Wsparcie dla przedszkoli

(1)

g o s p o d a r k a p r a w o f i n a n s e

Założenia do ustawy przedszkolnej str. 10 Subwencja w 2013 roku str. 24 Pierwsze przedszkole

w partnerstwie publiczno-prywatnym

str. 49

Nr 22 (372) 20 listopada 2012 Cena 22,60 zł (w tym 5% VAT) Nr indeksu 35 3469 ISSN 1428–8257

www.gsia.infor.pl

ISSN 1428-8257

Wsparcie dla przedszkoli

W 2013 roku na łamach

„Gazety Samorządu i Administracji”

napiszemy m.in. o:

➡

➡ nowej perspektywie finansowej UE

➡

➡ zmianach w urlopach i pensum nauczycieli

➡

➡ nowych zasadach przygotowywania budżetów JST

➡

➡ zmianach w ustawie o pracownikach samorządowych

Zadzwoń i zapytaj o ofertę promocyjną na 2013 rok

tel. 22 761 30 30

(2)

2 Zadania własne

www.gsia.infor.pl

PREZENT

ZA PRENUMERATĘ

Wyboru prezentów dokonaj na stronie: www.infor.pl/oferta

Za opłacenie prenumeraty redakcyjnej „Gazety Samorządu i Administracji”

na 12 miesięcy do 30 listopada br . otrzymasz prezenty:

Nowoczesną pamięć USB

w kształcie karty kredytowej – pojemność 4 GB

Kalendarz książkowy na 2013 rok

(jeden na firmę za opłacenie minimum 2 prenumerat redakcyjnych na 12 miesięcy)

BIURO OBSŁUGI KLIENTA: tel.: 22 761 30 30; e-mail: bok@infor.pl Pendrive

4 GB

w kształcie karty kredytowej

(3)

Spis treści

Nowości

Wykonanie budżetów jednostek samorządu

terytorialnego w I półroczu 2012 r. ... 4

Konkursy na projekty TEN-T ... 4

Pracuje już Kapituła Nagrody Obywatelskiej ... 4

Sukces samorządowej akcji ... 5

Nowelizacja przepisów o komercjalizacji SP ZOZ ... 5

Pożyczki dla gmin i powiatów z terenów wiejskich ... 5

Prawo w samorządzie

Radni na półmetku kadencji ... 6

Propozycje zmian w ustawie przedszkolnej w opozycji do pomysłów samorządowców – rozmowa z Markiem Olszewskim, wójtem gminy Lubicz ... 7

Założenia do ustawy przedszkolnej ... 10

Obwieszczenia przy inwestycjach drogowych ... 12

Samorząd potrzebuje instytucjonalnej kontroli wewnętrznej ... 15

Żadne zewnętrzne instytucje kontrolne nie mogą zastąpić instytucjonalnej kontroli wewnętrznej. Alternatywą nie jest także kontrola funkcjonalna. Dlatego w samorządach warto tworzyć komórki kontroli wewnętrznej. Forma załatwiania spraw urzędowych ... 17

Przegląd orzecznictwa ... 10–14

Finanse publiczne

Dotacja celowa na funkcjonowanie przedszkoli ... 22

Subwencja w 2013 roku ... 24

Środki na składkę rentową nauczycieli ... 26

Do 25 listopada br. samorządy powinny otrzymać środki na refundację podwyżki składki rentowej nauczycieli. Do rozdys- ponowania jest prawie 449 mln zł. Podział funduszy unijnych po 2013 roku ... 27

Mechanizmy kontroli zarządczej ... 29

Możliwość odliczania VAT przez samorządy ... 31

Temat na zlecenie

Wyłączenie nieruchomości z obrotu gospodarczego ... 33

Organizacja

Geoportal może pomóc w pozyskaniu nowych mieszkańców ... 35

Wyzwania rewitalizacji polskich miast ... 38

Zadania własne

Dobra energia pod Rawą Mazowiecką ... 40

Nie ma ucieczki od przetargów ... 42

Giełda pomysłów

Lekcje języka chińskiego w rzeszowskich przedszkolach ... 46

PROBLEM Większość Polaków deklaruje zaledwie słabą znajomość języków obcych.

Gospodarka

Samorządy powinny działać na rzecz integracji przedsiębiorców – rozmowa z Jackiem Piechotą, prezesem Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej ... 47

Pierwsze przedszkole w partnerstwie publiczno-prywatnym ... 49

Odpowiedzi na pytania czytelników

Sektory w gospodarce odpadami ... 52

Decyzja o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami ... 52

Limit odpadów odbieranych za opłatę ... 53

Wydzielenie gruntu na poszerzenie sąsiedniej działki ... 54

Umowa o pracę nauczyciela w szkole przekazanej stowarzyszeniu ... 55

Podwyżka podatku rolnego w roku podatkowym ... 56

Samorząd Miejski Program

Innowacyjna Gospodarka

Dodatki

✁

MINIANKIETA

Jak w skali od 1 do 5 ocenia Pani/Pan zawartość merytoryczną bieżącego wydania

„Gazety Samorządu i Administracji” (oceny skrajne: bardzo interesująca – 5, niein- teresująca – 1):

❑ 5 ❑ 4 ❑ 3 ❑ 2 ❑ 1 Prosimy o przesłanie odpowiedzi:

➡ faksem



22 530 43 28

➡ pocztą



na adres redakcji:

Redakcja GAZETY SAMORZĄDU I ADMINISTRACJI 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72,

z dopiskiemMINIANKIETA

lub

➡ e-mailem

@

na adres: gs@infor.pl

(4)

Nowości

4

www.gsia.infor.pl

Z rządu

Wykonanie budżetów jednostek samorządu terytorialnego w I półroczu 2012 r.

Ministerstwo Finansów poinformowało, że zadłużenie w jednostkach samorządu terytorialnego w I półro- czu 2012 r. było niższe o 2% w stosunku do 2011 roku.

Budżety samorządów zamknęły się w I półroczu 2012 r. nadwyżką w wysokości ponad 6,6 mld zł, przy planowanym tegorocznym deficycie prawie13,7 mld zł.

Przez pierwsze sześć miesięcy 2012 roku samorządy zre- alizowały dochody w wysokości 48% planu, co oznacza, że w stosunku do I półrocza 2011 r. były one wyższe o 5,2%. Przy czym dochody własne JST sięgnęły 46,6%

planu (o 6,4% więcej niż w ubiegłym roku). W okresie od stycznia do czerwca 2012 r. samorządy wydały 41,3%

planowanych środków, czyli o 4,2% więcej niż w analo- gicznym okresie ubiegłego roku. Natomiast wydatki ma- jątkowe były niższe w porównaniu z I półroczem 2011 r.

aż o 5,3% i wyniosły 19,8% planu.

Wiol

Konkursy na projekty TEN-T

Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej poinformowało, że w listopadzie br. ruszą konkursy Komisji Europejskiej na dofinansowanie projektów w dziedzinie transeuropejskiej sieci trans- portowej TEN-T.

Komisja Europejska przeznaczyła na tegoroczne konkursy z Funduszu TEN-T prawie 1,3 mld euro, w tym na program wieloletni ponad 1 mld euro, a na program roczny 250 mln euro. Wstępny termin skła- dania wniosków do KE to koniec lutego 2013 r. Należy jednak pamiętać, że projekty zgłaszane przez polskie podmioty muszą uzyskać akceptację MTBiGM. Dlate-

go zainteresowane udziałem w konkursie samorządy muszą zgłosić do MTBiGM wstępne propozycje pro- jektów wraz z ich krótką charakterystyką (opis działań i celów, koszt, termin realizacji) do 30 listopada br.

Ministerstwo przeprowadzi wstępną ocenę tych pro- jektów.

Wiol

Wydarzenia

Pracuje już Kapituła Nagrody Obywatelskiej

Prezydent Bronisław Komorowski powołał 6 listopada br. członków Kapituły Nagrody Obywatelskiej Pre- zydenta RP. Po raz pierwszy Nagrody Obywatelskie zostaną wręczone w dniu Samorządu Terytorialnego w maju 2013 roku.

Wręczenie nominacji poprzedziło debatę „Cele, gra- nice, metody i koszty lokalnych konsultacji społecz- nych”, zorganizowaną w ramach Forum Debaty Pub- licznej.

– Chciałbym bardzo, żeby Nagroda Obywatelska była adresowana do tych ludzi, tych instytucji, które w wymia- rze praktycznym potrafią w sposób ponadstandardowy wskazywać na działania i rozwiązania budujące postawy obywatelskie – mówił Bronisław Komorowski.

Dziękując osobom, które przyjęły zaproszenie, prezydent wyraził przekonanie, że Kapituła będzie w stanie podzielić się wiedzą o współpracy z samorządami, organizacjami pozarządowymi i osobami indywidu- alnymi oraz wskazać dobre przykłady warte promowania. Jak podkreślał, choć dorobek ostatnich 20 lat

w zakresie budowania postawy obywatelskiej jest wiel- kim dokonaniem, wysiłki trzeba kontynuować. – Życzę Państwu i sobie, Polsce obywatelskiej, sukcesu – mówił prezydent.

Ideą Nagrody Obywatelskiej jest chęć wyróżnienia ponadstandardowej, nowatorskiej formy współpracy obywateli na rzecz dobra wspólnego oraz współpra- cy obywateli i władz lokalnych na rzecz rozwoju lo- kalnego.

Na wyróżnienie mogą liczyć samorządy, organizacje, pojedynczy obywatele, których działania na rzecz dobra wspólnego są warte promowania. Wśród członków ka- pituły jest przedstawicielka redakcji „Gazety Samorządu i Administracji” Jolanta Zientek-Varga.

gren

Oferta 2013NAJKORZYSTNIEJ w prenumeracie rocznej

(5)

Nowości

gazeta samorządu i administracji nr 22 ● 20.11.2012

5

R E K L A M A

Sukces samorządowej akcji

Pod obywatelskim projektem ustawy o zmianie przepisów dotyczących dochodów samorzą- dowych zebrano ponad 300 tys. podpisów. To duży sukces organizatorów kampanii „Stawka większa niż 8 mld”.

Obywatelski projekt przewiduje zwiększenie udziału samorządów w PIT, przywrócenie zasady rekompensaty zmian ustawowych oraz wprowadzenie subwencji eko- logicznej. Dokument został złożony w Sejmie 27 wrześ- nia 2012 r. Z danych organizatorów akcji wynika, że naj- więcej, bo ponad 8 tys., podpisów zebrał Rybnik. Jednak w skali wszystkich samorządów najlepsze rezultaty przy- niosły wysiłki gmin wiejskich. Najaktywniejsze w zbie- raniu podpisów okazały się samorządy z województw:

śląskiego, wielkopolskiego i kujawsko-pomorskiego.

Do akcji, poza samorządami, włączyło się też wiele lokalnych i ogólnopolskich organizacji pozarządowych, a także regionalnych stowarzyszeń samorządowych.

Złożenie obywatelskiego projektu w Sejmie to jednak dopiero początek. Obecnie trzeba szukać poparcia dla zaproponowanych zmian. Od tego zależy, czy sytuacja samorządowych finansów się poprawi.

Wiol

Nowelizacja przepisów o komercjalizacji SP ZOZ

Ustawa o działalności leczniczej przerzuca odpowiedzialność za zadłużone szpitale na samorządy i nakazu- je im podjęcie decyzji o przyszłości tych jednostek w krótkim czasie. Jak optymalnie przygotować się do zmian i jak je przeprowadzić, aby te same problemy nie pojawiły się ponownie w najbliższej przyszłości?

Na to pytanie spróbują odpowiedzieć uczestnicy kon- ferencji pt. „Komercjalizacja SP ZOZ w oparciu o przepisy ustawy o działalności leczniczej i jej nowelizacji. Kon- sekwencje prawno-finansowe dla JST oraz szpitali”, która odbędzie się 12 grudnia 2012 r. w Warszawie. Uczestnicy dowiedzą się m.in., jak przygotować proces przekształce- nia SP ZOZ, czy takie zmiany wpływają na zobowiązania

związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków unijnych, a także jakie są prawne i finansowe konsekwencje dzierżawy operacyjnej. Patronem medial- nym organizowanego przez Hallmark Events spotkania jest „Gazeta Samorządu i Administracji”. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.he.waw.pl.

Wiol

Pożyczki dla gmin i powiatów z terenów wiejskich

Ruszył nabór do VII edycji Samorządowego Programu Pożyczkowego, finansowanego przez Europejski Fun- dusz Rozwoju Wsi Polskiej. Zainteresowane gminy i powiaty z terenów wiejskich i małych miast mogą się starać o wsparcie na budowę dróg, zaopatrzenie wsi w wodę oraz inwestycje w oświatę.

Nabór wniosków do tej edycji Samorządowego Pro- gramu Pożyczkowego potrwa do 27 listopada br. Li- mit środków dla tej edycji konkursu wynosi 10 mln zł.

Oprocentowanie pożyczek wyliczane jest na podstawie średniej wartości wskaźnika WIBOR trzymiesięcznego i obecnie wynosi 5,06%. – Gminy starają się najczęściej o pożyczki na budowę lub przebudowę dróg. Do tej pory, w pięciu edycjach programu, udzieliliśmy ich ponad 40 – mówi Marek Zagórski, prezes Europejskiego Fundu- szu Rozwoju Wsi Polskiej. – Inicjatywy z tej kategorii są zazwyczaj wynikiem potrzeby podniesienia bezpieczeń- stwa mieszkańców, usprawnienia ruchu drogowego, a tak- że zapewnienia równomiernego rozwoju gminy – dodaje.

Do tej pory, w ramach pięciu edycji SPP, Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej udzielił pożyczek na kwotę ponad 35,5 mln zł. Obecnie trwa proces wery- fikacji dokumentów i podpisywania umów z gminami

biorącymi udział w VI edycji programu. Więcej informacji na stronie: www.efrwp.pl

gren

(6)

6

www.gsia.infor.pl

Prawo w samorządzie

Radni na półmetku kadencji

Uważam, że maksymalnie wykorzystaliśmy możliwości

Nasza gmina jest niewielka, ma mały budżet, którego pod- stawą są subwencje i wpływy z podatku rolnego. Prowadzenie inwestycji wymaga od władz elastyczności i umiejętności pozy- skiwania funduszy unijnych. W ostatnich dwóch latach udało się zrealizować wiele inwestycji. Dokończono oświetlenie ulic w całej gminie. W centrum Góry Świętej Małgorzaty położo- no 200 m chodnika. W 2011 roku podłączono do kanalizacji trzy wsie. W tym roku przebudowano stację uzdatniania wody zapewniającej dostawy dla całej gminy – koszt wyniósł ponad 2 mln zł. W Górze Świętej Małgorzaty powstał kompleks boisk

w ramach programu „Orlik 2012”. Wszystkie szkoły wyposażono w instalacje solarne. W III kwartale rozpoczęto budowę przydo- mowych oczyszczalni ścieków w gospodarstwach, które nie będą objęte siecią kanalizacyjną. W tym roku ma ich powstać 54. Przy- gotowany i złożony został wniosek o fundusze na remont budyn- ku przeznaczonego na ośrodek kultury. Uważam, że przez dwa lata maksymalnie wykorzystaliśmy możliwości rozwoju gminy.

Czuję satysfakcję, gdy rozwiązuję problemy mieszkańców

Mijające dwa lata to czas aktywnej pracy i realizacji zało- żonych celów. Półmetek kadencji to również czas, kiedy rad- ni, mimo wielu różnic, są gotowi wdrażać uchwały ponad par- tyjnymi szyldami. Jako radny opozycji najbardziej ubolewam

z powodu wciąż obowiązującego drogiego i nieefektywnego sy- stemu opłat za przedszkola. Liczę jednak na to, że do końca roku podejmiemy dobrą uchwałę przedszkolną. W tej chwili zabiegam wśród radnych o poparcie inicjatyw w sprawie stan- dardów ścieżek rowerowych oraz karty dużej rodziny. Naj- większą satysfakcję mam jednak, jak zawsze, z rozwiązywa- nia indywidualnych problemów mieszkańców. Stalowa Wola jest wspaniałym miastem o wielkim kapitale ludzkim. Jedno- rodna struktura przemysłu sprawia, że kryzys gospodarczy puka do bram naszego miasta jako pierwszego. Dlatego moim priorytetem jest budowanie silnej współpracy między radny- mi, by stworzyć falochron przed falą kryzysu. Jako radni Sta- lowej Woli musimy pokazać stalową wolę w walce z kryzysem na poziomie lokalnym.

Cieszę się z nowego szpitala

Sukcesem jest oddanie do użytku nowego budynku Szpitala Powiatowego im. Czerwonego Krzyża w Nisku i jego wyposa- żenia – nowoczesnego, komfortowego. To przełom w lokalnej ochronie zdrowia. Szpital jest obecnie największym zakładem pracy w mieście, a jego sytuacja finansowa – stabilna. Spra-

wia mi to szczególną radość, ponieważ od ponad 15 lat je- stem lekarzem rodzinnym i znam potrzeby pacjentów. Udało się także zrealizować kilka inwestycji drogowych rozpoczętych w poprzedniej kadencji. Mimo niżu demograficznego i koniecz- ności restrukturyzacji szkół średnich prowadzonych przez po- wiat, udało się utrzymać nabór uczniów w kolejnym roku szkolnym, a także poprawić i odnowić bazę lokalowo-dydak- tyczną. Problemem gospodarczym i społecznym jest sytuacja na rynku pracy i najwyższe w województwie bezrobocie. Podję- liśmy działania, które powinny sprowadzić nowe inwestycje. To priorytet działań zarządu i troski całej rady powiatu. Niepokoi nas pomysł likwidacji sądu i prokuratury rejonowej, co grozi degradacją i marginalizacją społeczności.

Edyta Anna Wicińska, radna gminy Góra Świętej Małgorzaty, powiat łęczycki, województwo łódzkie (KWW Samorząd dla gminy)

Artur Niwiński, radny powiatu niżańskiego, województwo podkarpackie (KWW Wspólny Powiat)

Lucjusz Nadbereżny, radny Stalowej Woli (PiS)

notowała Jolanta Zientek-Varga

e14408a8-f2e6-4dcf-b0c4-24b04f6de8ad

Radni kształtują Polskę

Na początku obecnej kadencji (2010–2014) zapytaliśmy grupę radnych z różnych szczebli samorządu i opcji poli- tycznych o ich plany. Teraz w kolejnych odcinkach cyklu powiedzą, co do tej pory zrobili, a co jeszcze przed nimi.

(7)

7 Prawo w samorządzie

Oświata

Propozycje zmian w ustawie przedszkolnej w opozycji

do pomysłów samorządowców

Rząd zaproponował zmiany w ustawie o systemie oświaty dotyczące organizacji i działania przedszkoli. Mają one polegać m.in. na przyzna- waniu dotacji celowej na wychowanie przedszkolne i zmniejszeniu opłat za godziny dodatkowe w przedszkolu. Związki samorządowe negatywnie zaopiniowały projekt, zwracając uwagę na kolejny projekt bez określo- nych skutków finansowych dla JST.

➡

❚

Panie wójcie, rząd zaproponował konkretne roz- wiązania dotyczące upowszechnienia wychowania przedszkolnego. Według propozycji przedstawio- nych przez minister Krystynę Szumilas, samorządy otrzymają dodatkowe środki na tworzenie przed- szkoli, a rodzice będą płacić tylko złotówkę za każ- dą dodatkową godzinę. To bardzo dobre i konkretne propozycje, więc środowisko samorządowe powin- no być zadowolone.

– Sama idea nie może budzić wątpliwości. Po- szerzenie opieki przedszkolnej i umożliwienie ko- rzystania z niej wszystkim dzieciom to jest, oczywi- ście, rzecz dobra i pożądana. Nie ma tu rozbieżności między samorządem a rządem. Sami przez wiele lat wskazywaliśmy potrzebę wspierania wychowania przedszkolnego, przede wszystkim dlatego, że jest to zadanie własne samorządu. I z tym zadaniem jakoś

dawaliśmy sobie radę. Ale problemy spiętrzyły się, gdy przyszło zamieszanie z obniżaniem wieku szkolnego i obowiązkowym rocznym przygotowaniem przedszkolnym, najpierw pięciolatków, a teraz tak- że czterolatków. To zadanie nabrało całkiem innego charakteru.

➡

❚

Zmienił się zakres tego zadania, doszły np. kwe- stie związane z dojazdem, wyposażeniem czy wy- żywieniem.

– Z tymi obowiązkami też jeszcze dalibyśmy sobie radę. Ale okazało się, że to, czym do tej pory sa- morząd dysponował, czyli pewna granica swobody, np. zaciągania kredytów czy wykorzystywania nie- których mechanizmów finansowych została bardzo ograniczona. Dodatkowo mamy kryzys gospodarczy, który wpłynął na zamrożenie wielu inwestycji. To wszystko spowodowało, że zadłużenie samorządów znacznie wzrosło.

Ograniczone zostało także pole działania przy wy- korzystywaniu środków zewnętrznych. Wiadomo, że nieszczęścia chodzą parami i to jest właśnie tak sytuacja, z jednej strony, poszerzenie zadania, a z drugiej ,

Rozmowa z

Markiem

Olszewskim,

wójtem gminy Lubicz, wiceprzewodniczącym Związku Gmin Wiejskich RP

(8)

8 Prawo w samorządzie

www.gsia.infor.pl

gorsza kondycja finansowa. Dlatego zaczęliśmy za- biegać o subwencję przedszkolną.

➡

❚

Temat subwencji przewija się w propozycjach samorządów od lat. Ale to, co proponuje rząd, nie jest subwencją, tylko dotacją celową. Nie o to chy- ba środowisko zabiegało?

– Zdecydowanie nie o to. Wyobrażaliśmy sobie, że będzie to jakiś procent – 30 może 50 – z części oświato- wej subwencji ogólnej, czyli że te środki wcześniej czy później trafią do budżetów samorządów. Natomiast to, co zostało zaproponowane w nowelizacji ustawy o systemie oświaty, czyli w tzw. ustawie przedszkolnej, jest pomysłem, który nas rozczarowuje. Przede wszystkim jest to dotacja, czyli nie ma możliwości de- cydowania, na co można przeznaczyć te środki, bo podlegają ścisłemu rozliczeniu. A drugi problem to kwestia wyliczenia.

Z naszej perspektywy wygląda to tak, że następuje dofinansowanie rodziców, a nie organów prowadzą- cych. Propozycja opłaty złotówki za szóstą godzinę i kolejnych w ten sam sposób jest bardzo interesująca dla rodziców, ale nie dla nas, bo ktoś musi np. zapła- cić wychowawcy. Ta propozycja ma według nas cha- rakter socjalny. Na dodatek włączono w to wszystko przedszkola niepubliczne, które mogą przechodzić na zasady funkcjonowania przedszkoli publicznych i wtedy muszą dostać 100% dotacji z gminy. Kolejną nową rzeczą jest obowiązek dowozu przedszkolaków do placówki. To ewidentnie poszerzenie zadania, po- nieważ do tej pory organizowaliśmy dowóz uczniów, a nie przedszkolaków. Należy wziąć pod uwagę róż- nice w zagwarantowaniu bezpieczeństwa tak małym dzieciom, a także odległości, jakie muszą przebyć – dotyczy to głównie gmin wiejskich. W tej sytuacji nie wystarczy zwykły autobus czy kupno biletu, ko- nieczna jest opiekunka, foteliki, a na to dotacja nie może być przeznaczona.

➡

❚

Tak, ale według minister Szumilas do 2014 roku wszystkie dzieci będą miały zagwarantowane miejsca w przedszkolach, a to się wiąże nie tylko z obowiązkiem dowozu, lecz także z inwestycjami w nowe ośrodki. Czy samorządy są w stanie to sfi- nansować?

– Dotacja celowa, jak sama nazwa wskazuje, jest przeznaczana na konkretne zadanie. Nie ma możli- wości przesunięcia jej na inne, nawet gdy dotyczy tej samej dziedziny. Dlatego myślę, że pomysł ze wspar- ciem przedszkoli był dobry, ale samorządy nie podoła- ją temu zadaniu w zaproponowanym kształcie. Według mnie, wiele elementów, gdyby zaplanować je w dłuż- szej perspektywie i dochodzić do nich etapami, jest realnych. Tylko muszą zadziałać inne mechanizmy.

Przede wszystkim trzeba zamienić dotację na subwen- cję i dostosować jej wysokość do rzeczywistych kosz- tów tego zadania. My jesteśmy realistami i wiemy, że subwencja nie pokryje wszystkich kosztów, ale niech to będzie ustalone z rządem i samorządem część tego wydatku. Wtedy reguły będą czytelne.

➡

❚

Rząd argumentuje, że jest niż demograficzny, a sześciolatki już obowiązkowo pójdą do szkoły, zwolnią się zatem miejsca w przedszkolach.

– Tak, to wszystko prawda, ale zjawiska te dotyczą miast i dużych ośrodków, które i tak mają zaplecze i są znacznie bogatsze. W małych miejscowościach nie ma środków na budowę nowych przedszkoli i nie powstają placówki niepubliczne. Problem pozostaje nierozwiąza- ny. Myślę, że propozycja rządu zyskałaby przychylność środowiska samorządowego, a na pewno opinia o niej nie byłaby negatywna, gdyby na etapie tworzenia zało- żeń z nami rozmawiano.

➡

❚

Projekt zmian w ustawie o systemie oświaty został skierowany do konsultacji zewnętrznych.

Nawet jeżeli wszystkie organizacje samorządo- we zaopiniują go negatywnie, małe są szanse na uwzględnienie Państwa zdania i w przyszłym roku nowelizacja wejdzie w życie.

– Przy okazji tej nowelizacji zdecydowaliśmy, aby korporacje samorządowe indywidualnie wypowiedziały się o tej propozycji, ponieważ różne są nasze interesy.

Nie zmienia to faktu, że byłoby dobrze, gdyby rząd wziął pod uwagę nasze zdanie. Boję się, że spotęguje to jedynie problemy, których można uniknąć. Przypomnę tylko sytuację z przesuwaniem wieku szkolnego. Teraz po- trzebujemy kompromisu na etapie prac legislacyjnych.

➡

❚

Dziękuję za rozmowę.

a3006c28-7765-4295-91d5-5ce86caa2268

rozmawiała Renata Maciejczak O rozbieżnościach przy wyliczaniu opłaty za pobyt dziec

ka w przedszkolu pisaliśmy wielokrotnie. W numerze 23 GSiA Krystyna Szumilas, minister edukacji narodowej opowie m.in. o środkach na wychowanie przedszkolne.

Sprawdź ofertę prenumeraty na www.infor.pl/oferta

O finansowaniu wychowania przedszkolne- go piszemy też na str. 22.

GSiA GSiA

(9)

Pożyczka z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie operacji realizowanych

w ramach PROW 2007–2013

B

ank Gospodarstwa Krajowego jako państwowa instytucja finansowa specjalizująca się w obsłu

dze sektora finansów publicznych został ustawo

wo wskazany do udzielania i obsługi pożyczek z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie kosztów kwali

fikowalnych operacji realizowanych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013.

Celem pożyczki jest umożliwienie sprawnej realiza

cji projektów w ramach dedykowanych działań PROW 2007–2013. Do ubiegania się o pożyczkę uprawnione są:

gminy, związki międzygminne, samorządowe zakłady bud

żetowe oraz lokalne grupy działania (LGD). Od 2009 roku BGK zawarł z beneficjentami PROW ponad 3,2 tys. umów pożyczki na kwotę przekraczającą 2,6 mld zł.

Środki pożyczki przeznaczane były m.in. na: budowę sieci wodociągowych, budowę przydomowych oczyszczalni ścieków, zakup samochodów do wywozu odpadów komu

nalnych oraz zakup pojemników do selektywnej zbiórki śmieci, rewaloryzację zabytkowych parków, zagospodaro

wanie terenów sportowych i rekreacyjnych. W roku bieżą

cym katalog projektów podlegających wyprzedzającemu finansowaniu został rozszerzony o operacje z zakresu two

rzenia targowisk stałych oraz infrastruktury szerokopas- mowego Internetu.

Pożyczki udzielane są do wysokości środków z Europej

skiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiej

skich, określonych w umowie przyznania pomocy.

Beneficjenci PROW 2007–2013, którzy zdecydują się na zaciągnięcie pożyczki, mogą liczyć na:

➡

■ preferencyjne oprocentowanie, które w IV kwartale 2012 r. wynosi 1,12%,

➡

■ niską prowizję stanowiącą 0,1% kwoty udzielonej po- życzki,

➡

■ prostą i szybką procedurę obsługi – zawarcie umowy po

życzki następuje w terminie do miesiąca od daty złożenia kompletnego wniosku,

➡

■ brak konieczności przeprowadzenia przetargu.

Zabezpieczeniem spłaty pożyczki jest weksel własny in blanco wraz z deklaracją wekslową. Pożyczkobiorcy będą

cy LGD składają dodatkowo pisemne oświadczenie o pod

daniu się egzekucji. Uruchomienie pożyczki następuje po

przez opłacenie przedłożonych przez pożyczkobiorcę faktur lub innych dokumentów księgowych o równoważnej war

tości dowodowej, bezpośrednio na rachunek wykonaw

cy. Spłata pożyczki dokonywana jest ze środków unijnych

przekazywanych przez Agencję Restrukturyzacji i Moderni

zacji Rolnictwa bezpośrednio na otwarty w BGK rachunek pożyczki, w formie refundacji poniesionych kosztów kwali

fikowalnych.

Jeżeli Agencja nie dokona zwrotu kosztów z przyczyn leżących po stronie pożyczkobiorcy lub w przypadku stwier

dzenia wykorzystania środków pożyczki niezgodnie z prze

znaczeniem, pożyczkobiorca zobowiązany jest do spłaty pożyczki ze środków własnych wraz z odsetkami, odpowied

nio ustawowymi lub jak za zwłokę od zaległości podatko

wych, naliczonymi od dnia uruchomienia pożyczki do dnia poprzedzającego spłatę.

Wnioski o udzielenie pożyczki przyjmowane są we wszyst

kich oddziałach BGK. Formularze wniosku i załączników znajdują się na stronie internetowej

www.bgk.com.pl/prow-2007–2013

R E K L A M A

BGK to jedyny w Polsce bank państwowy. Jego misją jest wspiera

nie rządowych programów społecznogospodarczych oraz progra

mów samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego, realizowanych w szczególności z wykorzystaniem środków publicznych, pochodzą

cych z funduszy Unii Europejskiej oraz międzynarodowych instytucji finansowych.

Fot. BGK

(10)

10

www.gsia.infor.pl

Prawo w samorządzie

Oświata

Skierowanie do domu pomocy

Ustawa o pomocy społecznej nie przewiduje wygaśnięcia decyzji o skierowaniu do domu pomocy społecznej – tak wynika z wyroku WSA w Łodzi z 26 października 2012 r.

Prezydent miasta, działając na podstawie ustawy z 12 marca 2004 r.

o pomocy społecznej (Dz.U. z 2009 r.

nr 175, poz. 1362 ze zm.), stwierdził wygaśnięcie decyzji własnej o skierowaniu do domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie.

Jak wynika z uzasadnienia za- skarżonego rozstrzygnięcia, o bez- przedmiotowości decyzji o skierowaniu skarżącego do domu pomocy społecznej przesądziła okoliczność rozwiązania umowy cywilnoprawnej z podmiotem prowadzącym ośro- dek, którego dotyczyło skierowanie. Argumentacja ta jest wadliwa, bowiem byt umowy cywilnoprawnej nie może mieć przesądzającego znaczenia dla losów decyzji o skierowaniu do domu pomocy społecznej.

Podstawę stosunku prawnego, prze- sądzającego o skierowaniu do domu pomocy społecznej, stanowi bowiem decyzja administracyjna wydana na podstawie przepisów ustawy o pomocy społecznej i ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego, a nie umowa zawarta przez organ z innym podmiotem. Ar- tykuł 65 ust. 2 ustawy o pomocy spo- łecznej przewiduje możliwość skiero- wania do domu pomocy społecznej, prowadzonego przez podmioty niepubliczne, co wiąże się z wydaniem decyzji o charakterze uznaniowym.

Rozstrzygnięcie w tym zakresie musi więc nastąpić w formie decyzji administracyjnej i dopiero taka decyzja będzie stanowiła podstawę do zawar- cia umowy z omawianą placówką.

sygn. akt II SA/Łd 438/12

Przegląd orzecznictwa

Założenia do ustawy przedszkolnej

Zakończyły się konsultacje nad projektem nowelizacji ustawy o systemie oświaty odno- szącego się do upowszechnienia wychowania przedszkolnego. Przygotowana koncepcja, choć w założeniach słuszna i wychodząca na- przeciw rodzicom, może być zagrożeniem dla budżetów i tak już zadłużonych JST. Przed- stawiamy istotne dla samorządów regulacje dotyczące funkcjonowania przedszkoli.

P

ierwsze informacje dotyczące wsparcia finansowego na roz- wój przedszkoli minister edu- kacji narodowej Krystyna Szumilas zaprezentowała jeszcze we wrześniu br., przy okazji debaty nad projektem ustawy budżetowej na 2013 rok. Ko- lejną odsłonę zmian w tym zakresie mieliśmy w październiku br., kiedy minister Szumilas przedstawiła zało- żenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty, tzw. ustawy przedszkolnej.

Cel nadrzędny

Jak czytamy w uzasadnieniu do ustawy przedszkolnej, ideą jej wpro- wadzenia jest zwiększenie dostępno- ści wychowania przedszkolnego. Cho- dzi o to, aby do 2016 roku wszystkie dzieci w wieku od trzech do pięciu lat miały zapewnione miejsce w przedszkolu. Dodatkowo ma być ograniczona wysokość opłat pobieranych od rodziców za korzystanie przez ich dzieci z przedszkola. Ma się to przeło- żyć nie tylko na większy odsetek dzieci uczęszczających do przedszkola, lecz także na zbliżenie do standardów eu- ropejskich. Nowelizacja ma również dobrze wpłynąć na zwiększenie udzia- łu kobiet w rynku pracy.

Jak to zrobić

Nie ulega wątpliwości, że założe- nia są słuszne i potrzebne. Jak jednak rząd planuje ich wykonanie?

W dużej mierze „ubierając” samo- rządy w dodatkowe obowiązki. I tak na gminy zostanie nałożony obo- wiązek zapewnienia od 1 września 2014 r. każdemu dziecku czterolet- niemu, a od 1 września 2016 r. tak- że trzyletniemu, miejsca realizacji wychowania przedszkolnego. Co więcej, zgodnie z ustawą o systemie oświaty, z wychowania przedszkolnego mogą obecnie korzystać dzieci, które skończyły dwa i pół roku. Wie- lu rodziców chce mieć szansę zapisania do przedszkola dzieci młodszych – dwuletnich. Wychodząc naprze- ciw tym oczekiwaniom, MEN za- proponowało, aby na wniosek rodzi- ców dyrektor placówki wychowania przedszkolnego mógł przyjąć dziecko, które ukończyło dwa lata, jeśli uzna, że będzie w stanie zapewnić mu odpowiednie warunki opieki.

Obecnie kilkadziesiąt tysięcy ro- dziców co roku korzysta z możliwo- ści zapisania swoich dwuipółletnich dzieci do przedszkoli. W roku szkolnym 2011/2012 edukację przed- szkolną rozpoczęło aż 26 tys. dzieci

(11)

11 Prawo w samorządzie

Właściwe ustalenie opłaty za zajęcie pasa drogowego

Nie zasługuje na uwzględnienie zarzut wadliwego ustalenia prze- biegu granicy drogi w sytuacji, gdy zgłaszający zarzut nie zna usy- tuowania tej granicy i nie potrafi wskazać właściwego jej przebiegu – orzekł 26 października br. WSA w Poznaniu.

Zgodnie z art. 40 ust. 12 pkt 1 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (j.t. Dz.U. z 2007 r. nr 19, poz. 115), za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi zarządca drogi wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, karę pieniężną w wysoko- ści 10krotności opłaty ustalanej zgodnie z zasadami określonymi w ustawie.

Opłatę za zajęcie pasa drogowego (m.in. umieszczenia w pasie drogowym reklam) ustala się jako ilo- czyn liczby metrów kwadratowych powierzchni pasa drogowego zajętej przez rzut poziomy obiektu budowla- nego albo powierzchni reklamy, liczby dni zajmowania pasa drogowego i stawki opłaty za zajęcie 1 m² pasa drogowego.

W sprawie, którą zajmował się Wo- jewódzki Sąd Administracyjny, skar- żący decyzję zarządcy drogi umieścił w pasie drogowym reklamę o łącznej powierzchni 54 m². Ustalenia te po- czyniono w toku dwukrotnej kontroli.

Podnosząc zarzut naruszenia art. 7 w zw. z art. 77 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.), skarżący stwierdził, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie może zostać uznany za wystarczający, gdyż jego treść, a także sposób, w jaki został zebrany, nie odpowiada prawu. To stwierdzenie odnosi się do sposobu dokonywania pomiarów przez pra- cowników organu, którzy mieli działać nieprofesjonalnie i nieobiektywnie.

Ponadto, zarzucając niedokładne ustalenie granicy pasa drogowego,

Przegląd orzecznictwa

w tym wieku. Odbywa się to pod wa- runkiem zgody dyrektora placówki wychowania przedszkolnego, który każdorazowo ocenia, czy jego przedszkole jest w stanie zapewnić właści- wą opiekę i edukację konkretnemu dwuipółletniemu dziecku. – Chcę, aby rodzice byli spokojni, że na ich dziecko czeka miejsce w przedszko- lu – podkreśliła minister Szumilas na spotkaniu z przedstawicielami rodziców, którzy w ramach Forum Rodziców przy MEN dyskutowali o założeniach ustawy przedszkolnej.

Łączenie w obwody

W projekcie nowelizacji ustawy o systemie oświaty, dotyczącym edukacji przedszkolnej, resort chce zre- zygnować z oddziałów przedszkolnych zorganizowanych w szkołach podstawowych i zastąpić je zespo- łami szkolno-przedszkolnymi. Sieć placówek przedszkolnych ma dzięki temu zyskać na przejrzystości. Pro- jekt MEN zakłada, że od 1 września 2014 r. wszystkie oddziały przedszkolne funkcjonujące w szko- łach podstawowych zostaną prze- kształcone w przedszkola i razem ze szkołami, w których dotąd były zorganizowane, utworzą zespoły szkolno-przedszkolne. Reorganiza- cja obejmie głównie wiejskie szkoły podstawowe, bo to w nich zlokali- zowana jest większość oddziałów przedszkolnych.

Ministerstwo przekonuje, że nic się też nie zmieni w stosunkach pracy nauczycieli oddziałów, nie trzeba będzie rozwiązywać dotychczasowych umów i zawierać nowych, bo od 1 września 2014 r. staną się oni pracownikami przedszkola działa- jącego w zespole ze szkołą podsta- wową. – Myślę, że bardzo ważna jest możliwość łączenia w ramach jed- nego obwodu szkolnego przedszkoli w zespoły oraz łączenia tych zespo- łów przedszkolnych ze szkołą pod- stawową. Samorządy postulowały

takie rozwiązania od dłuższego cza- su – przekonuje minister Szumilas.

To ułatwi stosowanie prawa, a także stworzy możliwość wykorzystania pustych sal na organizację edukacji przedszkolnej. Takie rozwiąza- nia są szczególnie ważne w czasach niżu demograficznego, gdyż mogą pomóc w zapobieganiu zmniejsza- niu liczby małych szkół na terenach wiejskich.

Resort edukacji chce doprecyzo- wać przepisy nakładające na gminy obowiązek zapewnienia bezpłat- nego transportu i opieki nad ucz- niem w drodze do i ze szkoły. Cho- dzi o usunięcie niepewności co do podstawy prawnej organizowania dowozu dla uczniów, których dro- ga z domu do szkoły wynosi trzy lub cztery albo mniej kilometrów.

Zadanie bez wskazania finansowania

Członkowie Zarządu Związku Miast Polskich negatywnie oceni- li założenia zmian w ustawie o systemie oświaty. Samorządowcy podkreślają, że nowelizacja nie ma określonych skutków finansowych dla gmin, a zdaniem przedstawicieli miast da się je wyliczyć. Andrzej Po- rawski, dyrektor Biura ZMP, zwraca uwagę, że jeśli zmiany te mają być finansowane z dotacji, to powinny być zadaniem zleconym, a jeśli ma być to zadanie własne, to koniecz- ne jest solidne wyliczenie kosztów i większa subwencja oświatowa.

05b90f90-5cf7-4198-8e22-500638e73110

Renata Maciejczak Łączenie przedszkoli ze szkołami pod- stawowymi to rozwiązanie, które po- zwoli na sprawniejsze funkcjonowanie takiego zespołu. Jak formalnie nastąpi takie przekształcenie dowiesz się z kolejnych numerów gazety.

Sprawdź ofertę prenumeraty www.infor.pl/oferta

(12)

12

www.gsia.infor.pl

Prawo w samorządzie

Postępowanie administracyjne

skarżący sam nie określił właściwego przebiegu tej granicy. Tak sformuło- wane zarzuty nie podważają trafności ustaleń poczynionych w toku postępo- wania administracyjnego.

Jakkolwiek rację ma skarżący, stwierdzając, że załączona do akt ad- ministracyjnych mapa nie obrazuje w sposób wystarczający miejsca usytuowania (w stosunku do granicy drogi) reklamy objętej zaskarżoną decyzją, to zgodzić się należy z organami ad- ministracyjnymi, że ta mapa w powią- zaniu z dokumentacją zdjęciową załą- czoną do akt jednoznacznie tę kwestię wyjaśnia i obrazuje. Na tej podstawie nie budzi bowiem wątpliwości trafność ustalenia, zawartego w zaskarżonej decyzji, że objęta niniejszym postę- powaniem reklama umieszczona jest nad chodnikiem (pasem drogowym).

Przytoczone wcześniej ustalenia co do miejsca usytuowania reklamy i obrazujący to usytuowanie mate- riał zdjęciowy zwalniały organy administracji w rozpoznawanej sprawie z obowiązku wskazywania przebiegu granicy pasa drogi za pośrednictwem geodety.

sygn. akt III SA/Po 710/12

Bez odpowiedzialności karnej w deklaracjach podatkowych

Żaden z przepisów nie zawierał upoważnienia do zamieszczenia we wzorach informacji i deklaracji w sprawie podatku od nieruchomo- ści obowiązku składania oświadcze- nia pod rygorem odpowiedzialności karnej – tak zdecydował 25 paź- dziernika 2012 r. WSA w Kielcach.

Uchwałą z 25 listopada 2011 r.

w sprawie wysokości stawek podatku od nieruchomości, zwolnień od podatku, zarządzenia jego poboru w drodze inkasa, określenia inkasentów i ich wynagrodzenia oraz w sprawie ustalenia wzoru deklaracji na podatek od nieruchomości, rada gminy w § 6

Przegląd orzecznictwa Obwieszczenia

przy inwestycjach drogowych

Uproszczeniem procedury wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji dro- gowej jest nakaz stosowania obwieszczeń zamiast doręczeń na piśmie. Skutki prawne ta- kiego obwieszczenia są na tyle istotne, że musi ono być przygotowane zgodnie z przepisami.

A

rtykuł 14 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postę- powania administracyjnego (dalej: k.p.a.) ustala zasadę rozpatrywania spraw w formie pisemnej.

Pisemne powiadamianie stron

W kontekście art. 10 k.p.a. oznacza to, że należy na piśmie zawia- damiać strony o podjętych czyn- nościach w celu umożliwienia im czynnego udziału na każdym etapie prowadzonego postępowania. Na- tomiast art. 39 k.p.a. przewiduje, że organ doręcza pisma za pokwitowa- niem, o ile pośrednikiem jest poczta, pracownik, upoważniona osoba lub inny organ. Wyjątek od tej zasady zawierają m.in. przepisy dotyczą- ce wykorzystywania środków komunikacji elektronicznej, a przede wszystkim art. 49 k.p.a., który usta- la, że jeżeli przepis szczególny tak

stanowi, strony mogą być zawiada- miane o decyzjach i innych czyn- nościach organu przez obwiesz- czenie.

Takim przepisem szczególnym jest m.in. ustawa z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (dalej:

specustawa drogowa). Uwzględnia ona dwie sytuacje, w których obwieszczenia zastępują doręczenia.

Dzieje się tak w przypadku zawia- domień o:

1) wszczęciu postępowania,

2) wydaniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (dalej: decyzja o zrid).

Artykuł 11d ust. 5–10 specustawy drogowej określa zasady oraz zakres obwieszczenia o wszczęciu postępowania. Najważniejszy jed- nak jest skutek prawny takiego obwieszczenia. Dlatego tak istotne jest, aby było przygotowane zgodnie z przepisami.

Przy wydawaniu każdej decyzji administracyjnej obowiązują odpowiednie procedury. Wiele z tych procedur już omawialiśmy na łamach GSiA. W przy- szłym roku będziemy pisać m.in. o procedurach związanych z inwestycjami telekomunikacyjnymi.

Sprawdź ofertę prenumeraty GSiA na www.infor.pl/oferta

(13)

13 Prawo w samorządzie

ustaliła wzór deklaracji na podatek od nieruchomości stanowiący załącz- nik nr 2 do uchwały. W załączniku tym w punkcie G zawarto zapis o treści:

„Oświadczenie i podpis składającego/

osoby reprezentującej składającego.

Uprzedzony/a o odpowiedzialności karnej z art. 233 § 1 Kodeksu karnego oświadczam, że podane przeze mnie dane są zgodne z prawdą”.

Skargę na uchwałę do Wojewódz- kiego Sądu Administracyjnego w Kiel- cach złożył prokurator prokuratury rejonowej.

Sąd stwierdził, że gdyby ustawodawca zamierzał nadać wymaganym oświadczeniom składanym przez zainteresowane podmioty rygor odpowie- dzialności karnej za składanie fałszy- wych oświadczeń (zeznań), to rygor ten wprowadziłby wprost do ustawy i dopiero wówczas, w razie prze- niesienia kompetencji do określenia przez organ samorządu wzoru informacji i deklaracji, powinien przewidzieć w treści upoważnienia wymóg poucze- nia o odpowiedzialności karnej za skła- danie fałszywych oświadczeń (zeznań).

Tymczasem przepisy ustawy o po- datkach i opłatach lokalnych nie prze- widują takiej możliwości. Nawet gdyby przyjąć, że przez „przepisy ustawy”

w rozumieniu art. 233 Kodeksu karnego należy rozumieć zarówno przepis samej ustawy, jak też przepis uchwały wydanej na podstawie upoważnienia ustawowego, to ze wskazanego jako podstawa prawna uchwały upoważnie- nia do ustalenia obowiązującego wzoru informacji i deklaracji na podatek od nieruchomości nie można wyprowa- dzić podstawy prawnej do określenia aktem prawa miejscowego obowiąz- ku składania oświadczeń pod rygorem odpowiedzialności karnej. Ustawowe- go upoważnienia dla rady nie można domniemywać, szczególnie stosować dla ustalenia zakresu upoważnienia wykładni celowościowej.

sygn. akt I SA/Ke 506/12

Przegląd orzecznictwa Skutki prawne

obwieszczenia

Przede wszystkim z dniem zawia- domienia, tj. wysłania, a nie doręcze- nia, zawiadomień oraz umieszczenia obwieszczenia na tablicach ogłoszeń w siedzibie organu prowadzącego postępowanie, w internecie i prasie lokalnej, nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, objęte wnioskiem o wydanie decyzji o zrid, nie mogą być przedmiotem obrotu pod rygo- rem nieważności. Idealna sytuacja byłaby więc wówczas, gdyby wysła- nie zawiadomień oraz umieszcze- nie obwieszczeń na tablicach ogło- szeń, internetowej stronie organu oraz właściwych miejscowo gmin i w prasie lokalnej nastąpiło w tym samym dniu.

Dobrą praktyką jest doliczanie w prowadzonym

postępowaniu po upływie terminu 14dniowego, licząc od daty publicznego

ogłoszenia, co najmniej siedmiodniowego okresu na ewentualne zapoznanie

się z aktami sprawy.

Kolejną ważną kwestią jest to, aby termin wyznaczony w obwieszcze- niu, w którym strony mogą zapoznać się z aktami sprawy, nie był krótszy niż 14 dni, licząc od daty publicznego ogłoszenia. Dopiero bowiem po upływie tego terminu, w świetle przepisów k.p.a., zawiadomienie, za- stępujące doręczenie, można uznać za dokonane. Niedopuszczalna jest sytuacja, w której strona nie uzyska wglądu do akt sprawy po upływie oznaczonego w zawiadomieniu terminu. Byłoby to bowiem uchybie- nie art. 73 k.p.a., który umożliwia stronom wgląd do akt na każdym

etapie prowadzonego postępowa- nia, a nawet po jego zakończeniu.

Dlatego nie można zbytnio spieszyć się z wydawaniem rozstrzygnięcia.

Spec usta wa drogowa nie wyłącza bowiem przepisów k.p.a. w postępo- waniach o zrid, wskazując w art. 11c jedynie na konieczność stosowania ich z zastrzeżeniem.

Bardziej skomplikowana jest sytuacja dotycząca zawiadomie- nia o wydaniu decyzji o zrid. Tryb tego obwieszczenia reguluje art. 11f ust. 3–6 specustawy drogowej, naka- zując doręczenie decyzji wyłącznie wnioskodawcy oraz zawiadomienie pozostałych stron postępowania w drodze obwieszczeń zamieszczo- nych w siedzibie organu prowadzą- cego postępowanie, na stronie internetowej organu oraz właściwych miejscowo gmin i w prasie lokalnej.

Oprócz tego do dotychczasowych właścicieli oraz użytkowników wie- czystych należy wysłać (a nie dorę- czyć im) zawiadomienie o wydanej decyzji. Od prawidłowego obwieszczenia, które w tym przypadku za- stępuje doręczenie decyzji, zależy więc termin do złożenia odwołania.

Wydaje się, że skoro ustawodawca zwolnił organ prowadzący postępo- wanie z konieczności poszukiwania spadkobierców zmarłych stron po- stępowania, ustalania aktualnych adresów oraz wyłączył stosowanie zasady zawiadamiania o wydaniu de- cyzji o zrid w przypadku nierucho- mości o nieuregulowanym stanie prawnym, to rola obwieszczenia umieszczonego na tablicy ogło- szeń, w internecie i prasie lokalnej jest kluczowa. Dlatego dopiero po 14 dniach od daty publicznego za- wiadomienia można przyjąć fikcję prawną doręczenia decyzji o zrid.

Wydaje się więc zasadne liczenie terminu do wniesienia odwołania, o którym mowa w art. 129 k.p.a., dopiero od tego dnia, a więc upływa on w istocie po 28 dniach, licząc od daty publicznego ogłoszenia.

(14)

14

www.gsia.infor.pl

Prawo w samorządzie

Zwrot za kartę pojazdu

Opłaty za wydanie karty pojazdu, z uwagi na ich specyfikę, mieszczą się w art. 60 pkt 7 ustawy o finan- sach publicznych, czyli należy trak- tować je jak niepodatkowe należ- ności budżetowe, pobierane przez samorządowe jednostki budżetowe na podstawie odrębnych ustaw – tak orzekł WSA w Poznaniu z 25 paź- dziernika br.

Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych zasadniczo rzutuje na sprawy dotyczące zwrotu opłat za karty pojazdu. Ustawodawca przesądził w sposób generalny, jaki tryb postępo- wania należy stosować w odniesieniu do środków publicznych stanowiących niepodatkowe należności budżetowe, zaliczanych do dochodów pobieranych przez samorządowe jednostki budże- towe na podstawie odrębnych ustaw.

Nazwanie należności za wydanie karty pojazdu „opłatą” nie jest przeszkodą do zaliczenia jej do kategorii „niepo- datkowych należności budżetowych”, przez które rozumie się niebędące po- datkami i opłatami należności stano- wiące dochód budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego, wynikające ze stosunków publicznoprawnych (art. 3 pkt 8 Ordy- nacji podatkowej). W sprawie ich częś- ciowego zwrotu stosuje się tryb postę- powania według przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego i odpowiednio działu III Ordynacji podatkowej, do których odsyła art. 67 u.f.p.

Sąd stanął na stanowisku, że stosu- jąc – mocą art. 67 ustawy o finansach publicznych – przepisy działu III Ordy- nacji podatkowej w sprawach opłat za karty pojazdu uiszczonych przed 2010 rokiem, termin przedawnienia do zło- żenia wniosku o zwrot opłaty należy liczyć najwcześniej od dnia wejścia w życie u.f.p., czyli od 1 stycznia 2010 r.

sygn. akt III SA/Po 11/12 Zbigniew Kornat

Przegląd orzecznictwa Oceny oddziaływania na środowisko

Modyfikacje opisanych zasad zawierają postępowania o zrid połączone z ponowną oceną od- działywania na środowisko w rozumieniu art. 88 i następnych ustawy z 3 października 2008 r.

o udostępnianiu informacji o śro- dowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środo- wiska oraz o ocenach oddziaływa- nia na środowisko (dalej: u.u.i.ś.).

Wówczas, podczas prowadzonego postępowania w sprawie decyzji o zrid, powstaje m.in. dodatkowy obowiązek:

➡

■ wydania obwieszczenia o zawie- szeniu postępowania do czasu przedłożenia przez wniosko- dawcę raportu o oddziaływaniu inwestycji na środowisko, o ile raport nie został złożony wraz z wnioskiem o zrid, a jest wy- magany,

➡

■ podania do publicznej wiado- mości informacji wyszczegól- nionych w art. 33 u.u.i.ś., a więc m.in. o wszczęciu postępowania w sprawie ocen oddziaływania na środowisko oraz o możliwo- ści składania uwag i wniosków w terminie 21 dni – czynne uczestniczenie w postępowa- niu w sprawie ocen oddziały- wania na środowisko nie wy- maga udowadniania interesu prawnego,

➡

■ podania do publicznej wiadomo- ści informacji o wydanej decyzji o zrid i o możliwości zapoznania się z dokumentacją sprawy, które to obwieszczenie można połączyć w jedno z obwieszczeniem spo- rządzanym na podstawie specustawy drogowej.

Zasady podania do publicznej wiadomości określono w art. 3 ust. 1 pkt 11 u.u.i.ś. Obejmują one m.in.

udostępnienie informacji na stronie internetowej Biuletynu Infor-

macji Publicznej organu, ale rów- nież umieszczenie obwieszczenia w miejscu planowanego przedsię- wzięcia, a także w prasie o zasięgu adekwatnym do rodzaju procedo- wanego dokumentu.

Nieprzestrzeganie opisanych zasad oraz terminów traktowane jest jak naruszenie prawa, które niekiedy jest kwalifikowane jako rażące naruszenie prawa, mogące skutkować stwierdzeniem nieważności wydanej decyzji.

Powoływanie podstaw

Należy też pamiętać o koniecz- ności powoływania odpowiednich podstaw prawnych w sporządza- nych obwieszczeniach i zawiado- mieniach, ze szczególnym naciskiem na podawanie aktualnej publikacji przepisów prawa. Mnogość oraz jawność prowadzonych postępowań w kontekście częstych nowelizacji prawa mogą bowiem spowodować niezrozumienie celu podanych do publicznej wiadomości informacji.

06c0cff6-cd27-41c5-812f-a1704bb41ae4

Dagmara Kafar Podstawy prawne

➡

●Ustawa z 3 października 2008 r. o udostęp- nianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie śro- dowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. nr 199, poz. 1227; ost.

zm. Dz.U. z 2012 r. poz. 951)

➡

●Ustawa z 10 kwietnia 2003 r. o szczegól- nych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (j.t. Dz.U. z 2008 r. nr 193, poz. 1194; ost.

zm. Dz.U. z 2012 r. poz. 951)

➡

●Ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks po- stępowania administracyjnego (j.t. Dz.U.

z 2000 r. nr 98, poz. 1071; ost. zm. Dz.U.

z 2012 r. poz. 1101)

O zasadzie pisemności w postępowaniu admi- nistracyjnym piszemy na str. 17.

GSiA GSiA

(15)

15 Prawo w samorządzie

Kontrola

Samorząd potrzebuje

instytucjonalnej kontroli wewnętrznej

Zewnętrzne instytucje kontrolne nie mogą zastąpić instytucjonalnej kon- troli wewnętrznej. Alternatywą nie jest także kontrola funkcjonalna.

Dlatego w samorządach warto tworzyć komórki kontroli wewnętrznej.

K

ontrola wewnętrzna dzieli się na funkcjonalną (czyli związaną z funkcją nadzorczą) oraz insty- tucjonalną (prowadzoną przez wyodrębnione organy w ramach jednostki). Kontrola funkcjonalna nie jest jednak alternatywą dla wewnętrznej, chociaż w ca- łym systemie odgrywa pozytywną rolę. Można bez oba- wy powiedzieć, że gdyby kontrola funkcjonalna działała wszędzie tak jak powinna, to zbędne byłyby wszelkie inne kontrole. Tak jednak nie jest.

Przyczyn niezadowalającej skuteczności kontroli funkcjonalnej można upatrywać nie tyle w błędach organizacji zarządzania, przynajmniej zasadniczych, ile w ludzkiej mentalności. Człowiek ocenia się albo przesadnie krytycznie (mniejszość), albo przesadnie ko- rzystnie (ogromna większość). Dlatego kontrolę traktuje bardziej jako zamach na własne prawa, interesy, opinie, słowem, zagrożenie dla siebie, aniżeli pomoc w pracy i zapobieganie błędom. Dlatego powszechną reakcją na kontrolę funkcjonalną jest częściej postawa obronna niż aprobująca.

Kontroli wewnętrznej nie zastąpi też audyt we- wnętrzny, który wprowadzono z inicjatywy Unii Euro- pejskiej, jako narzędzie ułatwiające kontrolę nad wydawaniem środków. Potem ewoluował on jako narzędzie kontroli wydawania środków publicznych w ogóle. Za- daniem audytu wewnętrznego jest więc sanacja finan- sów publicznych i ocena skuteczności istniejącego sy- stemu kontroli wewnętrznej JST, czyli opiniowanie tej skuteczności, a nie jej zastępowanie.

Kontroli wewnętrznej nie zastąpią także regionalne izby obrachunkowe, bo są one przeznaczone do nadzo- ru nad działalnością JST w zakresie spraw finansowych.

Instytucjonalną komórkę kontroli wewnętrznej moż- na traktować jak niezawodny system wczesnego ostrze- gania o wszelkiego rodzaju zagrożeniach, potrzebny

każdemu zorganizowanemu działaniu. Zatem również, a może przede wszystkim, jednostce samorządu terytorialnego (JST). Działalność samorządu terytorialnego jest bowiem wyłączona spod pełnej kontroli zewnętrz- nej instytucji państwowych do tego powołanych. Doty- czy to także Najwyższej Izby Kontroli, która może badać jedynie legalność działalności samorządu. Wyłączona z jej nadzoru jest m.in. celowość działalności JST, bez czego ocena pokontrolna jest niepełna, a tym samym mniej użyteczna.

Komórka kontroli wewnętrznej

Oczywiście, aby instytucjonalna komórka kontroli wewnętrznej wypełniała skutecznie nałożone na nią zadania, musi być odpowiednio do swojego znaczenia i roli usytuowana w strukturze JST – nie niżej niż najważniejsze komórki organizacyjne urzędu. Dlate- go powinna bezpośrednio podlegać organowi stano- wiącemu JST.

Na takie usytuowanie instytucjonalnej komórki kontroli wewnętrznej pozwala konstytucyjne prawo orga- nów samorządu terytorialnego do samodzielnego tworzenia swoich struktur organizacyjnych i określania ich zadań.

Komórka taka musi też mieć zapewniony pod wzglę- dem formalnoprawnym nieograniczony dostęp do wszystkich źródeł informacji o działalności kontrolo- wanej jednostki, czyli do dokumentów i innych użytecz- nych dla kontroli danych oraz osób, których kontrola

O nowych przepisach w zakresie kontroli we- wnętrznej pisaliśmy w nr. 19 z 2012 roku.

(16)

16 Prawo w samorządzie

www.gsia.infor.pl

dotyczy. Urzędnicy ci muszą być zobowiązani do udo- stępniania bez żadnych utrudnień i na każde żądanie wszystkich informacji związanych z przeprowadzaną kontrolą.

Ponadto instytucjonalna komórka kontroli we- wnętrznej powinna mieć prawo przeprowadzania kontroli bez żadnych ograniczeń i dokonywania oceny usta- leń pod kątem wszystkich najważniejszych kryteriów kontrolnych, czyli jednocześnie legalności, gospodar- ności, celowości i rzetelności.

Pracownicy komórki kontroli

Zespół kontrolny powinien składać się z osób po- siadających predyspozycje do pracy polegającej na ocenie innych osób, których działalność jest kontrolowana.

Kontroler musi być wolny nie tylko od takich wad, jak skłonność do alkoholu, narkotyków, hazardu, lecz także wyniosłości, zarozumialstwa, podatności na kon- flikty itd.

Prawdopodobieństwo wystąpienia tych wad elimi- nuje kandydata na kontrolera już na etapie wstępnej kwalifikacji.

Nie wystarczy jednak, by kontroler nie miał wymie- nionych przypadłości. Potrzebne są jeszcze, poza wyma- ganiami formalnymi dotyczącymi wykształcenia, do- świadczenia itd., określone umiejętności. Są to m.in.:

zdolność do precyzyjnego dokumentowania ustaleń kontrolnych i bezbłędnego kwalifikowania poszczegól- nych faktów, odróżniania spraw istotnych od błahych, odpowiedzialność, bezstronność, a także znajomość metodologii i technik badawczych, czyli prawidłowego przygotowania, przeprowadzenia i wykorzystania wy- ników kontroli.

Zadania kontroli wewnętrznej

System instytucjonalnych komórek kontroli we- wnętrznej powinien wyprzedzająco chronić JST przed pojawieniem się nieprawidłowości, a gdy mimo wszystko błędy się pojawią, umożliwiać bezzwłoczną likwida- cję ich przyczyn lub przynajmniej ograniczenie nega- tywnych skutków. Stanowiąc integralną część struktury organizacyjnej JST, instytucjonalna komórka kontroli wewnętrznej ma bowiem niezbędne warunki do bieżą- cej obserwacji wszystkich sfer działalności samorządu.

Znajomość sytuacji w JST, a szczególnie potencjalnych zagrożeń, pozwala wybierać do badań kontrolnych najbardziej zagrożone odcinki działalności, zanim jeszcze nieprawidłowości się pojawią lub nabiorą poważnego, godzącego w wizerunek zewnętrzny danej jednostki, charakteru.

Jednocześnie warto przypomnieć oczywistą prawdę, że w działalności kontrolnej chodzi o ujawnienie oraz jak najbardziej precyzyjne ustalenie i udokumentowanie występujących nieprawidłowości, bo jest to niezbędne dla podjęcia trafnych decyzji korygujących kontrolowa- ną działalność. Jednak jeszcze bardziej chodzi o ujawnienie warunków sprzyjających ich występowaniu, bez czego skuteczna walka z nieprawidłowościami nie jest w ogóle możliwa.

Celem kontroli jest więc nie tylko ustalenie faktów, lecz także ich ocena. Chodzi o jednoczesną ocenę dzia- łalności jednostki kontrolowanej i, w razie ujawnienia nieprawidłowości, zbadanie ich źródeł, skutków i osób odpowiedzialnych za ich powstanie. Ocena pokontrolna bez ujawnienia istniejących nieprawidłowości byłaby bowiem nie tylko stronnicza, lecz także szkodliwa, bo wprowadzająca w błąd władze danej jednostki. Ponadto, w społecznym odbiorze, kontrola bez ustalenia przyczyn i skutków nieprawidłowości to kontrola zbędna i bezwartościowa.

Instytucjonalna kontrola wewnętrzna w samorzą- dzie terytorialnym jest więc nie do zastąpienia przede wszystkim dlatego, że jest w stanie wcześniej wykryć nieprawidłowości i dzięki temu pozwala na wcześ- niejszą korekcyjną reakcję, którą można podjąć we własnym zakresie zanim jakiekolwiek zewnętrzne organy kontrolne ją ujawnią.

f65c4743-7c58-49fa-b81d-0b679f73a738

Czesław Trepner Audyt wewnętrzny skupia się przede wszystkim na prawidłowym gospodarowaniu środkami publicznymi.

(17)

17 Prawo w samorządzie

Postępowanie administracyjne

Forma załatwiania spraw urzędowych

Ogół czynności dokonywanych przez organ administracji publicznej i stro- nę postępowania administracyjnego musi mieć potwierdzenie w formie pisemnej. Tylko w wyjątkowych przypadkach dopuszczalne jest ustne załatwienie sprawy.

S

prawy urzędowe należy załatwiać w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego do- ręczanego środkami komunikacji elektronicznej (art. 14 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępo- wania administracyjnego). To zasada pisemności w po- stępowaniu administracyjnym. W formie ustnej sprawy mogą zostać załatwione, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie.

W takim przypadku zarówno treść, jak też istotne moty- wy takiego załatwienia powinny zostać utrwalone w ak- tach w formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji. Przy czym pojęcie „załatwianie spraw” jest rozumiane bardzo szeroko – odnosi się do niego nie tylko samo wydanie decyzji w sprawie, lecz także w od- powiednim zakresie również wszystkie inne czynności podejmowane w toku postępowania.

W przypadku gdy sprawa jest załatwiana w formie dokumentu elektronicznego istnieje wymóg, aby za- wierał on bezpieczny podpis elektroniczny (zgodnie z ustawą z 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym). Natomiast środki komunikacji elektronicznej to rozwiązania techniczne, w tym urządzenia teleinforma- tyczne i współpracujące z nimi narzędzia programowe, umożliwiające indywidualne porozumiewanie się na odległość przy wykorzystaniu transmisji danych mię- dzy systemami teleinformatycznymi. Przepisy dotyczą- ce dokumentu elektronicznego nie ograniczają jednak w żadnym stopniu zasady pisemności, lecz dostoso- wują ją do nowych warunków technicznych.

Z orzecznictwa

Jeżeli jakaś czynność nie została zaprotokołowana, musi ona zostać utrwalona na piśmie poprzez sporzą- dzenie notatki sporządzonej przez pracownika doko- nującego danej czynności.

Uchwała NSA z 13 października 1997 r., sygn. akt FPK 13/97

Za ustnym załatwieniem sprawy przemawiać muszą więc łącznie:

1) interes strony – przemawia on za szybszym rozpatrze- niem sprawy tylko wtedy, kiedy ustne załatwienie sprawy nastąpi szybciej i strona na to się zgadza, organ może stosować tę formę jednakże tylko w przypadku, gdy strona i organ są zgodne w tym zakresie, a zgoda strony jest wymagana dlatego, bo to właśnie strona jest w stanie najlepiej określić swój interes w danej sprawie, 2) przepis prawny, szczególny, nie stoi temu na przeszkodzie – w praktyce można znaleźć liczne przepisy prze- widujące, że w danym przypadku odstępstwo od formy pisemnej, nawet za zgodą stron, jest niedopuszczalne.

Łączne zaistnienie tych dwóch przesłanek powodu- je, że załatwienie danej sprawy ustnie pozostawione jest ocenie samego organu.

edb01c2c-83dc-42f4-bb7c-d4894d665a5a

Maciej J. Nowak Podstawy prawne

➡

● Ustawa z 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz.U.

nr 130, poz. 1450; ost. zm. Dz.U. z 2011 r. nr 106, poz. 622)

➡

● Ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (j.t. Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071; ost. zm. Dz.U. z 2012 r.

poz. 1101) Z orzecznictwa

Załatwienie sprawy w formie ustnej możliwe jest wy- łącznie po uprzednim wszczęciu i przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie.

Wyrok NSA z 9 maja 2007 r., sygn. akt II OSK 712/06 Zgodzić się również należy z tezą, że ustna decyzja, której treść powinna zostać odzwierciedlona w pro- tokole, nie może zostać następnie potwierdzona od- rębną, pisemną decyzją.

Wyrok WSA w Bydgoszczy z 12 września 2007 r., sygn. akt II SA/Bd 255/07 W następnych numerach GSiA znajdziesz omówienie

kolejnych zasad postępowania administracyjnego.

Sprawdź ofertę prenumeraty GSiA na www.infor.pl/oferta