Tom 2 (1999), zeszyt 1-2
SPIS TREŚCI (CONTENTS)
U. Lorenz
Węgiel kamienny energetyczny na rynkach światowych Hard steam coal in the international markets
J. Miękus, R. Paprocki
Przegląd aktualnego stanu rozwoju rozproszonego wytwarzania energii elektrycznej na świecie
The worldwide development status of distributed electricity generation - the review
W. Włodarczyk
Regulacja w sektorze energetycznym - dylematy metodyczne i praktyczne Regulation in energy sector - practical and methodological dilemmas
W. Kibler
Samorządy lokalne w kreowaniu polityki energetycznej państwa The local administration in creation of state energy policy
S. Chwaszczewski
Gospodarka wypalonym paliwem reaktorów energetycznych - technologie, ekonomika, środowisko
The management of the spen fuel power reactors - technologies, economy and environment
Streszczenia (Abstracts)
Urszula LORENZ*
WĘGIEL KAMIENNY ENERGETYCZNY NA RYNKACH ŚWIATOWYCH Słowa kluczowe: węgiel energetyczny, rynek węgla, ceny węgla, ochrona środowiska
Streszczenie
Węgiel wciąż odgrywa znaczącą rolę w globalnym bilansie energii pierwotnej i jak się wydaje - chociażby ze względu na wielkość zasobów - węgiel pozostanie ważnym paliwem dla energetyki. W artykule przedstawiono analizę obecnej sytuacji na światowych rynkach węgla energetycznego. Podano informacje o głównych producentach i eksporterach węgla na świecie oraz o najważniejszych regionach importu. Szczególną uwagę zwrócono na rynek europejski, ponieważ import do krajów Unii Europejskiej stanowi aż 30% światowych obrotów węglem energetycznym. Przedstawione również zostało zagadnienie cen węgla na rynkach międzynarodowych oraz czynniki wpływające na poziom tych cen. Przedstawiono również wpływ międzynarodowych konwencji "ekologicznych" na rynek węgla, jako że węgiel jest postrzegany jako paliwo szkodliwe dla środowiska. Zwrócono również uwagę na wpływ liberalizacji rynku energii na rynek węgla. W konkluzji zestawiono zagrożenia oraz korzystne okoliczności dla węgla jako paliwa w przyszłości.
Urszula LORENZ*
HARD STEAM COAL IN THE INTERNATIONAL MARKETS KEY WORDS: steam coal, coal market, coal prices, environmental protection
Abstract
Coal still plays the significant role in global primary energy balance and as it seems - at least because of the magnitude of the resources - will remain an important fuel for power generation.
Paper presents an analysis of current situation in the international steam coal market. An information on main coal producers in the world and most important import areas has been given. Special attention was put on European market because steam coal import to European Community Countries makes 30% of global steam coal market. Issues of coal prices in the international coal markets and factors having an effect on price level has been also presented. The impact of international ecological conventions and liberalisation of elec- tricity supply systems on coal market have been presented as well. In conclusion - the opportunities and threats for coal as fuel for power generation in future have been listed.
Janusz MIĘKUS*, Robert PAPROCKI*
PRZEGLĄD AKTUALNEGO STANU ROZWOJU ROZPROSZONEGO WYTWARZANIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA ŚWIECIE**
Słowa kluczowe: źródła rozproszone: silniki tłokowe, turbiny gazowe, ogniwa paliwowe, układy fotowoltaiczne, turbiny wiatrowe
Streszczenie
Splot różnego rodzaju uwarunkowań (technicznych, ekonomicznych, środowiskowych i politycznych) funkcjonowania sektorów elektroenergetycznych na świecie spowodował, że ostatnio w obszarze wytwarzania energii elektrycznej największy rozwój dotyczy tak zwanych źródeł rozproszonych. Za źródła rozproszone uważa się małe (od dziesiątek kW do 50-100 MW), modularne technologie wytwórcze przyłączone z reguły do sieci dystrybucyjnych celem dostarczania energii elektrycznej pobliskim odbiorcom i poprawiania niezawodności i jakości tej dostawy, a przez to odsuwania na przyszłość inwestycji w sieci przesyłowe i dystrybucyjne. Powyższa definicja nie jest wyczerpująca, gdyż pojęcie wytwarzania rozproszonego rozumiane jest różnie w różnych krajach. Do technologii wykorzystywanych w źródłach rozproszonych zalicza się: silniki tłokowe, turbiny gazowe, układy skojarzonego wytwarzania oparte na turbinach gazowych i silnikach tłokowych, ogniwa paliwowe, układy fotowoltaiczne, turbiny wiatrowe, technologie geotermalne, małe elektrownie wodne, technologie wykorzystujące biomasę, technologie wykorzystujące pływy i falowanie mórz. Także w Polsce nowe uregulowania prawne dotyczące sektora elektroenergetyki oraz jego zobowiązania w zakresie ochrony środowiska powodują, że w najbliższych latach można
spodziewać się rozwoju niektórych z powyższych rodzajów źródeł, a w szczególności źródeł skojarzonych opartych głównie na turbinach gazowych o mocy od dziesiątek kW do dziesiątek MW. W artykule przedstawiono aktualny stan rozwoju źródeł rozproszonych na świecie, przy czym szczególna uwaga skierowana jest na wspomniane wyżej źródła skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła.
Janusz MIĘKUS*, Robert PAPROCKI*
THE WORLDWIDE DEVELOPMENT STATUS OF DISTRIBUTED ELECTRICITY GENERATION - THE REVIEW
KEY WORDS: distributed electricity sources: internal combustion engines, gas turbines, fuel cells, photovoltaic systems, wind turbines
Abstract
The series of different conditions (technical, economical, environmental and political) influencing the power systems worldwide has made that nowadays most of the development in the area of electricity generation relates to the so called distributed electricity sources. Distributed generation means utilization of small (from tens of kW to tens of MW), modular power generating technologies dispersed throughout a utility's distribution system in order to provide power closer to customers, thereby improving power reliability and quality and deferring transmission and distribution upgrading. This definition is not a common one since the concept of distributed generation is perceived differently depending on the countries. Power generation technologies employed in distributed sources include:
internal combustion engines,
gas turbines,
combined heat and power plants based on gas turbines or internal combustion engines,
fuel cells,
photovoltaic systems,
wind turbines,
geothermal technology,
small hydro power plants,
biomass technology,
Also in Poland new legal framework relating to the power sector and its commitments in the area of environment protection cause, that in the coming years we can expect development of some of the above mentioned sources, and especially
cogeneration plants based mainly on gas turbines from tens of kW to tens of MW. The current development status of distributed generation in the world is presented in the paper, with a special emphasis on the cogeneration technologies. The possible new challenges, which can emerge simul- taneously with the possible fast development of distributed generation are also indicated in the paper.
Witold WŁODARCZYK*
REGULACJA W SEKTORZE ENERGETYCZNYM - DYLEMATY METODYCZNE I PRAKTYCZNE
Słowa kluczowe: sektor energetyczny, Prawo Energetyczne, Urząd Regulacji Energetyki
Streszczenie
W artykule przedstawiono niektóre przykłady dylematów metodycznych i praktycznych, które mają istotne znaczenie dla procesów regulacji i funkcjonowania sektora energetycznego. Zaliczyć do nich należy między innymi: zatwierdzenie taryf, zwalnianie wytwórców i przedsiębiorstw obrotu z obowiązku zatwierdzania taryf, weryfikacja kosztów uzasadnionych.
Witold WŁODARCZYK*
REGULATION IN ENERGY SECTOR - PRACTICAL AND METHODOLOGICAL DILEMMAS KEY WORDS: energy sector, Energy Law, Energy Regulatory Authority
Abstract
Some problems have appeared during the successive developing of regulation activity and they will require the amendment of law or will be solved by Energy Regulatory Authority. There is a specific sequence of putting into effect Energy Law and in this connection there are new problems in relationship between the electricity market participants. This paper presented some examples of regulation dilemmas that are not ordered as regards the importance of regulation process and performing of energy sector.
Wojciech KIBLER*
SAMORZĄDY LOKALNE W KREOWANIU POLITYKI ENERGETYCZNEJ PAŃSTWA**
Słowa kluczowe: Prawo Energetyczne, lokalne rynki energii, plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe
Streszczenie
W artykule zestawiono podstawowe przepisy prawa, które powinny determinować kształt lokalnych rynków energii oraz wymagania, jakim powinny odpowiadać wymagane prawem energetycznym opracowywane przez gminę założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Gmina jest podmiotem suwerennym w określonym prawem zakresie, a jej władze mają obowiązek formułowania zbiorowych potrzeb i interesów społeczności zamieszkałej na jej obszarze.
Wypełnianie obowiązków przez gminę polega m.in. na opracowaniu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię
elektryczną i paliwa gazowe. Założenia te powinny w szczególności zapewniać możliwość substytucji poszczególnych rodzajów energii lub jej nośników oraz stwarzać warunki do utworzenia rynku konkurencyjnego, tj. aby w poszczególnych sektorach, podsektorach rynku każdej z form energii lub jej nośników działały przynajmniej trzy przedsiębiorstwa energetyczne różnych właścicieli. W celu realizacji planu zaopatrzenia w energię i jej nośniki gmina może powołać nowy podmiot - przedsiębiorstwo energetyczne - bez konieczności korzystania z usług już istniejących na rynku przedsiębiorstw energetycznych. Przy wyborze właściwej strategii działania gmina powinna angażować możliwie szeroką reprezentację przedstawicieli lokalnych społeczności oraz specjalistów, tworząc gremia, które zapewnią poparcie społeczne dla strategii formułowania celów planu zaopatrzenia w ciepło energię elektryczną i paliwa gazowe, a następnie ich realizacji.
Wojciech KIBLER*
THE LOCAL ADMINISTRATION IN CREATION OF STATE ENERGY POLICY KEY WORDS: Energy Law Act's, local energy markets, plan of heat, electric energy and gas fuels supply
Abstract
In the report were presented the basic regulations which should determine a form of local energy markets and requirements to be fulfilled by elaborated by Gmina (the smallest-self governed administrative unit) as required by Energy Law Act's regulations,
"assumptions for plan of heat, electric energy and gas fuels supply". Gmina is a sovereign entity, in area defined by Law and Gmina's authorities are responsible for expressing the common needs and interests of Gmina's inhabitants. Gmina's
responsibilities consist among others the preparation (elaboration) of assumptions for the plan of heat, electric energy and gas fuels supply. Those assumptions in particular should create possibilities of substitutions of individual type of energy or its carriers by individual energy users and should create conditions for creating competitive market. Competitive market, in sense of Polish anti-monopoly law, means that there are at least three energy enterprises of different owners (each one should share no more than 40% of market capacity) operating within separate sector, subsector of each type of energy or its carriers market. To perform a plan of energy and its carriers supply Gmina is allowed to set up a new entity - an energy enterprise - without obligation to use services of enterprises existing on a market. Selecting a right strategy of operation, Gmina should involve as wide as possible representation of local representatives and experts to create bodies which will assure the social support for selected strategy and then realization.
Stefan CHWASZCZEWSKI*
GOSPODARKA WYPALONYM PALIWEM REAKTORÓW ENERGETYCZNYCH - TECHNOLOGIE, EKONOMIKA, ŚRODOWISKO**
Słowa kluczowe: reaktor jądrowy, paliwo jądrowe, paliwo MOX, elektrownie jądrowe, uran
Streszczenie
Przeprowadzone analizy zbilansowania podaży i popytu na energię elektryczna w Polsce wskazują na konieczność
wykorzystania po około 2020 roku jądrowych surowców energetycznych. Dążenie do zrównania poziomów życia społeczeństwa Polski ze społeczeństwami sąsiednich krajów Unii Europejskiej wymusi wzrost zapotrzebowania na energie elektryczną. Kraj nasz nie będzie obszarem wykorzystania niespotykanych w innych krajach energooszczędnych technologii. Jednocześnie rosnące koszty wydobycia krajowego węgla przy rosnących wymaganiach ochrony środowiska wymuszą stosowanie czystych ekologicznie surowców energetycznych: gazu i paliw jądrowych. Uniezależnienie się od dostawców gazu i zmian cen tego surowca wymusi poważne rozważenie opcji energetyki jądrowej. Biorąc pod uwagę te aspekty, przeprowadzone w 1997 roku przez PSE SA i Instytut Energetyki analizy określiły zapotrzebowanie na produkcję energii elektrycznej z elektrowni jądrowych w 2050 roku w Polsce na 158 TW×h rocznie w scenariuszu dolnym i 209 TW×h rocznie w scenariuszu górnym. Wytworzenie takiej ilości energii elektrycznej wymaga uruchomienia elektrowni jądrowych o mocy 22 GW w scenariuszu dolnym i 29 GW w scenariuszu górnym. Zakładając 60-letni okres eksploatacji tych elektrowni jądrowych oraz współczynnik wykorzystania 85%, przeprowadzono analizy gospodarki wypalonym paliwem z tych reaktorów. Zgodnie z dokumentem EUR (European Utility...
1995) założono wykorzystanie w Polsce reaktorów wodnych nowej generacji, z wypaleniem paliwa uranowego do 55 GWdni na tonę uranu i 50 GWdni na tonę HM w paliwie MOX, z możliwością wykorzystania w reaktorze do 50% załadunku paliwa MOX.
Przeanalizowano opcję składowania wypalonego paliwa w przechowalnikach, a następnie ich ostateczne składowanie w głębokich formacjach geologicznych. Przeanalizowano również opcję przerobu wypalonego paliwa i wykorzystania odzyskanego plutonu w paliwie MOX. Zakładając stały poziom cen przeprowadzono oszacowania kosztów gospodarki wypalonym paliwem w obu opcjach przy stopie dyskonta 0,5 i 10% w przeliczeniu na 1MW×h sprzedanej energii elektrycznej (wykorzystanie na potrzeby własne i poziom strat w sieci - 15%). Koszt gospodarki wypalonym paliwem bez przerobu wynosi od 2 do 4 zł/MW×h, natomiast w opcji przerobu wypalonego paliwa od 8 do 12 zł/MW×h (poziom cen 1998 rok). Wykazano, że wzrost stopy dyskonta prowadzi do zmniejszenia kosztów gospodarki wypalonym paliwem reaktorów energetycznych. W referacie przedstawiono wyniki analiz radioaktywności, energii promieniowania oraz radiotoksyczności wypalonego paliwa w porównaniu z naturalnymi pierwiastkami radioaktywnymi znajdującymi się w środowisku. Wykazano, że po 1000-letnim okresie
"studzenia" wypalonego paliwa wielkości te są zbliżone do odpowiednich parametrów promieniowania naturalnego środowiska.
Wykazano także - wbrew rozpowszechnionej opinii - że wykorzystanie uranu w reaktorze jądrowym zmniejsza bilans radioaktywności środowiska.
Stefan CHWASZCZEWSKI*
THE MANAGEMENT OF THE SPENT FUEL FROM POWER KEY WORDS: nuclear reactor, nuclear fuel, Mox fuel, nuclear power plant, urinium
Abstract
Proposals of systematics of the methods of energy intensity analysis in national economy on the base of international
comparison are given in this paper. The definitions of macroeconomic and energy quantities, which are used in energy intensity analysis are described. Differences of energy and macroeconomic data aggregations applied by international organisations are discussed in detail. Problems of obtaining comparable data as regards subject and object are reported. Definitions of new quantities useful for energy intensity analysis are presented.
Conception of estimating method of energy consumption in financial expression is reported. Definitions of indices for energy intensity assesment in national economy are given. Conception of so-called structural energy intensity indices based on regression equation analysis and describing links between GDP and energy consumption is presented. Methodical problems connected with calculating annual average growth rate of macroeconomic and energy quantities and elasticity indices of energy consumption with respect to GDP are described. Methodical considerations are illustrated by calculation results for OECD countries
