I-II / 2022 NR 3 SZKOŁA PODSTAWOWA NR 4 IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W ANDRYCHOWIE

I-II / 2022 NR 3

COPERNICUS

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 4 IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W ANDRYCHOWIE

Nowy Rok 2022 Ferie

Karnawał Walentynki

Tłusty Czwartek Dzień Babci i Dziadka

W numerze:

 Wywiad z panią Renatą Babską

 77 rocznica wyzwolenia Andrychowa

 Kącik matematyczny

 Kulinaria

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Drodzy Czytelnicy!

Ferie już za nami!

Wszystko, co dobre, szybko się kończy… Cudownie było korzystać z należnego nam zimowego odpoczynku. Do szkoły wróciliśmy (zdalnie, niestety) zdrowi, uśmiechnięci i gotowi, by zdobywać kolejną dawkę wiedzy. Obecnie oddajemy do rąk naszym Czytelnikom kolejny numer „Copernicusa”. Przeczytacie w nim m.in.: o karnawale, świętach, ciekawych książkach. Dowiecie się więcej o szkolnym Samorządzie Uczniowskim, o którym opowiada w wywiadzie pani Renata Babska. Mimo że zima trwa w najlepsze, u nas atmosfera gorąca, a wszystko za sprawą zbliżających się walentynek. Przekonacie się sami, że niektóre życzenia z okazji święta zakochanych, są niezwykle romantyczne.

Jako redakcja, przypominamy, że jeżeli posiadacie pasję dziennikarską i kunszt pisarski, zapraszamy w nasze progi.

Redakcja

(zdj.www.swanna.org)

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Co się w gazecie mieści czyli Spis treści:

1. Od redakcji

2 Miesiące i przysłowia – tak na nowy rok 3. Krótka historia karnawału

4. Kącik historyczny

5. Szkoła, jakiej nie znamy 6. Ulubiony film

7. Koło Komputerowe

8. Tłusty czwartek - kulinaria 9. Walentynki - życzenia

10. Wywiad z panią Renatą Babską 11. Recenzja książek

12. ”Matematyczne piękno…”

13. Święto języka ojczystego

14. Toniemy w plastikowym oceanie – artykuł popularnonaukowy 15. Nagroda w konkursie

16. Dzień babci i dziadka 17. Kącik sportowy

18. Języki obce – nie są mi obce 19. Maski karnawałowe

20. Horoskop

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Miesiące i przysłowia – tak na nowy rok 

Styczeń – styczeń mrozi, lipiec skwarem grozi.

Luty – gdy w lutym mróz mocno trzyma, będzie krótka zima.

Marzec – w marcu, gdy są grzmoty, urośnie zboże ponad płoty.

Kwiecień – jeśli w kwietniu pszczoły nie latają, jeszcze długie chłody się zapowiadają.

Maj – gdy w maju śnieg pada,

To susze zapowiada.

Czerwiec – czerwiec po deszczowym maju, często dżdżysty w naszym kraju.

Lipiec – kto w lipcu patrzy chłodu, nacierpi się w zimie głodu.

Sierpień – ostatni sierpnia zapowiada, jaka pogoda na październik wypada.

Wrzesień – wrzesień jeszcze w słońcu chodzi, babie lato już się rodzi.

Październik – gdy w październiku śniegi, lody, to w styczniu będzie dużo wody.

Listopad – na Wszystkich Świętych mróz, na Boże Narodzenie zima i susz.

Grudzień – jak w Wigilię z dachu ciecze, zima długo się przewlecze.

To będzie lepszy rok!

Tego życzymy Wam wszystkim!

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Krótka historia karnawału

Trwa karnawał. Pojęcie kojarzy się nam z hucznymi zabawami i jest to zwyczajowo okres pomiędzy świętem Trzech Króli a Środą Popielcową. W 2022 roku będzie trwał od środy 6 stycznia do wtorku 1 marca. Sama nazwa pochodzi od włoskiego carnevale, z łaciny: carnemlevāre (usuwać mięso), bądź caro, vale (żegnaj mięso). Wywodzi się ze starych przedchrześcijańskich kultów płodności i ze starożytnych kultów rolniczych. Od głębokiej przeszłości utrzymywało się przekonanie, że im wyższe będą taneczne skoki, tym wyżej będzie rodziło zboże. Między innymi dlatego karnawał jest tak ściśle związany z tańcami i zabawą. Najbardziej znane światowe imprezy, to bajeczny karnawał w Rio de Janeiro, czy europejski karnawał wenecki. Pierwszy raz użyto słowa karnawał właśnie w weneckim średniowiecznym dokumencie z roku 904, w którym wspomniano o publicznej rozrywce. W kolejnych wiekach w Wenecji rozwinęła się tradycja noszenia podczas karnawału masek i przebrań, co pozwalało ukryć swoją tożsamość. Zwyczaj zacierał podział ludzi na biednych i bogatych. Oczywiście chrześcijański karnawał ma związek z folgowaniem sobie zabawą, jedzeniem i piciem przed okresem Wielkiego Postu. W wielu krajach europejskich, zwłaszcza na wsiach praktykowano tańce dookoła ogniska, najczęściej w formie koła.

Pierwsze wzmianki o karnawale w Polsce pochodzą z XVII wieku. Był świętowany hucznie, szczególnie dotyczyło to ostatków (ostatnich pięciu dni). Ulubionym zwyczajem karnawałowym szlachty były kuligi.

Wsiadano do sań i jeżdżono od dworu do dworu, gdzie jedzono, pito i tańczono. W miastach i na wsiach organizowano barwne pochody i zabawy na świeżym powietrzu. W czasie ostatków przebierańcy wędrowali od domu do domu i oczekiwali poczęstunku lub drobnych podarków. Hałasujące i śpiewające grupy przebranych ludzi nazywano maszkarami zapustnymi. Przypisywano im rolę budzenia wiosny. Podczas biesiad na polskich stołach w karnawale królował bigos, ale też kiełbasa, wędliny, pasztety, ryby i dziczyzna. Jedzono też kaszę ze skwarkami, pito wino, miód i piwo. Największe obżarstwo przypadało na ostatki, kiedy trzeba było się najeść do syta przed Wielkim Postem. Dziś początek ostatków to tłusty czwartek, który obchodzić będziemy 24 lutego. Przed polskimi cukierniami, jak zwykle, ustawią się tłumy po pączki i chrust. Co ciekawe w dawnych czasach pączkowym nadzieniem nie były róża, czekolada, czy budyń. Dawne pączki skrywały w środku słoninę, boczek oraz mięso! Dziś w czasie światowej pandemii obchodzenie karnawału jest niestety bardzo utrudnione. Możemy jednak organizować zabawy bezpiecznie w mniejszym gronie i troszkę osłodzić sobie życie w tych trudnych czasach.

Czym bowiem byłoby ono bez odrobiny zabawy i rozrywki…

Marek Małysa

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Kącik historyczny

77. rocznica zakończenia okupacji niemieckiej w Andrychowie

27 stycznia w 1945 roku zakończyła się krwawa niemiecka okupacja w Andrychowie. Walka o miasto toczyła się między siłami niemieckimi a radzieckimi. W starciu zginęło 27 żołnierzy radzieckich, jednak przejęli oni miasto.

Podobne straty miała też strona niemiecka. Uciekający okupant zdążył jeszcze podpalić zakłady przemysłu bawełnianego i wysadzić część okolicznych mostów.

Andrychowianie cieszyli się, że udało się odeprzeć hitlerowców, jednak byli też i tacy, którzy obawiali się zmiany władzy w kraju, znając metody rządów komunistów. Mój pradziadek Jan Małysa był świadkiem, jak niemiecki żołnierz jadący parowozem wysadzał kolejowe mosty. Opowiadał też o zmarzniętych ciałach zabitych niemieckich żołnierzy, leżących przy skrzyżowaniu dzisiejszej ulicy Krakowskiej z ulicą 27 Stycznia. Tego samego dnia Armia Czerwona wyzwoliła też obóz koncentracyjny Auschwitz- Birkenauw Oświęcimiu. Sowieci zastali tam około 600 zwłok więźniów zastrzelonych przez esesmanów podczas wycofywania się z Auschwitz. Świat zobaczył okrutną prawdę o niemieckiej fabryce śmierci, w której zresztą zginął brat mojego pradziadka Jana. By upamiętnić ofiary holokaustu, jedna z Andrychowskich ulic nazywa się 27 Stycznia. Czy jednak można było nazwać ten dzień wyzwoleniem? To już kolejna historia...

(A. Małysa)

(zdj. Nowiny Andrychowskie)

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

,,Szkoła, jakiej nie znamy”

W tym numerze postanowiliśmy zaprezentować Wam zdjęcia kilku szkół z naszej gminy z dawnych lat…

Z pomocą przyszła nam p. Daria Rusin, a skorzystaliśmy z fotografii archiwalnych z kolekcji Archiwum Gminy Andrychów (aga.edu.pl) oraz Towarzystwa Miłośników Andrychowa.

Szkoła w Rzykach

Szkoła w Roczynach

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Szkoła żeńska w Andrychowie

Odpust przy szkole w Zagórniku

Szkoła męska w Andrychowie

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Ulubiony film według uczniów naszej szkoły

Przeprowadziliśmy kolejne głosowanie wśród uczniów..

Tym razem w głosowaniu brali udział głównie uczniowie. Ich wyborem był nowy film

„Spider-man: Bez Drogi Do Domu”.

Film opowiada o dalszych losach Petera Parkera. Cały świat dowiedział się o tym, że to on jest Spider-manem. W jego przygodzie pomaga mu Doktor Strange.

Ten film należy do IV Fazy Marvel Cinematic Universe. Czy wiecie, że to już dwudziesty siódmy film z tej franczyzny (zbioru filmów)? Tak, od wydania pierwszego filmu z spider- manem minęło 60 lat.

W filmie zagrały takie osoby jak: Tom Holland, Zendaya, Benedict Cumberbatch, Jacob Batalon, Jon Favreau, Jamie Foxx, Willem Dafoe, Alfred Molina, Benedict Wong, Tony Revolori, Marisa Tomei, Tobey Maguire i Andrew Garfield.

W listopadzie 2021 roku ujawniono, że w przygotowaniu dla Disney+ jest serial animowany Spider-Man: Freshman Year, który ma opowiadać o początkach Petera Parkera jako Spider-Mana.

(O. Handerski)

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Nowinki z zajęć Koła Komputerowego

Dzień bezpiecznego Internetu

Dzień ten jest obchodzony 8 lutego w wielu krajach na świecie.

Powstał z inicjatywy Komisji Europejskiej w 2004r. Pełną listę państw i organizacji, które biorą w nim udział, można znaleźć na stronie:

www.saferinternetday.org/en-GB.

Organizatorem wydarzenia w Polsce od 2005 roku jest Polskie Centrum Programu Safer Internet (PCPSI), które tworzą: Państwowy Instytut Badawczy NASK oraz Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę – realizatorzy unijnego programu „Łącząc Europę” (ang. Connecting Europe Facility - CEF). Głównym partnerem wydarzenia jest Fundacja Orange. DBI ma na celu przede wszystkim inicjowanie i propagowanie działań na rzecz bezpiecznego dostępu dzieci i młodzieży do zasobów internetowych, zaznajomienie rodziców, nauczycieli i wychowawców z problematyką bezpieczeństwa online oraz promocję pozytywnego wykorzystywania Internetu.

Źródło:https://www.saferinternet.pl/dbi/o-dbi.html

(M. Orzechowski)

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Tłusty czwartek

Staropolskie przysłowie głosi: „Powiedział nam Bartek, że dziś tłusty czwartek.

A Bartkowa uwierzyła, tłustych pączków nasmażyła.” Według jednego z przesądów, jeśli ktoś w tłusty czwartek nie zje ani jednego pączka –w dalszym życiu nie będzie mu się wiodło.

Geneza tłustegoczwartku sięgapogaństwa. Był to dzień, w którym świętowano odejście zimy i nadejście wiosny. Ucztowanie opierało się na jedzeniu tłustych potraw,szczególnie mięs oraz piciu wina, a zagryzkę stanowiły pączkiprzygotowywane z ciasta chlebowego i nadziewane słoniną.

Rzymianie obchodzili w ten sposób raz w roku tzw. tłusty dzień. W specyficzny sposób obchodzono tłusty czwartek w Małopolsce. Nazywany był wówczas combrowym czwartkiem. Według legendy nazwa pochodzi odnazwiska żyjącego w XVII wieku krakowskiego burmistrza Combra, złego i surowego dla kobietmających swoje kramy i handlujących na krakowskim rynku. Umarł on podobno w tłusty czwartek. W każdą rocznicę śmierci przekupki na targu urządzały więc huczną zabawę i tańce. Podczas zabawyzaczepiały przechodzących tamtędy mężczyzn, których zmuszały do tańca lub do oddawania wierzchniej odzieży w zamian za krzywdy, jakie wyrządził Comber. Około XVI wieku w Polsce pojawił się zwyczaj jedzenia pączków w wersji słodkiej. Wyglądały one nadal nieco inaczej niżobecnie – w środku miały bowiem ukryty mały orzeszek lub migdał. Ten, kto trafił na takiszczęśliwy pączek, miał cieszyć się dostatkiem i powodzeniem.

Obecnie najpopularniejszymi tłustymi potrawami są pączki i faworki, zwane również w niektórych regionach chrustem lub chruścikami. Przedstawiamy przepis na przepyszne faworki. Należy on do pani Marianny Kalinowskiej, mamy naszej nauczycielki - pani Magdaleny Kalinowskiej-Murzyn.

Bardzo dziękujemy za podzielenie się „rodzinnym” sekretem kulinarnym.

Faworki (przepis p. Marianny Kalinowskiej) 0,5 kg mąki tortowej,

1 łyżka masła, 6 żółtek, 1 białko,

3 łyżki śmietany (kwaśnej), 1 łyżka spirytusu (lub octu), 1,5-2 kg smalcu do smażenia

Wszystkie składniki wyrobić na stolnicy (dość długo). Jeżeli ciasto jest stanowczo za twarde, należy dodać jeszcze 1-2 łyżki śmietany (dodatkowo). Po wyrobieniu ma to być elastyczna „kula”. Przykrywamy folią i

stopniowo odcinając po kawałku wałkujemy. Im cieniej rozwałkujemy, tym lepiej, ale oczywiście bez przesady.

Wycinamy radełkiem paski, nacinamy, przekładamy i pieczemy na gorącym smalcu. Po upieczeniu posypujemy cukrem pudrem i cukrem waniliowym.

Smacznego!

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Pączki (z przepisu p. Ani Starmach)

„Puszyste, mięciutkie, nadziane pyszną, różaną konfiturą – takie muszą być pączki! Najlepsze to te polane lukrem :)”

– Ania Starmach

 1 kg mąki

 80 g świeżych drożdży

 120 g cukru

 500 ml mleka

 7 żółtek

 1 jajko

 100 g roztopionego masła

 1 kieliszek spirytusu

 skórka z cytryny

 sok z 1 cytryny

 2 kg tłuszczu do smażenia (najlepszy jest tradycyjny smalec)

 400 g konfitury do nadziewania

Jak przygotować?

1. Wszystkie składniki powinny być w temperaturze pokojowej, masło powinno być roztopione, mleko podgrzane.

2. Przygotuj zaczyn: w misce wymieszaj drożdże z 30 g cukru, 150 g mąki i 500 ml mleka, przykryj ściereczką i odstaw w ciepłe miejsce na 20 minut. Zaczyn powinien podwoić lub potroić swoją objętość.

3. Zaczyn przełóż do dużej miski (lub miski robota kuchennego), stopniowo dodawaj pozostałe składniki, pamiętając, aby masło dodać na samym końcu. Ciasto wyrabiaj aż zacznie odklejać się od dłoni (około 10 minut, możesz też użyć robota kuchennego z hakiem do wyrabiania ciasta).

4. Wyrobione ciasto przykryj ściereczką i odstaw na godzinę w ciepłe miejsce (powinno podwoić swoją objętość, jeśli tak się nie stanie, daj mu czas, czasem wyrasta 1,5 h).

5. Wyrośnięte ciasto podziel na małe części, najlepiej odmierz kawałki o wadze 40-50 g (dzięki temu pączki będą idealnie równe).

6. Kawałki ciasta lekko rozpłaszcz, na środku każdego połóż łyżeczkę nadzienia, zlep brzegi, uformuj kulkę i przełóż na blachę/tacę obsypaną mąką.

7. Pączki przykryj ściereczką i odłóż do wyrośnięcia na 20 minut.

8. Tłuszcz rozgrzej w dużym garnku do temperatury 175-180 stopni (najlepiej użyć termometru, jeśli nie masz, zrób test na małym kawałku ciasta – jeśli szybko wypłynie i się zarumieni, tłuszcz jest dostatecznie gorący).

9. Ostrożnie zanurzaj pączki w tłuszczu, przewracaj na drugą stronę szpikulcem, smaż na złoty kolor.

10. Kiedy pączki wystygną, posyp je cukrem pudrem lub polej lukrem.

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

A teraz coś o walentynkach...

Walentynki (ang. Valentine’s Day) – coroczne święto zakochanych przypadające 14 lutego. Nazwa pochodzi od św.

Walentego, którego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest również tego dnia.

Zwyczajem w tym dniu jest wysyłanie listów zawierających wyznania miłosne (często pisane wierszem). Na Zachodzie, zwłaszcza w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, czczono św. Walentego jako patrona zakochanych. Dzień 14 lutego stał się więc okazją do obdarowywania się drobnymi upominkami.

Życzenia walentynkowe:

Dla Krzyśka Kabzy:

„Kocham Cię ”

Dla Martyny Gawron:

„Lubię cię”

Dla Julki Majdak:

„Dziękuję za Twój wysiłek”

Dla Wiktorii:

„Kocham Cię”

Dla Kamili Misztal:

„Kocham Cię”

Dla mojego kochanego Pysia:

„Kocham Cię”

Dla Piotrusia Szildera:

„Kochamy Cię”

Dla Anety:

„<3”

Dla Nadii Kozak:

„Kocham Cię”

Dla Adama K.:

„Ciche wielbicielki Cię kochają.

PS: Twój Strój na WF jest super.”

Dla mojego kochanego męża:

„Kocham Cię”

Pozdrawiam Angelikę

Dla Karoliny Janosz:

„Kocham Cię”

Dla Nikodema Krzystonia:

„Bardzo Cię lubię”

Dla Grzesia Palucha:

„Lubię Cię”

Dla Pani Ewy Szemli:

„Jest pani najlepszą nauczycielką”

Dla Maksia:

„Kocham Cię”

Dla Tymoteusza Tomczaka:

„Love”

Dla Wiktorii Sordyl:

„Kocham Cię bardzo. ŚPIJ DUŻO”

Dla Jakuba Marczaka i Norberta Siudaka:

„Bardzo Was lubię. Przy okazji oddajcie pieniądze.”

Dla Amelii Gracy:

„Nie maluj się, bo jesteś ładna”

Cała nasza redakcja życzy wesołych walentynek!

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Wywiad z panią Renatą Babską

1. Co najbardziej lubi Pani w byciu nauczycielem?

Lubię przede wszystkim pracę z uczniami, poznaję ich pasje, zainteresowania, rozwijam, nauczam, słucham, rozmawiam, żartuję. Lubię, gdy coś im się uda - dobrze napiszą sprawdzian, zadanie,

poprawią oceny, przejdą do następnej klasy - wtedy wiem, że i mnie się coś udało.

2. Kim Pani chciała zostać, gdy była Pani w naszym wieku?

Odpowiedź jest prosta - nauczycielem, choć w pierwszej kolejności chciałam pracować w

przedszkolu, potem wybrałam pracę w szkole. Już wtedy z notesów robiłam “dziennik”. Pamiętam, że wpisywałam imiona “swojej” klasy, oceny, nawet poprawiałam własne stare zeszyty - kolorem

czerwonym! :)

3. Jakiej lektury Pani najbardziej nie lubiła?

Raczej nie było takiej lektury. Miałam bardzo wymagającą nauczycielkę j. polskiego, więc

przeczytanie książki było obowiązkowe. Oj, nie było wtedy streszczeń, opracowań, a i rodzice również pilnowali, żeby lektura była dokładnie przeczytana. Pamiętam, że sprawdzenie jej znajomości nie

polegało na napisaniu testu, ale na opowiedzeniu treści. I jak można było ich nie czytać, w każdej chwili mogliśmy opowiadać dalszy ciąg fabuły…

4. Jaki był Pani ulubiony przedmiot, gdy chodziła Pani do szkoły?

Mój ulubiony przedmiot? Szczerze - wolałam przedmioty humanistyczne, za ścisłymi nie przepadałam. Lubiłam j. polski - pisałam długie wypracowania, z ortografią nie miałam problemu.

Doskonaliłam swoje umiejętności w recytacji - zdobywając nagrody i wyróżnienia. Miałam dobrych nauczycieli i może to też przeważyło na wybór tego zawodu.

5. Na czym polegają zadania opiekuna Samorządu Uczniowskiego?

Przede wszystkim na współdziałaniu wszystkich osób pracujących w szkole. Poza tym to również stworzenie pewnej przestrzeni dla aktywności uczniów. Można powiedzieć, że opiekun samorządu to łącznik między uczniami, dyrekcją, czy radą pedagogiczną.

Do głównych zadań należy:

- współudział w przygotowaniu uroczystości szkolnych,

- aktywne uczestnictwo w życiu szkoły (organizacja/ współorganizacja konkursów, projektów, czuwanie nad całorocznym konkursem “Klasa Roku”, pomoc w akcjach charytatywnych przeprowadzanych na terenie naszej szkoły, organizacja i przeprowadzenie wyborów do RSU).

- organizowanie różnych imprez okolicznościowych, np. Mikołaj, walentynki, itp.

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

To również słuchanie uczniów, ich pomysłów - a w miarę możliwości wdrażanie ich w życie szkoły (kontynuujemy “Szczęśliwy numerek”, 13 piątek bez sprawdzianów, Dzień kolorowy).

To także współpraca z dyrekcją, nauczycielami - bez nich nie odbyłaby się żadna impreza. To oni pomagają w ich przygotowaniach, oni angażują się wraz z klasami do udziału w projektach/

konkursach, oni przebierają się za Mikołaja, Elfa, Śnieżynkę czy Walentynkę - za to wszystko Im teraz serdecznie dziękuję.

6. Kto jest Pani największym autorytetem? Jakie jest Pani motto życiowe?

Nie mam tak naprawdę konkretnie jednej osoby, na której bym się wzorowała. Powiem, że w mojej szkole uczę się przede wszystkim od innych polonistów/ nauczycieli. Każdy jest inny, ale każdy wnosi w moją pracę nowe, cenne umiejętności: pomysły na lekcje, konkursy, pracę z uczniami, “sposoby” na naukę uczniów, rozmowy, słuchanie wychowanków, humor, organizację własnej pracy, obsługę nowych sprzętów…. Motto życiowe? Gdy kończyłam liceum dostałam na pamiątkę maskotkę z karteczką z napisem “Carpe diem” (tłum. “chwytaj dzień”) - i tego się trzymam.

7. Jaka jest Pani ulubiona książka?

Oj, będzie trudno. W szkole podstawowej: “Dzieci z Bullerbyn” Astrid Lindgren. Teraz lubię powieści kryminalne JoNesbo, Roberta Galbraitha, Agaty Christie; psychologiczne B.A. Paris, Pauli Hawkins. Nie przepadam specjalnie za romansami - chyba, że z wątkiem kryminalnym i humorem, a takie są książki Ewy Stec.

8. Jaka jest Pani ulubiona potrawa?

Lubię raczej wszystkie potrawy. Owszem, zdarza się, że musi być pizza i frytki. ;) 9. Jak spędza Pani czas wolny?

Gdy taki mam ….. najchętniej z rodziną, potem dobrą książką, filmem.

10. Jakie jest Pani największe marzenie?

Jak zdradzę, to już nie będzie marzenie (a przyznam się, że część już się spełniła). W obecnej sytuacji chcę tylko, aby nam dopisywało zdrowie, żeby wszystko wróciło do normalności.

Tego Pani z całego serca życzymy. Dziękujemy za rozmowę.

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Recenzja książek

,,

,,Zaczytana i bestia” to książka autorstwa Ashley Poston. Opowiada o dwójce nastolatków. Rosie Thornie to zwykła dziewczyna, która uwielbia uniwersum ,,Star Trek” oraz ,,Star Wars”. Natomiast Vance Reings, to młody aktor Hollywoodzki, który zmuszony jest wyjechać do małego miasteczka, gdzie zamieszkuje w domu podobnym do zamku. Kiedy ich drogi się krzyżują, muszą pokonać pierwotną niechęć do siebie, by uporządkować cenną kolekcję książek.

,,Zaczytana i bestia” to ciekawa pozycja książkowa dla każdego, kto lubi poczuć nutkę miłości. Nie brakuje w niej też odrobiny tajemnic. Książka idealna na styczniowy lub lutowy chłodzik, jak i na nadchodzące walentynki!

Siadajcie na fotelu, podrapcie psa za uszkiem (a jeśli nie macie psa, to pluszaka :D) i czytajcie - według mojej opinii- jedną z najciekawszych książek, jakie można znaleźć!

Życzę Wam radosnych walentynek!

,,Harry Potter i Kamień Filozoficzny” to pierwsza z siedmiu książek o młodym czarodzieju Harrym Potterze, autorstwa J.K.Rowling. W tej części zwykły chłopiec, Harry, dostaje list ze Szkoły Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie. Na początku wujostwo chłopca, Dursleyowie, odmawiają bohaterowi wyjazdu do tej szkoły.

Jednak to, co stało się potem, na pewno Was zaciekawi.

Cykl książek o Harrym Potterze otwiera drzwi do magicznego świata czarodziejów, który jest zarówno wspaniały, jak i niebezpieczny. Poznacie w nim niezwykłe zwierzęta, nauczycie się zaklęć. Bohaterowie muszą odkryć mroczne sekrety, aby ocalić magiczny świat.

Siadajcie wygodnie, popijajcie herbatę i zanurzcie się do świata, którego nie poznał żaden mugol…

G. Góra

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Jeśli lubisz wzory liczbowe, oto coś, co może Cię zainteresować…

Tuż po godzinie 22, 22 lutego 2022 roku, godzina i data będą składać się z jednej powtarzającej się cyfry - ostatni raz w tym stuleciu!!!

22:22:22 22.2.22 (22h, 22min, 22sek 22 lutego 22 roku)

A teraz kilka zagadek związanych z liczbą 2022:

1. Przyjrzyj się uważnie poniższej sumie, która daje wynik 2022. Nieważne czy będziesz dodawał ze strony prawej do lewej, czy odwrotnie, możesz też odwrócić kartkę do góry nogami. Zawsze będzie to 2022.

8 + 1 + 1 + 1001 + 1001 + 1 + 1 + 8

Może tobie uda się znaleźć podobną sumę? Wykorzystaj inne liczby, ale składające się z cyfr: 0, 1 i 8.

2. Pamiętacie, jak ważna jest kolejność wykonywanych działań? Wystarczy, że wstawimy nawias w działaniu lub zmienimy jego miejsce, a otrzymamy całkiem inny wynik, np.:

10 + 3 - 2 6 = 10 + 3 - 12 = 13 - 12 = 1 (10 + 3 - 2) 6 = 11 6 = 66

10 + (3 - 2) 6 = 10 + 1 6 = 10 + 6 = 16

Spróbuj teraz pogłówkować, gdzie wstawić nawiasy, aby wynik poniższego działania był równy 2022.

A to mała podpowiedź: { [ ( ) ] }.

11 + 394 + 6 2 + 200 2 = 2022

“Matematyczne piękno w 2022 roku” -

tej daty nie możesz przegapić!

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

3. Każdy z Was z pewnością rozwiązywał choć raz kwadrat magiczny… To tablica liczb składająca się z takiej samej liczby kolumn i wierszy. Suma liczb w każdym wierszu, w każdej kolumnie i w każdej przekątnej, jest taka sama i nazywa się sumą magiczną.

W poniższym kwadracie magicznym dopasuj liczby tak, aby magiczna suma wynosiła 2022.

693 368 618

518 468

393 668 318

Jeśli uda Ci się rozwiązać te zagadki, spisz rozwiązania na kartce i prześlij swojemu nauczycielowi matematyki do 11 lutego. Dla najlepszego - niespodzianka:-)

Na koniec mały konkurs!!!

Użyj swojej wyobraźni i wykonaj matematyczno - plastyczną pracę dotyczącą tej magicznej daty, składającej się z dwójek. Forma i technika dowolna. Pracę oddaj nauczycielowi matematyki do 1 marca.

Powodzenia!

(A.M.)

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS Święto języka ojczystego

Każdego roku, 21 lutego, świętujemy Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Uroczystość obchodzona jest na całym świecie, a ustanowiona została w 1999 roku przez UNESCO. Dzień ten przypomina o bogactwie wielorakości językowej i podkreśla jego walory dla rozwoju dziedzictwa kulturowego ludzkości. Przesłaniem święta jest ochrona języków ojczystych, promowanie wielojęzyczności i podkreślanie wartości edukacji językowej.

W 1952 r. w Dhace doszło do tragicznego wydarzenia. Zginęło pięciu studentów, domagających się nadania językowi bengalskiemu statusu języka urzędowego. Warto przypomnieć, jak do tego doszło. „W 1947 r.

Indie przestały być kolonią brytyjską, niepodległość uzyskał też Pakistan, a tereny Bengalu (na których znajdowała się Dhaka) zostały podzielone pomiędzy te dwa państwa. W 1948 r. rząd pakistański ustanowił język urdu jako jedyny język urzędowy, co spowodowało protesty społeczności zamieszkującej wschodnią część Bengalu i w większości mówiącej po bengalsku (język ten liczy prawie 200 mln użytkowników!).

Wobec rosnących napięć etnicznych i powszechnego niezadowolenia z nowego prawa rząd zakazał publicznych zgromadzeń i wieców. Studenci uniwersytetu w Dhace i inni polityczni aktywiści odrzucili nowe prawo i zorganizowali protest 21 lutego 1952 r. Szacuje się, że tego dnia na ulice Dhaki wyszło prawie 30 tys. osób. W wyniku starć z policją zginęło pięciu studentów, wiele osób zostało rannych. Śmierć młodych ludzi wyzwoliła tak powszechny i silny opór obywatelski, że po latach konfliktu rząd ustąpił i w 1956 r. nadał językowi bengalskiemu status języka urzędowego.”

(Źródło:B. Umar, The Emergence of Bangladesh. Class Struggles in East Pakistan (1947–1958), Oxford 2004.)

Pamiętajmy, że dbając o język, chronimy tożsamość kulturową i samą kulturę właśnie.

(mp)

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

TONIEMY W PLASTIKOWYM OCEANIE

Plastik

produkowany na skalę masową w ogromnych ilościach. W tym czasie wyprodukowaliśmy już 8,3mld ton plastiku, z czego aż 6,3mld ton stało się odpadami! Produkcja plastiku wzrasta w zawrotnym tempie – praktycznie połowa plastiku, jaki kiedykolwiek wytworzono, powstała

w ciągu ostatnich 15 lat.

Aż 40% plastiku wytwarzanego co roku to artykuły jednorazowego użytku, w znacznej części opakowania wyrzucane w ciągu kilku minut od zakupu. Średnia długość “życia” plastikowej torby czy kubka na kawę to jedynie 15 minut! Potrzeba ponad 500 lat, żeby plastikowa butelka rozłożyła się

Co to jest mikroplastik?

Plastikowe odpady są znajdowane wszędzie, od Arktyki po Antarktydę, od powierzchni aż po samo dno. Szacuje się, że każdego roku do mórz i oceanów trafia od 4,8mln do 12,7mln ton plastiku,

w znacznej części z miejsc, gdzie śmieci zostają beztrosko wyrzucone na ziemię lub do rzeki, a rzekami trafiają do mórzi oceanów. Następnie prądy oceaniczne przenoszą je do najdalszych

zakątkówświata, nawet na odległych wyspach południowego Pacyfiku.

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Bezludna wyspa Hendersona

Wyspa Hendersona została odkryta w 2015 roku. Jest oddalona od większych skupisk ludzi o ponad 5 tys. km, obecnie jest w całości pokryta śmieciami, w tym głównie plastikiem. Na podstawie przeprowadzonych badań oszacowano, że na tym niewielkim skrawku ziemi znajduje się łącznie blisko 38 milionów kawałkówodpadów. Na części z nich udało się odczytać etykiety, co pozwoliło

stwierdzić, skąd pochodzą.

Plastik – horror dla zwierząt i ptaków morskich

Wiele organizmów morskich nie jest w stanie odróżnić plastikowych śmieci od pożywienia. Te, które je zjedzą umierają z głodu, bo nie mogą strawić plastiku. Każdego dnia naukowcy znajdują kawałki plastiku w żołądkach morskich stworzeń, zarówno ryb, ptaków czy ssaków. Coraz częściej słyszymy o przypadkach martwych wielorybów znajdowanych na plażach, które umierają na skutek

“szoku gastrycznego”.

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Wielka pacyficzna plama śmieci

W ciągu ostatnich 50 lat ilość wytwarzanych tworzyw sztucznych wzrosła 20-krotnie! I wciąż rośnie! Można sobie łatwo wyobrazić, że taka ilość plastiku wprowadzana do obiegu rok do roku musi mieć zatrważające rozmiary. Co roku do mórz i oceanów trafia 8 milionów tonplastikowych odpadów, z czego 236 tysięcy ton stanowi mikroplastik. Obecnie na powierzchni oceanów znajduje

się pięć “wysp” utworzonych z plastikowych odpadów. Jedna z nich- Wielka Pacyficzna Plama Śmieci, zwana też ósmym kontynentem, wielkością dorównuje powierzchni Francji. Co minutę do

morza trafia taka ilość plastiku, jaka znajduje się w jednej śmieciarce.

Maseczki jednorazowe w oceanach

Przez pandemię aż 1,56 miliarda jednorazowych maseczek trafiło do oceanów.W zeszłym roku zostało wyprodukowanych ok. 52 miliardy jednorazowych maseczek, które miały nas chronić przed

wirusem COVID-19. Raport OceansAsia potwierdza, że 3% z tej ilości dostanie się do naszych wód.

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Co możemy zrobić?

1. Zrezygnujmy z jednorazowych naczyń plastikowych i słomek do picia.

2. Korzystajmy z materiałowych toreb na zakupy.

3. Używajmy produktów wielorazowych zamiast jednorazowych.

4. Korzystajmy z wielorazowych kubków na kawę.

5. Kupujmy owoce i warzywa luzem.

6. Kupowanie wielu rzeczy naraz, lecz rzadziej.

7. Używajmy mydła zamiast żelu pod prysznic.

8. Zastosujmy zasadę 4R w codziennym życiu (rethink-reduce-reuse-recycle).

9. Nie kupujmy wody w plastikowej butelce, zaopatrzmy się w bidon, a w domu dzbanek z filtrem.

10. Segregujmy oraz nie śmiećmy.

23 stycznia obchodzimy „Dzień bez opakowań foliowych” to dobry moment, by zrezygnować z tego rodzaju produktów i w prosty sposób zacząć chronić środowisko. Bądźmy eko… to się opłaca!

Stwórzmy modę na recykling. Wróćmy do lekkich, wielorazowych bidonów i wielorazowych toreb na zakupy.

MAKSYMILIAN KOZŁOWSKI 7c

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS Nagroda w konkursie

W I Konkursie na Świąteczno – Noworoczną Iluminację brało udział dziewięć placówek.

Nasza szkoła pięknie „zaświeciła”! Zdobyliśmy II miejsce ex aequo z Przedszkolem Nr 4 w Andrychowie. Nagrodę pieniężną w kwocie 3000 zł wręczył wicedyrektorowi Tomaszowi Suchankowi – burmistrz Andrychowa Tomasz Żak, zastępca burmistrza Wojciech Polak oraz członkowie jury – Agnieszka Gierszewska dyrektor Biura Burmistrza (przewodnicząca), dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej Sylwia Błasiak oraz dyrektor Gminnego Zarządu Oświaty Andrzej Szafrański.

red.

zdj. Nowiny Andrychowskie

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Wszystkim naszym cudownym Babciom dziękujemy za spokój, cierpliwość, mądrość i zawsze otwarte dla nas serca, ramiona gotowe do przytulania

i kolana, na których zawsze można usiąść i wtulić się w Wasze ciepło.

Żyjcie nam jak najdłużej w zdrowi i szczęściu

Kochani Dziadkowie ! Wszystkiego wspaniałego w dniu Waszego święta.

Zdrowia, szczęścia i spełnienia marzeń. A także szalonych pomysłów na spędzanie czasu z wnukami i sił na ich realizację. Bo my kochamy spędzać

z Wami czas. Dziękujemy za wszystko i kochamy Was bardzo

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Kącik sportowy

OLIMPIADY

Olimpiady dzielimy na

 Letnie Igrzyska Olimpijskie

 Zimowe Igrzyska Olimpijskie

Olimpiady odbywają się co 4 lata. Należą do największych i najbardziej popularnych zawodów sportowych na świecie. Zwycięstwo w igrzyskach olimpijskich uznawane jest przez sportowców

większości dyscyplin zanajbardziej prestiżowe osiągnięcie.

DYSCYPLINY SPORTOWE Letnie Igrzyska Olimpijskie, np.:

 badminton

 boks

 gimnastyka sportowa i artystyczna ( to nie to samo)

 golf

 hokej na trawie

 jeździectwo

 judo

 kajakarstwo

Zimowe Igrzyska Olimpijskie, np.:

 biegi narciarskie

 curling

 hokej na lodzie

 łyżwiarstwo figurowe

 narciarstwo alpejskie

 narciarstwo dowolne

 saneczkarstwo

 skoki narciarskie

Która dyscyplina się Wam najbardziej podoba? (N. Gruszczyk)

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Języki obce

W tym wydaniu "Copernicusa" przyjrzymy się Francji. Musicie wiedzieć, że stolica – Paryż – to miasto zakochanych…

Czym charakteryzuje się Francja?

Francja jest jednym z największych krajów turystycznych ze względu na Pola Elizejskie, bądź symbol Paryża czyli wieżę Eiffla (czytaj: ejfla).

Paryż od zawsze słynął jako miasto przyjazne artystom, powstawały tu niemal w każdej epoce wielkie dzieła sztuki. Tworzyli tu pisarze, malarze, muzycy. Z tego powodu stolica Francji jest wyjątkowym miejsce dla każdego, kto chciałby zanurzyć się w sztuce z różnych epok.

Ciekawostki na temat Francji

- Motto Francji to: "Liberté, égalité, fraternité" co w tłumaczeniu daje: "Wolność, równość, braterstwo",

- Francja jest uważana za najbardziej romantyczny kraj, kraj miłości

- jest czwartym w kolejności krajem, w którym urodziło się najwięcej laureatów Nagrody Nobla,

- Francja jest 1,8 razy większa od Polski,

- nazwa kraju pochodzi od germańskiego plemienia Franków, - język francuski uważany jest za najbardziej romantyczny, - w tym kraju produkuje się ponad 400 rodzajów serów.

Rozmówki, które we Francji mogą się przydać:

Dzień dobry – Bonjour [bążur]

Cześć – Salut [salu]

Dobry wieczór – Bonsoir [bąsłar]

Do zobaczenia – À bientôt! [abięto]

Do widzenia – Au revoir [orewłar]

Tak – Oui [łi]

Nie – Non [ną]

Jak się masz? – Comment ça va? [komą sa wa]

Dziękuję – Merci [mersi]

Proszę? – Pardon? [pardą]

Przepraszam – Excusez moi [ekskjuze mła]

Smacznego – Bon appétit [bon apeti]

Jestem Polakiem/ Polką – Je suis polonais/ polonaise [ży słi polone/ polonez]

À bientôt! – do zobaczenia (K. Wieczorek)

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Horoskop z przymrużeniem oka 

Znak zodiaku to świetny doradca w kwestii szczęścia. Zobacz, co mówią Gwiazdy…

Baran:

Szczęśliwy dzień: wtorek

Szczęśliwe miesiące: kwiecień, lipiec, październik Szczęśliwe liczby: 4, 7, 9, 11

Szczęśliwy kamień: diament, bursztyn, ametyst, koral Szczęśliwy kolor: czerwony

Byk:

Szczęśliwy dzień: piątek

Szczęśliwe miesiące: luty, maj, listopad Szczęśliwe liczby: 2, 4, 16

Szczęśliwy kamień: szmaragd, turkus, szafir Szczęśliwy kolor: fioletowy

Bliźnięta:

Szczęśliwy dzień: środa

Szczęśliwe miesiące: marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień Szczęśliwe liczby: 3, 5, 12, 18

Szczęśliwy kamień: agat, opal, topaz, kryształ górski Szczęśliwy kolor: żółty

Rak:

Szczęśliwy dzień: poniedziałek

Szczęśliwe miesiące: kwiecień, lipiec, październik Szczęśliwe liczby: 2, 4, 5, 8

Szczęśliwy kamień: perły, selenit, agat Szczęśliwy kolor: zieleń morska i srebrny Lew:

Szczęśliwy dzień: niedziela

Szczęśliwe miesiące: luty, sierpień, listopad Szczęśliwe liczby: 1, 5, 9, 11

Szczęśliwy kamień: rubin, bursztyn Szczęśliwy kolor: złoty i pomarańczowy Panna:

Szczęśliwy dzień: środa

Szczęśliwe miesiące: czerwiec, wrzesień, grudzień Szczęśliwe liczby: 3, 5, 12, 20, 27

Szczęśliwy kamień: szafir, cytryn, jaspis Szczęśliwy kolor: zielony i brązowy

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

Waga :

Szczęśliwy dzień: piątek

Szczęśliwe miesiące: kwiecień, lipiec, październik Szczęśliwe liczby: 2, 6, 7, 9, 15

Szczęśliwy kamień: opal, turkus, lazuryt, kwarc różowy Szczęśliwy kolor: lawendowy i różowy

Skorpion:

Szczęśliwy dzień: wtorek

Szczęśliwe miesiące: styczeń, maj, listopad Szczęśliwe liczby: 4, 5, 8, 11, 27

Szczęśliwy kamień: topaz, malachit, akwamaryn, granat Szczęśliwy kolor: bordowy i czarny

Strzelec:

Szczęśliwy dzień: czwartek

Szczęśliwe miesiące: marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień Szczęśliwe liczby:3, 4, 9

Szczęśliwy kamień: turkus, bursztyn Szczęśliwy kolor: fioletowy

Koziorożec:

Szczęśliwy dzień: sobota

Szczęśliwe miesiące: styczeń, kwiecień, lipiec Szczęśliwe liczby: 2, 3, 8,

Szczęśliwy kamień: granat, malachit, onyks Szczęśliwy kolor: ciemna zieleń i szary Wodnik:

Szczęśliwy dzień: piątek

Szczęśliwe miesiące: styczeń, luty, maj, listopad Szczęśliwe liczby: 2, 4, 8, 9, 11, 13

Szczęśliwy kamień: ametyst, szafir, granat Szczęśliwy kolor: niebieski

Ryby:

Szczęśliwy dzień: piątek

Szczęśliwe miesiące: marzec, czerwiec, grudzień Szczęśliwe liczby: 6, 7, 11,

Szczęśliwy kamień: akwamaryn, ametyst, turkus Szczęśliwy kolor:turkusowy

I-II / 2022 Nr 3 COPERNICUS

(źródło Miastodzieci.pl)

Ogłoszenie

Miejska Biblioteka Publiczna w Andrychowie zaprasza do korzystania z wypożyczalni gier planszowych.

W zbiorach biblioteki znajduje się ponad 300 planszówek.

Zapraszamy do korzystania.

Zasady wypożyczania:

1. Musisz posiadać konto w bibliotece.

2. Możesz wypożyczyć 1 grę.

3. Jeśli nie masz 16 lat przyjdź z osobą dorosłą.

4. Gry wypożyczamy na 2 tygodnie.

SKŁAD REDAKCJI:

Dziennikarze: Patrycja Łysoń, Gabriela Góra, Paulina Sordyl, Maja Partyka, Nikola Gruszczyk, Aleksandra Żyła, Olaf Handerski, Michał Orzechowski, Antoni Małysa, Krystian Wieczorek, Karol Żydek

Opieka redakcyjna: p. Bożena Błasiak, p. Marta Paczyńska, p. Marek Małysa Adres redakcji:

Szkoła Podstawowa Nr 4 im. Mikołaja Kopernika w Andrychowie, ul. Włókniarzy 10a Adres e-mail: copernicus.sp4@interia.pl

Gazetka pod patronatem