I PROGRAMU PROFILAKTYCZNYCH SZCZEPIEŃ PRZECIWKO PNEUMOKOKOM DLA OSÓB 65+ ZAMIESZKAŁYCH NA TERENIE MIASTA MIELCA

(1)

I PROGRAMU PROFILAKTYCZNYCH SZCZEPIEŃ PRZECIWKO PNEUMOKOKOM DLA OSÓB 65+ ZAMIESZKAŁYCH NA TERENIE MIASTA MIELCA”

1. Nazwa Programów zdrowotnych lub kampanii/akcji promujących zachowania prozdrowotne

„Program profilaktycznych szczepień przeciwko pneumokokom dla osób 65+ zamieszkałych na terenie miasta Mielca”

2. Realizatorzy programów/kampanii -jednostka(i) samorządu terytorialnego i podmioty współpracujące z JST

Organizacją programu zajmował się Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia Urzędu Miejskiego Mielec, natomiast realizacją Centrum Medyczne MEDYK Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. K.

3. Krótki opis problemów zdrowotnych – uzasadnienie epidemiologiczne podjętych działań.

Streptococcus pneumoniae, czyli pneumokok jest bakterią występującą powszechnie o wysokiej zjadliwości, która w ostatnim czasie zwiększa oporność na różne grupy antybiotyków. Pneumokoki są najczęstszą przyczyną pozaszpitalnych, bakteryjnych zakażeń układu oddechowego (zapalenia ucha środkowego, zapalenia zatok oraz zaostrzenia przewlekłego zapalenia oskrzeli). Są też najczęstszą przyczyną poza szpitalnego zapalenia płuc.

Najcięższą postacią zakażenia pneumokokowego jest tzw. inwazyjna choroba pneumokokowa.

W pojęciu tym mieści się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sepsa (posocznica) i zapalenie płuc z bakteriemią. Pneumokoki mogą również wywoływać zapalenie spojówek, zapalenie otrzewnej oraz zapalenie stawów. Otoczka stanowi jeden z najważniejszych czynników zjadliwości pneumokoków a przeciwciała przeciwko wielocukrom otoczkowym są przeciwciałami ochronnymi. Udział poszczególnych serotypów w zakażeniach jest zróżnicowany miedzy grupami wiekowymi pacjentów, jednostkami chorobowymi i kontynentami a także krajami. S. pneumoniae są najczęstszą przyczyną zachorowalności i umieralności w skali świata powodując około 3,5 mln zgonów rocznie, z czego 1 mln z powodu zapalenia płuc. Do najczęstszych chorób wywołanych przez pneumokoki należą:

zapalenie płuc z bakteriemią, sepsa i Zapalenie Opon Mózgowo-Rdzeniowych. Drobnoustrój.

Najczęstsze to ostre zapalenie ucha środkowego, zatok, zaostrzenia w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc oraz zapalenie spojówek. Najwięcej inwazyjnych zachorowań występuje w dwóch głównych grupach wiekowych, tj. u dzieci do 2 r.ż. oraz uosób powyżej 65r.ż. Najskuteczniejszą metodą zapobiegania zakażeniom pneumokokowym są szczepienia.

Bakterie pneumokokowe bytują najczęściej w jamie nosowej i gardle. Do infekcji dochodzi drogą kropelkową lub poprzez kontakt bezpośredni. Pneumokoki mogą zaatakować nosiciela z opóźnieniem, w momencie osłabienia układu odpornościowego, np. po przejściu lub w trakcie grypy. Bezobjawowi nosiciele zarażają również osoby ze swojego otoczenia.

Pneumokoki są poważnym czynnikiem wywołującym bakteryjne zapalenie płuc u dorosłych, które w 5 -10% przypadków kończy się śmiercią. Szacuje się, że te bakterie odpowiedzialne są też za 50% bakteryjnych zapaleń opon mózgowordzeniowych w tej grupie osób dorosłych, ze śmiertelnością wynoszącą nawet 80%w populacji osób w wieku podeszłym.

(2)

4. Opis najważniejszych działań podjętych w ramach ww. programów/kampanii, w tym:

• Sposób promowania programów/kampanii (dotarcia do uczestników) Promocja Programu

a) rozpowszechnione zostały plakaty w przychodniach, aptekach, szpitalu, Mielecki Uniwersytet Trzeciego Wieku,

b) artykuły w gazecie KORSO, i na portalach mieleckich c) informacja na stronie www.mielec.pl,

d) informacja w radio LELIWA,

e) ogłoszenie we wszystkich parafiach w Mielcu.

• Określenie grupy docelowej i dobór kryteriów kwalifikowania do programu

Program jest adresowany do osób zamieszkałych na terenie miasta Mielca w wieku 65+, które wyraziły zgodę na szczepienie, które nie były szczepione szczepionką przeciwko pneumokokom, a ich stan zdrowia pozwala na szczepienie.

• Przebieg realizacji programów/kampanii (w punktach) Etap przygotowawczy

1) wybór w drodze procedury konkursowej realizatora/ realizatorów Programu (szczegóły dotyczące ilości realizatorów oraz organizacji przeprowadzonych procedur konkursowych zostaną uszczegółowione na etapie opracowania dokumentacji konkursowej)

2) przygotowanie materiałów edukacyjnych dla kadry medycznej oraz pacjentów,

3) szkolenia kadry medycznej będzie miało na celu prezentację założeń oraz budowy programu:

a) zasady komunikacji z pacjentem,

b) przedstawienie i omówienie rekomendacji dla szczepień przeciwko pneumokokom,

c) zasady wykonywania szczepień, możliwych działań niepożądanych poszczepiennych i

sposobów ich zgłaszania oraz leczenia,

d) zasady rekrutacji i edukacji pacjentów w zakresie korzyści wynikających ze szczepień oraz wystąpienia możliwych działań niepożądanych i sposobów reagowania na nie,

przygotowanie pielęgniarek do udzielania odpowiedzi na ewentualne pytania i wątpliwości pacjentów,

e) zasady motywowania pacjentów do uznania szczepień jako programu dbania o własne zdrowie zapoznanie z materiałami edukacyjnymi,

f) schemat obiegu dokumentów w programie.

Etap realizacji

1) Kampania edukacyjno – promocyjna podkreślenie znaczenia szczepionek dla ochrony przed bakteriami pnemokokowymi osób dorosłych, ochrona przed chorobami takimi jak – zapalenie płuc z bakteriemią, zmniejszenie zachorowań na inwazyjne choroby pneumokokowe:

(3)

a) edukacja bezpośrednia poprzez rozmowę z lekarzem i pielęgniarką, b) edukacja pośrednia plakaty, ulotki, informacje na stronie,

c) test wiedzy.

2) Rekrutacja do programu.

3) Prowadzenie szczepień a) badanie /kwalifikacja,

b) uzyskanie zgody na szczepienie,

c) przeprowadzenie szczepień wg przyjętego schematu, zgodnego ze wskazaniami producenta szczepionki,

4) Szczepienia uczestników programu

5) Systematyczny monitoring i ewaluacja realizacji programu.

5. Źródła finansowania programów/kampanii i wielkość wykorzystanych środków.

W związku z realizacją Programu w latach 2021 Gmina Miejska Mielec poniosła koszty w wysokości 77 120,00

6. Efektywność programów/kampanii zdrowotnych:

• Zasady monitorowania przebiegu programu (kampanii, akcji)

Podmiot leczniczy sporządzał przy dokonaniu rozliczania finansowego comiesięczną informację realizatora, w której wykazywał:

1) Liczba osób zgłoszonych do Programu, 2) Liczba osób zaszczepionych,

3) Liczba osób niezaszczepionych,

4) Liczba osób skierowanych do leczenia w NFZ ,

5) Liczba przekazanych i wypełnionych ankiet satysfakcji pacjenta.

Ponadto ocena zgłaszalności do programu była monitorowana w trakcie trwania programu.

• Frekwencja

W roku 2021 do Programu łącznie zgłosiło się 323 osoby. Z czego 241 osób zostało zaszczepionych. Tyle samo skorzystało działań edukacyjnych.

• Czy i na jakich zasadach przeprowadzona została ocena efektów zdrowotnych podjętych działań.

Efekty realizacji programu są długofalowe i będą widoczne w najbliższych latach. Jednakże patrząc na ocena efektywności programu dokonaną na podstawie poziomu frekwencji wskazuje iż wyższa frekwencja tym większe prawdopodobieństwo uzyskania efektu zbliżonego w literaturze. W roku 2021 zaszczepiono o 20% mieszkańców więcej niż zakładano w programie.

(4)

(5)

II PROGRAMU PROFILAKTYCZNYCH BADAŃ KOLONOSKOPOWYCH DLA MIESZKAŃCÓW MIASTA MIELCA NA LATA 2018-2019

„Programu profilaktycznych badań kolonoskopowych dla mieszkańców miasta Mielca na lata 2018-2019”.

Organizacją programu zajmował się Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia Urzędu Miejskiego Mielec, natomiast realizacją Szpital Specjalistyczny im. Edmunda Biernackiego w Mielcu.

Rak okrężnicy i odbytnicy jest drugim, po raku płuc (co do częstotliwości występowania) nowotworem zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet. Rak jelita grubego to złośliwy rozrost komórek błony śluzowej okrężnicy lub odbytnicy. Zwykle rak rozwija się z niezłośliwych zmian zwanych gruczolakami, które w początkowych stadiach mają formę polipów. W większości przypadków polipy nie powodują żadnych objawów. Niewykryte i nieusunięte zmiany polipowate mogą z czasem przekształcić się w raka.

W Polsce od 2000 roku realizowane są Narodowe Programy Zwalczania Chorób Nowotworowych, w ramach których realizowane są Programy badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego. Jednakże w Mielcu nie ma ośrodka wykonującego badania przesiewowe w ramach ww. Programu (najbliżej zlokalizowane ośrodki znajdują się w Rzeszowie, Tarnobrzegu). Wobec czego „Program profilaktycznych badań kolonoskopowych dla mieszkańców miasta Mielca” finansowany przez samorząd poszerzył ofertę badań profilaktycznych realizowanych w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych. Wprowadzenie ww. programu zwiększyło dostępność do skutecznej profilaktyki.

3. Opis najważniejszych działań podjętych w ramach ww. programów/kampanii, w tym:

• Sposób promowania programów/kampanii (dotarcia do uczestników) Promocja Programu

f) wysłano do osób uprawnionych 4617 zaproszeń,

g) rozpowszechnione zostały plakaty w przychodniach, aptekach, szpitalu, Mielecki Uniwersytet Trzeciego Wieku,

h) artykuły w gazecie KORSO, i na portalach mieleckich i) informacja na stronie www.mielec.pl,

j) informacja w radio LELIWA,

k) ogłoszenie we wszystkich parafiach w Mielcu.

Program jest adresowany do osób zamieszkałych na terenie miasta Mielca w wieku od 66 do 70 roku życia (pod uwagę brany jest rok urodzenia) niezależnie od wywiadu rodzinnego i w okresie ostatnich dwóch lat nie miały robionej kolonoskopii.

(6)

• Przebieg realizacji programów/kampanii (w punktach) I etap realizacji Programu

a) Zaangażowanie kierownika pracowni endoskopii Szpitala Powiatowego w Mielcu;

b) Wybór w drodze konkursu ofert podmiotu leczniczego na Realizatora Programu;

c) Przygotowanie materiałów promocyjno - informacyjnych przez Organizatora;

d) Przeprowadzenie dwóch seminariów dla Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz klubów seniora nt. profilaktyki raka jelita grubego;

e) Prowadzenie naboru do Programu;

f) Zakup środków farmakologicznych i przyrządów medycznych przez Realizatora;

g) Udostępnienie przez Realizatora co najmniej jednej linii telefonicznej;

h) Przeszkolenie kadry medycznej zaangażowanej w realizację Programu z zakresu wymaganej dokumentacji dotyczącej realizacji Programu.

II etap realizacji Programu

a) Edukacja pacjentów na wszystkich poziomach działania;

b) Przygotowanie farmakologiczne pacjenta do badania;

c) Wykonanie badania kolonoskopii;

d) Prowadzenie systematycznego monitoringu realizacji Programu przez kierownika zespołu prowadzącego badania endoskopowe;

e) Rozliczanie finansowe Programu;

f) Opracowywanie miesięcznych sprawozdań i na zakończenie oceny efektywności Programu przez realizatora;

g) Sporządzenie raportu nt. jakości Programu przez Organizatora.

W związku z realizacją Programu w latach 2018-2019 Gmina Miejska Mielec poniosła koszty w wysokości 228 985,74 zł (rok 2018 – 106 996,60; rok 2019 - 121 989,14). Na realizację zadania Gmina Miejska Mielec pozyskała dofinansowanie z Narodowego Funduszu Zdrowia w kwocie 43 960,00.

• Zasady monitorowania przebiegu programu (kampanii, akcji)

Podmiot leczniczy sporządzał przy dokonaniu rozliczania finansowego comiesięczną informację realizatora, w której wykazywał liczbę osób zakwalifikowanych i przebadanych. Po zakończonym programie Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia sporządził sprawozdanie z realizacji programu.

• Frekwencja

W okresie realizacji programu łącznie przeprowadzono 380 badań kolonoskopowych.

Na bieżącą organizator przeprowadzał ocenę efektów zdrowotnych. W trakcie trwania programu przebadano 380 osób, u których na podstawie badania His Pat potwierdzono 74 polipy gruczołowate, co należy uznać za stan przedrakowy. W przypadku 48 osób podczas

(7)

kolonoskopii wykonano biopsję. 23 osoby skierowano do dalszej diagnostyki i/lub leczenia.

W trakcie realizacji programu przeprowadzona była kampania edukacyjna, z której skorzystała cała mielecka społeczność, a efekty będą widoczne w najbliższych latach.

(8)

III KOCHAM, WIĘC BADAM

Badania USG dzieci – profilaktyka onkologiczna „Kocham, więc badam”

Urząd Miejski w Mielcu, Wydział Spraw Społecznych i Zdrowia przy współpracy z Fundacją Słoneczna Przyszłość.

Mając na uwadze dobro najmłodszych mieszkańców naszego miasta zaproponowaliśmy rodzicom przedszkolaków skorzystanie z oferty profilaktycznych badań. Badania profilaktyczne dają rodzicom cenną wiedzę o stanie zdrowia ich pociech.

Opis najważniejszych działań podjętych w ramach ww. programów/kampanii, w tym:

• Sposób promowania programów/kampanii (dotarcia do uczestników)

Kampania promowana była przez stronę www UM oraz plakaty zamieszczonych w przedszkolach.

Do badanie kwalifikowali się pacjenci w wieku przedszkolnym od 9 miesiąca do 6 roku życia.

• Przebieg realizacji programów/kampanii (w punktach) a) akcja informacyjna,

b) zapis w poszczególnych przedszkolach, c) przeprowadzenia badania,

d) sprawozdanie z przeprowadzonej akcji.

Na realizację badań dla dzieci uczęszczających do mieleckich przedszkoli Gmina Miejska wydatkowała 8 000,00 zł .

• Zasady monitorowania przebiegu programu (kampanii, akcji) Pracownik UM wspomagał fundacje w realizowaniu zadania.

• Frekwencja

Zbadano 82 dzieci w wieku od 3 lat do 6) – 21 dziewczynek i 21 chłopców. Wykonano 246 badań : 40 badania USG jamy brzusznej, 21 badań miednicy mniejszej, 21 badań jąder i worka mosznowego, 42 badania USG szyi (tarczyca, ślinianki, węzły chłonne).

Zdiagnozowano nieprawidłowości u 67,5% badanych którzy zostali skierowani do odpowiednich specjalistów.

(9)