7. Platformy uczą, czyli rola e-learningu w nauce i pracy

7. Platformy uczą, czyli rola e-learningu w nauce i pracy

NA TEJ LE K C JI:

• dowiesz się, czym jest e-learning i jakie są jego cechy;

• poznasz przykłady portali kształcących na odległość i wspomagających nauczanie w szkole;

• porównasz cechy e-learningu z kształceniem tradycyjnym.

Uczysz się już w iele lat. Wiesz, na czym polega ten proces. Przychodzisz do szkoły na określoną liczbę lekcji według z góry ustalonego planu. Siedzisz w ławce z kole­

gami i koleżankam i oraz bierzesz udział w zajęciach. Taki sposób nauczania ma w iele zalet i jest skuteczny. Czy można uczyć się w inny sposób? Czy tradycyjna szkoła może być wspom agana przez nauczanie zdalne? Czy e-learning może ją zastąpić? Czym on jest? Jak z niego korzystać? Kiedy jest najskuteczniejszy?

Zanim odpowiesz na te pytania, zapoznaj się z cecham i nauczania zdalnego.

7.1. Tradycyjnie czy przez sieć, czyli czym różni się nauczanie tradycyjne od e-learningu

Zanim rozpow szechnił się internet, zdalne nauczanie odbywało się za pośrednie- e-learning twem radia, telewizji i poczty. W dalekiej Australii dzieci mające bardzo daleko

do szkoły uczestniczyły w lekcjach za pośrednictw em radiostacji. Do niedawna działały także instytucje oferujące kursy korespondencyjne, np. języków obcych z w ykorzystaniem nagrań audio i wideo. W szystkie te form y miały w spólną cechę - uczeń uczył się sam odzielnie z dostarczonych przez organizatora materiałów, a następnie zdawał odpowiednie egzaminy. Ta zasada jest zachow ana także we w spółczesnej form ie nauczania zdalnego - e-learningu. Jednak m ożliwości oraz szybkość przekazyw ania materiałów do nauki i rozwiązań zadań kontrolnych i testów są nieporównywalne.

Czy wiesz, jak tw orzy się lekcje e-learningow e (rys. 7.1.)?

Cykl nauczania e-learningowego

Zespół specjalistów przygotowuje program nauczania oraz scenariusze lekcji e-learningowych.

Nauczyciele przygotowują materiały edukacyjne, np. filmy, teksty, zdjęcia, rysunki, pliki audio, prezen­

tacje, odnośniki do wiarygodnych informacji itp. Wskazują rozdziały w podręcznikach. Dla wszystkich grup uczestników są one identyczne i można je wykorzystać także w innych kursach.

Nauczyciele przygotowują testy i sprawdziany kształcąco-sprawdzające na końcu omawianego za­

gadnienia, działu lub całego szkolenia.

Nauczyciele lub a dm inistrator um ieszcza w szystkie materiały zgodnie z program em i scenariuszam i

szkolenia na platformie zdalnego nauczania. __________

C ykl n au czania e-lea rn ingow ego

Uczestnicy wykonują określone przez nauczyciela czynności i uczą się, wykorzystując umieszczone na platformie materiały.

Po każdej lekcji rozwiązują do skutku testy i zadania sprawdzająco-uczące, by skontrolować poziom opanowania materiału.

Uczniowie po zakończeniu cyklu uczestniczą w egzaminie, który także może odbyć się za pośrednictwem platformy e-learningowej w domu ucznia lub w ośrodku egzaminacyjnym.

Rys. 7.1. Przykładowy cykl przygotowania i przebiegu szkolenia e-learningowego

Różnice pom iędzy tradycyjną form ą nauczania a e-learningiem są w idoczne nie tylko w sposobie przygotowyw ania i przebiegu lekcji. Zestaw m y je w tabeli (tab.

7.1.). Przeanalizuj ją uważnie. Które z cech uw ażasz za wady, a które za zalety e-learningu?

e-learning Nauczanie tradycyjne

I Czas jest optymalnie wykorzystany zgodnie z tempem pracy uczestnika.

Uczestnik może się uczyć z przerwami i dzielić lekcję na części.

Uczestnik samodzielnie wybiera porę przystą­

pienia mieszczącą się w wyznaczonym przez nauczyciela terminie.

Uczestnik ma możliwość zmiany kolejności reali­

zacji zadań i tematów.

Testy sprawdzające opanowanie tematu pozosta­

ją bez oceny wpisywanej do dziennika.

Uczestnik korzysta z kompletu materiałów dostar­

czonych przez nauczyciela oraz sieci.

W procesie uczenia uczestnik wykonuje szereg ćwiczeń i zadań będących integralną częścią lekcji.

Uczestnik ma ograniczony kontakt z nauczycielem.

Nie ma możliwości dostosowania poziomu trudno­

ści do indywidualnych potrzeb ucznia.

Nie ma bezpośredniego kontaktu z kolegami z klasy. Jest on możliwy jedynie za pośrednic­

twem czatu lub komunikatora.

Wymagana jest konieczność narzucenia sobie dużej dyscypliny i samokontroli.

Zaliczenie następuje przez internet lub w ośrodku egzaminacyjnym (dla kursów kwalifikacyjnych, np.

nadających uprawnienia).

Zajęcia są bezstresowe.

Nauka odbywa się na 45-minutowych lekcjach.

Temat i zadania są narzucone przez prowadzące­

go zajęcia.

Sprawdziany najczęściej są oceniane.

W czasie lekcji uczeń korzysta najczęściej z pod­

ręcznika i zeszytu ćwiczeń oraz wykonuje notatki.

Ćwiczenia wykonuje się z nauczycielem lub w ra­

mach zadań domowych.

Jest bezpośredni kontakt z nauczycielem.

Nauczyciel może różnicować poziom trudności omawianego tematu w zależności od zdolności uczniów, np. wykraczając poza program nauczania.

Istnieje możliwość wspólnego uczenia się i zawią­

zywania przyjaźni.

Plan lekcji wymusza uczestnictwo w lekcjach.

Poszczególne partie materiału zalicza się poprzez prace klasowe.

W czasie lekcji można być odpytanym lub pisać niezapowiedziany sprawdzian.

Tab. 7.1. R óżnice po m iędzy lekcją tradycyjną a e-learningow ą

Trudno jest o ceniać form y nauczan ia bez próby u cze stn icze n ia w nich. Szkolne realia znasz. Spraw dź, jak m ożna się uczyć w sieci. Korzystając z przeglądarki, znajdzie sz w ie le darm ow ych kursów, w których m ożesz w zią ć udział. Na przy­

kład na stron ie O środka Rozwoju Edukacji (ORE) pod adresem https://kno.

ore.edu.pl/repozytorium-kursow.html znajdziesz kom plet lekcji przygoto­

w ujących do egzam inów zaw odow ych.

Lekcje ORE zostały przygotow ane za pom ocą jednej z najpopularniejszych platform do zdalnego nauczan ia - Moodle. To darm ow e środow isko z a rzą ­ dzania treściam i edukacyjnym i jest dostępne na zasad zie licencji GNU i od wielu lat - nieustannie doskonalone. O soby zajm ujące się intensyw nym jego w ykorzystyw an iem i tw orzeniem nowych wersji nazyw a się m odleram i. Do instalacji jest potrzebne konto na se rw erze z bazą danych. W ię kszo ść polskich uczelni korzysta z tej platformy.

Za p isz się, używ ając konta Gość, na interesujące cię szkolenie, np. z grupy zaw odów elektryczn o -e le ktron iczn o -te le in form a tyczn e j - S ie c i komputerowe, cz. 1. (rys. 7.2.).

Strona gtówna ► Kursy ► Grupa zawodów F:eMf><inc>-etoxlronturio-(el«mtoirnal»c.TO ► SK 1

Kurs może być zbudowany z modutów. Moduły informacyjne i komunikacyjne są umieszczane zazwyczaj na początku kursu.

Warto się z nimi zapoznać.

Uczestnik kursu jest na bieżąco informowany o terminach, np. zaliczeń lub rozpoczęcia następnego szkolenia.

Moduły mogą zawierać' składniki różnych typów.

Uczeń powinien z nich korzystać w wyznaczonej kolejności, ale - jeśli nie zostanie to wymuszone - nie jest to obowiązkowe.

Ikony pomagają w zidentyfikowaniu rodzaju treści.

Nawigacja Strona główna

► Strony Bieżący przedmiot

» SK_1

• Uczestnicy

► Sieci

mformacytny

► Moduł I - Podstawowe

Sieci komputerowe c ł1

@ Forum aktualności

^ 5 Tablica ogłoszeń Forum organizacyjno O Czai

Moduł Informacyjny

BspatroSÓ Wprowadzenie do kursu ES! Cele I efekty kształcenia

Zasady pracy 8 Zasady oceniania

Harmonogram pracy 0 Opracowanie kortu

M oduł I - Podstawowe pojęcia dotyczące sieci komputerowych. Pod;

i Prezentacja multimedialna

Samoewaluacja - Zadania

Zadanie 1

Zadanie 2

*p* Sieci komputerowe

m

Q Literatura i netografia Pytania do dyskusji na forum

Rys. 7.2. Przykładowy kurs e-learningowy ze strony Ośrodka Rozwoju Edukacji

N ie k tó re e le m e n ty szk o le n ia O R E z o s ta ły p rzyg o to w a n e w u n iw e rsa ln y m for­

m a cie S C O R M . W ie le p la tfo rm e -le a rn in g o w y c h m a m o ż liw o ś ć im p o rto w a n ia

II. R O Z W IJ A N IE K O M P E T E N C J I S P O Ł E C Z N Y C H

takich treści. Autorzy mogą w ięc przygotow yw ać zasoby edukacyjne akcepto­

w alne przez wielu organizatorów szkoleń elektronicznych.

W s ie c i zn a jd z ie s z ta k że w ie le e le k tro n ic zn y c h lekcji, b a rd zo p rzyd a tn ych w szko le . N a p rzyk ła d na p ortalu pl.khanacademy.org u m ie s zc zo n o kursy d la w s z y s tk ic h p o z io m ó w k s zta łc e n ia , w tym ró w n ie ż d la u c zn ió w lic e u m i te c h n i­

kum (rys. 7.3.). J e ś li m a s z z a le g ło ś c i z k tó re g o ś z p rze d m iotó w , p o m o c z n a j­

d z ie s z w Khan A ca d e m y. M o że sz ta m z a ło ż y ć w ła s n e konto lub s k o rz y s ta ć ze sw o je g o konta G o o g le lub F a ce b o o k .

Wybierz interesujący cię przedmiot i jego dział oraz przejdź do kursu.

PcnonaHzui Khan Acadtmy

Moje ścieżki przedmiotowe

Geometria na poziom ie Zobacz wszystkie

Podstaw y geometrii

Czytaj, ucz się i sprawdzaj swoje umiejętności.

Wybierz temat lekcji i wciśnij Start.

U uŁ F \ , L / Z - Y L I K U L A C - L C H '

Po zapoznaniu się z pow yższym i kursam i e-learningow ym i i korzystając z w ła­

snych dośw iadczeń z innymi portalam i edukacyjnym i, m ożesz już ocenić traf­

ność inform acji z tabeli 1. W iesz już także, jak mogą być zbudow ane kursy e-learningow e (rys. 7.4.).

dok ład n e instrukcje d la uczestnika w raz z te rm in a m i zaliczeń

A

i

kurs learningou/ y ]

r

testy

1

spra w dzająco- j

L

uczące

J

ru m związaT la n y m kurse

L J

Rys. 7.4. Przykładowa struktura lekcji e-learningowej

Dobrym uzupełnieniem platform y jest uruchom ienie konsultacji z nauczycielem za pośrednictw em kom unikatora wideo. W takim przypadku prow adzący ustala w kalendarzu kursu dzień i godzinę dyżuru oraz sposób połączenia i odn alezie­

nia go w system ie komunikatora. Je st to szczególnie przydatne w przypadku nauczania języków obcych.

Dzięki ciągłem u rozwojowi system ów zdalnego nauczania istnieje nieskończe­

nie wiele możliwości ich zastosowań. W szystko zależy od inwencji i pom ysło­

w ości tw órców kursów. Platform a jest tylko narzędziem w rękach nauczyciela, tak jak kreda i tablica. Gdy podejm iesz pracę zaw odow ą, dzięki m ożliw ości kształcenia na odległość m ożesz ustaw icznie podnosić swoje kwalifikacje.

W iele firm finansuje swoim pracow nikom takie szkolenia.

Prowadzenie kom ercyjnych kursów e-learningow ych to także dobry plan na twój przyszły rozwój zawodowy.

zastosow ani platformy

Uwaga! --- --- O pisane portale i lekcje mogą w przyszłości przybrać inny kształt. Nie po­

winny jednak zm ienić swojej funkcjonalności.

ZAD A N IA DO ROZW IĄZANIA

1. Przejrzyj zawartość kursu udostępnionego przez O R E i w prezentacji PPTX przedstaw najważ­

niejsze założenia i możliwos'ci platformy Moodle. U w zględnij umieszczanie m ateriałów rozm a­

itych form atów , ąuizy (testy), ocenianie itp. P rezentację zaprojektuj w taki sposób, by mogła stać się wstępem do kursu o Moodle.

2. Znajdź w sieci oficjalną stronę Moodle i zapoznaj się z aktualnościami na jej tem at. N iektóre informacje będą podane w języku angielskim. M ożesz się posłużyć tłum aczem Google. Opisz krótko w zeszycie strukturę tej strony i wskaż elem en ty potwierdzające, że została ona w yko­

nana za pomocą Moodle.

3. Przejrzyj ofertę Khan Academy i wynotuj w zeszycie adresy kursów dotyczących najbliższych lekcji z dowolnego przedm iotu. W ybierz jeden, zapoznaj się z treściam i oraz wykonaj testy i ćwiczenia. Napisz w zeszycie krótką notatkę na te m a t tego, jak lekcja e-learningow a pomogła ci w zrozum ieniu now ego tem atu na lekcji w klasie.

4. Ułóż scenariusz własnej lekcji e-learningowej na te m a t platform zdalnego nauczania (e-learnin- gowych) i ich roli w doskonaleniu zawodowym.

5. W yszukaj w sieci strony szkół ponadpodstawowych korzystających z platform zdalnego naucza­

nia. Sprawdź, jakie przedm ioty ujęto na tych platform ach. Czy w twojej szkole korzysta się z tej form y wspomagania nauczania?

PODSUM OW ANIE LEKCJI

• Zdalne nauczanie za pośrednictw em internetu nazywa się e-learn in giem .

• Popularna platform a M oodle jest darmowa i m ożna ją instalow ać na serw erach z aktywnym sys­

tem em baz danych.

• SCORM jest uniwersalnym form atem zapisu treści edukacyjnych akceptowanym przez wiele plat­

form e-learningowych.

• Istnieje wiele program ów służących kształceniu na odległość, w tym kom unikatory i program y m ultim edialne instalowane lokalnie.

• Zastosowanie platform y zależy tylko od inwencji i pom ysłow ości autora kursu.