Kroplewski Edmund

(1)

1

(2)

S P IS Z A W A R T O Ś C I « .^- r^„

T E C Z K I ..

3: /i4 1. ?! $aw...

Q l # c & . ,c J .Q !..

JL /t 5.

I./l. Relacja

I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora ---- I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora II. Materiały uzupełniające relację ifiy [⁵

III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora ---

III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r.— ■ III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) '

III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 --- III./5. Inne ----

IV. Korespondencja— ~

V. Nazwiskowe karty informacyjne XC/, VI. Fotografie J^ y ^

2

(3)

3

(4)

4

(5)

5

(6)

6

(7)

Bitwa pod „ZielonymPałacem" m 0 takwczesnej porze dniai mimo śnieżnej pokrywyzmusił goważnypowód,a po staćw niemieckimmundurze skojarzy! z dezerteremprzybywającymdopolskiej partyzantki. Nagleusłyszał z ust nadcho dzącegopartyzanta-kolegi słowa: „Dasist hier”. ZDRADA! — pomyślał. Gdyspostrzegł, żeobokidący żołnierz niemieckipodniósłdostrzału broń- Gra- boszbłyskawiczniezamknął klapę i po ciągnąłzasznurek dzwonka alarmowego 1 wycofał sięzapierwsze załamaniekory tarza, by mócstrzelaćw razie próby podno szeniaklapy odzewnątrz. Na znaksygna łu alarmowegoprzybiegliJózef Dorawa pochodzącyz BorowegoMłyna i Edmund Kroplewskirodemz Męcikała.Grabosz polecił im pilnowaniewłazu, a samudałsię dopomieszczenia mieszkalnego, aby zapo znaćpozostałychz sytuacjąi zorganizować obronę. Oprać, napodstawie ZeszytówChojnickich WojciechDerewiecki ps.„Żbik”

Krótki obraz partyzanckiego bojupod Męcikałemw dniu21marca1944roku Oddziałpartyzancki utworzony z końcem1942rokupodporząd kowanybył Powiatowej Komen dzieTajnej Organizacji Wojsko wej„Gryf Pomorski” w Chojnicach, zaszy frowanypod nazwą „Cis”. Stanliczebnytej grupy dowodzonej przez Henryka Grabosza wynosiłdwunastupartyzantów. Bunkier pod kryptonimem„ZielonyPa łac” usytuowany był w lesie niedalekoszo sy z MęcikaładoChojnic, opodalzabudo waniazwanego„Ameryką”. Byłzarazem schronemPowiatowej Komendyz Chojnic. Działalnośćtej grupy partyzanckiej była dla Niemcówszczególnieuciążliwa, „ością w gardle”, gdyżopróczdziałalnościdywer syjnejprowadzono ożywioną akcję propa gandową przeciwdziałającą propagandzie niemieckiej.W bunkrze tymredagowano, powielanoi kolportowanowśródludności polskiej odezwy i gazetkę „GryfaPomor skiego”. Umacnianow tensposóbprze

konanieo nieuniknionej i bliskiej klęsce Hitleranawszystkichfrontachi powrotu Ziemi Kaszubskiej doPolski. 21marca1944r. około godziny16.00 mieszkańcówwsiMęcikał poruszył huk wystrzałów, które rozbrzmiewały echem zaciekłej walki partyzantów„Gryfa” z niemieckążandarmerią i formacjąWaf- fen SS. Wybuchywstrząsnęły powietrzem, a echoleśne niosłoje daleko. Łoskot eks plozjibył początkiemkrwawej tragedii dla dziewięcioosobowej załogi bunkra. Gruba pokrywa śnieżna, jakapokryłapoprzed niejnocyziemięi poszycie lasu, stała się sprzymierzeńcemniemieckich napast ników, gdyżnie pozwoliłapartyzantom wystawićwartynazewnątrz bunkra, aby nie pozostawić jakichkolwiekśladówna śniegu. DowódcaHenrykGraboszuchy liłwłaz, kiedy nagle zauważył nadcho dzącegojednegozeswoichpartyzantów, któregowysłał dniapoprzedniegow celu załatwieniasprawdla organizacji. Widząc goteraz powracającegoz kimś w niemiec kimmundurze, pomyślał,żedopowrotu

7

(8)

8

(9)

9

(10)

10

(11)

11

(12)

12

(13)

13

(14)

14

(15)

15

(16)

16