Dziennik Bydgoski, 1938, R.32, nr 138

(1)

Cena _egz. 2 0 _groszy 2 4 stron.

DZIENNIK BYDGOSKI

Do , ,Dziennika" dołączamy ^cotydzień: Tygodnik Sportowy i Dodatek p owieściow_y.

Redakcja ^otwarta ^od godziny ^{8 -1 2} przed południem ⁱ od 4—7 po południu.

Oddział w Bydgoszczy, ul. Dworcowa 5. Przedstawicielstwa: w Toruniu, ^ul.

Mostowa 17^—wGrudziądzu, ^ul.^Toruńska²² ^w Inowrocławiu, ^Król.Jadwigi¹⁶

w Gdyni. Skwer Kościuszki 24. I ntr.

Przedpłata wynosi ^w ekspedycji ⁱ agenturach ^{2.95 zł.} miesięcznie 8.85 zł. kwartalnie; przez pocztę ^wdom 3.34 zł. miesięcznie, 10.00 zł. kwartalnie

Pod opaską: ^w Polsce 6.95 zł, zagranicę ^{9.25 zł.} miesięcznie.

Redakcja ⁱ Administracja ^w Bydgoszczy, ^nlica ^Poznańska ^12/14.

______. Rękopisów niezamówionych ^nie ^zwraca się.

Telefony: ^Nr zbiorowy2659 (trzy przewody) ^- ^Oddziel ^w Bydgoszczy 1209.1ZałoiyCiel ^Jan ^TeSkR. ^Telefony Przedstow.: Tornfi 1546. Grudziądz 1294, Gdynie 1460, ^Inowrocław ⁶³⁷

Numer 138 | BYDGOSZCZ. niedziela dnia 19 czerwca 1938 r. Rok XXXII.

(Ruch ^lu

Leżą, pod ^nami ^dwa ^ostatnie numery

,,Zielonego Sztandaru11, oficjalnego or

ganu Stronnictwa Ludowego, ^ze spra

wozdaniem z obchodów święta chłop

skiego, ^za jakie ^uznane zostały ^Zielone

Świątki. ^Na ^ich podstawie mamy moż

ność stwierdzić, ^że obchody ^te miały

charakter: 1) masowy, 2) powszechny, 3) imponujący spokojem ⁱ siłą ^od ^nich bijącą. Najliczniejsze były ^w Małopol-

sce zachodniej, ^a sięgały ^także ^do Ma

łopolski wschodniej, mniej ^{liczne i} oka

załe, ^ale ^mimo ^to świadczące ^o rozwo

ju ⁱ ^rozmachu Stronnictwa Ludowego były ^w ^b. Kongresówce ⁱ ^wreszcie naj

mniej ^liczne ^w ^Polsce zachodniej, Wielkopolsce ⁱ ^na ^Pomorzu. Tłumy po 10 i więcej tysięcy chłopów zbierały się

w wielu miastach, ^a ^nawet po więk

szych ^wsiach gromadziły się ^liczne sze

regi chłopskie ^z ^setkami rowerzystów

i okazałymi ^banderiami konnymi.

Mimo przeszkód ^ze strony władz, które utrudniały gromadzenie się ^mas chłopskich ^z powodu ^— pryszczycy de

monstracje wszędzie się udały. ^Gdzie władze nie pozwoliły ^na odczytanie re

zolucji, chłopi demonstrowali ^— siada

jąc ^na ^ziemi. ^Gdzie indziej ^bez odczy

tania rezolucji wyrazili ^na ^nie swoją zgodę.

Pisma sanacyjne pominęły przeważ

nie milczeniem ten potężny objaw siły

ruchu ludowego. ^Prasa Stronnictwa Narodowego ^znowu ^na ^w'szelkie sposo

by ^stara się pomniejszyć jego znacze

nie. A nadto sitara się go skompromi

tować niezaprzeczonym faktem, ^że ^tu i ow'dzie brali w manifestacjach ^udział przedstawiciele Polskiej ^Partii Socja

listycznej. ^Musi jednak stwierdzić, ^że zarząd główmy Stronnictwa Ludowego nie pozwoli! ^nieść ^w pochodach czerwo

nych sztandarów. Fakt ten jest ^bardzo

wymowny. Jeszcze wymowniejszy jest fakt, ^że ^w Bninie, Bogdano

w'ie (powiat obornicki) ⁱ innych

*miejscowościach bojówki ^endeckie sta

rały się ^zakłócić święto ^ludowców.

,,Zielony ^Sztandar11 stwierdza, ^że za

kusy ^te odparto ^z ^takim skutkiem, ^iż napastnicy pewnie zębów ^swoich się nie doliczyli.

Tej taktyki Strónnictwa Narodowe

go doprawdy ^nie rozumiemy. ^Zmusza

ona bowiem Stronnictwo Ludowe tam, gdzie ^mu tej wrogości ^nie okazują.

Oczywiście ^nie ^w... Ozonie, który da

remnie zabiega ^o względy ^wsi ^{i kon-} tentować się ^musi ^swoimi ^kadzichło- pami. Inaczej ustosunkowało się Stronnictwo Pracy ^do ^ruchu chłop

skiego. ^W ^wielu miejscowościach ^w Wielkopolsce ⁱ ^na ^Pomorzu przedsta

wiciele jego przemawiali podczas ma

nifestacji, ^a ,,Zielony ^Sztandar11 stwier

dza wyraźnie, ^że ^w ^Ostrowie (Wlkp.)

i Łopatkach (pow. Wąbrzeźno) ^ich ,,mile ^witano11.

W obchodach zielono-świątecznych zaznaczyła się pewna różnic* między dzielnicą zachodnią ^a innymi dzielni

cami. Gdy ^tu ^na zakończenie śpiewa

no Rotę ^lub hymn narodowy, ^tam ,,Gdy

naród do boju wystąpił ^z orężem11, pie-śń rewolucyjną ^z ¹⁸³¹ roku, skierowaną przeciw tym, ^co powstanie ^— zmarno

wali.

W szeregu powiatów Małopolski Wschodniej, wzięli gromadny ^udział ^w

Święcie Ludowym, chłopi ukraińscy.

D-o zebranych ^w ^Mościskach ¹⁰ tys. ^u- cze-stników, przemawiał Ukrainiec,

(Ciąg dalszy ^na ^str. 2.)

Warszawa

zgotowała

^królewskie

przyjęcie

szczątkom ^św.

Andrzeja

^Boboli.

marszałek Śmigły-Rydz ^I ^dostojnicy państwowi witająMęczennika ^Polski.

Warszawa, ^18. ^6.

Coraz mocniejsze, ^coraz radośniejsze

wieści dochodziły ^do stolicy ^z różnych czę

ści kraju ^o tryumfalnym pochodzie docze

snych szczątek wielkiego polskiego święte

go, który ^w pełni chwaty niebiańskiej wra

ca do Rzeczypospolitej. ^U^wielbienie ⁱ ^cześć

dla świętego ^Męczennika ogarnęła wszyst

kich katolików. Oczekiwano tej szczęśliwej

i niezapomnianej ^chwili, gdy dzwony ko

ściołów w arszawskich obwieszczą ludowi, że oto trumna ze szczątkami świętego An

drzeja ^Boboli przybywa ^do stolicy.

Gotowano się ^na ^to królew skie przyjęcie już ^{od kilku} ^dni: ^dekorowano domy ⁱ gma

chy publiczne; przystrajano wystawy skle

powe, zdobywając się ^na ^cenne obrazy, ręcznie ^malowane przez artystów; zdobio

no okna domów w dywany, ^zieleń ⁱ świa

tła; ^na ^znak ^radości ⁱ ^wesela ^drzewca sztandarów cechów i stowarzyszeń przybie

rano gałązkami ^zieleni wiosennej; ^wiele

pracy włożono w udekorowanie dworca

głównego, dzięki niezwykłym ^staraniom

zawsze czujnych ⁱ ^zawsze gorliwych ^dla dobrej sprawy kolejarzy. ^Nie przeczuwali

oni nawet, jaki zaszczyt ^{wielki ich} spotka,

że w,dniu tym ^na ^ich ^barkach spocznie najpierw ^trumna, ^że ^oni będą jed

ni pełnić ^straż ^na wysokim rydwanie, przy trumnie wielkiego świętego.

Rzęsisty ^deszcz ^z gradem.

Gdy już ^zrobiono wszystko ^w śródmie

ściu, ^co było ^do ^zrobienia, ^nad wyraz czuj

na uwaga wsz'ystkich wiernych była skie

rowana na pogodę, ^która ^w ^ostatnich

dniach byia ^bardzo kapryśna. ^Nie wiedzia

no, ^co ^za niespodziankę przyniesie popo

łudnie piątkowe. ^Ranek był ^dość pogodny,

choć bylo ^bardzo ^wietrzno ^{i zimno.} Rychło jednak ^słońce się zaczęło ^raz po ^raz cho

wać. I gdy ^w ^Warszawie było jeszcze znoś

nie, ^w ^okolicach podwarszawskich ^w ^samo południe spadł rzęsisty ^deszcz ^z gradem.

O godz. ¹⁴ mieliśmy ulewę niebywałą, jak

rzadko. Niejednemu ^twarz pokryła się smutkiem, ^bo ^cóż będzie ^z uroczystością

tak wyjątkową,, jedy'ną? ^I gdy nieprzeliczo

ne tłumy zapełniły ulice W arszawy ^o godz.

17,30 zaczął padać ^deszcz tj. ^na pół godzi-

ny przed przybyciem pociągu. ^Cóż robią zebrani? Aby' wytrwać ⁱ równocześnie u-

prosić ^o pogodę ^bractwa ^kościelne poczy

nają śpiewać pieśni pobożne ^{i stało} się, ^że adebezpieczeństwo ^zostało zażegnane.

Już o godz. ⁱ po południu ^na ^trasie po

chodu— od archikatedry ^św. ^Jana ^do ^Al.

Jerozolimskich ^— zostały zajęte wszystkie dogodne miejsca, ^z których najlepiej by

można bydo ^obserwować religijny pochód.

W'stępujemy ^do katedry: uroczyste nie

szpory ^z wystawieniem Najśw. ^Sakramen

tu kończą się. ^Natłok wiernych jest ogrom

ny. W pośrodku głównej nawy ustawiono ołtarz, cały obity purpurą. Złoty krzyż gó

ruje ^nad ^tłumem. ^Nad ^ołtarzem przygoto

wano podium pod ^trumnę, ^w obramowaniu purpury, jako ^znaku męczeństwa. Pobożny

lud znosi wiele kwiecia żywego. ^Poza ty'm żadnych dekoracji. ^I ^słusznie. ^Same pięk

no katedry' ⁱ ^osobliwa ^chwila najwyższego napięcia ^kultu ^dla ^św. Andrzeja ^Boboli

niech góruje ponad wszystko. ^Cała ^też na

sza pobożność polska ^nic ^nie ^ma ^w ^sobie

ze zbytku ⁱ przepychu: ^nie jest ôna ^na zewnątrz, jak np. û Włochów, â od we

wnątrz, ^z głębi cichych ⁱ rozmodlonych

serc polskich.

Na trasie pochodu spoty'kamy ^bardzo

liczne oddziały wojska. Zajmą ^oni ^w dwu

szeregu ulice śródmieścia. Oddziały policji maszerują ^na wyznaczone posterunki. Spo

tykamy ^kilka stacji pogotowia ratunkowe

go i Czerwonego Krzyża: przy takim na

pływie wiernych, pomoc doraźna zawsze może być przydatna. Cieszy ^nasze ^serca

liczna młodzież, ^która ^z ^kwiatami ^w narę

czu ustawia się ^w szeregu. Gzynny jest So

kół i Hallerczycy, którzy ^nie skąpią ^trudu, by pomóc ^komitetowi ^w wywiązaniu się

z trudnego ^zadania.

Im bliżej dworca, tym już trudniej prze

dostać się przez ulice.

Przy dź'więkach hymnu narodowego.

Jesteśmy ^na miejscu. Tysiące chorągwi powiewa ^nad zwartym ^tłumem. Widzimy'

wiele zakonnic i zakonników, jeszcze wię

cej świeckiego duchowieństwa nie tylko ^z Warszawy, ^{ale i} ^z okolic. Licznie reprezen

towane wyższe duchowieństwo: kanonicy ⁱ prałaci. ^Siedmiu biskupów ^zebrało się ^w sali recepcyjnej. Przybył ^również kardynał Kakowski, ⁱ arcybiskup metropolita wileń

ski Jałbrzykowski, biskup Gall, Szlagow

ski, ^Gawlina ^itd. ^itd. Przybrani ^są już ^w szaty pontyfikalne. Duchowieństwo jako gospodarze, ^witają przybyłych dostojników.

Raz po ^raz odzywa się ^orkiestra wojskowa:

słyszymy ^marsza generalskiego ⁱ ^dwa ra

zy grają hymn narodowy'. ^Jest już marsza

łek Śmigły-Rydz, wicepremier Kwiatkow

ski, ^m^inister spraw wojskowych Kasprzyc

ki i kilku innych ^ministrów. ^Pan premier Składkowski reprezentować będzie rząd ^na solennej Mszy św., ^która ^w niedzielę będzie odprawiona ^na ^PI. Zamkowym. Obecny jest

marszałek senatu Prystor, wicemarszałek

sejmu p. Scbeatzel, wojewoda ^warszawski

i in.

Za chwilę nadjedzie pociąg. Spogląda

my dokoła: morze głów ^nas ^otacza. Oble

pione ^dosłownie ^są ^okna ⁱ ^na ^dachach do

mów ^— zajęto posterunki. Potężny' ^kolos budującego się ^dworca głównego ^na wy'ż

szych kondygnacjach jest ^szczelnie obsa

dzony przez setki osób.

Wolno zajeżdża pociąg...

Wolno zajeżdża pociąg, przyby'wając

bardzo punktualnie. Lokomotywa przy'bra

na jest ^w barwy papieskie. ^Pierwsze ^dwa pulmanowskie wagony wiozą honorową eskortę. ^Tuż widzimy wagon-kaplicę, zna

czoną duży'm, białym krzyżem ⁱ ^wewnątrz całą ^w purpurze. Jako ostatni jedzie ^wóz odkryty, jako pomost ^{do drzwi}kaplicznych.

Widzimy ^kilku prałatów, mitrę biskupią

i kilku księży ^oraz Hallerczyków ^w błękit

nych ^mundurach. ^Jeden ^z ^nich trzy'ma wielką świecę, ofiarowaną przez Ojca ^św.

Pociąg ^wolniutko zajeżdża ^na wy'znaczone miejsce. ^Orkiestra gra hymn narodowy.

(Ciąg dalszy ^na ^str. 2.)

Zgon ^Marszałka Sejmu

śp. Stanisława Cara.

Warszawa, ^{18. 6.} (PAT). ^Dziś ^o go

dzinie 5 nad ranem zmarł marszałek

Sejmn ^PiP ^Stanisław Car,

Stanisław Car, urodzony ^w Warsza

wie 26 kwietnia 1882 roku, po ukończe

niu studiów prawniczych poświęcił się adwokaturze. W r. 1917 wstąpił jako

referent do departamentu sprawiedli

wości Tymczasowej Rady Stanu, będą

cego zawiązkiem późniejszego mini

sterstwa sprawiedliwości. ^Od grudnia

1918 ^r. jest ^szefem ^kancelarii cywilnej

Naczelnika Państwa Józefa PiłsUdskie-

go, ^na którym ^to ^stanowisku pozostaje

do r. 1923 do chwili ustąpienia Mar

szałka.. W r. 1920 bierze udział w kam

panii bo-lszewickiej jako ^ułan przydzie

lony ^{do 10} dywizji gen. Żeligowskiego.

W r. 1921 towarzyszył Naczelnikowi Państwa w jego pie-rwszej podróży ^do Bydgoszczy ⁱ ^na ^Pomorze.

W listopadzie ¹⁹³⁰ ^r. wy-b-rany posłem

na Sejm ^z listy sanacyjnej, oddaje się całkowicie pracy' ^na ^tere-nie parlamen

tarnym. Był ge-neralnym ^referentem nowej ustawy 'konstytucyjnej.

Jubileusz ^królewski ^w Sztokholmie.

Przedstawiciele narodu szwedzkiego ^minister ^Albin ^Hansson ⁱ major ^Killander skła

dają adresy hołdownicze królowi Gustawowi V z okazji ^80-lecia jego ^urodzin.