• Nie Znaleziono Wyników

ETAPY ROZWOJU MOWY DZIECKA

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "ETAPY ROZWOJU MOWY DZIECKA"

Copied!
24
0
0

Pełen tekst

(1)

ETAPY ROZWOJU MOWY

DZIECKA

(2)

MOWA JEST PODSTAWOWYM ŚRODKIEM

KOMUNIKACJI I MA SZCZEGÓLNE ZNACZENIE W ROZWOJU DZIECI.

ZNACZĄCO WPŁYWA NA FUNKCJONOWANIE

DZIECKA W RODZINIE I GRUPIE RÓWIEŚNICZEJ.

(3)

Rodzice często nie wiedzą czy ich dzieci mają wadę wymowy, czy tylko rozwój mowy jest lekko opóźniony.

Dlatego warto zapoznać się z etapami rozwoju mowy i porównać je, jeśli mamy jakieś

wątpliwości co do rozwoju mowy swojego dziecka.

Ale pamiętajmy, że każde dziecko rozwija się w swoim indywidualnym tempie, a jego

rozwój zależy od różnych czynników.

Książkowe stadia rozwoju są tylko pewnym

wyznacznikiem dającym nam ogólny pogląd

na etapy rozwoju mowy dziecka.

(4)

STADIA ROZWOJU MOWY

(5)

1.OKRES MELODII

Trwa od urodzenia do 12 miesiąca życia

(6)

W 2-3 miesiącu dziecko zaczyna głużyć, czyli wydawać pojedyncze, przypadkowe dźwięki.

Pierwszym dźwiękiem w tym okresie jest płacz i krzyk dziecka, za pomocą którego komunikuje się ono z

otoczeniem, zgłaszając swoje potrzeby.

Około 6-7 miesiąca głużenie przekształca się w

gaworzenie. Dziecko wydaje dźwięki o charakterze sylab lub przypadkowo dobranych zbitek głosowych. Dziecko ćwiczy w ten sposób swój słuch, rozpoznaje własne

dźwięki.

Pod koniec tego okresu pojawiają się pierwsze wyrazy (mama, tata, da, am itd.), używane świadomie i

adekwatnie do sytuacji.

(7)

W tym okresie niepokojący objaw to przedłużony okres głużenia oraz niewystąpienie gaworzenia.

Może to sugerować niesprawność słuchu.

Dzieci niedosłyszące i niesłyszące nie gaworzą, a głużenie zanika u nich około 18 miesiąca życia.

Na pewno ważnym, dodatkowym czynnikiem jest

długa choroba u dziecka lub hospitalizacja.

W takiej sytuacji warto przebadać słuch u dziecka oraz udać się do lekarza laryngologa lub foniatry.

(8)

2. OKRES WYRAZU

Trwa mniej więcej od 1 do 2 roku życia

(9)

Dziecko w tym wieku powtarza proste słowa ( zjawisko echolalii) i uczy się kojarzyć dany wyraz z określonym dysygnatem.

Stopniowo opanowuje coraz większą liczbę słów.

Bardzo często dzieci w tym wieku zniekształcają

wyrazy lub upraszczają je, wymawiając początek lub koniec słowa.

Słucha z zainteresowaniem prostych piosenek, wierszyków, krótkich opowiadań.

Pod koniec tego okresu mogą pojawić się pierwsze łączenia wyrazów np. „mama daj”, „nie chcę” itp.

(10)

Rozwój w tym okresie jest bardzo zróżnicowany, dlatego nie porównujmy szczegółowo naszego dziecka do innych dzieci.

W tym okresie bardzo dużo dzieci może mało mówić i nie powinno być to powodem zmartwień. W tej

fazie rozwoju należy zwrócić uwagę na poziom rozumienia mowy oraz reakcje dziecka na bodźce słuchowe.

Jeżeli stwierdzimy, że dziecko nie rozumie poleceń lub nie słyszy prostych słów, to taka sytuacja powinna nas zaniepokoić i zmusić do wizyty u specjalisty.

(11)

3. OKRES ZDANIA

Trwa średnio od 2 do 3 roku życia.

(12)

Mowa dziecka ulega dalszemu doskonaleniu.

Dziecko zaczyna operować zdaniami, na początku są to zdania pojedyncze i twierdzące.

Potem zdania się wydłużają i wzbogacają o nowe części mowy - czasowniki, przymiotniki i zaimki.

Pod koniec tego okresu pojawią się zdania złożone oraz zalążki mowy opowieściowej.

Coraz więcej pyta. Odpowiada na proste pytania:

„kto?”, „co?”, „gdzie?”, „z kim?”

(13)

Dziecko w tym okresie zniekształca jeszcze artykulację wielu wyrazów oraz używa ich w niewłaściwej formie gramatycznej.

Nie jest to jednak powodem do niepokoju. Należy pamiętać aby w tym okresie nasza wymowa była staranna i poprawna, ponieważ dziecko zaczyna utrwalać sobie zasady funkcjonowania języka.

Jako rodzice powinniśmy celowo wzbogacać nasze słownictwo w nowe wyrazy i formy gramatyczne.

Ogromnym błędem jest naśladowanie mowy dziecka oraz używania form spieszczonych. Utrwala to

niewłaściwe wzorce i opóźnia opanowanie prawidłowej budowy wyrazów.

(14)

W okresie zdania wystąpić może u dziecka tzw.

jąkanie fizjologiczne. Jest ono normalnym

zjawiskiem rozwojowym i na ogół w krótkim czasie zanika samoczynnie.

Gdy jednak ulega utrwaleniu wówczas przekształca się w trudną do usunięcia wadę wymowy.

Stać się tak może na skutek niewłaściwej postawy rodziców, ich zbytniej wrażliwości i koncentracji na

mowie dziecka i korygowania go.

Zapewnijmy więc dziecku stabilizację emocjonalną, spokój oraz uregulowany tryb życia.

(15)

4. OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ

Okres ten przypada na wiek od 3 do 7 lat.

(16)

Zasób słownictwa wzbogaca się, dziecko mówi

płynnymi zdaniami, opowiada co widzi na ilustracji.

Zadaje mnóstwo pytań, dzięki czemu zaczyna się mowa dialogowa.

W początkowym okresie można zaobserwować wiele neologizmów, które są jak najbardziej prawidłowym zjawiskiem i świadczą o dużych możliwościach

słowotwórczych dziecka.

Rozumie trudniejsze instrukcje np. „klaśnij w dłonie, a potem połóż ręce na kolanach”.

(17)

Około 5, 6 roku życia dziecko wymawia

poprawnie wszystkie głoski. Jeżeli dziecko w tym wieku nie wymawia co najmniej kilku głosek lub artykułuje je nieprawidłowo, konieczna jest

konsultacja logopedyczna.

Dziecko powinno opanować prawidłową

wymowę wszystkich głosek przed podjęciem nauki szkolnej, gdyż wada wymowy może być przyczyną wielu poważnych problemów

szkolnych. W szczególności utrudniać

prawidłowe opanowanie przez dziecko nauki

czytania i pisania.

(18)

Pamiętajmy o tym, aby nie porównywać dzieci między sobą. Każde dziecko rozwija się

indywidualnie i w swoim własnym tempie.

Należy jednak obserwować nasze dzieci i móc zareagować kiedy zauważymy coś

niepokojącego.

(19)

KIEDY NALEŻY UDAĆ SIĘ Z DZIECKIEM DO SPECJALISTY:

dziecko podczas artykulacji wsuwa język między zęby lub ociera nim o wargę - jest to tendencja, która się nie wycofa samoistnie, a w przyszłości może spowodować seplenienie międzyzębowe;

nawykowo mówi przez nos;

niepokojące są zmiany anatomiczne w budowie narządów mowy;

istnieją wątpliwości czy dziecko dobrze słyszy;

(20)

opóźnienia w nabywaniu poszczególnych

sprawności językowych są większe niż 6 miesięcy;

dziecko nie próbuje komunikować się z

otoczeniem, nie rozumie mowy innych osób, nie reaguje na polecenia, nie jest zainteresowane

kontaktem z rówieśnikami;

dziecko zamienia głoski dźwięczna na

bezdźwięczne: „d” na „t” (np. zamiast domek mówi tomek), „w” na „f” (zamiast woda mówi fota), „g”

na „k” (zamiast głowa mówi kłowa), „b” na „p”

(zamiast buda mówi puta);

dziecko pod koniec 3 r.ż. nie wymawia

którejkolwiek z samogłosek ustnych: a, o, u, e, i, y;

(21)

dziecko zniekształca głoski, zastępuje je innymi, nie znanymi w języku polskim, używa „obcego” dla nas dźwięku, np. wymawia „r” gardłowo;

dziecko wyraźnie jąka się (miewa częste blokady i uporczywe powtarzanie jakiejś głoski lub utrudniony start mowy).

Jednakże, jeśli zauważymy u dziecka lekkie

zacinanie, powtarzanie sylab nie wpadajmy w panikę - może to być typowa, fizjologiczna niepłynność

mowy. Bierze się ona stąd, że w wieku

przedszkolnym rozwój myślenia i zasób słownictwa biernego (to, co dziecko rozumie) rozwija się szybciej niż jego umiejętności wypowiadania swoich myśli, a to może powodować rozwojową niepłynność mowy.

(22)

PODSUMOWUJĄC:

jeżeli stwierdzisz, że Twoje dziecko nie

opanowało, we wskazanym czasie, określonej umiejętności, nie oznacza to jeszcze, że jego rozwój mowy jest zaburzony.

jeśli masz wątpliwości i coś Cię niepokoi

zasięgnij porady logopedy.

Specjalista oceni, czy Twoje dziecko potrzebuje pomocy logopedycznej, a także udzieli

wskazówek, jak prawidłowo rozwijać mowę.

(23)

LITERATURA:

Gałkowski T., Jastrzębowska G. (red.) (2005), Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Kaczmarek L. (1988), Nasze dziecko uczy się mowy.

Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.

Bogdanowicz M.(2005) Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie. Gdańsk: Harmonia.

(24)

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Cytaty

Powiązane dokumenty

Są one równie ważne dla rozwiązania problemu badawczego jak wszystkie inne, ale powinny to być pytania względnie łatwe, odnoszące się do zagadnień niewymagających zbyt

Po podłączeniu ich do urządzeń monitorujących pra- cę serca oraz ciśnienie okazało się, że podczas śpiewu praca serca normalizuje się, zwalnia się liczba uderzeń serca

Gdyby pozbawić liturgię wszystkiego tego, co kryje się za rubrykami, stałaby się ona statycznym modlitewnym monologiem celebransa; rubryki ujawniają dialog w wypowiadaniu modlitw

Ponieważ większość opisanych w niej gatunków i rodzajów ma szerokie zasięgi i należy do roślin wszę- dobylskich, można przyjąć, że książka ta będzie z

Istnienie konkretnych stworzeń, które wyrosły z czy­ stego Istnienia i w nim się utrzymują („aius und im relinen Ist”), nie może być z drugiej strony tym

Ta celebracja stanowi źródło i cel zarówno Komunii świętej udzielanej poza Mszą (Wiatyku, Komunii św. chorych i zdrowych, przyjmowanej poza czasem sprawowania Mszy

Naturze tekstu poświęcony jest osobny rozdział („Tekst w tekście”), ale z powodu oczywistej ważności tej problematyki dla koncepcji semiosfery 1 historii

Dziecko poznaje otaczający świat dzięki rozumieniu mowy, a umiejętność mówienia pozwala mu wyrazić swoje spostrzeżenia, uczucia, pragnienia.. Rozwój mowy dziecka przyspieszają