Żona modna. Ignacy Krasicki

Żona modna

Ignacy Krasicki

Materiał elektroniczny – wersja do czytania i do słuchania:

https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/satyry-czesc-pierwsza-zona-modna/

SŁOWA KLUCZE

małżeństwo ▪ ​moda ▪ ​dworek​szlachecki ▪ ​szlachcic ▪ ​tradycja ▪ ​nowoczesność ▪ ​ konflikt ▪ ​intercyza

Piotr spotyka znajomego. Kolega gratuluje Piotrowi, który nie- dawno się ożenił1. Żona jest piękną i mądrą szlachcianką. Żona jest bogata, bo ma cztery wsie (M. wieś), obok wsi Piotra. Nie- stety Piotr skarży się na swoją żonę.

Przed ślubem żona mieszkała w mieście, a Piotr na wsi. Piotr i jego ukochana spotykali się, ale nie pasowali do siebie charak- terami. Piotr wziął ślub, żeby mieć większy majątek2. Teraz Piotr żałuje, że ożenił się z kobietą. Przed ślubem Piotr i kobieta pod- pisali intercyzę3. W umowie jest informacja, że:

– kiedy żona będzie chora, to pojedzie do miasta i będzie mieszkać w mieście,

– zimą żona będzie odwiedzać stolicę,

– żona będzie mieć swój powóz konny – karetę, – kobieta będzie mieć duży dom,

– żona i mąż mogą wziąć rozwód4.

Nowożeńcy5 jadą z miasta na wieś do domu Piotra. Żona widzi, że Piotr nie ma eleganckiej karety. Mężczyzna szybko kupuje drogą angielską karetę. W karecie nie ma miejsca dla Pio- tra, bo żona wzięłą za dużo bagażu. Żona spakowała ogromny bagaż: ubrania, perfumy, klatki z ptakami, kota, a nawet mysz.

Piotr wreszcie wsiada, bo bierze zwierzęta na kolana. Żona pyta, kto pracuje u Piotra w domu, czy ma służbę6. Żona mówi, że potrzebny jest kucharz, stangret7, pasztetnik8, cukiernik9, serwis obiadowy10, figurki porcelanowe.

1 ożenić się – wziąć ślub

2 majątek – bogactwo, własność

3 intercyza – dokument = umowa, którą przed ślubem podpisują kobieta i mężczyzna, umowa dotyczy spraw majątkowych, ślubny kontrakt majątkowy

4 rozwód – koniec małżeństwa, rozstanie żony i męża

5 nowożeńcy – małżonkowie (mąż i żona), którzy niedawno wzięli ślub

6 służba – pracownicy, którzy pracują w domu, w gospodarstwie; mężczyzna to służący, kobieta to służąca

7 stangret – elegancki woźnica; ktoś, kto kieruje karetą

8 pasztetnik – kucharz, który przygotowuje potrawy pieczone

9 cukiernik – ktoś, kto piecze i dekoruje ciasta

10 serwis obiadowy – zestaw naczyń, w XVIII wieku serwis mieli tylko bogaci szlachcice

powóz​konny/kareta

klatka​z​ptakiem

Mąż i żona dojechali do domu Piotra, ale żonie nie podoba się nowy dom i ogród. Żona nie przywitała się ze służbą Piotra ani z księdzem, który przyszedł na jej spotkanie.

Żona nie chce mieszkać w dworku szlacheckim, chce mieć dom i ogród w stylu angielskim. Żona zaczyna remont domu, ponieważ chce mieć: pokój dla gości, bawialnię11, jadalnię na 40 osób, sypialnię dla siebie, sypialnię dla Piotra, gabinet, pokój do słuchania muzyki, pokój do czytania, garderobę i pokój dla służby. Żona zmienia także ogród w park angielski. Remont trwa dwa tygodnie. Piotr nie może poznać ani domu, ani ogrodu. Żona kupuje dużo rzeczy do wyremontowanego domu: książki po fran- cusku, lustra, porcelanowe figurki. Piotr płaci za to wszystko, jest zrozpaczony.

Żona zaprasza do wyremontowanego domu wielu gości. Żona jest szczęśliwa, dużo się śmieje i żartuje. Jest bal12, muzyka, jedzenie, wino i pokaz fajerwerków. Od fajerwerków wybucha pożar – pali się stodoła13. Piotr gasi14 pożar. Nikt mu nie pomaga.

Pan i pani przeprowadzają się do miasta. Mąż żałuje, że ożenił się z tą kobietą.

ĆWICZENIA PRZED CZYTANIEM

1. 

2. 

miłość

ŚLUB

11 bawialnia – pokój do przyjmowania gości, w który spędza się czas wolny

12 bal – duża zabawa taneczna

13 stodoła – budynek na wsi, w którym przechowuje się zboże i narzędzia rolnicze

14 gasić – polewać wodą

dworek​szlachecki

bal

fajerwerki

stodoła

ubrania

MODA

TO WAŻNE!

Ignacy​Krasicki​opublikował​Satyry​w​1784​roku.​Wtedy​w​Polsce​istniał​konflikt​kulturowy​

wśród​szlachty15,​który​można​obserwować​w​modzie:​strój,​fryzury,​urządzenie​domu,​styl​

życia.​Jedni​pozostawali​przy​tradycji​szlacheckiej,​nosili​kontusz szlachecki.​Mówimy,​że​to​

konserwatyści,​tradycjonaliści.​Drudzy​propagowali​modę​francuską,​nosili​peruki, fraki i suknie modne​w​Europie​Zachodniej.​Byli​nowocześni.

kontusz​szlachecki frak,​peruka suknia​francuska

15 szlachta – klasa społeczna w Polsce XIV–XIX wieku; szlachcic i szlachcianka mieszkali na wsi w dworkach lub w pałacach (najbogatsza szlachta – magnaci, arystokracja), nie pracowali, mieli duże majątki oraz służbę, razem z królem decydowali o losach Polski

3. 

żona ▪ ​intercyza ▪ ​kucharz ▪ ​cukiernik ▪ ​pożar ▪ ​fajerwerki ▪ ​stodoła ▪ ​ ślub ▪ ​kareta ▪ ​sypialnia

C U K I E R N I K R

I V F U Ż O N A T G

G Ś K U C H A R Z Q

F A J E R W E R K I

V Q K Ó P O Ż A R E

I N T E R C Y Z A H

S T O D O Ł A Z D B

J S Y P I A L N I A

Ź M W Ś K A R O C A

Q G Ś L U B Ź E F V

ĆWICZENIA W TRAKCIE CZYTANIA TEKSTU

4. 

5. 

ĆWICZENIA PO PRZECZYTANIU TEKSTU

6. 

żonamążkobiet^amę^żczyzn_aw_ieśmiastoślu^bdomog_ródPio_trzim^akuc^hniacukiern_ikp_okójdombal

7. 

Czas wydarzeń:

Miejsce wydarzeń:

8. 

Mąż:

Żona:

9. 

szczery ▪ ​nie szanuje innych ▪ ​nierozsądna ▪ ​bezmyślna ▪ ​chytry ▪ ​naiwny ▪ ​rozrzutna ▪ ​ egoistyczna ▪ ​nie​szanuje​tradycji ▪ ​zgadza​się​na​wszystko ▪ ​samotny ▪ ​bezkrytyczny

MĄŻ MĄŻ

szczery

ŻONA MĄŻ

nie szanuje innych

10. 

A 1 Pan Piotr spotyka znajomego.

B Żona zabrała do karety dużo rzeczy i zwierząt.

C Kobieta chciała mieć modny dom.

D W karecie nie było miejsca dla Piotra.

E Pani zorganizowała bal z pokazem fajerwerków.

F Po ślubie żona i mąż przeprowadzili się na wieś.

G Kobieta i mężczyzna wzięli ślub i podpisali intercyzę.

H Piotr sam gasi pożar.

I Stodoła zaczęła się palić.

J Piotr opowiada o swojej żonie.

K Żona wyremontowała dworek szlachecki.

L Żonie nie podobał się dom i ogród męża.

Ł Piotr kupił drogą karetę.

M 14 Żona i mąż przeprowadzają się do miasta.

11. 

0. Żona ma na imię Filis. P F

1. Pan Piotr jest szczęśliwy. P F

2. Żona i Piotr podpisali intercyzę. P F

3. Żona chce nową karetę. P F

4. Pani zabiera do karety zwierzęta. P F

5. Żonie podoba się nowy dom. P F

6. Żona bardzo lubi swój nowy ogród. P F

7. W czasie balu w domu wybucha pożar. P F

8. Goście gaszą pożar. P F

12. 

A kucharz 0 gotować

B cukiernik 1 pieniądze, majątek

C styl 2 szlachcianka

D palić się 3 Piotr

E żona 4 umowa, kontrakt ślubny

F pan 5 porcelanowe naczynia

G intercyza 6 angielski, francuski

H bal 7 stodoła

I jadalnia 8 tam jemy posiłki J serwis obiadowy 9 zabawa z tańcami

K bogaty 10 słodkości

L kareta 11 powóz, pojazd

A B C D E F G H I J K L

0

13. 

stodoła ▪ ​miasto ▪ ​fajerwerki ▪ ​cukiernik ▪ ​rzeczy ▪ ​serwis ▪ ​angielski ▪ ​intercyza ▪ ​ zwierzęta ▪ ​kareta ▪ ​szlachcianka ▪ ​dworek ▪ ​sypialnia

Żona jest 1. Przed ślubem żona i mąż podpisują

2. Pan kupuje nową 3. Dla pana Piotra

nie ma miejsca w powozie, bo jest dużo 4

i 5. Żonie nie podoba się 6.

Pani chce 7, 8

i 9. Żona zmienia ogród na park w stylu 10.

Pożar w czasie balu wybucha przez 11. Pali się

12. Żona i mąż przeprowadzają się do 13.

ROZMOWA

1. Dlaczego Piotr i jego żona nie byli dobraną i szczęśliwą parą?

2. Jak oceniasz męża i żonę – czy są to postacie pozytywne, czy negatywne? Dlaczego?

3. Proszę podać argumenty, że autor w utworze pokazuje bohaterów jak w karykaturze.

Co to jest karykatura? Proszę obejrzeć kilka karykatur znanych osób. Co zostało pokazane w śmieszny sposób? Dlaczego?

4. Jak myślisz, czy Piotr i jego żona wezmą rozwód? Czy jest szansa, aby uratować ich małżeństwo?

5. Proszę dać kilka dobrych rad bohaterom satyry, aby przetrwali kryzys małżeński.

Proszę użyć wyrażeń: powinien, powinna, musi, mogą, itp.

Np. Piotr i jego żona powinni więcej ze sobą rozmawiać.

–  –  –  –  – 

6. Proszę objaśnić, co znaczą słowa Piotra „ale dobrze mi tak, choć frasunek bodzie / Cóż mam czynić? Próżny żal, jak mówią, po szkodzie”

NOTATKI