Naučnye trudy i botaničeskie dostiženia G.S. Nevodovskogo (1874-1952) - Biblioteka UMCS

ANNALES

UNIVERSIT ATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN — POLONIA

VOL. XXXVII, 20 SECTIO C 1982

Instytut Biologii UMCS Zakład Systematyki i Geografii Roślin

Zakład Botaniki Ogólnej

Kazimierz KARCZMARZ, Bogusław SAŁATA

HaynRbie Tpyflbi w GoTaHnuecKiie jioctmjkchmh T. C. HeBoaoacKoro (1874— 1952)

Prace naukowe i zasługi botaniczne G. S. Niewodowskiego (1874—1952) Studies and Botanical Achievements of G. S. Nevodowski (1874—1952)

HAYHHAH E14OrPA<t>14H

raBpmi CTenaHOBMH HeBOflOBCKnił npuHa/yieJKHT k uncjiy bm -

flaiOIUMXCH pyCCKMX ÓOTaHMKOB, KOTopbie nOJiyHHJIM o5pa3OBaHMe ^b H obo -

-AjieKCaHJipMMCKOM MHCTMTyTe CejIbCKOrO XO3HMCTBa M JieCOBOflCTBa (HblHe ropofl IlyjiaBbi) n Hanaji cboio HayuHyio fleaTejibHOCTb ot jia6opaTopHbix M 4JJIOpMCTMHeCKMX MCCJieflOBaHMM Ha TeppMTOpMM IfeHTpaJIbHOM IIOJIblUM.

Tax Kax „EMorpacJjMHecKMM cJioBaph pyccKMx SoTaHMKOB” C. IO. JlMnuiM- Ua He noMemaeT 4>aMMjiMM HaHMHaioinMXCH c SyKBbi „H”, noaTOMy pejie- coo6pa3HbiM HBJiaeTCH npeflCTaBjieHue Majion3BecTHoił 6Morpa<J)MM 3HaMe- HMTejibHoro MHKOJiora m (JiMTonaTOJiora T, C. HeBOflOBCKoro.

r. C. HeBOflOBCKMM poflMJica 9 anpejia 1874 r. b cejie E bmmhkc 5. OcTep- CKoro ye3^a HepHMroBCKOM ryOepHMM. HauajibHoe o6pa3OBaHne nojiynuji

b cejibCKOM uiKOjie, a 3aTeM ^b flyxoBHOM yuMJiMme m ^yxoBHOM ceMMHa-

P mm b HepHwroBe. IIo OKOHnaHMio ceMMHapnM c 1897 no 1903 r. paOoraji yuMTejieM b HanajibHOM 3eMCKOM uiKOjie. B stot nąpwofl Hanncaji o ^ mh

M3 nepBbix yKpanHCKWx SyKBapeii „YKpaMHbCKa uiKOJia”, M3,gaHHbiM b no- cJieflCTBMM B 1908 M 1917 rr.

B 1903 r. nocTynaeT HeBOflOBCKMii b HoBo-AjieKcaH,gpMMCKHM mhctm -

TyT cejibCKoro xo3HMCTBa m jiecoBOflCTBa, kotopmm okohhmji b 1911 r.

IIpeObiBaHMe b MHCTMTyTe HeMHoro 3aTHHyjiocb, Tan Kax b TenenMe Hexo-

224 Kazimierz Karczmarz, Bogusław Sałata

Toporo BpeMeHM mhctmtyt 6biJi 3axpbiT b cbh 3 m co cTyfleHHecKMMM 3a6a- cTOBKaMM bo BpeMH peBOJiiopMOHHbix BbicTywieHUM 1905 r. B nepMOfl ot

1905 flo oceHM 1908 r. HeBOflOBCKMM paGoTan b HepHnroBCKOM ryGepucKOM 3CMCTBC b KanecTBe noJieBoro noHBOBe^a m jiaSopairra. IIo BO3BpameHMH B HoBO-AjieKCaHflpMMCKMM MHCTMTyT B 1908 T., HeBOflOBCKMM B TeneHMe KopoTKoro BpeMeHM paOoTaeT accMCTeHTOM, Be/jH b 1908—1909 r. 3aHHTMH no óoTaHMKe ajih OHHbix CTy/jeHTOB m SKCTepHOB. Tło coBeTy cBoero Ha- ynHoro pyKOBOflMTejiH H. B. IlMHrepa — H cbo ^ obckum 3aHHJicn mmkojio - rnen. O h Hanaji MCCJie^OBaTb cjajiopy rpnGoB OKpecTHOCTeii IlyjiaB u Hep-

HMroBCKon rySepHWM. MccjieflOBaHHH BejiMCb 3a cneT HayHHoro KpyjKKa (1).

Co6paHHbiw hm GoraTbifi rep6apMM napa3MTHbix rpnGoB (Peronosporales, Erysiphales, Taphrinales, Uredinales m Ustilaginales) OKpecTHOCTen IlyjiaB G biji H3#aH noa pe/taKijHeH B. T. Tpamnejia m hocmji H33BaHHe „rpnGbi P occhm ” . 3 tot repSapMH BbicoKO opeHMJi H. A. HayMOB, o h G m cBH/ie- TejibCTByiOT coxpaHMBiHMecH nncbMa h OT3biBbi. EyayHM CTyaeHTOM He-

bo / iobckmm , Ha ocHOBe e5Kero/jHbix KOMaH/pipoBOK, npeacTaBHji flBe pa- GoTbi: „CnncoK napa3HTHbix rpnGoB b oxpecTHOCTHx HoBO-AjieKcaHflpMM”

coflepjKamHM okojio 150 bm ^ ob m „B jimhhhc (JiopMaJiMHa Ha cnopbi ro- jiOBHeBbix ” : Ustilago avenae, U. hordei, U. tritici, Urocystis occulta m Ti- letia caries. K Mcxo^HbiM 3KcnepMMeHTajibHbiM BonpocaM, KacaioiUMMCH

bjimhhmh ra3OBbix peareHTOB Ha njiecHeBbie rpnGbi caxapHOM CBeKJibi, oh

BO3BpamaeTca eqe b o / jhom paGoTe M3 1929 r.

HeBOflOBCKMM coTpyflHHnaji c npotj). ApTypoM H hcbckmm , noMoran eMy perMCTpnpoBaTb 6ojie3HM pacTeHMw. B 1904—1917 ro/tbi HneBCKMM M3^a-

Baji H3BecTHbiH 4>MTonaTOJioraM „EjKeroflHMK CBe^eHMM o 6ojie3iiHX m no- BpejKfleHMHx xyjibTypHbix m #HKopacTymHx nojie3Hbix pacTeHMM, noMe- ipaiomMM MaTepMajibi nojiynaeMbie ot KoppecnoH/jeHTOB H3 pa3Hbix panonoB TorflaniHeH P occhm . B 4— 6 TOMax 3Toro „EjKero/piMKa” co^epHcamne na- Gjno/teHMH npoBefleHHbie b 1908—1910 ro^bi (H3/jaHHbie b 1909, 1910

m 1912 ro^bi), noMemaiOTCH cooGmeHMH HeBO/toBCKoro o BbicTynjieHHH ne- KOTopbix pacnpocTpaHeHHbix 6ojie3Hen pacTeHMH, Bbi3BaHHbie rpnGaMM no- pa/iKa Uredinales, Ustilaginales, Erysiphales m Peronosporales. HaGjno- fleHHH BejiMCb b IlyjiaBax h oKpecTHOcrax. HeBOflOBCKMM oneHb nacTO He no/taeT TOHHoro Meera HaxojK/teHMH naToreHa, orpaHHHMBancb o G iijmm

OTMenaHMeM JI io G jihhckom ryGepHMH. Bo BpeMH cbomx noe3/joK b paiiOH Ka3MMex<a h IlyjiaB, coGpaji H cbo ^ obckmm pBeTKOBbie pacTeHMH, nacTb KOTopbix onpeflejiMji H. B. IjMHrep.

B OT3bIBe O HayHHO-npOM3BO^CTBeHHOM fleHTeJIbHOCTM HeBOflOBCKOrO,

3aBe/iyiomMM ceKTopoM mmkojiotmm OT#ejia CnopoBbix PacTeHMii BoTa-

HMnecKoro HHCTHTyTa AKa/teMMH Hayx CCCP, flOKTop 6HOJiorMHecKMX

Hayx B. T. TpaHuiejib b 1939 r. nncaji: „IIo okohh 3 hmm MHCTMTyTa b H o -

BOM-AjieKcaH/tpHM ero HHTepec k M3yHeHMio rpnGoB eme Gojibine yrJiyG-

ANN. UNIV. MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA, sectio C, vol. XXXVII, 20 Tabl. I

Puc. 1. T. C. HeBOflOBCKMii He3aflojiro go ero cMepTK

PMC. 2. JlabOpaTOpHH BOTauMKM

HOBO-AjieKCaHgpMMCKOM MHCTMTyTe

Kazimierz Karczmarz, Bogusław Sałata

ANN. UNIV. MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA, sectio C, vol. XXXVII, 20 Tabl. II

Puc. 3. T. C. HeBonoBCKMił co cbomm apyroM H. B. UMHrepOM nepea jomom b riyjiaBax

Puc. 4. C npaBOii CTopOHbi: HeBOflOBCKMM, TaHeniHH, rpaqnaHCKi«i u MJiafliiiMii COTpyflHMK

Kazimierz Karczmarz, Bogusław Sałata

Haynubie Tpyflbi u 5orai[M'iecKjie uocTMJKeiiMH... 225 nnncn m pacuinpnjiCH n ^oh npncTynMn ^k cucTeMaTMHecKOMy M3yHeHMK>

rjiaBHtiM o6pa3OM rpwGoB napa3MTOB M3 Bcex pa3/jenoB MMRonornn”.

B 1911 r. HeBo/joBCKMM noRM^aeT HoBO-AneRcaH^pnio m ye3?RaeT b Tpy-

3 mio . ,Ęo cepeflMHbi 1919 r. ^oh 3aBe^yeT <£>MTonaTonornHecROM naGopaTO- pnew Tuc^JiMCCKoro OoTaHunecRoro ca#a. B ^stot nepno# nccne^yeT rpnSbi 3aKaBKa3bH. B 1913 r. H cbo ^ obcrmm paOoTaeT Ha boctohhom YKpauHe Ha CMejIHHCKOM MnKO-3HTOMOJIOrHHeCKOM CTaHIJMM. IlOCJie JIMKBMflapHM CMe-

jihhckom CTaHpwM b 1924 r., HeBOflOBCKHił nepeuien paSoTaTb MHRonoroM

b CopTOBOflHO-ceMeHHoe ynpaBjieHue CaxapoTpecTa b KneBe, a b 1927 r. — B YRpaMHCRHM HayHHO-MCCJieftOBaTeJIbCKMM MHCTMTyT caxapHow npOMbl- uijieHHOCTM. B 3 to BpeMH Be^eT Kypc 4)MTonaTOJiornM n MCCJie^yeT rpwGbi

K mcbcrom oGjiacTM. B 1930 r. H cbo ^ obcrmm nepeexan b Ka3axcTaH, r/je Ha npoTHJKeHMM 10 jieT paOoTaeT ^b pa3Hbix ynpe?RfleHMHX, 3aHMMaacb npewMymecTBeHHo cJiMTonaTonorneH m c^opo^ p3RaBHMHHbix rpnOoB PJKM.

B 1940 r. HeBO^OBCKMM nocejnuiCH b ToMcxe, r/je npo^onncaeT HanaTbie

b AjiMa-ATe MccneflOBaHMH ^m 3aujnmaeT ^MCcepTauMK) Ha CTeneHb ^kbh -

flM/jaTa 6MOJiornHecKnx HayK no TeMe: „<J>MTonaTonorMHecRMe (JiaETopbi

b 6opax ToMCKoro pawoHa”. B 1946 r. H cbo ^ obcrmm noRM^aer C m O mpb

n nepeexan Ha YKpawHy k cBoen flonepn TarbHHe raBpMnoBHe H cbo / job -

CKoił, a b 1948 r. oh BMecTe c Heio nepecenMncH 6 jim 3 M ocrbm . 3flecb 3a-

R ohhmji paOoTy o (J)aiiM«M03e cocHbi m npo;ąojoRaeT MOHorpa^nnecRyio 06- paOoTRy npeflCTaBMTejieił po^a Mycosphaerella Ka3axcTaHa, a TaRjRe M3- flaeT 3RCCMRRaTbI H3 cepMM „rPM6bi CCCP”.

HeBo^OBCRMM yMep 26 aBrycTa 1952 r., cnycTH flBe He^enM nocne cMep-

tm CBoeił JKeHbi AneRcaH^pbi BacwjibeBHon. Y Hero BbicTyrauin cwjibHbie JRenyflOHHbie RpoBOTeneHMH, ROTopbie npMBenn r poROBOMy Roimy.

HAyHHO-MCCJIEflOBATEJIbCKAH flEHTEJIbHOCTb

r. C. HeBOflOBCHMił HBjineTCH aBTOpoM mhotmx M3BecTHbix paSoT no 4)MTonaTOJiornM m cnereMaTHRe rpnOoB, a TaRjRe £Byx oneHb peHHbix ce- PMM SRCCMRRaTOB. 3 t OT M3BeCTHbIM yHeHbIM OTHOCMTCH R HMCJiy 3HeprMH- Hbix n HHnn,naTHBHbix jnofleił, ROTopbie cnocoÓHbi b pa3Hbix ycnoBMHX pa3BepHyTb HyjRHyio m MHTepecHyK) paSoTy, npwBOflHmyio r pemibiM ann npon3Bo^cTBa pe3ynbTaTaM. C bmmm 3HaHMTenbHbiM HayHHbiM Tpy^OM He- BO^OBCROrO HBJIHeTCH paGOTa O H0BbIX BHflaX pjRaBHWHHbIX, Ony6jIMROBaHa B 1950 r., a rnaBHan RHwra Sbina M3flaHa yjRe nocne cMep™ aBTopa — n^nopa cnopoBbix pacTeHMM Ka3axcTaHa”, t . I„PjRaBHMHHbie rpnObi”

(AnMa-ATa). IlepBaH RpynHan CBO^Ra no phobhhhhbim rpnOaM Ka3ax- CTaHa c onucaHHeM 324 BHfla m 527 opHruHanbHbnwn pncyHRaMM Sbina

15 Annales. sectio C. t. XXXVU

226 Kazimierz Karczmarz, Bogusław Sałata

M3/taHa mm b 1939 r. repSapnii „rpMÓbi P occmm ” M3^aBaJiCH b 5 nacTHX,

B COCTaB KaJKflOM BOIUJIO 50 pe^KO BCTpeHaK)IHMXCH o6pa3UOB. 3TM HaCTM co^epjKaT KopoTKoe onMcaHMe napa3MTOB xyjibTypHbix m nojie3Hbix pac- TeHMM m M3#aBajiMCb b cjie^yiomMe roflbi: t . I (1909), t . II (1911), t . III (1915), t . IV, V (1917). M3/taHMe repóapMH „rpnSbi CCCP” HanaToro F. C.

HeBO^OBCKMM, Bbiinjio nocjie ero CMepTM b 3- x BbinycKax, co,ąepjKamHX

75 BMflOB. 3 tot repSapMM npoflOJiHtMjio m noflroTOBMjio k Bbinycxy Moc- KOBCKoe oSmecTBO McnbiTaTejieM npMpo^bi. MocKOBCKoe oSipecTBO ncnbi- TaTejierł npnpo/ibi M3^ajio Tpn BbinycKa „rpuBbi CCCP”. IlepBbiM BbinycK

(25 ^bm / iob ) BbiiueJi b 1952 ro/ty, a Tperon m neTBepTbin BbinycK 6biji M3/jaH

b 1954 r. yxte nocjie CMepTM aBTopa.

B CBoeu MHorojieTHeii HaynHon /teHTejibHOCTH T. C. HeBO^oBCKMii onn- caji 18 HOBbix fljiH Hayitn bm / job m coSpaji orpoMHbin repSapnii, KoropwM b HacTOHinee BpeMH HBJineTCH peHHbiM MccjienoBaTejibcitHM MaTepnajioM.

IIpeMMymecTBeHHO 3 to bmhbi nopnflita Erysiphales M3 6biBinen HepHM- tobchom rySepHMM (c6op HeBoaoBCKoro), M3 MpityTCKon ryGepHMM (c6op

C. C. TaHeinMHa).

Haerb repSapHoro MaTepnajia coSpaHHoro HeBOflOBCKMM b npnBMCJiHH- CKHX OKpeCTHOCTHX IlyjiaB M SblBUieM PaflOMCKOM ryfiepHMM M3 KOJIJieitlJMH IlMHrepa, raHeniMHa m Eecn/toBcitoro, BitjnonaiouiHe rpnGbi rpynnbi Erysi­

phales, HaxoAMJiMCb y jjoitTop T. lOpaniKyBHbi. Bjiaro^apn TOMy, hto hok - Top T. MaeBCKM M3 BapinaBbi MMeji koht 3 kt c ceMben AP- T. lOpanntyB- Hbi, MaTepMajibi btm b xopomeM coctohhmm Sbijin nepeaaHbi b repóapnM rpnSoB npn KałJje^pe CHCTeMaTMKM m reorpacJjMM pacTeHMił BapmaBCKoro yHMBepcMTeTa. 3Ta KOJiJieitijnH co^epxtnT Taitne pe^itne oópa3Hbi napa-

3 mthmx rpnSoB, Kax: Phyllactinia berberidis Palla n Ph. guttata (W a h 1. ex. F r.) L e v. Ha Carpinus betulus ( m 3 OKpecTHOCTeił IlyjiaB).

Jlpyrne bm ^ bi rpnGoB — sto nacTO BCTpenaiomHecH m pacnpocTpaHeHHbie b oxpecTHOCTHX IlyjiaB, nyjiaBCKoro napita m Ha xojiMax okojio nepeBeHb BjiocTOBMite (HeBOflOBCKMM), IIapxaTKa (BecH^OBCKMn) m ropowa Ko3eHMpe (raHeuiMH). IIpeoGjiaAaiomee KOjninecTBo 3 tmx o5pa3poB onpe^ejinji B. T.

TpaHiuejib, c KOTopbiM HeBOflOBCKMM Beji HaynHbie KOHcyjibTapnM bo Bpe­

MH MccjieflOBaHMM no CMCTeMaTMite rpnóoB.

O chobhom cbom repóapnn, coflepjKautMM CBbiuie 17 000 o6pa3qoB ne- peflaji HeBO/tOBCKKM Ka3axcxoMy rocy^apcTBeHHOMy yHMBepcMTeTy b A ji - Ma-ATe, a cGopbi n MaTepnajibi no pa3/iejiy „<i>jiopa cnopoBbix pacTeHMił Ka3axcTaHa” xpaHHTCH b JlaSopaTopnu CnopoBbix PacTeiiMii BoTaHMHe- CKoro MHCTMTyTa AH Ka3axcKon CCP b AjiMa-ATe. B Ka3axcxoM rocy- flapcTBeHHOM yHHBepcMTeTe ocTaJibHbie cGopbi, pyKonncn m MaTepnajibi HeBOflOBCKoro coxpaHeHbi m McnoJib3yioTCfl ajih Hayitn n ripenoflaBaHMH.

Ilocjie CMepTM yneHoro ceMba noKOMHoro nepeflajia: 1) TjiaBHOMy Tepóa-

pnio rpnSoB npn MHCTMTyTe BoTaHMKM mm . B. JI. KoMapoBa AH CCCP

Haynubie Tpyflbi m 6oTanMHecxne ^ocTHxennH... 227

b JleHHHrpafle Gojibmoii MaTepnaji (c6op, pyKonucM, pncyHKM, ^narH03bi

— okojio 1000 t 3 kcohob ) no pa3^ejiy po^a Mycosphaerella. Bce MaTe- pnajibi 6buw npMHHTbi KOMMCcnew, b coeraB KOTopoii bxo /( mji 3aBenyioinMM OTfleJiOM CnopoBbiił PacTeHHM — npoc£>. B. II. CaBMH b HHBape 1953 ro.ua;

2) MocKOBCKOMy OómecTBy McnbiTaTejieii Ilpnpo^bi (MOMII) MaTepnajibi

k M3flaHMio BToporo h TpeTbero BbinycKa „rpn6bi CCCP”; 3) Kac^enpe

hm 3 uimx pacTeHMii MocKOBCKoro rocyaapcTBeHHoro yHMBepcMTeTa ueHHyio coGcTBeHHyio MHKOJiorMnecKyio 6n6jinoTeKy u onTMKy.

IIo aaHHbiM 6MorpacJ)a KoMapHupKoro (2) nacTb jimhhoto rep6apwH He- BOflOBCKoro norwGjia npn ero nacTbix nepee3^xax ^b nocJieflHee flBaflpa- TMjieTMe. 3 tm ÓMOJiorHHecKMe aaHHbie noMeipeHHbie BMecTe c nopTpeTOM yneHoro b npeflbicjioBMM KoMapmmKoro m b BBe^eHMM IU,BapbijMaH (4)

k nepBOMy TOMy „<t»jiopbi cnopoBbix pacTeHMii Ka3axcTaHa” HBJiaeTCH ofl-

hom M3 ueHHeMiiiMx MHcJjopMamiM, MCKJiioHaH BocnoMMHaHMH nonepM yne- Horo M ToMMJIMHa (3),

M HayHHOM ^eHTejIbHOCTM 3T0r0 BHflHOrO MHKOJiora.

OrpoMHan 3acjiyra T. C. HeBOflOBCKoro 3aKjiiOHaeTCH b tom , hto oh

K3K CMCTeM3TMK rpuGoB, Ha OCHOBe JIHHHbIX 5oraTbIX KOJIJieKUMM

h koji -

JieKUMM apyrMX GoTaHMKOB, onncaji okojio 20

bm ^ ob

ca rjiaBHbiM o6pa3OM Ha TeppMTOpMM Ka3axcTaHa, KaBKa3a (rpy3Ma), YKpa- MHbi, M ockobckom

mmchho :

1. Aecidium clematidis-songoricae N e v o d., B ot . mbt . ota . cnop. pacT. 6 (7—12):

178, 4> ht . 5 ,1950 (Ha Clematis songorica, cofip. 1 VI1937, B. rojio<acoKOB)=P}KaB- HMHHbie (Uredinales).

2. A. inulae-grandis N e v o d., tbm xe 175, d>nr. 3, 1950 (Ha Inula grandis, co6p.

12 VI h 24 VII 1938)=PjKaB'iwiHbie (Uredinales).

3. A. millejolii Nevod., thm xce, 172, diwr. 1, 1950 (Ha Achillea micrantha, co6p.

V, VI 1936—1938, T. HeBOflOBCKMń)=PxaBHHHHbie (Uredinales).

4. Ascochyta carthami N e v o d. Cnop. PacT. Ka3ax. 5 (2): 285, puc. 74, 1968 (na Carthamus tinctorius, co6p. 24 VIII 1933, T. HeBOflOBCKirił) =C(t>eponcn^ajib- libie (Sphaeropsidales).

5. A. galatellae Nevod. et Byzova, tbm »e 5 (2): 277, pnc. 71, 1968 (Ha Gala- tella punctata, co6p. 24 VIII 1935, T. HeBO«OBCKMM)=C4>eponcMflaJibHbie (Sphae­

ropsidales).

6. Diplodina cucurbitae Nevod. TaM »ce 5 (2): 319, puc. 83, 1968 (na Cucurbita Pepo, co6p. 31 VIII 1934, r. HeBOnoBCKnii)=C4)eponcnflajibHbie (Sphaeropsidales).

7. Diplodina B N e v o d., C<J)eponcnflajibHbie rpnfiKM, 143#. M hct . Cax. IIpoMbiin.

KweB, c. 7, 1927 (na Beta vulgaris)=C<i>eponcM#ajibiibie (Sphaeropsidales).

8. D. samararum (Des m.) Nevod., rpwfibi CCCP, Bbin. 1, 14, 1952 (na Fraxinus sp., co6p. 1—10 V 1951, T. HeBO#OBCKidł)«C4>eponcM#ajibHbie (Sphaeropsidales).

9. Exosporium mali N e v o d., BecT. T hc J jji . B ot . ca#a 21: 5, Tafia. I a, 1912 (na Mojioflbix cre6jiax h 6 jiohh , cofip. 22IV 1911)=Tncł)OMMiieTajibHbie (Hyphomyceta- les).

10. Microsphaera hypophylla N e v o d., Tpn6bi CCCP, Bbin. 1, 4, <J>nr. 4, 1952 (na Quercus robur, cofip. 3X 1950, T. HeBO#OBCKHM)=MyHHMCTO-pocflnbie (Erysipha­

les).

228 Kazimierz Karczmarz, Bogusław Sałata

11. Mycosphaerella balsamopopuli N e v o d., thm we, Bbin. 1, 7, cf>nr. 7, 1952 (na Populus balsamifera, cofip. 1—5 V 1951, I*. HeBOflOBCKirił)=HoTMseaabHbie (Do- thideales).

12. Phleospora samaricola N e v o d., tbm we, Bbin. 1, 19, <J)nr. 19, 1952 (Ha nepe- 3MMOBaBiunx aeTy’iKax Fraxinus sp., co6p. 1—10 V 1951, T. HeBOflOBCKnii)=Me- jiaHKOiiHJibiibie (Melanconiales).

13. Phyllosticta turangae N e v o d. et Kr a v t z, M3 b . AH Ka3. CCP, cep. 6noa.

Bbin. 5, 98: 125, puc. 6, 1950 (Ha Populus litrinotni)=CcpeponcwAaabiibie (Sphae- ropsidales).

14. Piggotia theae N e v o d., Becr. Twpa. B ot . ca«a 21: 7, Tafia. 1 e—g, 1912 (Ha Thea viridis, cofip. 1910)=C4>eponcMflaabHbie (Sphaeropsidales).

15. Pleospora betae (Beri.) Nevod. (—Pyrenophora echinella Cooke var.

betae Ber 1.), 36np Ilpaijb CeKiinw Yicp. Hayx. T ob ., c. 139, 1918 (Ha Beta uulgaris) =IIaeocnopaabHbie (Pleosporales).

16. Puccinia alatauica Nevod., B ot . mbt . ot «. cnop. pacT. 6 (7—12): 179, cfc>nr. 6, 1950 (na Feruła alatauica, cofip. 8 V 1938, T. HeBOAOBCKHśi)=PwaBHHHHbie (Ure- dinales).

17. P. oreophilae N e v o d. et G o 1 o v., TaM we, 181, <t>nr. 7, 1950 (Ha Phlomis oreophila, cofip. 14 VIII 1936, T. HeBOflOBCKHM 29 VIII 1936, II. roaoBHH)=PwaB- HMHHbie (Uredinales).

18. Rhizopus betauora (nom. prov.), Hayn. 3an. Caxap. IIpoMbiiiin. 3: 314, puc. 5, Tafia. I, 5—8, 1928 (Ha Beta uulgaris saccharifera, co6p. CeMneaOBCKHJi)=MyKO- paabiibie (Mucorales). 3 tot t 3 kcoh Tenepb ciMTaeTca chhohhmom Rh. oryzae Went, et P r i n.

19. Scoloeotrichum armeniacae N e v o d., BecT. Tn<t)a. B ot . cafla 21: 8, Tafia. I, h—i, 1912 (Ha naoflax Armeniaca uulgaris, cofip. 17 VI 1911)=rnc|JOMHiieTaabHbie fHyphomycetales).

20. Septoria turangae N e vo d. et K r a v t z., M3 b . AH Ka3. CCP, cep. finoa. Bbin. 5, 98: 123, puc. 4, 1950 (Ha Populus lituinouii)=C<peponcnflaabHbie (Sphaeropsidales).

B necTb 3acjiyjKeHHoro MnKOJiora Ha3BaHO HOBoonwcaHHbiM bmh napa- 3MTHoro rpw6a Ramularia nevodovski HaiłaeHHbiii H cboaobckmm Ha Co-

nium maculatum n Mycosphaerella nevodovski Ha jiMCTbflx bh / job pofla

Bromus. Bo Bcex M3flaHHbix flo cmx nop 10 TOMax (1956— 1977) ,,4> jio - pbi rpwSoB Ka3axcTaHa ” noHTM bo Bcex o6pa6oTaHHbix rpynnax oTMeneHO orpoMHoe KOJiHHecTBo ero cóopoB.

B topom Hpe3BbiHaMHOM 3acjiyrow HeBOflOBCKoro hbjihctch onpeflejieHue, /U ih SojibiuMHCTBa napa3MT0B nnTaiouinx u;BeTKOBbix pacTeHHH, a Tamę pacnpocTpaHeHMe Hccjie^oBaHHbix bm ^ ob rpnóoB Ha TeppMTopnn CCCP h co - SpaHwe 5oraToro 4>jiopMCTMHecKoro MaTepnajia k oópaSoTKe cjuiopbi napa- 3 hthmx rpuSoB 3Toro orpoMHoro npocTpaHCTBa. TpeTbH 3acJiyra 3Toro BM^Horo MMKOJiora coctoht b xapaxTepe MMKOJiorMHecKMx MccjieflOBaHnii, yHMTbiBaioinMX noTpeGHOCTH cejibCKoro xo3HiicTBa m JiecoBOflCTBa. O h pa3- paSoTaJi Bonpocbi 6opb6bi c rojiOBneil xjie5oB, Bonpocbi cBH3aHHbie c pa3- BMTueM 6ojie3Hew Ha OBOin;Hbix h Ha njioflOBbix KyjibTypax. O h TaKiKe BHec GojibmoH BKJiafl b MeponpMHTMH no 6opb6e c BpeflUTejuiMii, cHWJKa-

iou ( mmh ypoJKaii KyjibTypHbix pacTeHMii, ocoSeHHO caxapHOH CBeKJibi

Haymbie Tpyabi m óoTaiiwiecKMe flocTn»eiina... 229

m 3JiaK0B. B 1939 roay 3acjiyrw HeBonoBCKoro ouernuin b cbomx 0T3biBax TaKne BbmaiomMecfl MMKOJiorM KaK B. T. TpaHinejib, H. A. HayMOB u A. C.

EoHflapueB.

CepfleHHO 6jiaro^apnM TaTbHHy raBpmiOBHy HeBOflOBCKyio, flonb yne- Horo, 3a oneHb MHTepecHyio u penHyio ceMeitHyio KoppecnoHfleHipiio, jimh - Hbie flOKyMeHTbi, a flance ciimcok HaynHbix paSoT, KOTopbie SbiJin nojiy- HeHbl H3MM B 1980 T. M3 TOpOfla IlyiHKMHO B IIOflMOCKOBMM M OT EopMCa HaTajibeBMna ToMMjiMHa M3 JleHMHrpafla.

rEPBAPHME M3flAHMH

1. rpn6bi P occmm nofl pe«. 'ijiena KoppecnonaeHTa AH npo<J>. B. r. Tpamneaa, Bbin. I (1908), II (1910), IV, V (1917) IIeTep6ypr (250 ofipa3U0B).

2. rpn6bi CCCP Bbin. I (1952), II, III (1954), M3fl. M ockob . ofimecTBa McnbiTaTejieii npnpoflbi, MocKBa (75 o6pa3pOB).

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

CIIMCOK I1EHATHBIX PABOT IIO MMKOJIOrMM M ępMTOIIATOJIOrMM r. C. HEBOflOBCKOrO

BjiHHiiMe {JjopMajiHHa na cnopbi rojioBiieBbix, 3an. HoBO-AjieKcaHflp. mhct . cejibCK. XO3. 24: 152—158, 1908, Tafia. 1—2, puc. 1 a6.

CnwcoK napa3HTHbix rpafioB b oxpecTHOCTHx HoBO-AaeKcaHflpMM. IIpoT. 3acefl.

KpyjKKa Jliofi. E ctcctb . m C-xo3. HoBO-AjieKcaHflpMMCKOro MHCTMTyTa b 1910 T.

51: 32—34, 1910.

H oboctm rpMfinOM (Jwiopbi KaBxa3a (Mycoflorae Cancasiae novitates). Beer. Tn<twi.

B ot . Ca^a, 21: 13—19, 1912, Tafia. 1 a—i.

O fiojie3nn xJion’iaTnnKa M3BecTnoro no« Ty3eMiibiM na3BaHMeM „Hopb”. Tpyflbi T mc J wi . Ofim. xaonKOBoa<>B, 11: 1—4, 1912.

IlaoflOBaH THKJib na canBax. M3fl. 3axaBKa3CKOro OfimecTBa IlaoflOBOfl. T mc ^ jimc

1912, c. 1—24.

rpn6nbie Bpe/prrejiH xyjibTypnbix m ffHKopacTymnx noaeBbix pacTennii KaBxa3a.

IIo MaTepiiajiaM ofipa6oTaHHbiM b cpHTOnaTOJioririecKOM KafimieTe T m ^ ul B ot . Ca«a b 1911 r. IIpmiojK. k TpyaaM T mc J wi . B ot . Cafla 11 (2): 31, 1912.

Tosce 3a 1912 r. (rofl BTOpoii) I-e npMJiOJKenMe k T mc J> ji . B ot . Caaa 15 (3): 1—88, 1913.

Boae3HM pacTenirił, Bbi3Baimbie pacTMTeabiibiMM opranM3MaMM m Mepbi fiopbfibi C hmmm . M3fl. XapbKOB. ye3flnoro 3eMCTBa, XapbKOB 1913, c. 1—48.

MyHHCTaH pocą Ha CBeKJie Erysiphe Polygoni D C. in foliis Betae. Becni.

T mc J wi . B ot . Caaa 26: 1—6, 1913.

IlHTHHCTocTb orypąoB (Scolicotrićhum melophthorum Prill et Delaer.) KaBKa3CKnń O t «. Matnep. Pace. Ofi-Ba CaflOB, 1913, 1—2.

rpiiSHaa fiojie3Hb oryppoB, <X>MronaToa. JiafiopaTopMH T m <J) x . B ot . Cafla 2: 1—16, Puc. 1—2, 1913.

3arnMBaHne CBexabi b xaraTax, Becr. Caxap. npoMbiiua. 38: 1—7, 1914.

CMeaHiicKaa MMxo-3nTOMOflorMHecxaa cTampia. M ctopmh h ciimcok TpyflOB. CCY

CaxapTpecT 1914, c. 342—359.

230 Kazimierz Karczmarz, Bogusław Sałata

14. Onepegubie 3agann no n3yHeHnio 6ojie3ne£i caxapnoit CBeKjibi. Becr. CaxapH.

npoMbiniji. 17: 1—7, 1916.

15. O coctohhmm (jpHTOnaTOjiorHH Ha Yxpanne. Tpygbi BceyKpamtc. c-be3ga b KweBe, KweB 1917.

16. flo 6nojiorii Phoma-betae Frank. 36ip lip. Cexqii Yicp. Hayx. T ob . 1918: 124—

142, puc. 1—15, TaóJi. I, II, <Jx>T. 1—4, Taóji. III.

17. OnepegHbie HaójijogeuMH 3a 5ojie3iiHMn CBeKjibi. IlHTiiHCTOCTb CBexojibHOro jim - CTa. TeKCT u 2 aHKeTbi, 1918.

18. 3ona Ha mueHnqi. IIon.-HayK. Jlneri, 1: 1—7, 1918, puc. 1—8.

19. napina h S jiok m rpyin, TaM «e, 2: 1—3, 1918, puc. 1—8.

20. C<J>eponcic Ha a6jiyHHx i rpyinax. Sphaeropsis Pseudo-Diplodia (F e k) D e- laerois, tum xce, 3: 1—7, 1918, puc. 1—10.

21. 06 Mcn0Jib3OBanHM 6enoro MbimbHKa Kax mtceKTHCMga. BecTH. Caxap. npOMbiuui.

1: 1—5, 1923.

22. Onncanwe onbrrnbix CTamjjrti CoproBO-CeMennoro ynpaBgeHHH CaxapTpecTa. K h - eB 1923.

23. flo Mcrogojiorii gocaiigy Kopneigy 6ypaKOBnx cxogiB. BicTH. Caxap. npoMbimg.

1—2: 1—11, 1924, Ta6ji. 1—3.

24. Xopo6n qyxpoBMx 6ypaiciB. Bug. IlyKpoTpecTy. K hib 1924, c. 30—31.

25. CnocTepeJKeHHH Hag rpn6KOBbiMM XBopo6aMM nojibOBwx pocjum. K hib 1925, c. 1—15.

26. MucTpyKiyiH gna KoppecnOHgeHTOB HaógiogaTejieił no rpn6nbiM 6ojie3HHM pa- ereHioi. 14 3g. CaxapOTpecTa. Knes 1925, c. 1—7.

27. MiicTpyKqnH no 6opb6e c ronoBHeBbiMH rpw6aMH Ha 3epHOBbix xjie6ax. M3g.

CaxapTpecTa. KneB 1925, c. 1—6.

28. <t»iTonaTOJioriHecKHM goc.Tig Ta 6opoTb6a 3 xBopocTaMn pocjrmt b TocnogapcTBax C.H.Y. CeJiexq. b I cthhk 2: 49—59, 1925, Ta6ji. I.

29. HoBbie gjia YKpamibi rpiiÓKM, Bbi3biBaioiqtie onaganne JiHCTbeB juoqepiibL Tpygbi KneB. <t>minajia Axag. Hayx, KneB 1925, c. 1—12.

30. Ha6jnogeiiHH nag rpn6KOBbiMM 3a6ojieBaHHHMH nojieBbix pacreHMił bo BpeMH BereTaqnn. Cejib.-x03. Hayn. K omhtct YKpamibi, KneBC. <}»ijinajia, 1926, c. 1—16.

31. C<ł>eponcngajibHbie rpw6Kn na Kgy6oHKax ccmhh caxapnofi CBeKjibi. J43g. M hctmt . Caxap. npOMbiuui. 4 (1—315): 1—8, 1927, <J x ) t . 1—6.

32. ^>nTonaTOJiornHecKMii CioJiJieTeHb. IIogeKagHaH CBOgKa CBegeiurfi no 6one3HHM pacTemrii b paiłoiie caxapiibix 3aBOgOB b TenenHH BereTaiptw. Haym 3annc. no caxap. npOMbiuui. K hcb 1927, 5: 1—8.

33. HeKOTopbie oeoSennocTH rHHJiocTHbix nponeccoB na Kop„ax CBeKjibi oceHbio 1927 r. HaynHbie 3annc. no caxap. npoMbnuji.,6: 1—10, 1928, puc. 1—5, Taóji. 1—10.

34. BjiHHHKe ra3OBbix peareHTOB Ha ngecHeBbie rpw6bi KaraTnoii thhjih . Haymitie 3anncKH no Caxap. npoMbiuiJi. 7/8: 1—5, 1929, Ta6g. 1.

35. BjiMHHMe njiecHeBbix tph 6 kob Ha pa3BMTne Kopiienga CBexojibHbix BCxogOB. M hct . caxap. npOMbiuui. 1930, c. 1—29, 1930, c. 1—8.

36. Eojie3HH jnoqepHbi no Ha6jnogeHMHM 1932—33 rogOB. Ka3ax. MHCTHTyT 3amnTbi pacreHHM, 1933, c. 1—12.

37. rpHÓHfaie 6oge3nn KyjibTypnbix pacTeiiMii na TeppnTopnn 30iiaJibHOit cranumi CaxapTpecTa, 1934, c. 1—9.

38. rpn6nbie BO36ygnTejiH 6oge3Heń KyjibTypiibix u gHKopacTyupix noge3Hbix pa-

CTemrii Ka3axcraHa. IlepBaa qeiiTypnH (100) KpifTKnecKoii npopa6oTKn rpn6noii

(Jjjiopbi. 100 rep6apnbix o6pa3qOB c tckctom h pwcyiiKaMH. Ka3ax. mhctmt . 3a-

iHHTbi pacr. AgMa-ATa 1935, c. 46.

Haynubie Tpyflbi n óOTauMuecKMe flOcTHJKenwa... 231 39. PjKaBHMHHMKM Ka3axcTaHa. M33. Anaj?. HayK Ka3ax. CCP, AjiMa-ATa 1939,

c. 1—174.

40. <t>MTOnaTOJiornHecKMe (JjaKTopbi b 5opax tomckoto JiecnwiecTBa. Tpyfl. T omck . jiecnpoMxo3a, T omck 1942, c. 1—4.

41. MnKpo4»jiopa Jibna b npopecce pacTCHMH. ToMCKO-3OHajib»aH jibHHHaa onbiTnan

CTaupHB. MnKpo6nojiornH 16, 1947.

42. HoBbie MJIM MajI0K3y’iei!IIbie BMflbI Ka3aXCTaiICKOM MMKpO<j)JIOpbI, BOTaH. MHCT.

mm . B. JI. KoMapoBa AH CCCP. BoTan. MaTep. OTfleji. cnop. paer. 6 (7—12): 172—

185, 1950.

43. <I>auMflMO3 cocHbi. M3fl. TOMCKoro jiecnpOMX03a b 1942—43, T omck 1953, c. 1—36.

44. <f>aopa cnopoBbix pacTeHMii Ka3axcTana. t . I. P«aBHMHiibie rpMÓbi. 143fl. Ka3ax.

CCP, AjiMa-ATa 1956, C. 431.

BMBJIMOrPAOMH

1. Karczmarz K.: Rys historyczny badań botanicznych w okresie działalności Instytutu Puławskiego do roku 1914. Rocznik Przem. 22/23, 323—361 (1983).

2. KoMapiiMUKMM H. A.: riaMHTb T. C. HeBOflOBCKOro (1874—1952) [ b :] <J>jiopa cnopoBbix pacTeHMM Ka3axcTaua. t . I. PscaBHMHHbie rpn6bi. 143fl. AH Ka3ax. CCP, AjiMa-ATa 1956, c. 3—5.

3. T omhjimh B. H.: OnpeflejiMTejib rpnf>OB po.ua Mycosphaerella J o h a n s.

M3fl. HayKa, JleHHHrpaa 1978, c. 4.

4. UlBapmMan C.: npeflMCJiOBMe [ b :] <t>jiopa cnopoBbix pacTeiiMM Ka3axcTaHa,

t . I. PjKaBHMiiubie rpnóbi. 143fl. AH Ka3ax. CCP, AjiMa-ATa 1956, c. 6—7.

STRESZCZENIE

Podano charakterystykę badań naukowych wybitnego mikologa rosyjskiego, G. S. Niewodowskiego. Omówiono główne osiągnięcia z zakresu taksonomii grzybów pasożytniczych, łącznie z wykazem opisanych nowych gatunków oraz ukazaniem sposobów walki z pasożytami upraw buraka cukrowego, sosny i innych. Uwzględ­

niono też ważniejsze dane biograficzne związane z prowadzeniem badań nad florą grzybów pasożytniczych okolic Puław, Gruzji i Kazachstanu.

SUMMARY

The paper contains a characterization of the research by a distinguished Russian mycologist, G. S. Nevodowski. It concerns mainly his achievements in the field

°f the taxonomy of parasitic fungi together with an inventory of the new species described by him, as well as measures of fighting the parasites of the plantations

°f sugar beet, pine etc. Attention is also paid to some morę important periods in

the scientisfs life when he dealt with studies on the parasite fungi flora in the

environs of Puławy in Poland, and Georgia and Kazakhstan in the Soviet Union.

■