• Nie Znaleziono Wyników

ZABURZENIA CZYNNOŚCI TARCZYCY U OSÓB W WIEKU PODESZŁYM

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "ZABURZENIA CZYNNOŚCI TARCZYCY U OSÓB W WIEKU PODESZŁYM"

Copied!
5
0
0

Pełen tekst

(1)

ZABURZENIA CZYNNOŚCI TARCZYCY U OSÓB W WIEKU PODESZŁYM

Opracowanie:

Lek. Natalia Rogozik

Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Nadzór merytoryczny:

Prof. dr hab. n. med. Tomasz Bednarczuk Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii Warszawskiego

Uniwersytetu Medycznego

Interpretując wyniki TSH, fT4 oraz fT3 u osób w wieku podeszłym należy brać pod uwagę:

• zmiany stężenia poszczególnych hormonów zależne od wieku

• wpływ współistniejących chorób na stężenia poszczególnych hormonów

• wpływ przyjmowanych leków na stężenia poszczególnych hormonów

Tabela 1: zmiany stężenia poszczególnych hormonów w osoczu w podeszłym wieku

TSH tyroksyna (T4) Trijodotyronina (T3)

• wraz z wiekiem stężenie TSH w surowicy rośnie

• zmniejszone usuwanie z ustroju T4 jest równoważone przez zmniejszoną produkcję T4

• wpływ wieku na zmniejszanie się stężenia T3 w osoczu widać najwyraźniej w grupie pacjentów po 80. roku życia

• liczne choroby somatyczne obecne w grupie chorych w podeszłym wieku wpływają na zmniejszanie pozatarczycowej konwersji T4 do T3

NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY W WIEKU PODESZŁYM

częstość występowania: około 10%, częstsza wśród kobiet i w starszym wieku

etiologia: jest podobna jak w populacji młodszych dorosłych

objawy: są zasadniczo podobne do objawów w grupie młodszych dorosłych; jednakże wiele objawów niedoczynności tarczycy jest często wiązanych z procesami starzenia; niedobór hormonów tarczycy prowadzi do dwóch głównych procesów:

– spowolnienie procesów metabolicznych, co prowadzi do objawów takich, jak męczliwość, spowolnienie mowy, senność, zaburzenia pamięci, nietolerancja zimna, zaparcia, wzrost masy ciała, bradykardia

oraz zmniejszona kurczliwość mięśnia serca prowadząca do niewydolności serca i zmniejszenia rzutu serca, hipercholesterolemia wynikająca ze zmniejszonego metabolizmu cholesterolu,

– gromadzenie glikozaminoglikanów w istocie międzykomórkowej wielu tkanek, co powoduje uogólnione obrzęki, powiększenie języka, chrypę, zespół cieśni nadgarstka, suchość i łamliwość włosów, suchość skóry – objawy te są rzadziej rozpoznawane wśród osób starszych, często są przypisywane procesom starzenia się; w ciężkiej niedoczynności tarczycy można stwierdzić płyn w osierdziu.

diagnostyka:

– niedoczynność tarczycy należy uwzględniać w diagnostyce wielu objawów, z którymi osoba w wieku podeszłym może zgłosić się do lekarza POZ, np. obniżony nastrój, zaburzenia pamięci, osłabienie mięśniowe, zaparcia, niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemia, niedokrwistość, hiponatremia

– przy interpretacji wyniku TSH należy uwzględnić, że stężenie TSH zwiększa się z wiekiem; po stwierdzeniu podwyższonego poziomu TSH przy prawidłowym poziomie fT4 (subkliniczna niedoczynność tarczycy) należy powtórzyć oznaczenie TSH oraz fT4 po 2-3 miesiącach celem wykluczenia przejściowego podwyższenia TSH

(2)

Wiek ≤ 70 lat Wiek > 70 lat

TSH < 10 mlU/L

wolna t4 = norma TSH < 10 mlU/L

wolna t4 = norma

Objawy niedoczynności, wole, zaburzenia lipidowe, cukrzyca,

planowana ciąża

Obserwacja i powtórzenie

badań po 6 miesiącach

Obserwacja i powtórzenie

badań po 6 miesiącach

Rozważyć leczenie lewotyroksyną (np. Euthyrox®N), jeśli obecne objawy

niedoczynności lub wysokie ryzyko sercowo-naczyniowe Włączyć leczenie

lewotyroksyną (np. Euthyrox®N),

po 3 miesiącach ocena odpowiedzi

na leczenie

Włączyć leczenie lewotyroksyną (np. Euthyrox®N) TSH ≥ 10 mlU/L

wolna t4 = norma TSH ≥ 10 mlU/L

wolna t4 = norma

leczenie:

– przy stwierdzeniu podwyższonego poziomu TSH oraz obniżonego poziomu fT4 (jawna pierwotna niedoczynność tarczycy) z towarzyszącymi objawami należy rozpocząć leczenie lewotyroksyną – dawka początkowa lewotyroksyny w grupie osób w podeszłym wieku, a zwłaszcza u chorych

ze współistniejącymi chorobami układu sercowo-naczyniowego powinna być niższa niż u młodszych dorosłych, np. 12.5 μg/dobę (albo 25 μg co drugi dzień); dawka lewotyroksyny powinna

być podwyższana powoli co 14-21 dni aż do osiągnięcia pełnej dawki

– kontrolny pomiar TSH powinien zostać wykonany po około 4-8 tygodniach od zmiany dawki

– dla pacjentów leczonych lewotyroksyną w starszym wieku >70-75 roku życia docelowy poziom TSH może być wyższy niż w populacji młodych dorosłych (około 1-5mU/l)

Algorytm leczenia subklinicznej niedoczynności tarczycy1

1. Simon H.S. Pearce i wsp., 2013 ETA Guideline: Management of Subclinical Hypothyroidism, Eur Thyroid J 2013;

2:215-22.

UWAGA!

• Decyzję co do leczenia subklinicznej niedoczynności tarczycy podejmuje się indywidualnie dla każdego chorego uwzględniając jego wiek, możliwe objawy hipotyreozy, stężenie TSH, etiologię subklinicznej niedoczynności oraz współistniejące choroby.

• Pacjenci powyżej 80. roku życia z TSH < 10mU/l i prawidłowym poziomem fT4 mogą być prowadzeni zgodnie ze strategią „czekaj i obserwuj”, unikając leczenia lewotyroksyną; wskazane jest monitorowanie TSH i fT4 początkowo co 6 miesięcy przez pierwsze 2 lata, następnie raz do roku.

• Przy decyzji o włączeniu do leczenia lewotyroksyny należy pamiętać, iż niekorzystny wpływ subklinicznej niedoczynności tarczycy na ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych jest dobrze udokumentowane w grupie młodszych dorosłych < 60-65 roku życia, jest mniej pewne w grupie osób < 70-75 roku życia i niedostatecznie udokumentowane w grupie chorych > 80-85 roku życia.

(3)

NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY W WIEKU PODESZŁYM

etiologia: obserwuje się częstsze występowanie toksycznego wola wieloguzkowego wśród osób starszych, niemniej jednak główną przyczyną nadczynności tarczycy niezależnie od wieku pozostaje choroba Gravesa-Basedowa

objawy:

– w grupie osób w podeszłym wieku często nie występują typowe objawy zwiększonego metabolizmu, jak nietolerancja ciepła, tachykardia zatokowa, pocenie się, drżenia, nerwowość

– dominuje osłabienie, apatia, utrata masy ciała oraz objawy zespołu tarczycowo-sercowego, takie jak migotanie przedsionków, niewydolność serca, choroba wieńcowa

diagnostyka: jak w przypadku młodszych dorosłych; należy pamiętać, aby przy wyżej wymienionych objawach wykonać badania TSH i ew. fT4 i fT3

leczenie:

– w jawnej pierwotnej nadczynności tarczycy (poziom TSH < 0,39 mIU/l z towarzyszącym zwiększonym poziomem fT4 i/lub fT3 powyżej górnej granicy normy) należy włączyć odpowiednie leczenie w schemacie jak u dorosłych

Tabela 2: Uproszczone postępowanie u chorych z utrwaloną endogenną subkliniczną nadczynnością tarczycy Postępowanie

Endogenna subkliniczna nadczynność tarczycy

TSH 0,1-0,4 mIU/l TSH < 0,1 mIU/l

Czynniki ryzykaa (–) Czynniki ryzyka (+) Czynniki ryzyka (–) Czynniki ryzyka (+)

ustalenie etiologiib tak tak tak tak

leczenie objawowe nie β-blokerc β-blokerc β-blokerc

leczenie przyczynowe

zgodnie z etiologią nie rozważyć rozważyć rozważyć

a czynniki ryzyka osteoporozy lub chorób układu sercowo-naczyniowego: wiek > 65 rż, kobiety w okresie pomenopauzalnym, współistniejące choroby układu sercowo-naczyniowego (choroba wieńcowa, napadowe migotanie przedsionków, przewlekła niewydolność serca) lub osteoporoza

b ustalenie etiologii subklinicznej nadczynności tarczycy – USG tarczycy, oznaczenie przeciwciał przeciwtarczycowych (zwłaszcza przeciwko TSHR), scyntygrafia tarczycy

c jeżeli występuje tachykardia

– Decyzja co do leczenia subklinicznej nadczynności tarczycy musi być podjęta indywidualnie dla każdego chorego i uwzględniać jego wiek, możliwe objawy hipertyreozy, stopień zmniejszenia stężenia TSH oraz choroby współistniejące. Leczenie należy rozważyć zwłaszcza u starszych chorych (wiek > 65 rż), ze stężeniem TSH < 0,1 mIU/l, ze współistniejącymi chorobami kardiologicznymi (migotanie przedsionków, choroba wieńcowa, niewydolność serca), z osteoporozą, przed badaniem z użyciem środka cieniującego zawierającego jod, przed podaniem amiodaronu i przed planową operacją

Bibliografia:

• Biondi B., Cooper D.S., Hegedüs L., Laurberg P., Kahaly G.J., Bartalena L. The 2015 European Thyroid

Association Guidelines on Diagnosis and Treatment of Endogenous Subclinical Hyperthyroidism. Eur Thyroid J.

2015 Sep; 4(3):149-63

• Pearce S.H., Brabant G., Duntas L.H., Monzani F., Peeters R.P., Razvi S., Wemeau J.L. 2013 ETA Guideline:

Management of Subclinical Hypothyroidism. Eur Thyroid J. 2013 Dec; 2(4):215-28

• Ross DS, Burch HB, Cooper DS, Greenlee MC, Laurberg P, Maia AL, Rivkees SA, Samuels M, Sosa JA, Stan MN, Walter MA. 2016 American Thyroid Association Guidelines for Diagnosis and Management of Hyperthyroidism and Other Causes of Thyrotoxicosis. Thyroid. 2016

PL-EUT-00016-15112020

(4)

Prosta terapia

nadczynności tarczycy 1

Nawet do 6 x mniej tabletek*

3 dawki 5, 10, 20 mg Niskie koszty terapii*

*vs inny tiamazol

1. Charakterystyka Produktu Leczniczego Thyrozol® z dnia 05.04.2019 r.

SIOL Thyrozol®

PL/THYR/0520/0002/21052020

(5)

OD ponad 125 LAT Merck

tworzy i udoskonala produkty tarczycowe

ulepszona formuła Euthyrox ® N

Równowaga dla tarczycy

PL-EUT-00005-01102020

Skrócona informacja o leku Euthyrox® N

Cytaty

Powiązane dokumenty

W badaniu ADVANCE, tak jak w badaniu ACCORD, hipoglikemia wiązała się ze zwiększonym ryzykiem zdarzeń ser- cowo-naczyniowych, nienaczyniowych oraz zgonu zarówno u pa- cjentów

Celem badania ACCORD było znalezienie odpowiedzi na py- tanie, czy u chorych na cukrzycę typu 2 charakteryzujących się wysokim ryzykiem rozwoju chorób układu krążenia po okresie

Aktualne dane przemawiają na korzyść zaleceń ACOG opowiadających się przeciwko wykonywaniu rutynowych badań przesiewowych czynności tarczycy u  ciężarnych oraz

Po uwzględnieniu wieku, płci, aktywności fizycznej, palenia tytoniu, spożywania alkoholu oraz wywiadu rodzinnego w kierunku wystę- powania nadciśnienia, zwiększone

Okre śle nie, czy u dzie ci z ła god ną hi per ty re otro pi ne mią, stwier dzo ną pod czas ba dań prze sie wo wych no wo rod ków, u któ - rych nie sto su je się le wo ty rok

Wskaźnik występowania poważnych zdarzeń kardiologicznych wśród pacjentów z RZS i w grupie kontrolnej podczas stosowania różnych NLPZ (na 1000 pacjentolat) [3]. Grupa kontrolna

korzyści z substytucji hormonalnej wydają się odnosić szczególnie do osób poniżej 65 r.ż., zwłaszcza z objawami klinicznymi sugerującymi hipotyreozę lub z tsH powyżej 10 miu/l,

rozpoznanie opiera się na stwierdzeniu podwyższonego stężenia tyreotropiny (tsH) przy prawidłowych stęże- niach hormonów tarczycy, podczas gdy objawy kliniczne hipotyreozy są