Hanna Dzielińska Ursynów. Teczka detektywa [tu wpisz swoje imię]:...

(1)

Hanna Dzielińska

Teczka detektywa [tu wpisz swoje imię]: ...

Ursynów

Detektywi w wielkim mieście

Koncepcja i tekst: Hanna Dzielińska, Hanka Warszawianka Ilustracje: Małgorzata Szyszko, Studio Boton

Skład: Zuzanna Malińska

Przewodnik dostępny również w formie elektronicznej do samodzielnego wydruku: www.ursynow.pl

Publikację zrealizowano ze środków Urzędu Dzielnicy Ursynów

13-15

zestaw broszura

ISBN 978-83-65760-24-1

9 7 8 8 3 6 5 7 6 0 2 4 1

ISBN 978-83-65760-25-8

9 7 8 8 3 6 5 7 6 0 2 5 8

„Detektywi w wielkim mieście. Ursynów” dla dzieci i młodzieży, która angażuje w poznawanie dzielnicy poprzez zagadki i łamigłówki dostosowane do możliwości poznaw czych czytelnika.

Składa się ona z pojedynczych tras dla kilku grup wiekowych (dzieci 6-9 lat, nastolatki 10-12 lat, nasto- latki 13-15 lat).

Na trasie, którą przejdziesz z dzieckiem (lub przejedziesz rowerem) będzie do rozwiązania dziesięć zagadek, m.in. złamanie szyfru, ułożenie słów z rozsypanych sylab, wykonanie projektu rzeźby od- pornej na wandali itd.

Każda trasa zawiera praktyczne wskazówki: jak dotrzeć na miejsce startu, co zabrać ze sobą.

„Detektywi w wielkim mieście. Ursynów” to gra miejska wydana przez Urząd Dzielnicy Ursynów.

Jej autorką jest Hanna Dzielińska (Hanka Warszawianka), przewodnik po Warszawie, dziennikarka, była wiceprzewodnicząca stołecznego oddziału Towarzystwa Opieki nad Zabytkami.

(2)

Podczas tego spaceru przydadzą Ci się:

U rs y n ó w 1 3 -1 5

Pozostań na starcie i przeczytaj zadanie. Podejdź do pomnika stojącego na stoku kościelnego wzgórza.

1 2

Przejedź pod pałac Ursynów (ul. Nowoursynowska 166) i zatrzymaj się za bramą.

Pozostań w tym samym miejscu.

3 4

Kościół św. Katarzyny to najstarsza paraia w granicach dzisiejszej Warszawy. Pierwszy kościół stanął tu prawie 800 lat temu! Jego dzi- siejszy kształt to wynik XIX-wiecznych prac architekta Franciszka Marii Lanciego. Na szczycie kościoła widać niezwykły krzyż – jego krótsze ramię symbolizuje ramię Jezusa, dłuższe – ludzi, którzy poszli za nim. Taki kształt ma relikwiarz z fragmentem krzyża Chrystusa, od XIII wieku przechowywany w… Hiszpanii. Ten pomnik przypomina o dramatycz- nej powojennej historii naszego kraju. Stoi w miejscu, gdzie przez kilkanaście lat potajemnie pochowano blisko dwa tysiące osób zamordowanych przez komunistycz- ne władze w więzieniu na Rakowieckiej. Na kamieniach znajdziesz plakiety w kształcie łusek pocisków. Każda z nich oznacza jedno z 400 polskich miejsc kaźni z lat 1945-1955.

Od prawie stu lat mieści się tu Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego. Co ciekawe, nowo- czesną uprawę i hodowlę zapoczątkował w tym miejscu sto lat wcześniej Julian Ursyn Niemcewicz: własnoręcznie tłoczył olej z leszczyny, hodował egzotyczny drób oraz pszczoły, uprawiał m.in. me- lony i pieprz angielski. Ale ogrodnictwo nie było jego najważniejszym życiowym zajęciem.

Ten pałac początkowo nazywał się Rozkosz i należał do właściciela pałacu w Wilanowie, hra- biego Stanisława Kostki Potockiego. Z czasem przeszedł w ręce Juliana Ursyna Niemcewicza.

?

Dzisiejsza trasa jest na tyle długa, że najlepiej pokonać ją rowerem.

ul. Fosa, przed kościołem św. Katarzyny Nowoursynowska

!

Współczesna historia Ursynowa rozpoczęła się ledwie czterdzieści lat temu. Ale myli się ten, kto uważa, że wcześniej nic ciekawego się tu nie działo. Dzisiejsza wyprawa pełna będzie zagadek i łamigłówek. Dzięki nim dowiesz się, z czego za- słynęły Pyry, skąd na Wyścigach wziął się wielki… okręt i przez chwilę będziesz rzeźbiarzem. Gotowi? Zaczynamy! Plany te spaliły na panewce i ostatecznie posiadłość otrzymała nazwę Ursynów – od drugiego imienia nowego nabywcy.

Odczytaj zaszyfrowaną wiadomość, a dowiesz się, jak nazywa się taki krzyż oraz miejscowość, od której wziął swoją nazwę. Zasada – po odnalezieniu litery w tabelce sprawdź, jaka jest czwarta litera po niej, np. literze Ż odpo- wiada litera C (czwartą literą po Ż jest C). Rozszyfruj kilka z nich:Nowy właściciel postanowił nadać rezydencji inną nazwę. Podkreśl co trzecią literę, a dowiesz się, jaką. Znajdź kamień upamiętniający właści- ciela i dowiedz się, czym jeszcze parał się Niemcewicz.

K R AN UM T O E S AR W E Y P O K L IA

AĄBCĆDEĘ FGHIJKLŁ MNŃOÓPRS TUVWYZŹŻ KG KK CE

PW

ŻYŃYRYŻY

(3)

Wejdź na Kopę Cwila i stań na szczycie.Zejdź z Kopy i skieruj się w stronę Toru Wyścigów Konnych Służewiec. Podejdź pod bramę na końcu alei Wyścigowej.

6 7

Podejdź pod Kopę Cwila od strony ulicy Koński Jar i zatrzymaj się przed rzeźbą chłopca na koniu.

5

Ulicą Puławską dojedź do Pyr i zatrzymaj się przed kościołem śś. Ap. Piotra i Pawła.

Przejdź do skrzyżowania ul. Puławskiej i Łagiewnickiej. Zatrzymaj się na wprost baszty. Wejdź na teren Toru Wyścigów albo pozostań w tym samym miejscu.

8 9 10

Jeszcze 130 lat temu nazwa „Pyry” niewiele mó- wiła warszawiakom. Ale pod koniec XIX w. za sprawą ________ to się zmieniło. Wkrótce z ust do ust szła wiado- mość o tym, że jest tu świetna karczma dla gości polują- cych w pobliskim Lesie Kabackim i że w Pyrach mieszka rodzina Sznage, która produkuje piękne zabawki.

Tor Wyścigów Konnych powstał tu w latach trzydziestych XX wieku. Władze miasta planowały też otwarcie w pobliżu stacji kolejowej oraz pętli tramwajowej. Te plany przerwała wojna. Ale efektowną trybunę honorową, przeznaczoną dla najbogatszych widzów oraz hodowców, udało się ukończyć.

Stoisz na górce usypanej z ziemi wybranej pod budowę Ursyno- wa. Rozejrzyj się wkoło – dziel- nica obejmuje obszar wielkości 43 km2, mieszka tu prawie 200 tys. osób. Kościół, nawią- zujący do śre- dniowiecznych świątyń w Italii, zaprojektował warszawski architekt Antoni Jawornicki.

Kiedy przed czterdziestu laty północny Ursynów zapełnił się blokami, plastycy zorganizowa- li plener rzeźbiarski. Inspirując się naturą i otoczeniem, artyści tworzyli swoje dzieła. Miały one udekorować dzielnicę. Przed Tobą jedna z powstałych wówczas rzeźb – to „Chłopiec na koniu” au- torstwa Władysława Trojana.

?

Zaprojektuj własną rzeźbę w kształcie Two- jego ulubionego zwierzęcia. Ale uwaga – tak jak na plenerze z 1977 roku, musi być odpor- na na wandali. Słowem – im mniej wystają- cych elementów, tym lepiej!

Zaznaczaj na mapie nazwy mijanych obsza- rów (znajdziesz je na tabliczkach adreso- wych). Część z nich nosi nazwy wsi, które z czasem weszły w skład dzielnicy Ursynów. Spójrz na przeszkloną trybunę widoczną za pado- kiem i spróbuj wypisać trzy cechy, dzięki którym krytycy architektury określają ją często mianem „transatlantyku” (czyli wielkiego statku): Z rozsypanych sylabułóż słowa oznaczające elementy stroju jeźdźca. Przyjrzyj się bryle i podpisz w odpowiednich miejscach: Tu kończymy na dziś „tropienie” zagadek. Jeśli masz ochotę na kolejne tego typu wyprawy, na stronie www.ursynow.pl znajdziesz inne trasy pełne łamigłówek i opowieści o współczesnym życiu Ursynowa.1 CARAVACA 2 Kołobrzeg, Pińczów, Kluczbork, Chojnice 3Ameryka 4był pisarzem, politykiem, sekretarzem Tadeusza Kościuszki 7 a. wstęgowe okna b. opływowy kształt c. płaski dach jak pokład okrętu 8 palcat, szpicruta, dżokejka, bryczesy 10kolejka grójecka Pelikanów

P A L S Y C A T R U S Z P IC T A C Z E DŻ O K A B R Y

K E J

a _______________ b _______________ c _______________ rozeta, biforium (podwójne okno), portal boczny, św. Piotr, św. Paweł

Dąbrówka Jeziorki Południowe Stary Imielin

Ursynów Centrum

Ursynów Północny

WyczółkiGrabów

Kabaty

Skarpa PowsińskaPyry Stary Służew

Jeziorki Północne Natolin Odpowiedź wpisz w puste miejsce.

Co sprawiło, że Pyry stały się znane? Dowiesz się, gdy rozwiążesz rebus.

(4)