z y n a ją c z u ć s ię o d p o w ie d z ia ln i z a w y p e łn ie n ie tej m isji. N o w e p o w o ła n ie n a k ła d a je d n a k o b o w ią z e k re k ru ta c ji n o w y c h w y z n a w c ó w 12. Z a p ro g ra m o w a n a je d n o s tk a s k a z a n a je s t n a ś c iś le o k re ś lo n ą rz e c z y w is to ś ć sek ty , n a w y k o rz y s ta n ie d la ro z w o ju sw o je j o s o b y ty lk o te g o , co n ie s ie z e s o b ą ż y c ie w K o ś c ie le Z je d n o c z e n ia 13. N a d a ls z y m e ta p ie in d o k try n acji w se k c ie M o o n a , n a stę p u je re g u la rn e u tr w a ­ lan ie p r z e k a z a n y c h i z a p ro g ra m o w a n y c h z a c h o w a ń 14. 1 .2. A u to r y ta r n a k o n tr o la z a c h o w a ń K o n tro la z a c h o w a ń o z n a c z a p o d d a n ie ca łe j s fe ry ż y c ia c o d z ie n n e g o j e d ­ n o s tk i o k re ś lo n y m re g u ło m . D o ty c z y to w s z y s tk ic h p rz e ja w ó w je j ż y c ia z a ­ ró w n o o to c z e n ia , te g o g d z ie m ie s z k a , j a k s ię u b ie r a , ilo ś c i sn u i sp o s o b u o d ż y ­ w ia n ia , ja k i w y k o n y w a n y c h o b o w ią z k ó w , o b rz ę d ó w , w k tó r y c h u c z e s tn ic z y i w s z e lk ic h p o d e jm o w a n y c h d e c y z ji15. W ed łu g S. H a s s a n a k o n tr o la z a c h o w a ń w K o ś c ie le Z je d n o c z e n ia s p r a w o ­ w a n a je s t a u to r y ta r n ie 16. P o s łu s z e ń s tw o w o b e c p rz y w ó d c ó w g ru p y to p ie r w s z a

1,1 J. Ritchie, Tajemniczy świat sekt i kultów, Warszawa 1994, s. 13-14.

" A. Zwoliński, dz. cyt., s. 168.

12 Z. Pawłowicz, dz. cyt., s. 256 — 257.

13 A. Zwoliński, dz. cyt., s. 199.

14 Tamże, s. 199.

15 S. Hassan, dz. cyt., s. 95.

16 Osobowość autorytarna według J. Dominiana to ktoś, kto jest uległy wobec stojących wyżej

od niego, a władczy i nieco pogardliwy wobec podwładnych, ze skłonnością do represji, zdecy­

dowany przeciwnik swobody i samopobłażania, zwolennik dyscypliny, karzący i nielitościwy dla

„grzeszników”, zwłaszcza jeśli w jakiś sposób uchodzą za gorszych. J. Dominian, Autorytet,

Warszawa 1988, s. 22; Por. S. Hassan, dz. cyt., s. 96.

1 6 8 B O Ż E N A P A Ł D Y N A _{[ 4 ]}

i n a jw a ż n ie js z a u m ie ję tn o ś ć J a k ą c z ło n e k se k ty m u s i z d o b y ć. P o le c e n ia p r z y ­ w ó d c y d o c ie r a ją z a p o ś re d n ic tw e m je g o z a s tę p c ó w do o só b s to ją c y c h n iżej w h ie ra rc h ii, k tó re z k o le i p r z e k a z u j ą je s w o im p o d w ła d n y m . P rz y ta k s p r a w ­ n ie fu n k c jo n u ją c y m m e c h a n iz m ie s p ra w o w a n ia w ła d z y w sz y stk ie zachow ania, m o g ą b y ć n a g ra d z a n e lub k a ra n e . W te n s p o s ó b p rz y w ó d c a g ru p y u trz y m u je je j c z ło n k ó w w stałej n ie p e w n o śc i. Je ś li k to ś s p ra w u je się d o b rz e , m o ż e liczy ć n a p u b lic z n ą p o c h w a łę z w ie rz c h n ik ó w i z d a rz a s ię te ż , ż e a w a n su je . J e ś li n ie ra d z i so b ie n ie n a jle p ie j, m o ż e go sp o tk a ć p u b lic z n a n a g a n a 17.

K o n tro la sp ra w o w a n a a u to ry ta rn e p o c ią g a z a s o b ą w ie le sz k o d liw y c h i anty- w y c h o w a w c z y c h sk u tk ó w , p rz e d e w s z y s tk im je s t z a g ro ż e n ie m d la w o ln o śc i c z ło w ie k a , tłu m i je g o n ie z a le ż n o ść w p o d e jm o w a n iu d e c y z ji i d z ia ła n iu , p r o ­ w a d z i d o z a s tra s z e n ia o s o b y 18.

1.3. Kontrola myśli

K o n tro la m y ś li w se k c ie M o o n a o b e jm u je p rz e d e w s z y s tk im in te n s y w n ą in d o k try n a c ję , k tó ra p o le g a o n a n a sto so w a n iu tech n ik i „w y ciszan ia m y ś li” czyli p ra k ty k o w a n iu „ n ie m y ś le n ia ” 1'’.

„ P ra k ty k o w a n ie n ie m y ś le n ia ” je s t n ie ja k o w y c isz a n ie m ra c jo n a ln e g o m y ­ śle n ia . W p a ja s ię c z ło n k o m g ru p y , że d z ię k i sto s o w a n iu tej te c h n ik i ic h ro zw ó j d u c h o w y b ę d z ie p o stę p o w a ł sz y b c ie j, a d z ia ła n ia p o d e jm o w a n e n a rz e c z se k ty o k a ż ą s ię b a rd z ie j sk u te c z n e . Je ś li w g ło w ie c z ło n k a p o ja w i s ię ja k a ś „ z ła ” m y ś l, to p o w in ie n o n p o s łu g u ją c się o m a w ia n ą p ra k ty k ą z a g łu s z y ć „ n e g a ty w ­ n e ” m y ś le n ie . T y m sp o s o b e m u c z y się c z ło n k ó w se k ty tłu m ić w s z y s tk ie n ie p o ­ tr z e b n e m y śli. Z c z a s e m p ra k ty k a ta, n a b ie ra cz y sto m e c h a n ic z n e g o c h a ra k te ­ ru , p ra k ty k u ją c y u c ie k a ją się d o n iej o d ru c h o w o , g d y ty lk o z a c z y n a ją o g a rn ia ć ic h w ą tp liw o ś c i, n ie p o k ó j lub n ie p e w n o ś ć 20. W k o n s e k w e n c ji c z ło n k o w ie p o p a d a ją w u z a le ż n ie n ie , p r z e s ta ją k ry ty c z n ie m y ś le ć i tr a c ą z d o ln o ś ć w n ik liw e j o c e n y z ja w isk . 1.4. M anipulacja u c z u c ia m i ludzkimi M a n ip u la c ja u c z u c ia m i lu d z k im i w se k ta c h d e stru k c y jn y c h d o ty c z y k o n tr o ­ lo w a n ia e m o c ji i o g ra n ic z a n ia ich sk a li. S tra c h i p o c z u c ie w in y s ą w ty m w y ­ p a d k u p o d s ta w o w y m i n a rz ę d z ia m i21.

W św ie tle o p is u E. S a k o w ic z a s tra c h w se k c ie M o o n a w y k o rz y s ty w a n y je s t w d w o ja k i sp o só b . S to s u je się go do w z m o c n ie n ia w ię z i g ru p o w e j i w y w o ły ­ w a n ia lę k u p rz e d k a rą , k tó r ą m o ż e w y m ie rz y ć p rz y w ó d c a z a k a ż d e u c h y b ie n ie .

i? S. Hassan, dz. cyt., s. 96 —- 97.

18 Por. S. Stawiński, Wychowywać do posłuszeństwa, Warszawa 1994, s. 6.

1,2 Por. S. Hassan, dz. cyt., s. 96-98.

2(1 S. Hassan, Psychomanipulacja.. ,,dz. cyt., s. 99.

P ie rw s z y s p o s ó b m a n ip u lo w a n ia u c z u c ie m s tra c h u p o le g a n a w y k re o w a n iu w iz e ru n k u w ro g a , k tó r y z a g ra ż a c z ło n k o m s e k ty n p ., sz a ta n b ą d ź o so b y , k tó re b ę d ą c h c ia ły w y rw a ć g o z g ru p y k u lto w e j. D ru g i sp o s ó b , d o ty c z y m a n ip u lo ­ w a n ia lę k ie m p r z e d o d b y c ie m k a ry z a n ie w y k o n a n ie n a le ż y c ie o b o w ią z k ó w . Z d a rz a się, ż e w y z n a w c y se k ty s ą p rz e k o n y w a n i, iż b r a k z a a n g a ż o w a n ia z ich stro n y m o ż e sta ć s ię p r z y c z y n ą ja k ie jś z a g ła d y b ą d ź k lę s k i22.

P o c z u c ie w in y j e s t c z y n n ik ie m n a jb a rd z ie j s p r z y ja ją c y m w y ra b ia n iu p o s ta ­ w y k o n fo rm is ty c z n ej i w y m u s z a n iu u le g ło śc i — tw ie r d z i S. H a ssa n . P rz y w ó d ­ c y K o ś c io ła Z je d n o c z e n ia p o tr a f ią w y k o rz y s ta ć d o s w o ic h c e ló w w sz y stk ie ro d z a je p o c z u c ia w in y , n p ., z w ią z a n e z w y d a rz e n ia m i h is to ry c z n y m i, k a ta k li­ z m am i, d o ty c z ą c e p o c z u c ia to ż s a m o śc i z w ią z a n e g o z n ie w y k o rz y s ta n ie m sw o ­ ic h m o ż liw o śc i lu b z w ią z a n e z ja k im ś p ro b le m e m sp o łe c z n y m . A d e p c i se k ty n a w e t n ie z a u w a ż a ją , ż e g d y w y k o n u ją p o s łu s z n ie p o le c e n ia o só b sto ją c y c h w y żej rz ą d z i s ię n im i w y w o łu ją c stra c h i p o c z u c ie w in y . S ą n a s ta w ie n i n a n ie ­ u sta n n e o b w in ia n ie sa m y c h sie b ie i z w d z ię c z n o ś c ią p r z y jm u ją w s z y s tk ie k ry ­ ty c z n e u w a g i p rz y w ó d c y w y p o m in a ją c e g o im „ b łę d y ” 23. 1.5. D ła w ie n ie i n d y w id u a l iz m u o s o b y J e d n o s tk a w c h o d z ą c w ś ro d o w is k o se k ty d e s tru k c y jn e j, k t ó r ą j e s t te ż o m a ­ w ia n a s e k ta M o o n a m u s i p r z e d e w s z y s tk im p o d p o r z ą d k o w a ć s i ę g ru p ie . P o w o d e m z a is tn i e n ia ta k ie j s y tu a c ji j e s t ś w ia d o m a in d o k t r y n a c j a s e k t, k tó ­ r a w y k lu c z a o d s a m e g o p o c z ą tk u ja k i e k o lw ie k , in d y w id u a l n e i s a m o d z ie l­ n e d z ia ła n ia a d e p tó w . W s e k c ie a d e p t n a u w a d z e m u s i m ie ć p r z e d e w s z y s t­ k im „ n a d r z ę d n y c e l” , „ c e l j e d n o s tk o w y ” j e s t n a d a ls z y m p la n ie . O d m o ­ m e n tu z w ią z a n i a s i ę z s e k t ą n ie w o ln o m y ś le ć w ła s n y m i k a te g o r ia m i. W s z e lk i in d y w id u a liz m z a s łu g u je n a p o tę p ie n ie , n a to m ia s t k o n f o r m iz m j e s t g o d n y p o c h w a ły 24. P rz y w ó d c y se k ty , a b y z n is z c z y ć in d y w id u a ln o ś ć o s o b o w ą s w y c h w y z n a w ­ c ó w s to s u ją o p r a c o w a n e m e to d y u z a le ż n ie n ia j e d n o s t k i o d g r u p y — tw i e r ­ d z i W. v o n B a y e r — K a tte . C z ę s to w y s y ła j ą w y z n a w c ó w w n o w e , n ie z n a n e m ie js c a , z m i e n ia j ą im z a k r e s o b o w ią z k ó w , p o z w a l a j ą a w a n s o w a ć , a c h w ilę p o te m d e g r a d u j ą b e z w y ra ź n e j p rz y c z y n y . W s z y s tk o c z y n io n e j e s t p o to , a b y w z b u d z ić w w y z n a w c a c h n ie p e w n o ś ć c o d z ie n n o ś c i i ty m s a m y m s p o ­ w o d o w a ć o s ła b ie n i e z d o ln o ś c i s a m o d z ie ln e g o r a d z e n i a s o b ie w tr u d n y c h s y tu a c ja c h . Z b y tn i e u z a le ż n ie n ie p s y c h ic z n e j e d n o s tk i o d g ru p y n ie p o z w a ­ la n a s a m o d z ie ln e r o z w ią z y w a n ie p ro b le m ó w . Z a n ik a te ż j e d n o c z e ś n ie p o ­ tr z e b a w y łą c z n o ś c i.

22 E. Sakowicz, Zjawisko sekt w refleksji świeckiego teologa, Duchowość bezdroży, J.

Misiurek, W. Słomka red., Lublin 1995, s. 82.

21 S. Hassan, dz. cyt., s. 99— 100.

24 Tamże, s. 122.

1 7 0 B O Ż E N A P A Ł D Y N A [ 6 ]

1.6. Techniki psychicznego nacisku przez ograniczanie snu i dietę

S e k ty d e stru k c y jn e w celu s k u te c z n ie jsz e g o o d d z ia ły w a n ia n a s w o ic h c z ło n ­ k ó w u c ie k a ją s ię do sto s o w a n ia ró ż n e g o ro d z a ju te c h n ik , z a p o m o c ą k tó ry c h m o g ą w p ły n ą ć n a lu d zk ie m y śli, u c z u c ia i d z ia ła n ia . P rz y w ó d c y K o ś c io ła Z je d ­ n o c z e n ia w y w ie ra ją n a sw o ic h p o d w ła d n y c h p s y c h ic z n y n a c is k p rz e z s k ra c a ­ n ie sn u i ś c is łą d ie tę 25.

W se k c ie M o o n a c z a s p r z e z n a c z o n y d la a d e p tó w n a s e n je s t w y ją tk o w o k ró tk i, o g ra n ic z a się go z a le d w ie d o c z te re c h lu b p ię c iu g o d z in . D o d a tk o w y m o b c ią ż e n ie m je s t sz ty w n y u k ła d z a ję ć i w y c z e rp u ją c a p ra c a (o d p ię tn a s tu do o s ie m n a s tu g o d z in d z ie n n ie ) p rz e z c a ły ro k . P rz e m ę c z e n ie i w y c z e rp a n ie fi­ z y c z n e o s ła b ia ją w o lę je d n o s tk i o ra z z w ię k s z a ją p o d a tn o ś ć n a in d o k try n a c ję 26. M o o n iś c i w y w ie ra ją n a s w o ic h c z ło n k a c h p s y c h ic z n y n a c is k ta k ż e p rz e z s to s o w a n ie ścisłej diety. C z ło n k o w ie tej s e k ty — p is z e J. P ro k o p — o d ż y w ia ją się b a rd z o sk ro m n ie . P o s iłk i s ą d o ść sk ą p e : „ ry ż , sa ła ta , p ła tk i z b o ż o w e , m le ­ k o , b u łk i, o d c z a s u do c z a su ry b y , n ig d y m ię s o .” D ie ta u b o g a w b ia łk o p o w o ­ d u je , u c z ło n k ó w se k ty z w o ln ie n ie p ro c e s ó w p s y c h ic z n y c h 27. W y z n a w c y K o ­ ś c io ła Z je d n o c z e n ia , c z ę sto s ą te ż n a k ła n ia n i do g ło d ó w e k i p o stó w . U s p ra w ie ­ d liw ia n e j e s t to , n p . k o n ie c z n o ś c ią p rz e jś c ia p ro c e s u „ o c z y s z c z e n ia ” .

N is z c z e n ie o s o b y g ło d e m , w y w o łu je w n ie j z a ró w n o z m ia n y fiz jo lo g ic z n e , to je s t s p a d e k w a g i c ia ła i u tr a tę s ił (w y c z e rp a n ie fiz y c z n e ) a ta k ż e z m ia n y p s y c h ic z n e , k tó re sp ra w ia ją , ż e c z ło n e k s e k ty sta je s ię „ p o tu ln y ” , z o b o ję tn ia ły , a p a ty c z n y , tra c i in ic ja ty w ę . W o s ta te c z n o ś c i s e k ta o sią g a z a m ie rz o n y cel, ta k ż e je d n o s tk a s ta je s ię b a rd z ie j p o d a tn a n a je j s u g e s tie i w p ły w y 28.

G łó w n ą p r z y c z y n ą p o w o d z e n ia , ja k i m c ie s z ą się se k ty d e s tru k c y jn e , je s t s to s o w a n ie w y ra fin o w a n y c h te c h n ik sz k o le n ia i in d o k try n a c ji29.

2. Niszczenie więzi rodzinnych

S e k ta M o o n a , p o d o b n ie j a k w ię k s z o ś ć se k t d e stru k c y jn y c h p rz y c ią g a m ło ­ d y c h lu d zi łu d z e n ie m n o w e j i le p sz e j n iż d o tą d w s p ó ln o ty 30. Je d n a k ż e z a m ie sz ­ k a n ie w o ś ro d k u se k ty w y m u s z a fiz y c z n e i e m o c jo n a ln e o p u s z c z e n ie sw o jej n a tu ra ln e j ro d z in y 31. Ż y c ie w z a m k n ię te j w s p ó ln o c ie je s t u z a sa d n ia n e „ d o g łę b n ą tr o s k ą ” o p o z n a n ie n iesk ażo n ej, z b a w c z e j i n o w ej praw dy, zare z e rw o w a n e j ty lk o d la c z ło n k ó w se k ty 32.

25 Tamże, s. 86 — 115.

26 Tamże, s. 105.

27 J. Prokop, dz. cyt., s. 37; por. J. Ritchie, dz. cyt., s. 12.

28 A. Zwoliński, dz. cyt., s. 175.

29 Z. Pawłowicz, dz. cyt., s. 126.

3,'A. Zwoliński, Anatomia.. .dz. cyt., s. 152.

31 A. Posadzki, Sesja naukowa poświęcona sekcie Moona, Warszawa dn. 27 lutego 1997.

32M. Chmielewski, Zafałszowania doświadczenia duchowego w sektach, Duchowość

bezdroży, J. Misiurek, W. Słomka red., Lublin 1995, s. 71.

D o k try n a K o ś c io ła Z je d n o c z e n ia m ó w i o d o s tą p ie n iu in n ej rz e c z y w is to ś c i, k tó r ą je s t „ n o w a ro d z in a ” . M o o n i je g o ż o n a H a k — Ja — H a n , to je j „ P ra w ­ d z iw i R o d z ic e ” ; c z ło n k o w ie se k ty n a z y w a ją ich O jc e m i M a tk ą . W sz y s c y , k tó ­ rz y p rz y ję li n a u c z a n ie M o o n a n a le ż ą do „ B o żej R o d z in y ” . N a sk u te k ta k ie j ra d y k a liz a c ji p o g lą d ó w n o w o z d o b y ty c z ło n e k p ra g n ie ż y ć w y łą c z n ie w ś ró d w s p ó łw y z n a w c ó w , a p o z a s e k tą n ie z n a jd u je re la c ji o s o b o ­ w y c h , k tó re z a s p o k o iły b y je g o p o trzeb y , w y z b y w a s ię te ż p o p rz e d n ie j o tw a rto ­ ści w o b e c lu d zi, co d o ty c z y ta k ż e ro d z in y 33.

W R a p o rc ie C o ttre lla z n a le ź ć m o ż n a s z e re g d o w o d ó w n a to , iż s e k ta M o o n a se p a ru je i o d ry w a s w o ic h a d e p tó w od ic h ro d z in . S p ra w o z d a w c a te g o ra p o rtu p is z e , że n ie k tó rz y r o d z ic e s k a r ż ą się, ż e o d w ie lu la t n ie m a ją k o n ta k tu ze sw y m i d zieć m i: n ie k tó rz y m ło d z i p rz e p a d a ją b e z p o w ro tn ie . W in n y c h p rz y ­ p a d k a c h w tra k c ie r z a d k ic h w iz y t w y d a ją s ię ja c y ś d z iw n i, n ie w y k a z u ją c y b y n a jm n ie j c h ę c i p o w ro tu 34. W R a p o rc ie p r z y w o ły w a n e s ą te ż p o s z c z e g ó ln e p rz y p a d k i z ry w a n ia w ię z ó w ro d z in n y c h . T ak n a p r z y k ła d w ro k u 1981 w A n ­ glii, b ry ty jsk ie o d g a łę z ie n ie K o ś c io ła Z je d n o c z e n ia w y to c z y ło k o s z to w n y p r o ­ ces g a z e c ie o z a s ię g u k ra jo w y m — „ D a ily M a il” , k tó r a o s k a rż y ła j e o ro z b ija ­ n ie ro d z in , d ru k u ją c s e r ię a rty k u łó w , w k tó ry c h w s k a z y w a n o n a k rz y w d y w y ­ rz ą d z o n e ro d z in o m c z ło n k ó w sek t. R o z p ra w a c ią g n ę ła s ię sz e ś ć m ie s ię c y i sk o ń c z y ła s ię fa ta ln ie d la K o ś c io ła , k tó iy m u s ia ł z a p ła c ić 7 5 0 ty s ię c y fu n tó w o d s z k o d o w a n ia i o p ła c ić k o s z ty s ą d o w e 35.

Z w ią z a n ie się z s e k tą M o o n a p o c ią g a z a s o b ą s z e r e g n e g a ty w n y c h s k u tk ó w ta k d la je d n o s tk i, j a k i je j ro d zin y .

J u ż w 1976 ro k u n ie m ie c k ie M in is te rs tw o S p ra w W e w n ę trz n y c h , w sw o im o św ia d c z e n iu w y ra z iło d e z a p ro b a tę d la d z ia ła ln o ś c i tej sek ty , z e w z g lę d u n a je j a n ty w y c h o w a w c z y i a n ty s p o łe c z n y c h a ra k te r. Z a u w a ż o n o te ż w ó w c z a s , że w y rw a n ie z re la c ji ro d z in n y c h p o w o d u je w ię k s z ą p o d a tn o ś ć n a d a ls z ą in d o k ­ tr y n a c ję i z n a c z n ie u tru d n ia p o w ró t d o n o rm a ln e g o ż y c ia 36.

3. Rola rodziny w profilaktyce i terapii ofiar sekt

R o d z in a je s t d la d z ie c k a n a jw a ż n ie js z y m ś r o d o w is k ie m w y c h o w a w c z y m . M o ż e o n a w ie le d o k o n a ć , a b y s k u te c z n ie j e o c h ro n ić p rz e d s z k o d liw y m i w p ły ­ w a m i sek t, b ą d ź p o m ó c p rz e jś ć p ro c e s te ra p ii p o e w e n tu a ln y m z e tk n ię c iu się z sektą.

R o d z ic e , m u s z ą m ie ć ś w ia d o m o ść , ż e k a ż d e d o ra s ta ją c e ic h d z ie c k o m o ż e b y ć z w e rb o w a n e d o sekty. N ie m o g ą oni b a g a te liz o w a ć w ie lk o ś c i ta k ie g o ry ­ zy k a , p o n ie w a ż s e k ta w c ią g a ją c ic h d z ie c k o w s y s te m o c a łk o w ic ie o d m ie n n e j

-” w.

Kulbat, dz. cyt., s. 133-134.

H Parlament Europejski, dz. cyt., s. 252.

15 Tamże, s. 253.

172

B O Ż E N A P A Ł D Y N A _{[ 8 ]}

k u ltu rz e , z n is z c z y je g o o s o b o w o ś ć , z ru jn u je je g o ż y c ie , a ty m s a m y m z b u rz y c a ły w y s iłe k w y c h o w a w c z y ro d z ic ó w 37.

Z a d a n ie m w y c h o w a w c z y m ro d z ic ó w w ty m z a k re s ie j e s t w y p ra c o w a n ie w d z ie c k u w ła śc iw e j p o s ta w y re lig ijn e j. T ak a p o s ta w a p o z w a la w c h w ili z w ą t­ p ie n ia b ą d ź z e tk n ię c ia się z se k ta m i, n a sa m o d z ie ln e p o d ję c ie p o sz u k iw a ń w o b ­ rę b ie p o z n a n e j w c z e śn ie j p ra w d y i n ie w y s ta w ia c z ło w ie k a n a ry z y k o b e z k ry ­ ty c z n e g o p rz y ję c ia p o d s u w a n y c h m u id e i38.

W z w ią z k u z d e s tru k c y jn ą d z ia ła ln o ś c ią se k t ro d z ic e s ta ją p rz e d s y tu a c ja ­ m i, w k tó r y c h n ie w ie d z ą j a k s ię z a c h o w a ć i ja k ie p o d ją ć d z ia ła n ia , k tó re s ta ­ n o w iły b y s k u te c z n ą te ra p ię w s to s u n k u d o d z ie c k a z w e rb o w a n e g o do se k ty 39. W ię k s z o ść ro d z ic ó w , k tó r z y z a c z y n a ją sz u k a ć sp o s o b u u w o ln ie n ia d z ie c k a s p o d w p ły w u se k ty n ie w ie n ic lu b p ra w ie n ic o ty m , c z y m c h a ra k te ry z u ją się d e s tru k c y jn e sekty, a p rz e d e w s z y s tk im , j a k z a b ra ć s ię d o ra to w a n ia o s o b y n a ­ le ż ą c e j d o n ic h 40. S z c z e g ó ln ie s k u te c z n ą m e to d ą te ra p ii w y d a je się b y ć m e to d a z w a n a „ te r a ­ p i ą w y jś c ia ” , o p ra c o w a n a p r z e z S. H a s s a n a 41. N a jw a ż n ie js z ą ro lę w „ te ra p ii w y jś c ia ” a u to r p rz y p is u je ro d z in ie i p rz y ja c io ło m . M u s z ą o n i d y s p o n o w a ć o d ­ p o w ie d n ią w ie d z ą n a te m a t d a n e j se k ty i sp o s o b u p o r o z u m ie w a n ia się z je j w y z n a w c a m i, a b y u z y sk a ć w p ły w n a d z ie c k o b ą d ź b lis k ą o so b ę . C e le m m e to ­ d y je s t p o m ó c je d n o s tc e m y ś le ć w ła s n y m i k a te g o r ia m i42. D o p r z e p r o w a d z e n ia te r a p ii n ie z b ę d n e s ą m in im u m tr z y d n i w iz o la c ji o d sekty. P ie rw s z y m k ro k ie m j e s t z a c h ę c a n ie a d e p ta do k o n ta k tu i ro z m o w y z n a j­ b liż s z y m i. N a s tę p n ie n a le ż y u s ta lić m ie js c e i c zas s p o tk a n ia . K o le jn y m p o s u ­ n ię c ie m je s t z a p ro p o n o w a n ie c z ło n k o w i sekty, a b y z e c h c ia ł z a p o z n a ć się z m a ­ te r ia ła m i d o ty c z ą c y m i sek ty , a le in n y m i n iż te , d o k tó ry c h m ia ł d o stę p p rz e b y ­ w a ją c w g ru p ie . N a le ż y z a z n a c z y ć , ż e z o s ta w ia m u s ię z u p e łn ą s w o b o d ę w p o ru s z a n iu z a g a d n ie ń , n a d k tó r y m i c h c ia łb y się sk u p ić , n ie m o ż n a go te ż do c z e g o k o lw ie k z m u s z a ć , z a ś p rz e k a z y w a n e in fo rm a c je o se k c ie p o w in n y b y ć u w ia ry g o d n io n e i rz e te ln e . P o z w a la to n a to , b y c z ło n e k s e k ty n a b r a ł u fn o ś c i d o r o d z in y 43.

37 J. Urbaniak, Sekty czyli uwodzenie umysłu i gra na emocjach, w: Świat ludzkich uczuć, W.

Szewczyk red., Tarnów 1997, s. 145.

38 A. Zwoliński, dz. cyt., s. 211 — 212.

39 J.

Prokop, dz. cyt., s. 71 — 79.

40 S. Hassan, Psychomanipulacja w sektach, Łódź 1997, s. 161.

41 Stephen Hassan jest byłym członkiem Kościoła Zjednoczenia. Kiedy po wypadku samo­

chodowym i inteiwencji rodziców uświadomił sobie, że będąc w sekcie dwa i pół roku, był ofiarą

niszczycielskich manipulacji, zdecydował się odejść z niej i zaczął pomagać ludziom wchłonię­

tym przez sekty. Od tego czasu aktywnie zaangażował się w zwalczanie destrukcyjnych sekt,

a obecnie jest profesjonalnym terapeutą i psychologiem w dziedzinie poradnictwa omawianego

zjawiska. S. Hassan, dz. cyt., s. 318.

42 Tamże, s. 167.

43 Tamże, s. 176.

R o d z in a i p rz y ja c ie le w is to tn y s p o s ó b m o g ą p rz y c z y n ić s ię do p o m y ś ln e g o z a k o ń c z e n ia „ te ra p ii w y jś c ia ” . M o g ą w y k o rz y s ta ć sw ó j o so b is ty w p ły w lu b o d d z ia ły w a ć e m o c jo n a ln ie , s k ła n ia ją c do w s p ó łp ra c y . Jej c z ło n k o w ie m u s z ą o k a z a ć p rz e d e w s z y s tk im m iło ś ć ro d z in n ą , a n a s tę p n ie g o to w o ś ć w y p ra c o w a ­ n ia n o w y c h m e to d w z a je m n e g o p o ro z u m ie w a n ia się , d o ść c z a su , c ie rp liw o ś ć , w y ro z u m ia ło ś ć , a k c e p ta c ję i to le ra n c ję 44.

R o d z ic e n ig d y n ie p o w in n i s ię p o d d a w a ć . M u s z ą o n i p a m ię ta ć , ż e m iło ś ć ro d z ic ie ls k a , w y c h o w a n ie i d o m o w e o to c z e n ie s ą s iln ie js z e o d te g o , co o fe r u ją se k ty 45.

O sta te c z n ie is tn ie je p o tę ż n y „ o rę ż ” , k tó r y m o ż n a p rz e c iw s ta w ić sto so w a n e j w s e k ta c h in d o k tiy n a c ji i „ p ra n iu ” d u sz y — j e s t n im O s o b a J e z u s a C h ry stu sa .

44 Tamże, s. 174.

45 J. Prokop, dz. cyt., s. 71.