Przewodnik do Zjednoczonych Stanach Ameryki

PRZEWODNIK

DO

E|EOM © C^© M YCH SX&NACH

AM ERYKI

★

K ap ito l w W aszyngtonie je s t siedzibą se n atu i izby p osłów ; za w iera on dalej n ajw y ż sz y try b u n a ł Stanów Z jednoczonych i b iu ra u rzędow e dla p rez y d en ta . Gmach m a 750 stóp długości. W ierzchołek posągu

w olności n a kopule zn ajd u je się 307 stóp p o n ad poziom em .

i

P R Z E W O D N I K DO Z J E D N O C Z O N Y C H STANACH AMERYKI

K siążka ta d aje w kró tk ich zarysach k ilk a in te resu ją cy c h faktów i o b raz­

ków dotyczących w zro stu i ro zw oju S tanów Z jednoczonych A m eryki.

Usiłuje ona opisać nie tylko sposob­

ności, n ad a rzając e się do spokoju i w ypoczynku, lecz także sposobności do now ej działalności, j akie nad arzaj ą się w p e łn y c h p o w ab u okolicach A m eryki, w jej handlu, n a kolejach, w je j rolnictw ie, dom ach, kopalniach, b ibljotekach, szkołach i u n iw e rsy ­ te tac h ja k o też p rze z ludność samą.

W y d a n y przez

UNITED STATES LINES

45 B roadw ay, New York City (U. S. A.)

L ondyn, P aryż, B erlin, W arszaw a, Praga, W iedeń, B udap est i w e w szy st­

kich innych m iastach, gdzie U nited States Lines utrzy m u ją k an to ry

w łasne.

■< J*

W ARREN G. HARDING.

29ty p re z y d e n t S tanów Z jednoczonych A m eryki.

(Urodzony 1865 r. w Ohio, pochodzenia szkocko-holenderskiego.

Syn lek arza w iejskiego i red ak to r m ałej gazety. W ybrany został ze S tanu Ohio w r. 1915 do senatu Stanów Zjednoczonych a w

r. 1920 prezydentem.)

„Musiało być w idocznie zam iarem Bożym stw orzenie tej nowej rep u b lik i w szechśw iatow ej. W idzim y w niej urzeczyw istnioną i

ubóstw ianą wolność obyw atelską, ludzką i re lig ijn ą .“

E i

P R Z E W O D N I K D O Z J E D N O ^ j Ł C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

W S T Ę P .

dność A m ery k i je s t m iesza n in ą ra s E u ro p y . O d ­ k ry w c y h isz p a ń sc y i fra n c u sc y b y li p ierw szy m i biały m i, k tó rz y w ta rg n ę li do dzikiej p u sty n i, lecz n a jp ie rw sz y m i ko lo n istam i, k tó rz y u tw o rz y li stałe o sad y , b y li A ng licy i H o len d e rcz y cy . P o n ich p rz y ­ byli S zw ed zi i F ra n c u z i, a p ó źn iej n ap ły n ę ły in n e ra s y eu ro p ejsk ie.

Z p u sty n i stw o rz y li p ionierzy, o sad y , ferm y, m iasta, ko ścio ły i szkoły. U stan o w io n o n o w y ro d z a j rz ąd u , siln ie o p a rty n a d o k try n ie , p ły n ące j z m an ife sta cji p rz o d k ó w , k tó rz y założyli n a ró d : ,,źe w szsc y lu d zie m a ją b y ć ró w n y m i“ .

P rz y w sz y stk ic h w y b o ra c h głós jed n eg o człow ieka p o s ią d ą tę sam ą w a rto ść co drugiego. P rze szło 100 la t późn iej, w r, 1920, ro z szerz o n o ró w n e p ra w o g ło so w an ia tak że n a ko b iety . W ła sn o ść o ra z p ra w a p o lity c z n e i sp o łecz n e u b e z p ie czo n e są k o n sty tu c ją .

— 3 -

P R Z E W O D N I K D O Z 7 E D N O ^ C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

K rysztof K olum b w y p ły n ą ł z P alo s w H iszpanji dnia 3. sie rp n ia 1492 r. a b y u d o ­ w odnić, że ziem ia je st kulista. Siedm- dziesiąt d n i później, dążności jego doznały nagrody. Nie znalazł on w p raw d zie, ja k się spodziew ał, Indji, lecz now y, cu d o w n y

ląd stały : A m erykę.

* *

*

— 4 —

P R Z E W O D N I K D O Z J E D N O ^ j , C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

łącz o n e p o d rz ąd em , k tó ry k a ż d e m u człow iekow i z a p e w n ia ł d o w o ln ą sw o b o d ę ro zw o ju , ro z p o ­ ś c ie ra ły się n a r o d y k u za ch o d o w i. Z g ra b n e sta tk i i o k rę ty Y a n k e e só w k rą ży ły n ie b a w e m po w szy stk ich m orzach.

lą d e k H o rn a , k o p an o k a n a ły d o p rz e w o ż e n ia frach tó w . K a re tk a p o c z to w a b y ła głów nym śro d k iem k o m u n i­

k ac ji n a lą d z ie aż d o b u d o w y kolei w r. 1831.

Z k re só w z a c h o d n ic h p rz y b y ł A b ra h a m L incoln, a b y z o stać p re z y d e n te m n a ro d u . P o d L in co ln em zn iesio n o n ie w o ln ic tw o m u rzy n ó w . Z d o św ia d c z e ń o k re su w o jen n eg o w la ta c h 1861 d o 1865 w y sz e d ł n a r ó d z n o w e m p o sta n o w ie n ie m , że „ sa m o rz ą d lu d u , p rz e z lu d , d la lu d u , n ie m oże z n ik n ąć ze ś w ia ta “ . P o r. 1865 ro z p o c z ę ły zjed n o c z o n e lu d y a m e ry ­ k a ń sk ie ze w z n o w io n ą en e rg ją d a lsz y ro zw ó j sw ego k ra ju . W ielk ie lin je k o lejo w e p rz ecin ały d zieln ice g ó rz y ste dalek ieg o za ch o d u . K ra je ro z p ro sz o n e s ta ra ły się o p rz y łą c z e n ie jak o p a ń s tw a i ro z w in ęły się n ie b a w e m jak o sie d lisk a d o b ro b y tu i p rz e d s ię ­ b io rcz o ści. S zkoła i k o śció ł p o s tę p o w a ły w śla d za p io n ie ra m i w tej sam ej m ierze, w jakiej g ra n ic a p o s u w a ła się ciągle k u za ch o d o w i. D zisiaj istn ie ją w ie lk ie m ia sta i rozległe za k ła d y o g ro d n icz e w o k o ­ licac h , w k tó ry c h za cz asó w lu d z i ży jący ch jeszc ze zn a jd o w a ła się p u sty n ia .

Ż ą d n i p rz y g ó d żeglarze a m e ry k a ń sc y o p ły n ęli P rzy -

— 5 —

o

c E ° R C

T rzynaście Stanów pierw otnych.

Są to trzynaście Stanów p ierw o t­

nych, k tó re dnia 4. lipca 1776 r.

u tw orzyły rząd wspólny i stw orzyły S tany Zjednoczone Ameryki. P rz e ­ strz e ń ich obejm owała 892 135 mil kw adratow ych, a ludność liczyła niespełna 4 m iljony m ieszkańców.

PRZEWODNIKDOZ7 EDNO^ CZONYCHSTANACHAMERYKI

P R Z E W O D N I K DO 2 7 E P N O ^ C Z O MYC H S T A N A C H A M E R Y K I

W zrost i rozwój S tanów Z jednoczonych.

ta n y Z jednoczone A m eryki istnieją n iesp ełn a la t 150.

W r. 1776 było w S tan ach Z jednoczonych m niej niż 4 m iljony ludności. W r. 1800 n o w y n a ró d w zró sł do 4 308 483 ludzi, p o dzielonych n a obszar 892 135 m il k w a d ra to ­ w ych. Z w yjątkiem p asa n a d w ybrzeżem , b y ł cały k rajp u sty n ią, zam ieszkałą p rzez Indjan. N astępne lat 50 p rzy n io sły ro z ­ szerzenie obszaru do 2 977 119 m il k w a d ra to w y c h (przeszło trzykrotne), a ludność w zro sła przeszło poczw órnie, tj. do 23 191 876. W r. 1880, w 30 la t później, ludność w zrosła przeszło w dw ójnasób, a dzisiaj je st d w adzieścia ra z y w ięcej m ieszkańców niż w edług liczenia p rz e d 122 laty.

O bszar. O sadnictw o now ego k ra ju okazuje w zrastają cy stale postęp. "W r. 1800 p rzy p a d ało m niejw ięcej 6 m ieszkańców n a k ażd ą m ilę k w a d ra to w ą ; w r. 1850 m niejw ięcej 8 n a m ilę k w ad rato w ą ; w r. 1880 m niejw ięcej 17; w r. 1900 m niej więcej 26;

a obecnie gęstość zaludnienia w ynosi p raw ie 35. P odczas pierw szego stulecia okresu, przedstaw ionego w pow yższych liczbach, by ła p rzestrzeń ziem i b ardzo obszerna, podczas gdy w zrastająca gęstość zalu d n ien ia n a m ilę kw« w skazuje, że głów nie skutkiem o sadnictw a E u ro p e jc zy k ó w w zm agała się ona szybciej niż p rz y ro st obszaru.

M a ją te k lu d n o śc i. M ajątek ludności Stanów Z jednoczonych w r. 1800 nie jest znany, lecz w zro st jego od r. 1850 począw szy p rze d sta w ia się ja k n astęp u je:

O szczęd n ość. Oszczędność ludności o dgryw ała w edług w y k az u depozytów w b a n k a c h p rz y w zroście m ajątk u n a ro ­

— 7 —

1850 1880 1900 1921

. 38 . 76 . 260

7 m iljardów d olarów

P R Z E W O D N I K D O Z j E D N O ^ C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

dow ego tę sam ą -ważną rolę, co sk a rb y n atu ra ln e kraju. W r. 1850 m iało 251 354 lu d zi dep o zy ty oszczędnościow e w b a n k a ch ; w r. 1880 lic zb a ta w zrosła do 2 335 582; w r . 1900 było 6 107 083; a w r. 1921 w y n o siła ilo ść d ep o z y tó w oszczędnościow ychlO 737 843.

K u ltu r a k raju . Rolnictw o, głów na p o d staw a m ajątku narodow ego, w y kazuje od r. 1850 rozw ój ogrom ny. W zra­

stająca w artość ferm i w łasności farm erów p rze d staw ia się, ja k n astęp u je:

R ok W łasność ferm y P ro d u k ty ferm y Z w ierzęta ferm y 1850 3 569 000 000 doi. 1 901 205 000 doi. 491 000 000 doi.

1880 11 962 000 000 „ 3 964 000 000 „ 1418 000 000 „ 1900 18 496 000 000 „ 4 509 000 000 „ 1 825 308 000 „ 1921 36 851 000 000 „ 7 650 000 000 „ 4 712 009 000 „ R ęka w ręk ę z rozw ojem ro ln ic tw a szedł nad sp o d ziew an y w zro st przem ysłu. W artość p ro d u k tó w w y tw o rz o n y ch w r.1850 w y n o siła 917 195 000 doi.; w r. 1880 = 4 833 000 000 doi.; w r.

1900 = 10 266 333 000 doi.; a w r. 1921 = 35 321 792 000 d o la ró w

P R Z E W O D N I K D O Z 7 E D N O ^ C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

S łu żb a pocztow a.

18 417 4 914 000

42 989 30 080 000

W k ró tc e p o p o w sta n iu now ego m ia sta z a k ła d a rz ą d u rz ą d p ocztow y. R ozw ój u rz ę d ó w p o c z to ­ w y c h i słu żb y p o cz to w ej p rz e d s ta w ia się ja k n a stę p u je :

R o k U rz ę d y p o c z to w e D o c h o d y

1800 . . . 903 2 5 2 0 0 0 doi.

1850 . 1880 .

1900 . . . 76 688 92 120 000 „ 1921 . . . 152 638 393 435 000 „

P o sp ie sz n a słu żb a p o c z to w a za p o m o c ą p o ciąg ó w p o sp ie sz n y c h i a e ro p la n ó w p rz e w o z i listy , g azety i p aczk i do m iejsk ic h u rz ę d ó w p o cz to w y ch , sk ą d k ra jo w y sy stem p o c z to w y ro zw o zi je dalej d o n a j­

o d leg lejszy c h p o sia d ło śc i w ie jsk ic h i osad . C zęsto- k ro tn ie za p o m o c ą k a re tk i p o cz to w ej lu b sa n e cze k p rz e z p sy ciąg n io n y ch p rz e sy łk i b y w a ją d o sta rc z a n e d o n a jo d le g le jsz y c h m iejsco w o ści w iejsk ich , zanim kolej d o trz e do ty ch zak ątk ó w . P o d ró ż u ją c y po S ta n a c h Z je d n o c z o n y c h ro z p o z n a je n a ty c h m ia s t z n a ­ czenie, ja k ie o sa d n ic y z o b cy c h k ra jó w p o s ia d a ją około ro z w o ju p a ń stw a , zw ła sz c z a za ch o d u . C ałe gm in y w iejsk ie tw o rz o n e b y w a ją p rz e z je d n ą je d y n ą ra sę. O sa d n ic y cu d z o z ie m sc y u p ra w ili p u s ty n ię i za m ien ili ją w k w itn ą c y ogród.

W r. 1850 było

w S ta n a c h Z je d n o c z o n y c h 369 980 m ieszk a ń có w u ro d z o n y c h n a o b cz y źn ie; w r. 1880 = 457 257; a w r. 1921 = 805 228.

— 9 —

g o l d FLOUR

, C A T T L E

S H E E P

C A TTLE P i O S

CATTLE

Z IN C CATTLE

't o b a c c o P I G S

S U G A R

'COTTON

C A T T L E R I C E

S U G A R ; C O T T O N

PRZEWODNIKDOZj E D NO^ CZONYCHSTANACHAMERYKI

P R Z E W O D N I K DO Z j E D N O ^ C Z O NYC H S T A N A C H A M E R Y K I

W iele n a ro d ó w przyczyniło się do rozrostu ludności am ery k ań sk iej.

T

o, czem dzisiaj są S tan y Zjednoczone, zaw dzięczają one głów nie dążności ras europejskich do w y szu k a n ia w now ym k ra ju no w y ch źródeł zarobkow ania. N aw et jeszcze p rze d zorganizow aniem obecnej form y rządow ej p rz y b y w a ły całe ład u n k i o krętow e osadników , chcących założyć sobie now e gospodarstw o n a p u sty n i i rodziny sw oje w y ch o w ać w now ym świecie. Ci to w łaśnie n ajsta rsi o sadnicy w ym yślili i u rze czyw istnili naród, którego rozrost o pisany je s t w niniejszej książce.

Szeroką falą n ap ły w a li trw a le osadnicy zdaleka. Oni, ich dzieci dopom ogli do rozw oju społecznego, przem ysłow ego i politycznego S tanów Z jednoczonych i raz em z tu b y lc am i uczestniczyli w zyskach i nagrodach życia am erykańskiego.

W edług zapisków R ocznika W szechśw iatow ego w yn o siła w r. 1920 w S tanach Z jednoczonych liczba m ężczyzn, kobiet i dzieci u rodzonych n a obczyźnie 12 062 126.

W edług ras p rze d staw ia się ona ja k n astęp u je:

R asa Liczba R asa Liczba

A nglików . . . . 812 828 Czecho- S łow akó w 362 436 S zkotów . . . . 254 576 A ustrjaków . . 575 625

W ołochów . . 67 066 W ęgrów . . 397 282

Irla n d cz y k ó w . . 1 037 233 Słow ian połud. . 169 437 N orw egów . . . 363 862 R osjan . . . . 1 400 589 S zw edów . . . . 625 580 L itw inów . . . 135 068 D uńczyków . 189154 F in lan d czy k ó w 149 824 H olendrów . . . 131 766 R um unów . . 102 823

B elgów . . . . 62 686 B ułgarów . 10 470

L uksem burczyków 12 585 T urków . . . 5 284

S zw ajcarów . . . 118 659 G reków . . . 175 975 F ra n cu z ó w . . . 118 599 A lbańczyków . 5 609

A lzato-L otaryngów 34 321 W łochów . 1610109

N iem ców . . . . 1 686 102 H iszpanów . 49 247 P o lak ó w . . . . 1 329 978 P ortugalczykó w 67 553

— 11 —

P R Z E W O D N I K DO Z j E D N O % C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

j<k,

Skład r z ę d o

S tan ów Z jed n oczon ych

O b y w a tele S ta n ó w Z jed n o c zo n y ch

A m eryki

O rgan w y k o n a w czy P re z y d e n t S ta n ó w

Zj ed n o c zo n y ch

Y

C iało u sta w o d a w c z e

U chw ala większości obydwóchizb oraz podpis prezydenta konieczne

są, do uchw alenia ustawy.

Iz b a p o selsk a

X d k

.

w ybrany w iększością

uchw ały ludowej

w ybrana w iększością

uchw ały ludowej.

S p ra w ie d liw o ść

U stanaw ia w szystkie ustaw y, doty czące podat­

ków, arm ji m ary n ark i

P osłow ie, M in istro w ie A d m in istra c ja

G a b in e t p re z y d e n ta D y p lo m acja

N ajw yższy try b u n a ł są dom y i inne try b u n a ły

zw iązkow e

— 12 —

P R Z E W O D N I K D O Z B Ę D N O C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K )

„Rząd ludow y, przez lud, d la lu d u .“

rganem ■wykonawczym i głow ą rzą d u je st p rez y d en t, w y b iera n y n a 4 lata. G abinet je s t jego sztabem adm ini­

stracyjnym , którego k aż d y członek kieruje je d n y m w y d zia łe m rzą d u p o d ty tu łem „sek retarza“. S ekretarze lub m inistrow ie w gabinecie p re z y d e n ta są n astęp u jący :

M in is t e r s p r a w z a g r a n ic z n y c h , M in is t e r w o jn y .

M in is te r m a r y n a r k i.

M in is te r sk a rb u , M in is t e r r o ln ic tw a , M in is t e r h a n d lu , G łó w n y m in is t e r p o czt, M in is t e r p r a c y ,

M in is t e r sp r a w w e w n ę t r z n y c h .

P re z y d e n t w y b ie ra swój w łasn y gabinet, a w y b ó r jego sen at potw ierdzić musi.

U staw y S tanów Z jednoczonych w y d aje kongres, k tó ry zb iera się ra z do roku, lu b w razie p o trze b y częściej skutkiem zw ołania prezydenta. K ongres sk ła d a się z dw óch ciał — z senatu, którego członkow ie, p o dw óch z każdego Stanu, w y b iera n i b y w ają k aż d y n a la t 6 - i z iz b y posłów , której członkow ie w ybierani byw ają na okres d w uletni. K ażd y S tan w y b iera jednego członka izby p o s łó w n a k ażde 211877 ludności.

N ajw yższy try b u n a ł je s t najw y ż sz ą in stan c ją sądow niczą Am eryki. S k ład a on się z 9 członków w y b ra n y c h dożyw otnie przez p re z y d e n ta i zatw ierdzonych przez senat. T ry b u n a ły zw iązkow e, k tó ry ch sędziow ie w y b ie ra n i b y w a ją dożyw otnie przez p rezydenta, ustanow ione są w k aż d y m Stanie.

N aród w y b ie ra p rezydenta. W y b iera on rów n ież członków obydw óch izb kongresu p rze z w y b ó r bezpośredni. P oniew aż m ianow ania p rez y d en ta do try b u n a łó w zw iązkow ych i do gabinetu w ażne są tylko w tenczas, jeżeli sen at je zatw ierdzi, przeto n aró d zastrzega sobie ostateczną ko n tro lę n a d m ianow a- niam i. T a sam a m etoda obow ięzuje p rz y w yborze posłów i m in istró w legacji zagranicznych.

K ażd y z 48 S tanów posiada ja k o n ajw y ższą w ładzę w y k o ­ n aw czą g u b ern a to ra w ybranego przez naród. W w iększej części S tanów także sztab k ierow ników poszczególnych w y d zia­

łó w g u b ern a to ra w yb ieran y b y w a p rzez n aró d . To samo odnosi się do ciała ustaw o daw czego, które sk ła d a się zw ykle z dw óch izb n a je d en okres ustaw odaw czy. 2 niew ielu w y ją t­

kam i także p ań stw o w e try b u n a ły sądow e w y b iera n e b y w ają w te n sam sposób, Szeryfow ie prow in cjo n aln i i inni u rz ę d ­ n icy adm inistracyjni w ych o d zą z w yboru, a także burm istrze miast.

A b ra h a m L in c o ln .

13

P R Z E W O D N I K D O Z J E D N O J l C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

P R Z E W O D N I K DO Z 7 E D N O ^ C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

C iekaw e fa k ty o A m e ry c e i jej ludności.

iem niej niż 10 866 960 o só b p o s ia d a w S ia n a c h Z je d n o c zo n y ch w łasn y d o m ; w łasn y sa m o c h ó d p o s ia d a 8 889 572 osób.

W r. 1921 zn a jd o w ało się w p o s ia d a n iu p ry w a tn e m 6 448 366 fe rm o p rz e c ię tn y m o b sza rze 1482 m orgów .

Z d o m ó w i ferm A m ery k i p rz y b y w a ro c z n ie p rz eszło 400 000 s tu d e n tó w n a s tu d ja n a u n iw e rs y ­ te ta c h i ak a d e m ja c h . K a ż d y S ta n p o s ia d a w ła sn y u n iw e rsy te t, w sp o m ag a n y ze śro d k ó w p u b liczn y c h , a w iele m ają p o n a d to jeszc ze szk o ły ro ln icze, g ó rnicze i t. d. D a ją o n e k ażd ej g en e rac ji p ra w n ik ó w , lek arzy , u cz o n y ch , d u c h o w n y c h i in ż y n je ró w z ro d z in n a j­

ro z m a itsz y c h w a rstw , ra s i sta n o w isk życiow ych.

W r. 1920 u cz ęszc zało do p u b lic z n y c h szkół a m e ry ­ k a ń sk ic h 19 451 851 d zieci w w ie k u la t 5— 18, p o d 668 419 nau czy cielam i, d y re k to ra m i, in sp e k to ra m i i ra d c a m i szkolnym i.

Istn ie je 66 a k a d e m ji ro ln ic z y c h i p rz em y sło w y ch w p o szc zeg ó ln y ch S ta n ach , u trz y m y w a n y c h p rz ez p o szczeg ó ln e rz ąd y .

■Wolne szk o ły w iec zo rn e u rz ą d z iły m iejsco w e w ła d z e szkolne w w ie lu m iastach . "W szk o łac h tych, d o stę p n y c h ta k ż e d la d o ro sły ch , u d z ie la n ą b y w a b e z ­ p ła tn ie n a u k a ję z y k a angielskiego, sztuki, rz em io sła i in n y c h p rz ed m io tó w .

15

P R Z E W O D N I K DO Z 7 E D N O ^ C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

P o rt Nowego Jo rk u je st głów nym p ortem d la euro- pejskiego ru ch u tow arow ego i pasażerskiego. P rzy w ó z i w yw ó z p o rtu tego w y n o sił w r. 1921 k ilk a m iljardów d olarów , podczas gdy ru c h ogólny obejm ow ał 10 094

o k ręty z ogólnym tonażem 34 550 257 brutto.

F ro n t m orski p o rtu je st 771,33 m il długi, z czego p rz y p a d a n a W ielki N ow y Y ork 578,4 mil a n a N ew Je rse y 192,93. C ały p o rt chroniony je st p rz e d n a w a ł­

nicam i p rze z naturę, a głębokość jego je s t dostateczna do p rzyjm ow ania najw ięk szy ch o k rętów świata.

— 1 6 —

P R Z E W O D N I K DO ZT E D N O C Z O NYC H S T A N A C H A M E R Y K I

S ław na statua W olności stoi p rz y w ejściu do p o rtu now ojorskiego. W n o cy p ochodnia w p o d ­ niesionej ręce je s t jasno

ośw ietlona.

M ost do B rookłyna b y ł p ierw szy m w ielkim m ostem w iszącym na świecie. W isi on na k ablach stalow ych, je st 6016 tóp długi i kosztow ał 25 m iljonów dolarów . B udow ę jego rozpoczęło w r. 1870 a ukończono

w r. 1883. Z tam tej stro n y m ostu w idać k ilk a w ielkich dom ów to w aro w y ch Nowego Jorku.

PRZEWODNIKDOZJ E DNO^ CZONYCHSTANACHAMERYKI

P R Z E W O D N I K D O ZQ E D N O ^ C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

O d d a le n ia p o m ięd zy m ia sta m i a m ery k ań sk iem i.

P

oniższe zestaw ienie pokazuje najgłów niejsze m iasta am e ry ­ kańskie i zachodzące pom iędzy niem i odległości. O dle­

głości p rze d staw ia ją trak ty , lecz z m ałem i odm ianam i m ogą odnośne liczby uchodzić za długość to ró w dróg żelaznych.

P rz ec iętn a cena p o d ró ży k oleją w ynosi 3—6 centów n a milę. P rzez pom nożenie liczb zestaw ienia przez 3 —6 w y ra ch o ­ w ać m ożna w przybliżeniu cenę ja z d y pom iędzy miastami.

Z Nowego Jo rk u do m ila angielsk A tlanta, Ga... 876 B oston, M ass... 235 Buffalo, N. Y ... 412 C harleston, S. C. . . . 739 C hattanooga, Tenn. . . 847 Chicago, 111... 912 C leveland, 0 ... 584 D allas, T ex ... 1 769 D enver, Colo... 1 930 D eiroit, M ich... 693 G alveston, Tex. . . . 1 782 H elena, M ont... 2 452 In dianapolis . , . . . 825 K ansas City, Mo. . . . 1 342 K ey W est, F la. . . . 1454 L ittle Rock, Ark. . . . 1 290 Los Angeles, Cal. . . . 3 149 L ouisville, K y ...871 M i l w a u k e e ... 997 M in n e a p o lis ... 1 332 M obile, A la...1 231 N ew O rleans . . . . 1 372 Norfolk, V a...347 O klahom a, Okla. . . . 1 608 Omaha, N eb... 1 405 P hiladelphia, Pa. . . . 91 P ittsburg, P a ...444 P o rtlan d , M e...350 P o rtlan d , O re... 3 204 S alt L ake City. . . . 2 442 S an F ran cisco . . . . 3 191 S ante F e, N .M . . . . 2 211 S ault Ste. M arie . . . 1 035 S eattle, W ash... — St. Louis, M o...1 065 W ashington, D. C. . . 228

Z F rancisco do m ila angielsk

A tlanta, Ga. . 2 810

B oston, Mass. . . . . 3 313 Buffalo, N. Y. . . 2 804 C harleston, S. C. . 3119 C hattanooga, Tenn. . . 2 672 Chicago, 111. . . 2 279 C leveland, O. . . 2 636 D allas, Tex. . . . 1 932 D enver. Colo. . 1 376 D etroit, Mich. . . 2 551 G alveston, Tex. . . 2 157 H elena, Mont. . . 1255 In dianapolis . . . 2 462 K ansas City, Mo. . . 1 9 8 6 K ey W est. F la. . . 3 569 L ittle Rock, Ark. . . . 2 291 Los A ngeles, Cal. . . . 475 L ouisville, Ky. . . . . 2 473

M ilw aukee . . 2 364

M inneapolis . . . 2 1 0 1 M obile, Ala. . . . . 2 623 N ew O rleans . . . . 2 482

New Y o rk . . 3191

N orfolk, Va. . . . . 1994 O klahom a, Okla. . . . 3 247 Omaha, Neb. . . 1 768 P hilad elp h ia, Pa. . . . 3100 P ittsburg, Pa. . . . 2 747 P ortland, Me. . . . , 3 428 P o rtla n d , Ore. . . , 772 S alt L ake City . . . . 823 S ante Fe, N. M. . 1286 S ault Ste. M arie . . . 2 581 Seattle, W ash. . . 957 St. Louis, Mo. . . . 2 1 9 9 W ashington, D. C. . . 3 069

- 19 —

P R Z E W O D N I K D O 2 7 E D N O C Z O NYC H S T A N A C H A M E R Y K I

m

m U! i!J

mmmmm m n i

Jeden z im po­

nujących gm a­

chów Am eryki z u bikacjam i dla tysięcy biur — faktycznie k a te ­

d ra handlu.

- 2 0 —

P R Z E W O D N I K D O Z ^ E D N O f j C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

Ameryka płaci co rok przeszło 3/4m iłjarda dola­

rów na u trz y ­ m anie szkół bez­

płatnych dla w ychow yw ania dzieci. Oto jedna z tych w ielkich szkół ludowych.

O brazek ten przed­

sta w ia przeszło 7000 dzieci szkol­

nych, obchodzących wesoło św ięto m a­

jow e w jednym z w ielkich parków

publicznych.

In n a typowo - ame­

ry k ań sk a (bezpłat­

na) szkoła ludowa.

Am eryka sta w ia wychow anie swoich m łodych obywateli w liście zap o trze­

bow ań n a pierw - szem miejscu.

21

P R Z E W O D N I K DO Z j E D N O ^ C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

Gmach izby hand­

lowej w jednem z m iast Stanów Zjed­

noczonych. W ięk­

sza część m iast posiada izby h an d ­ lowe lub sądy hand­

lowe w celu pod­

niesienia życia oby­

w atelskiego i cie­

szą się one p o p ar­

ciem pełnem zapału ze strony członków, p rzew ażnie posiada­

jący ch lokalne in te ­ resy handlowe.

Urząd celny Stanów Zjednoczonych, siedziba głów na dla regulow ania in te­

resów przyw ozo­

wych i wy wozo - wych. Mury oto­

czone są posągam i w yobrażaj ącemi na­

rody upraw iające żeglugę m orską.

— 2 2 -

P R Z E W O D N I K D O Z 7 E D N O ^ C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I -

T y p o w y am ery k ań sk i h otel -wielkomiejski, za­

b ezpieczony p rze d po ża­

rem i w iele p ię te r w ysoki.

1E6I

t S E K E S E E

s M j J L Ł i

Gmach te n na cały św iai sławny, zbudow any z kam ie­

nia i stali, je s t absolutnie bezpieczny przed pożarem

Widzimy tu taj n a j­

w iększy hotel na św iecie, w ybitnie

„am erykański“ od góry do dołu. Ma on 2200 pokoi i 2200 łazienek. Głównemi p u n k tam i atrak cy j- nemi są w ielki basen do pływ ania, bez­

p ła tn a b ib lio te k a i pół tu zin a re sta u ­ r a c ji; zaw iera on dalej łaźnie tu rec­

kie, dr ogerję,aptekę, halę do śniadań pos­

piesznych, eleganc­

kie sklepy, biuro telegraficzne, sale do tańca, ubikacje dla uroczystości, ogrody na ' dachu

i t, p.

— ‘ 2 3 —

P R Z E W O D N I K D O Z 1 E D N O ^ C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

T y p o w y am ery k ań sk i dom

n a przedm ieściu.

Domy te, położone w ła tw o dostępnej bliz- kości w ielkiego m iasta, odciążają ostatn ie i dają kupcow i możność szczęśliwego życia w iejskiego. D ziesiąta część ludności Am eryki posiada podobne domy

własne.

Domy z osobnemi m iesz­

kaniam i umeblowaneini, ja k przedstaw iony po­

wyżej, dają często prze­

szło tysiącow i rodzin wygodę w łasnego k ą ­ cika. W iele z nicbleży w centrum m iast, a dźw igi, restauracje, służba, sklepy z k w ia­

tam i i t. d. sto ją do usług m ieszkańców.

— 2 4 —

P R Z E W O D N I K DO Z B Ę D N O C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

Muzeum.

W ielkie i średnie m iasta am ery kańskie m ają przew ażnie sw oje pom niki publiczne, poświęcone przew ażnie bohaterom , p rzj wódcom lub fundatorom , k tó rz y położyli zasługi około dobro

bytu kraju.

Muzea naukowo- przyrodnicze w w iększych m ias­

tach am erykań­

skich są o tw arte dla publiezności i zw iedzane by­

w ają przez wiele tysięcy osób, roz­

koszuj ących się nad fzadkiem i okazam i zaku- pionemi lu b po- darow anem i przez znanych zbieraczy. Wid- dzimy tu ta j je d ­ ną ze słynnych g alerji sztuki, fundację bogatego A m erykanina dla zachęty artystów i studentów .

2 5 —

P R Z E W O D N I K DO Z 3 E D N O C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

Nowoczesny am erykański pociąg osobowy m a fryzjera, ła ź n ie , sa lę jad aln ą i w agon sypialny. Może on jechać 70 m il an g iel­

skich n a godzinę.

P ociąg ten kursow ał w i\ 1828 z Nowego Jo rk u ku p ó łn o cy. B y ła to p ierw sza kolej

parow a z kursem regularnym .

Lokom otyw a elek try czn a z w agonem oso­

bowym n a kolei górskiej.

Olbrzymia transkontynen- taln a lokomo­

ty w a tow arow a, zdolna uciągnąć naładow any po­

ciąg tow arow y długości prze­

szło jed n ej mili

— 2 6 —

P R Z E W O D N I K D O Z 7 E D N O ^ C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

K o m u n ik a c ja w A m eryce.

W k ra ju w ielk o ści i o b jęto ści S ta n ó w Z je d n o ­ czonych o d g ry w a k w e stja ś ro d k ó w tr a n s p o r to ­ w y c h w a ż n ą ro lę, gdyż cały ro zw ó j n a ro d o w y od niej zależy. B ard z o tra fn ie ktoś zauw ażył, że S ta n y Z jed n o c zo n e są sta c ją d o św ia d c z a ln ą d la śro d k ó w k om unikacji.

S ta ty sty k a ro z w o ju kolejow ego d a je za te m p o g ląd n a ro z ro s t k ra ju .

W r. 1831 b y ło 72 m ile an g ielsk ie ko lei w S ta n a c h

Z jed n o czo n y ch . P o la ta c h 19 w y n o siła ilość m il 8588 a w r. 1920 było już 253 528 mil. T a o g ro m n a sieć k o le ­ jo w a p rz e d s ta w ia k a p ita ł ró w n a ją c y się 19 272 911 023 d o laro m , czyli p ra w ie 80 000 000 000 m ark o m w złocie.

W r. 1920 p rz e w io z ły k oleje S ta n ó w Z jed n o c zo n y ch

1 234 222 889 p a sa ż e ró w i 2 234 547 672 to n to w a ró w . 67319 lo k o m o ty w ciągnęło 56183 w ag o n y o so b o w e 1 2 44 1 1 2 5 w a g o n ó w to w a ro w y c h . K olej z a tru d n ia ła 2 031 927 lu d zi i w y p ła c iła 3 689 216 351 doi. z a ro b k ó w ro c zn ie, czyli około 14800 000 000 m a re k w złocie.

L o k o m o ty w y o szy b k o ści 90 m il an g ielsk ich n a g o dzinę z 10 w ag o n am i stalo w em i tw o rz ą zw ykły p ociąg d la p o sp ieszn e g o ru c h u o so b o w eg o , P o ciąg i to w a ro w e d łu g o ści je d n e j m ili angielski ciąg n io n e b y w a ją p rz ez o lb rzy m ie lokom otyw y, b ę d ą c e w łaśc iw ie trz e m a m aszy n am i k o m p letn em i p o d je d n y m p rz e d łu ż o n y m kotłem .

D la tra n s p o r tu ś ro d k ó w ży w n o śc i łatw o p o d le g a ­

ją c y c h z e p su c iu u ży w a się o so b n y ch w ag o n ó w ochła-

d za ją cy ćh . P o d ró ż n ip rz e je ż d ż a ć m o g ą od A tla n ty k u do

O c ean u S poko jn eg o — tj. p o d ró ż około ty g o d n io w a —

z je d n e m ty lk o p rz e sia d a n ie m .

P R Z E W O D N I K D O Z J E D N O f t C Z O NYC H S T A N A C H A M E R Y K I

T e n am ery k ań sk i dw orzec k ońcow y obejm uje 280 akrów . Pociągi w jeżdżają przez tunele, położone po d w ielce o ży w io n ą drogą kom onikacyjną. P rz ez d w orzec ten

p rzejeżdża 25 m iljonów ludzi rocznie.

In n y d w orzec końcow y, gdzie pociągi zajeżdżają do w n ętrz a m iasta p rze z tunele położone po d dw iem a w ielkiem i rzekam i.

— 2 8 —

P R Z E W O D N I K D O 2 7 E D N O ^ C Z O NYC H S T A N A C H A M E R Y K I ;

Jedna z n ajw yższych gór A m eryki, spoglądająca n a k w itn ą c e m iasto dalekiego zachodu.

® linii

i i i j j i f i u i i m w i . s » . * .

T y p o w y p ia ć p arkow y. W dzielnicach kupieckich w ielu m ia s t am erykańskich istnieją takie place z cienistem i d rzew am i i zielo- nem i traw n ik a m i d la w y tch n ien ia i przyjem ności publiczności..

— 2 9 —

P R z e w o d n i k-d o z Je dn o U c z o n y c h s t a n a c h a m e r y k i

N O R T H D A K O T A

So u t hVd a k o t a

O

- ~ ~ ^ TklXho

O

M a p a S ta n ó w Z jed n o

— 3 0 —

P R Z E W O D N I K DO Z j E D N O ^ , C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

^TJ

A R K A N S A S / ł

(MISSISSIPPI A L A B A M A ^ O E O R O « A

cz onych A m eryki.

— 31 -

P R Z E W O D N I K DO Z 7 E D N O Va C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

N a wzorowo urządzonycli tra k ta c h zn ajd u ją autom obiliści ciągle nowe p rzy ­ jem ności. D rogi te u trzym yw ane b y w ają przez m iasto i państw o oraz z

funduszu narodowego.

Kolej k ra jo w a zelektryzow ała cały ruch w górach. Potrzebnej do tego siły dostarczają rzek i górskie

— 3 2 —

C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

A m erykańskie przesyłki tow arow e przew ożone byw ają z ogrom ną szybkością p o cią g a m i w w a g onach, ja k i przedstaw iony je s t n a niniejszym obrazku.

Często pociągi te są ta k długie i ta k ciężko obładowane, że dla uciągnienia ich p otrzeba 2 lokomotyw.

Budowa do­

brych dróg

um ożliw iła ja k najrozleglejsze używ anie sa ­ mochodów oso­

bow ych i to w a­

row ych. Tym sposobem stało się m ożliwem szybkie i tanie przew ożenie pa­

sażerów i to w a­

rów w w ięk ­ szych m iastach i ich okolicy.

In n y am ery­

kań sk i m ost ko­

lejow y. — P aro ­ w iec rzeczny dla ruchu pasa­

żerskiego i to ­ w arow ego.

— 3 3 —

3

P R Z E W O D N I K D O Z I E D N O ^ C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

M aszyna do koszenia i -wiązania p szen icy n a jed n ej z farm n a zachodzie.

Oglądać m ożna na mile całe rozległości w Ameryce podobne do niniejszego obrazki. F arm erzy Stanów Zjednoczonych sp rzątn ęli w jednym roku 1025000 000

buszli pszenicy.

Istn ieje w Ameryce 60 m iljonów akrów pól pszennych ja k powyższe. Je st to widowisko w prost cudowne. D ojrzałe pole zbożowe podobne je s t do

m orza, napełnionego złotem.

— 3 4 —

P R Z E W O D N I K D O Z B Ę D N O C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

Rolnictw o, górnictw o, h o d o w la owoców, n a fta i in n e gałęzie p rz e m y słu

am erykańskiego.

N a jw ięk sz e n a tu ra ln e ś ro d ła p o m o cn icz e A m ery k i p o le g a ją n a ziem i jej i n a s to su n k a c h k lim a ty c z­

nych , u m o żliw iający c h p ro d u k c ję p ra w ie w szy stk ich ś ro d k ó w ży w ności, do u trz y m a n ia ż y c ia konieczn y ch . W S ta n a c h p o łu d n io w y c h , n a p ó ł tro p ik a ln y c h , ro śn ie żyto, ry ż trz c in a c u k ro w a i ow oce,'’z okolic p ó łn o c n y c h p o c h o d z i sboże. N a z a ch o d zie śro d k o w y m z n a j­

d u je m y głó w n y u d z ia ł sp rz ę tó w żyta, p sze n ic y i ję c z ­ m ie n ia jak o też h o d o w lę św iń. O w o ce p rz e w a ż a ją zw ła szcz a n a w y b rz e ż u P acy fik u . N a d alek im z a ­ ch o d z ie n a p o łu d n iu i p ó łn o cn y m za ch o d zie k w itn ie h o d o w la b y d ła i ow iec. N iek tó re z n a jd e lik a tn ie jsz y c h o w o c ó w i g a tu n k ó w z b o ż a p o c h o d z ą z okolic n ieg d y ś całk iem n ie u ro d z a jn y c h , k tó re r z ą d u ży ź n ił z a p o m o c ą n a w o d n ia n ia .

N a p ó łn o cn y m z a c h o d z ie jak o też n a p o łu d n iu z n a jd u ją się w ielk ie lasy, d o sta rc z a ją c e n a ro d o w i d rz e w a n a b u d o w ę . P o k ła d y c e m e n tu w liczn y ch d y s try k ta c h d o s ta rc z a ją b u d o w n ic z y m p o trz e b n y c h p ro d u k tó w . W ę g ie l z n a jd u je się w n ie w y c z e rp a n e j w p ro s t ilo ści n a całym w sch o d zie, n a p ó łn o c y i n a śro d k o w y m za ch o d zie, a w ielk ie ży ły k ru sz c u w o k o ­ lic a c h g ó rsk ich d o s ta rc z a ją żelaza, m iedzi, ołow iu, cy n k u i cy n y w n ie o g ra n ic z o n y c h ilo śc ia c h ja k o też stałej p ro d u k c ji zło ta i sre b ra .

B a w e łn a z p o łu d n ia , w e łn a z p ó łn o c y i z a c h o d u i s k ó ra z d zik ich trz ó d b y d lę c y c h d o s ta rc z a ją m a te r- ja łó w su ro w y c h n a p rz y o d ziew e k . Ź ró d ła n a fto w e n a z a ch o d zie i p o łu d n io w y m z a c h o d z ie d o s ta rc z a ją g azoliny i sm a ró w d la sa m o c h o d ó w i p ę d z e n ia m aszy n ' A m eryki.

— 3 5 —

P R Z E W O D N I K D O Z ? E D N O C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

Je d n a z bydłobójni średniego Zachodu, gdzie p rzerabiane b yw ają n a konserwy w ielkie ilości m ięsa

wołowego.

W polach kukurydzanych, o łodygach ponad w ysokość mężczyzny.

— 36 —

P R Z E W O D N I K DO Z I E D N O ^ , C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

Z ak ład brzos­

kw iniow y.

W S tanach Zjed­

noczonych de­

lektow ać się m ożna p lan tac­

jam i jablecz- nemi, brzoskw i- niowem i i po- m arańczow em i.

K ażdy rok w y ­ daje no wy sprzęt

i tem samem nie­

skończone ła­

dunki kosztow ­ nych owoców na

targi.

- •

. .

Ł adow anie trzc in y cukrow ej.

Dalszemi produktam i am erykańskiem i są: Cu­

kier, ryż i tab ak a. Cały sp rz ę t cu k ru w r. 1921 w ynosił 2 476000000 funtów angielskich, z czego cztery p ią te cukru

buraczanego.

P lan ta cja baw ełny.

Południow e Stany Ame­

ry k i eksportują baw ełnę do w szystkich części św iata. S przęt r. 1920 w ynosił praw ie 13 000000 pak, k a ż d a po 500 fun­

tów. Połowę z tego wywieziono za granicę.

— 3 7 —

_

mm

Typowe pole n afto ­ we. A m erykańskie pola naftow e do sta rc z a ją rocznie 450000000ton nafty

K opalnie w ęgla z atru d n iały w r. 1920 775 000 ludzi. W ydobyty w ęgiel wynosił 577 607000 ton.

W obfitujących w kruszce okolicach gó r am erykańskich w ydobyw ają rocznie przeszło

, pół m iljona to n miedzi.

Żelazo dla w ielkich stalow ni i lej a rn i znajduje się zw łaszcza w pokładach koło w ielkich jezior. W r. 1920 wydobyto 35 683 000 to n rudy żelaznej.

— 3 8 —

P R Z E W O D N I K DO Z 7 E D N O ^ C Z O NYC H S T A N A C H A M E R Y K I

Olbrzymie pnie drzew z dzielnic leśnych Stanów Zjednoczonych spusz­

czane byw ają wodą do tartak ó w . Obróbka roczna drzew a sosnowego tylko w ynosi 9 000 000 stóp kub.

W ielkie fabryki łososiów nad rz e k ą Colum bia w k ilk a godzin po połowie p ak u ją łososie do puszek konserwowych. W r. 1920 w ynosiła cyfra produkcji

tej na-zachodzie 6 290000 pudeł.

— 3 9 —

P R Z E W O D N I K DO Z J E D N O & C Z O NYC H S T A N A C H A M E R Y K I

W dzielnicach hand­

lowych w ielu m iast am erykańskich znajzdieszPan koś­

cioły i gmachy publiczne, odzna­

czające się wy- bitnem pięknem

architektonicz- nem, nadające otoczeniu swemu niezw ykły urok ma-

lowniczości.

’■rei;

liii ' ii u

s s s e b ie s

ma

Je st to jeden z w ielkich w olnych zakładów n au kow ych Ameryki. Do u niw ersytetu tego uczęszcza przeszło 12 600 studentów , przew ażnie z rodzin now ojorskich.

„ „ S ilili

— 4 0 —

P R Z E W O D N I K D O Z B Ę D N O % C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

‘l i r t r r i t 't ’;!

■ ■ ■ I

W idok z lotu p ta k a dzielnicy handlowej jednego’ z najw iększych m iast am erykańskich.

Jeden z w ielkich zakładów sz tu k i Ameryki, k tó re ludność zw iedzać może zupełnie bezpłatnie.

— 41 —

P R Z E W O D N I K D O Z 7 E D N O ^ C Z O NYC H S T A N A C H A M E R Y K !

B ib ljo tek a najw iększego uniw ersytetu Stanów Zjednoczonych z 22000 zapi­

sanych słuchaczy i ciałem nauczycielskiem , składającem się z 1200 osób.

W odospady N iagary - sław ne n a całym świecie cudo przyprody.

— 4 2 —

P R Z E W O D N I K DO Z J E D N O C Z O NYC H S T A N A C H A M E R Y K I

Grand Canyon rzeki Colorado w Arizonie. Podróżni ze w szystkich krajów św ia ta przybyw ają tu taj, aby poznać najw ybitniejszy przykład Erozjonu.

Góra Rainier, jeden z najogrom niejszych szczytów am erykańskich, leży w paś­

mie gór Cascade n a dalekim zachodzie. Ma ona 14 36B stopy wysokości. Park N arodow y,którego p u n k t środkow y tw orzy w ym ieniona góra, obejm uje 48 mil.

kw adratow ych lodowców.

- 4 3 -

P R Z E W O D N I K D O Z j E D N O C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

D rzew a olbrzym y, w ysokie, m ajestaty czn e i p rasta re, zaliczają się do cudów K alifornji.

— 4 4 —

P R Z E W O D N I K DO Z l E D N O ^ j , C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

Słynne m orskie miejsce kąpielowe nad w ybrzeżem at- lantyckiem , odzna­

czające się pyszną plażą i w spaniałem i hotelam i. Bywa ono zw iedzane przez cały rok. Goście reg u larn i składają się ze w szystkich w arstw i w szystkich

dzielnic kraju.

Miasto Chicago utrzy­

m uje rozległe kąpie­

le bezpłatne nad w ybrzeżem jeziora Michigan, gdzie mil- jony używ ają łazie­

nek i pływ ania w w odzie słodkiej. Dla ludności za dnia pracującej je s t w y­

brzeże wieczorem jasn o oświetlone.

— 4 5 —

P R Z E W O D N I K D O Z j E D N O C Z O NYC H S T A N A C H A M E R Y K I

Stadion (plac sportow y) uniw ersytetu. Zbudow any z betonu, obejm uje 80 akrów i m a 80000 m iejsc do siedzenia. T utaj rozgryw ają się każdej jesieni

liczne w ielkie ig rz y sk a uniw ersytetu.

Jedno z w ielkich boisk- dla gry w piłkę tzw „Ba­

seball“ z 40000 m iejsc do sie­

dzenia. Miljony w idzów p rzy ­ g lądają się tu ta j każdego la ta przebiegow i am erykańskiej gry narodow ej.

- 4 6 —

P R Z E W O D N I K DO E D N O ^g, C Z O N Y C H S f A N A C H A M E R Y K I

P a rk ,Square' w dzielnicy handlow ej jednego z m iast n a po­

łudniu. Ganki ci'eniste, w o ­ d o try sk i i po­

sągi czynią małe te place w samym środku św ia ta k u ­ pieckiego bardzo przy-

jem nem i.

Narodowy P ark lodow­

ców w tra k c ie północno- zachodnim gór Roęky Mountains je s t obszarem w stanie n a tu ry p ier­

w otnej, pozostającym pod opieką państw a.

Cudowny w idok jego przyciąga mil jony tu ­

rystów .

— 4 7 —

P arow iec „George W ashington“, o pojemności 23 788 ton, je s t w łasnością rządu Stanów Zjednoczonych i okrętem adm iralskim linij U nited States. „George W ashington“, 722 stóp długości, zaw iera sław ne pokoje prezydenta. S tatek ten pomieścić może 2230 pasażerów .

PRZEWODNIKDOZJEDNO^ŁCZONYCHSTANACHAMERYKI

P R Z E W O D N I K D O Z B Ę D N O C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

P o d ró ż do A m ery k i.

P o d ró ż o w a n ie czyni w sz y stk ic h lu d z i b raćm i.

P r z y c z y n ili się ono do w y c h o w a n ia i sp ra w ia

zap ał. K to p ro d ó ż u je , te n u ż y w a ro z k o szy ży cio w y ch w w yższej m ierze. Z w ie d z a n ie in n y c h k ra jó w je st n ie ty lk o o so b isty m p o w a b e m d la niego sam ego, lecz p o tę g u je ono ró w n ie ż p rz y je m n o ść tych, k tó rz y z nim ro z m a w iają, słu c h a ją i p rz eży w a ją, jego d o ś w ia d ­ czenia.

I P a n p o w in ie n e ś k o n iecz n ie w y b ra ć się do A m e­

ryki. Z a c h w y c a ć się P a n b ę d z ie sz jej cu d o w n em i o kolicam i, jej m ieszk an iam i, jej h a n d le m i przem y słem .

N iem a rz e c z y p o sp o lite j w A m eryce, k tó ra nie d o sta rc z y ła b y P a n u n a u k i i p o d n iety , n ieza leżn ie od tego, czy u d a je sz się P a n w d łu ższą czy k ró tszą p o d ró ż , d la w y p o czy n k u , sp o k o ju lu b d la p o d ję c ia n ow ej d ziałaln o ści.

W y b ie rz się P a n p rz y n ajm n ie j ra z w ży ciu do A m ery k i i zap o zn aj się z za letam i now oczesn eg o p o d ró ż o w a n ia . A skoro się P a n zd e cy d u jesz, u pew nij sob ie m iejsce n a p a ro w c u U n ite d S ta te s L in es, k tó ra rę c z y nie tylko za b e z p ie c z n ą p o d ró ż , lecz tak że za czyste, w y g o d n e i p rz y je m n e otoczenie.

P a sa ż e ro w ie do A m eryki n a p a ro w c a c h U n ited S ta te s L in es, k tó ry m z p o w o d u p o sta n o w ie ń o g ra n i­

czający c h rz ąd u am ery k ań sk ieg o w y lą d o w a ć n ie w olno, m a ją w o ln ą p o d ró ż p o w ro tn ą z w szelkiem i w ygodam i i w zględam i, n a ja k ie zasługują, nie tylko p o d c z a s p o b y tu sw ego w A m eryce, lecz tak że p o d cz as p o d ró ż y

p o w ro tn e j.

O becnie je s t czas n a jsto so w n ie jsz y n a zw ied zen ie A m ery k i; w A m ery ce k ip ią b o w iem w p ro st n o w e ideje.

J e s t to k ra in a tęsk n o ty , p ra g n ie ń , in te re só w i nadziei.

— 4 9 -

4

P R Z E W O D N I K DO Z j E D N O ^ C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

UNITED

HAWAlf

^PHILIPPINES

S łu ż b a w sz e c h św ia to w a o k rę tó w rz ą d u S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h .

Z E u ro p y do Nowego Jorku, z Nowego Jo rk u do A m eryki P ołudniow ej lu b S eattle i z San F rancisco

ku dalek iem u w schodow i.

W iele z o k rętó w tych trz y m a re k o rd szybkości na O ceanie S pokojnym i z A m eryki P ółnocnej do

A m eryki P o łu d n io w e j.

M apa ta w y kazuje porty, do k tó ry c h zaw ijają o k rę ty rzą d u S tanów Z jednoczonych i k ie ru n e k ich drogi. N azw y liuji pod an e są n a każdej drodze.

— 5 0 —

P R Z E W O D N I K D O Z l E D N o V a C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

„United S tates L ines“ z B r e m y i Gdańska przez Southam pton i Cherbourg do Nowego Jorku..

V

' . v'-;

i T

szybkości n a tej drodze.

l/fn ja.paci fic Mail Bteainship Company^przybija doS.Urancisco.Hono- ^ lulu, Hongkong, Szangaju, Kobe, Jokoham y i zatoki „The Sunshine“. !,{l

pomiędzy Seatt le X in ia,.A tan ralX in 6 "u trz y aiiu je siu z h ęp aró w cb w ąi . _

i Jokoham ą, K ote, Hongkong, Szangaj em i Manilą („Drogapółnocna“), m

— 51 —

%

P aro w iec ,,P re sid e n t R oosevelt“.

N ależy zw rócić uw agę n a now e m aszty do ładow ania z przodu i z ty łu na dolnym pokładzie. Tworzą, one ch arak tery sty czn ą nowość w budow ie okrętów . U m ożliw iają one równoczesne ładow anie i w yładow yw anie, ta k że obydwie operacje w ykonyw ane b yw ają w połowie czasu daw niej potrzebnego. Ta oszczędność czasu dla pasażerów zarów no ja k i dla w yw ożących tow ary, przedstaw ia

jedną, tylko z licznych korzyści, jak iem i w yróżniają się okręty „United S ta te s Lines“.

PRZEWODNIKDOZJ E DNO1. CZONYCHSTANACHAMERYKI

P R Z E W O D N I K D O ZJ E D N O

United States Lines

s .s . George W ashington ... 23 788 Ton rej. br.

s. s. A m e r ic a ... 21 144 „ s. s. P resident A r t h u r ... 10 421 „ s. s. P resident Roosevelt ... 14 127 „ s. s. P resid en t H a r d i n g ...14 127 „ s. s. P resid en t Adam s 10 533 „ s. s. P resident Monroe ... 10 533 „ s. s. P resident van B u r e n 10 533 „ s. s. P resident G a r f i e l d ... 10 533 „ s. s. P resident Polk ... 10 533 „ s. s. P resident F i l l m o r e ... 9 699

s. s. S u s q u e h a n n a ... 10 058 „

Pacific Mail Steamship Company

s.s. P resident Cleveland, s.s. P re sid en t T aylor, s.s. P resident Lincoln, s.s. P resident Hayes, s.s. P resident H arrison.

Admiral Line

s.s. P resid en t M adison, s.s. P re sid en t McKinley, s.s. P resid en t G rant, s.s. P resid en t Jackson, s.s. P resid en t Jefferson.

Munson Steamship Line

s.s. A m erican Legion, s.s. Southern Cross, s.s. P an A m erica, s. Si W estern World, s.s. Huron,

s. s. Aeolus.

W szystkie p aro w ce te są w posiadaniu rząd u am erykańskiego.

— 5 3 —

P R Z E W O D N I K DO Z B Ę D N O C Z O N Y C H S T A N A C H A M E R Y K I

„U nited S tates Lines."

P

arow ce linji U nited S tates k u rsu ją pom iędzy Brem ą, G dańskiem , Plym outh, Southam pton, Q ueenstow n, L o n ­ dynem , C herbourgiem i N ow ym Jorkiem . Celem paro w có w tych, n ależących do rzą d u am erykańskiego, je st u p rzy je m ­ nienie p o d ró ży p rzez O cean p rzez podniesienie kom fortu i sposobność do życia tow arzyskiego, spokój i w ypoczynek, p rz y u m ia rk o w a n y ch cenach jazdy.

Co d o ty c zy kuchni, pozostającej p o d kierow nictw em naj- p ierw szy ch szefów, to d o k ła d a się n ajw ięk szy ch starań, ab y dać tylk o co najlepsze. Jadłospis zm ienia się codziennie, podczas gdy jakość p o tra w p rze w y ż sza tylk o ich obfitość.

W yposażenie kabin jako też sal jadalnych, p alarń , pokojów do p isa n ia i t. d. p rze d sta w ia szczyt na p unkcie prostego efektu artystycznego. O kręty linji U nited States stw a rz ają atm osferę przypom inającą w łasn e pożycie dom ow e. U bikacje są jasne, w en ty lo w an e i pod k ażd y m w zględem now oczesne.

Schludność je s t n a okrętach tych rzeczą najw iększej wagi.

W szystko je s t czyste bez plam ki, z ow em iroskliw em uw zglę­

dnieniem hygjeny, k tó re n ad a je pasażero w i uczucie ja k n a j­

w iększej błogości.

O kręty linji U nited S tates p rze d staw ia ją zb y tek i gust naj- p ierw szorzędniejszego hotelu.

K ażdy z o k rętó w linji U nited S tates p o zw ala na m axim um p rze strzen i d la podróżnego, niezależnie od tego, czy podróżuje on p ierw szą, d ru g ą czy trzecią kajutą. U w zględniono w szelkie m ożliw e u rzą d zen ia dla p odw yższenia opieki i bezpieczeństw a.

O kręty p ędzone są olejem i p o ru szają się ta k spokojnie, że częstokrotnie w ierzyć się nie chce, ja k o b y człow iek zn aj­

d ow ał się na m orzu.

K ab in y są dobrze p rzew ietrzan e, gustow nie w yposażone i zaopatrzone w e w szelkie now oczesne u rząd zen ia podróżne, ja k lam p y do czytania w łóżku, w e n ty lato ry i ogrzew alnie elektryczne, ja k o też okna podw ójne. K abiny pojed y ń cze jako też podw ójne, z łazien k ą p ry w a tn ą lub bez łazienki stoją do dyspozycji.

Z arząd w y b ra ł oficerów i m ary n arzy , k tó ry ch obow iązkiem je st p o starać się o w szelkie m ożliw e śro d k i ostrożności, aby zabezpieczyć zdrow ie w szystkich pasaż eró w : m ężczyzn, ko b iet i dzieci,

Na k ażd y m okręcie zn ajduje się osobny oddział lekarski, doskonale zao p atrzo n y i w raz ie ch o ro b y dla w szystkich dostępny. L ek arze i pielęgniarki zaw odow e są n a k ażde zaw ołanie do dyspozycji. N a o k rętach U nited S tates Lines zn ajd u ją się w szelkie w ygody, za prow adzone n a innych w ielkich p aro w ca ch oceanow ych.

— 5 4 —